DONDERDAG 29 JANUARI 1925
No. 4855
(Sou/amt
ABONNEMENTSPRIJS bedraagt bij vooruitbetaling
Leiden 19 cent per week 12.50 per kwartaal,
onze Agenten 20 cent per week 12.60 per kwartaal,
co per post I 2.95 per kwartaal.
Geïllustreerd Zondagsblad is voor de Abonné'e ver-
u .]jaar tegen betaling van 50 ct. per kwartaal, bij voor-
(taling. Afzonderlijke nummera 5 ofc., met Geïllustreerd
C agsblad 9 ct.
Dit blad verschijnt eiken dag uitgezonderd Zon- en Feestdagen
LEIDEN
Bureaux: RAPENBURG No. 10
TEL. INT. ADMINISTRATIE 935 REDACTIE 15
GIRONUMMER 103003 POSTBUS No. II
DE ADVERTENTIEPRIJS BEDRAAGT:
Gowone advortontlSn 30 cent per regel
Voor Ingezonden Mededeelingen wordt bet
dubbele van het tarief berekend. c
Kleine advertentlën, van ten hoogste 30 woorden, waar,
betrekkingen worden aangeboden of gevraagd, huur en verö
huur, koop en verkoop 10.50.
'nummer bestaat uit twee
den.
Het Katholieke Boek.
n bekend paedagoog als prof. R. Ga-
schrijft in „Be Telegraaf" over Dan-
noenit daarbij alleen de Holland-
Dante-vertaling van Boeken. Attent
aakt dat er nog meer Dante-verlalin-
ziju, zegt prof. Casimir, dat hij er
meer weet en dan noemt bij Rens-
r ten Kate, Kok, Verwey, Hacke van
ïden.
iar opmerkelijk is, dat de Katholieke
e-vcrtalers, die toch wel in de eerste
Is genoemd mochten worden, omdat
den groolen middeleeuwschen dichter
>est nahij slaan, opnieuw door den
rden professor vergeten worden
merkt „De Residentiebode" terecht
volledige vertalingen en bewerlcin-
een mr. Joan Bohl en van v. Delft
nen hem totaal onbekend. Voor een
sbcschr ij ving van Dante weet hij
anders te noemen dan een vertaling
Hauvelte-uit de "Wereldbibliotheek.
meesterlijke Dante-boek van Mol-
ior is hem onbekend voorbij gegaan,
iets treft men meer aan onder niet-
olieken, als het betreft Kathol'eke
rif ten!
tb olie a non leguntur d.w.z.
olieke geschriften worden niet ge-
i?lozen alle Katholieken zelf
bij voorkeur de geschriften van
geloof sgenoaten?
rdt onder ons wel' voldoende ge
deerd h e t Katholieke Boek hier-
verstaan wij ieder Katholiek boek,
loor werkelijke litteraire waarde en
Katholieken inlioucl dien naam ver-
Katholieke Boek is een cultuur-ver-
ïscl, dat allereerst door de Kalho-
zelf moet worden gewaardeerd en
door hen .op de eerste plaats moet
hemit tot eigen en-anderer geeste-
eenot, vervolmaking en veredeling.
5 jhoMo hoeken worden w e 1 gelezen
s de Katholieken zelf dat moge
be/d zijnl
BOITEigLAgiO
België.
Het vrouwenkiesrecht.
succes der Katholieken
in. het parlement.
(eren is het een bewogen middag
ist in de Belgische Kamer' en wel
i debat over de kwestie van het
ènki es recht bij de provinciale ver-
igen. Het ging om de vraag, welke
deze kwestie op de agenda zal in-
fcatholic-ken verlangden dit punt aan
te z:en gesteld, onmiddellijk na
lèbatlen over de onderwijzerssalaris-
De liberalen en socialisten daarente-
II oerden aan, dat het in geenen deele
[|ïringende kwestie is en dat hot land
e dingen van hel parlement verwacht
aanneming van een ontwerp,
aan niemand in den lande zich iets
[elégen liggen.
s'otte is het katholieke voorstel, na
_,bijzondcr levendig debat, aangeno-
afloop der vergadering ging bet go-
dat de liberale ministers zich uit
ibinet zouden terugtrekken, wanneer
Twestie van het vrouwenkiesrecht
zou worden behandeld. Dit gerucht
Jilien grond. Wanneer intusschen een
torieele crisis zou-plaats vinden, zou
parleiuenlsontbinding meebrengen.
Duitschland.
rransch-Duilsche onderhandelingen,
nornstige moeilijkheid,
e Nouvelle" wijst er in verband met
onderhandelingen over het Duitsch-
cbe handelsverdrag op, dat er voor
w ransche delegatie op het oogenbliik
innerlijke tegenstrijdigheid bestaat,
iet zonder beteekenis is. De onder
gingen schijnen op bet oogenblik
alyseerd te zijn. Het voorstel van
ranschen minister van Handel be-
'P do veronderstelling., dat het Fran-
farief van invoer-"en uitvoerrechten
orden gewijzigd, maar het is moei
ten verdrag, dat terstond van kracht
worden te sluiten, op een 'hypothese,
ransche minister van Handel, aan
tegemoetkomende houding men
gelooven, is in ieder geval onder-
!Q aan de besluiten van het parle-
len men staat dus aan het gevaar,
stemming in de Kamer of den Se-
*an opleveren bloot, waardoor ten
de bepalingen, door Frankrijk en
«land in het verdrag opgenomen,
de vereischte goedkeuring zouden
damden.
^rijs wordt heden geseind:
Qcj'-uburg heeft Raynaldy medege
deeld, dat hij naar Berlijn vertrekt en,in
het begin van de volgende week het Diiit-
sche antwoord op de Fransche voorstellen
zal overhandigen.
De Duitsch-Belgische besprekingen.
Overeenstemming in zake de
douane-tarieven.
De sub-commissie voor de voorbereiding
van een Duitsch-Belgisch handelsverdrag
heeft overeenstemming bereikt nopens de
vaststelling der douanetarieven. Beide
partijen hebben daarvoor speciale conces
sies toegezegd. Voorts is een overgangspe
riode van zes maanden overeengekomen,
welke in werking zal treden zoodra in be
ginsel een accoord is verkregen over de
kwestie der mees (begunstiging.
Een Garantieverdrag met Frankrijk en
Engeland?
Ambtelijk wordt uit Berlijn medege
deeld, dat de in de pers verschenen be
richten over 'een wèderkeerig garantie
verdrag tusSchen Duitschland. Frankrijk
en Engeland, waarvan het initiatief van
Duitschland zou uitgaan, niet juist is in
den vorm, waarin deze bladen het publi-
ceeren.
Wel is de Duitsche re,geering geneigd,
over een dergelijk verdrag in onderhande
ling te treden.
Laster.
Het Hamburgscho blad ..Vaterland" be
vatte een artikel, getiteld „Landverraad
van kardinaleu", waarin kard'naal Faul-
haber en de overleden kardinaal Hart-
mann van landverraad beschuldigd wer
den. Kardinaal Faulhaber heeft tegen dit
blad een proces wegens laster ingediend.
Uit hel bezette gebied.
M n c h w o i 1 e r 'weer ontruimd.
Het plaatsje Münchweiler, dat op 15
dezer een strafbezetling van 39 Fransche
soldaten had gekregen, is Maandag weer
door deze troepen ontruimd. Ook het ver
keersverbod is weer ongeheven.
Frankrijk.
Grootc rede van Herriot.
Over den internationalen
toestand.
Gisteren werd de gebeele middagzitting
van de Fransche Kamer na een korte uit
eenzetting van Achille Fould over de be
trekkingen met het Vaticaan, waarin hij
o.a. zeidc, dat^president Wilson zich gun
stig had uilgesproken voor deelneming
van den paus aan de vredesconferentie,
ingenomen dopr een groote rede van Her
riot.
Herriot besprak achtereenvolgens het
protocol van Geneve, de intergeallicerde
schulden, de erkenning der Russische
Sovjet-regeering en de kwestie van do
Fransche veiligheid.
Nadat de premier den lof van het pro
tocol had verkondigd, en verklaard had,
de ratificatie daarvan spoedig aan het
parlement te zullen vragen, nam Briand
een ocgénblik het woord om te verklaren,
dat de ondertcckening van het protocol
een daad van zijn politieke carrière is,
waaraan hij de hoogste waarde hecht.
Het idealistisch karakter van het pro
tocol, vervolgde de premier, heeft den op
stellers niet de zorg deen vergeten om een
practisclie uilwerking er van te verzeke
ren. De Volkenhondsraad heeft bijna alle
maatregelen, welke do Fransche militaire j
adviseurs hadden aanbevolen, aanvaard.
Wat do Franscho veiligheid aangaat.
Frankrijk moet zich niet van den Volken
bond afwenden. Deze internationale van
volken zal den, vrede maken. Men moet,
zeido hij, tusschen deze internationale en
de andere kiezen
Over de intergealliecrde schulden heeft
Herriot slechts zeer kort gesproken
Hij verklaarde nog eens plechtig, dat
Frankrijk zijn schulden niet verloochent
maar dat het recht heeft, een beroep to
doen op de solidariteit van zijn vrienden
en geallieerden, waarop eenige vriendelij
ke woorden aan het adres van Churchill
volgden.
Over Rusland was spreker kort. Hij
eeide, dat het onmogelijk ls, een groot
volk, waaraan hij namens de regeeringen
de Kamer een groet bracht, langer huiten
de Europeesche gemeenschap te laten. De
Fransche fondsen, die aan Rusland zijn
geleend, bereiken een bedrag van 30 mil
liard francs, door 4 millioen Fransche®.
verstrekt. Een groot deel van dat bedrag
is besteed voor de economische ontwikke
ling van Rusland.
Het laatste deel van de rede van den
premier over de Keulsohe zone en de
kwestie der veiligheid vormden den hoofd
schotel. Lang en uitvoerig stond spreker
bij bet gevaar stil, dat Duitschland voor
Frankrijk beteekent. Hij kreeg daarbij
herhaaldelijk applaus van de gebeele Ka
mer met uitzondering van de uiterste lin
kerzijde.
Wij zijn in geenen deele van zins,
voortdurend in bet Rijnland te blijven,
vervolgde spreker, maar het gaat in dezen
om het laatste bolwerk der Fransche vei
ligheid. j
Duitschland is te kort geschoten, wat
betreft zijn militaire verplichtingen, met
name ten aanzien van de Scliupo, d'en ge-*
neralen staf, de militaire opleiding door
5000 instructeurs-oud-offlcieren van het
vroegere leger. Om te kunnen geraken tot
beperking der bewapening, moet men eerst
Duitschland demililariseoren
Hoe is het mogelijk, vroeg spreker, toe
nadering te bereiken tot een land. dat
iedere induslrieele en commercieele sa
men werking weigert en nog behept is met
een oorlogsgecst.
Toch is spreker tot die toenadering be
reid, omdat 'hij het voor den vrede nood
zakelijk acht tot de „vereenigde .staten
van Europa" te komen;».welke idee, naar
hij hoopte, de Volkenbond zal kunnen ver
wezenlijken.
Ik wil aan den vrede arbeiden ein
digde de premier aan den vrede van
Europa en aan den vrede van de wereld.
Do eerste voorwaarde daartoe is de ver
zekering van de veiligheid van Frankrijk".
Engeland.
De clectriciensstaking le Londen.
Do staking der elcclriciens te Londen
hoeft zich verder uitgebreid. Gister heeft
zich ook het personeel van het Brilsch
museum bij de staking aangesloten.
Een nieuwigheid bij deze staking wa3
gister het posten door groepen stakers
voor het Buckingham-paleis, het hooger-
lniis en de gerechtsgebouwen.
Al het personeel, in dienst van het pa
leis, is thans in staking, doch, daar het
koningspaar zich te Saadringham bevindt,
heeft dit geen ernstig effect
Do stakers zijn thans'meer dan duizend
in getal.
Dg civiele diensten ondervinden eenig
ongemak door het slopstaan van liften en
moeilijkheden met do verwarming, doch
do vrijwilligers blijven op hun post.
Hongarije
Een aan.'laa Hciihy.
Do rijksbestuurder ongedeerd
Op het stationsemplaccment nabij Boe
dapest werd op het salonrijtuig van den
rijksgouverneur, Horthy geschoten, zon
der hem evenwel te treffen. De da dors ble
ven ongekend.
Albanië
Nog een polilicke moord.
Do vooraanstaande Albaneesclie poli
ticus Zia Bey is te* Tirana doodgeschoten.
Joegoslavië.
De vervolging der Raditsj-pariij.
Onrechtmatige arrestaties.
Naar de te Graz verschijnende Tages
Post uit Agram verneemt heeft het „ge
rechtshof der 7 mannen" zich op het
standpunt gesteld, dat de arrestatie van
Matschek en zijn aanhangers door de
politie een inbreuk op de bevoegdheden
van de rechterlijke macht is. Het Hof van
Appèl te Belgrado heeft vastgesteld, dat
er geen grond is om een vervolging in te
stellen tegen de 8 te Subot.ika gearresteer
de aanhangers van Raditsj en dat dezen
terstond op vrije voelen moeten werden
gesteld.
Lilauen.
De minderheden in Litauen.
Een B.T.A.-bericht uit Warschau.meldt,
dat de Litausche partijen in den Land
dag te Kowno het voorstel om de natio
nale minderheden n.l. de Polen en de
Duitschors huiten alle landdagcommis-
sies ie houden, hebben verworpen
Rusland.
De opvolger van Trotski.
Tot hoofd van den oppersten revolutio
nairen Oorlogsraad der Russische Sovjet
republiek is ais opvolger van Trotski be
noemd, generaal Trunze, en als opperbe
velhebber der Oostzeo-vloot de vroegere
horlogemaker, de matroos Zow.
De financieele toestand der Unie.
V erklarin g€e n v an
K a m e n e w.
In een rede op de te Moskou gehouden
conferentie der Russische communistische
partij verklaarde Kamcnew, dat de finan
cieele hervorming verleden jaar ondanks
allo pessimistische voorspellingen een
groot succes is geworden. De stabilisatie
der valuta is gelukt. Do geld omloop der
Unie, die in Jan. 1923 117 millioen goud
roebel bedroeg, bereikte op 21 Jan. 1925
een bedrag van 731 millioen, terwijl de
koopkracht van de tsjerwonetsj .steeg.
De begrooting voor 1925 beloopt 2i mil
liard goudroebel en is dus bijna even hoog
als vóór den oorlog
Do staatsbank verleende in 1924 voor
640 millioen aan crcdieten tegen slechts
50 millioen in 1922. De overige credietin-
stellingen verleenden in 1924 gezamenlijk
474 millioen, in 1922 slechts 22 millioen.
Chili.
De staatsgreep.
Alessandri's telegram
aan de militaire junta.
De militaire junta die den pas plaats
gehad hebhendlen staatsgreep uitvoerde,
ontving uit Italië" van den indertijd verdre
ven president Alessandri een telegram,
waai-in bij zich bereid verklaart terug te
keeren op de volgende vier voorwaarden:
lo. onmiddellijke terugkeer van de ci
viele regeering; 2o. bijeenroeping van een
conslitueerende vergadering; 3o. herstel
van do voorrechten hem door de grondwet
verleend; 4o. terugkeer van alle militairen
lot hun legerposten.
Alessandri verklaarde, dat hij behalve
van de voorloopige regeering ook van ver
schillende arheidersvereenigingen en an
dere organisaties het verzoek had ontvan
gen om terug te keeren. Hij was bereid
aan-dien* algemeen.cn wousch van het volk
te voldoen, maar zijn democratische ge
voelens lieten hem niet loo (zich met den
dictatuur te vereenigen en alleen als het
leger en de vloot het hierover met hem
eens zullen zijn, kan bij terugkeeren. An
ders zal hij in Europa blijven en zich uit
de politiek terugtrekken
Hij had voorts vernomen, dat vertegen
woordigers van de vloot ontevreden waren
over de arrestatie van admiraals door de
mOtairo junta en zich daarom tegen zijn
terugkeer verzetten.
BINNENLAND
In de houtindustrie.
Het looncontract.
Van den Nederl. Houtbond waren
slechts zes leden, en wel firma's in Am
sterdam, Den Haag, Leidon, Hengelo, Al
melo en Enschedé, bereid hun medewer
king te vcrleenen tot de afsluiting van een
landelijk looncontract voor 19251926. Do
besturen van de samenwerkende arbeiders
organisaties hebben den bond medegedeeld,
dat het aantal werkgevers te gering is om
onderhandelingen te openen over do af
sluiting van een landelijk contract; zij wen-
schcn nu zoo mogelijk overeenkomsten to
treffen met do verschillende ondernemin
gen afzonderlijk.
Do gemeentelijke nielkvoorziening
te Amsterdam.
Een motie van vier Katholieke
Raadsledon.
•De Katholieke raadsleden von Freilag
Drabbe, J. Th. Peters, A. van Hamersveld
en G. M. Romme hebben bij den Raad de
volgende motie ingediend:
De Raad, overwegende, dat het noodza
kelijk is, te komen tot een betere rnelkvoor-
ziening van Amsterdam;
van mcening, dat daartoe vooralsnog
niet noodig is de door B. cn W. voorge
stelde oplossing van een gemeentelijk
melkbedrijf op den grondslag van een
monopolie;
overwegende, dat een proef behoort te
worden genoemen, of met aanmoediging
en behoud van het particuliere initiatief
cn met steun van de overheid voldoende
verbetering zal zijn te bereiken;
noodigt B. en W. uit, de daartoe noo-
digo stappen te doen, en besluit, in af
wachting van het resultaat, tiet desbetref
fende voorstel van 1920 met de daarbij be-
hoorende nota van 3 October 1924, aan te
houden.
De bctcckenis van deze R.-K. fractie is
dezo, dat daar uit blijkt, dat ook de heer
Van Hamersveld van wien men niet zeker
wist of hij voor óf legen de voordracht is,
thans dus op uitstel aandringt.
De motie is niet onderteekend door den
heer Erftemeyer, die echter geacht mag
worden tegen de voordracht te zijn. De
overige leden der R.-K. fractie, die de
motie niet hebben ondoreekend, zijn de
hecren: Wierdels en Van Lingen en Mej.
Grielaars, van wie bekend is, dat zij zich
voor het gemeentelijk melkmonopolie heb
ben verklaard. Met do 16 sociaal-democra
ten en de 4 communisten wordt dus, in
dien alen aanwezig zijn, een meerderheid
van één stem gevormd.
Gistcrn is de Raad met do behandeling
van hot voorstel van B. en W. begonnen.
Twee motie's Wciss tot uitstel der be
handeling zijn verworpen.
De gemeentelijke meelvoorziening
te Amsterdam.
Me.t betrekking tob de meelvoorziening
van Amsterdam verneemt V. D., dat gis
teren door Gedep. Staten aan B en W.
der gemeente Amsterdam een schrijven
word gezonden, blijkens hetwelk een
gunstige beslissing- op het verzoek, om
spoedig te mogen vernomen, dat tegen
heb raadsbesluit inzako de meelvoorzie
ning geen bezwaren bestaan, in de gister
gehouden vergadering van Gedeputeerden
geen meerderheid kon vinden.
Met do behandeling zullen ten minste
3 k 4 woken gemoeid zijn.
HET VOORNAAMSTE NIEUWS*
BUITENLAND.
Rede van Herriot In de Fransche Ka
mer.
Een aanslag op den Hongaarscher»
rijksbestuurder Horthy mislukt.
De opvolger van Trotski.
BINNENLAND.
Over den gemeentelijken meel- cn melk*
handel te Amsterdam.
Nog steeds: Het Tooropraam
Benepen mensch^n
In een te Utrecht gehouden zeer druk
bezochte openbare protestvergadcring, be
legd door het Comité van Actie tegen do
plaatsing van het Tooropraam in de Dom
kerk en tegen de heerschende wantoestan
den in de Ned Herv Kerk, is voorlezing
gedaan van een brief van liet College van
Kerkvoogden en notabelen der Ned Herv.
Gemeente te Utrecht, waarin er, als ant
woord op een door het' comité ingezonden,
adres op wordt gewezen, dat er geen re
den is om op de plaatsing van het Toorop
raam cn het raam der vier Evangelisten
terug to komen. In tal van protestantsche
kerken in Nederland zijn gekleurde ra
men, zelfs de beeldenstormers lieten de
geschilderde ramen ongerept. Hetzelfde
geldt voor de muurschilderingen, waarte
gen het comité bezwaar had gemaakt
Kerkvoogden en notabelen kunnen dus
de tot hen in heb adres gerichte verzoe
ken niet inwilligen.
Gouda kaarsen.
Gistermiddag werd onder voor/.:ree
schap van den heer W. Ruys oen hui ion-
gewone algemeene vergadering van aan-i
deelhouders der Kon. Stearine Kaarsenfa
briek „Gouda" gehouden.
Do voorzitter stelt aan de orde rapport
van commissarissen, commissie van hij
stand en directie.
Breedvoerig werd hierover gesproken,
waarna werd voorgesteld een motie van
vertrouwen in het bestuur, welke bij ac
clamatie werd aangenomen.
B. en W. van Utrecht deelcn den
rand mee, dat zij do fitters van do gasfa
briek cn eventueel die van particuliere
installateurs in de gelegenheid zouden
willen stollen, voor rekening van do ge
meente een filterscursus te volgen Zij
vragen daartoe een credieb van f 2400 ten
lasto avn het gasbedrijf.
U8T DE Orfl&EVIHGS
KATWIJK.
Gemeenteraad.
Nieuwjaarsrede. Het tarief voor
de Gemeente-zaal. Geen uitbrei
ding polilie-personeel.
De gemeenteraad kwam gisteren in
openbare zitting bijeen. Voorzitter was
Burgemeester J. H. de "Waal-Mal -rijt.
Afwezig de heer B. Meerburg. Na opening
met gebed hield de Voorzitter in deze
corsle vergadering in 1925 een toespraak,
waain hij een blik wierp op hot afgeloo-
pen jaar en waarin hij o.a. opmerkte, dat
in ieder opzicht dit jaar moer licht toon
de dan schaduw en heler is geweest dan
het jaar, dat voorafging. Voor het eerst
sedert het einde van den oorlog zijn er
teekenen naar echte verbetering waar-i
noembaar.
Be haringvisscherij begon te herleven.
De vangst was alleszins bevredigend en
de prijzen waren goed. Ook de uitkomsten
van do groenten- en bloementeelt gaven
reden lot tevredenheid.
Bij den aanvang dos ja ars deden zich
gevallen van Febris Typhoidea voor. doch
men wist met Gods hulp uitbreiding t»
voorkomen.
Hierna besprak de voorzitter do uitbrei
ding van den scholenbouw, die van be-»
teekenis was.
Tot wcgvorbelering werd besloten en
daarmede een aanvang gemaakt ewin's
met het verbeteren van waterwegen.
De voorzitter zag het nieuw aangevan
gen jaar hoopvol tegemoet en wcnschto de
raadsleden ook in hun persoon en hunne
gezinnen Gods besten zegen toe.
De heer A. J. v. "Walsem zegt met veel
belangstelling van het gesprokene kennis
te hebben genomen. Vooral omdat blijkt
dat het jaar voor de gemeente niet ongun
stig is goweest. Spr. hoopt dat hot zoo zal
blijven gaan. Vervolgens brengt de heer
v. Walsem dank aan B. en W. voor wat
deze in 1924 voor de gemeente hebben ge
daan.
Ingekomen is een schrijven van Ged.
St. goedgekeurd den aanleg van den nieu<
we verkeersweg door den „Molcntuin".
Ook de grondverkoop aan A. Par'cvüct
wordt goedgekeurd. De heeren, benoemd;
tot commissie tot wering van sclioolver-j
