e Jaargang.
VRIJDAG 23 JANUARI 1925
No. 4850
Seicbelve 0ou^omt
eei r
ïarhNNEMENTSPRIJS bedraagt bij vooruitbetaling
eiden 19 cent per week 12.50 per kwartaal.
Agenten 20 cent per week 12.60 per kwartaal,
per post I 2.95 per kwartaal,
ïllusfcreerd Zondagsblad is voor de Abonné's ver-
r tegen betaling van 50 ct. per kwartaal, bij voor-
65 ng. Afzonderlijke nummers 5 ct., met Geïllustreerd
blad 9 ct.
Dit blad verschijnt eiken dag uitgezonderd Zon- en Feestdagen I.
Bureaux: RAPENBURG No. 10 - LEIDEN
TEL. INT. ADMINISTRATIE 935 REDACTIE 15
GIRONUMMER 103003 POSTBUS No. II
DE ADVERTENTIEPRIJS BEDRAAGT:
Gewone adverlentiön 30 cent per rogef»
Voor Ingezonden Mededeelingen wordt het
dubbele van het tarief berekend. u
Kleine advertentfën, van ten hoogste 30 woorden, waarin
betrekkingen worden aangeboden of gevraagd, huur en ve»
huur, koop en verkoop 10.50.
jmmsr bestaat uit twee
mi
ireenstemming bereikt.
tsprekingen tusschen prof. Aenge-
Iiet hoofdbestuur van „St. Mi-
rijn geëindigd en wij deelen er
iltaat van mede in een communi-
ler de rubriek Binnenland.)
[icliaël" zal zijn bestaan opheffen
in de Bonds-organisatie^ of
jnds-w e r k w i j z e eeni&e wijzi-
vorden aangebracht, welke hierop
tens: Meer dan tot nu toe zullen
londsvergaderingen belangrijke po-
rraagstukken worden besproken,
olgens: Meer dan tot nu toe
ij de samenstelling van de Bonds-
lag dus bij de afvaardiging
worden gehouden met vertegen-
g van deskundigen op verschil-
ireiri.
concrete uitwerking dezer wen-
het Bondsreglement zal nog wel
een en ander worden gepraat
et het principe er van zal, dunkt
er zich kunnen vereenigen.
esultaat van de gevoerde bespre-
daarom verheugend hee-
ïhreven in ons nummer 17 Dec.
en driestar o.a.,.Heb door de
itaatspartij aangenomen program
het program en het program
e candidaten." En vervolgd-en:
.ls zóó do actie van St. Michael
Roepen, dan zijn de uitingen van
voor verbreking onzer eenheid
pf ïoiitiek terrein, geuit in verschil-
■e persorganen ook in het onze
[élukkig voor een groot deel voor-
niet bewaarheid geworden
niet wil zeggen, dat er geen
eiding is geweest en ooknog
is, om die vrees te hebben
eiding in die vaagheid van bewe-
elke van meet-af aan het De-
ratisch Verbond heeft geken-
(tst, aanleiding in de rede van
Veraart op de ©pricktihgsver-
ering, in welke rede de R. K.
.tspartij zoo ongeveer werd go-
tst, alsof ergeen haar van
taai', wij van onzen kant zouden
niet meer omzien naar het verle-
i. en, dat vergetend, ons verheu-
over het heden, het mee-vallende
JEJoop van de St. Michaël-actie
G"""3 is heb verloop van de St Michaël
eegevallen en veel meer
t wij het in ons hier geciteerd ar-
veronderstelienderwijs voor oogen
de aanneming ter Bondsvergade-
n de grondslagen, waarop prof.
int en het hoofdbestuur van St.
het eens zijn geworden, bestaat
ji twijfel.
rillen nu hopen, dat de concrete
van geen onverwachte
eden zal brengen.
N:
HlgyiTEigLAfSsS
IF
Volkenbond.
Costa Rica wil uittreden.
ntributie is te duur.
berichten uit Genève, heeft de
[Amerikaanse lie republiek Gosta
,r lidmaatschap van den Volken-
:ezogd. Volgens de bepalingen van
lenbondsstatuut moet die opzeg
jaar van te voren geschieden,
ijsche gezant van Gosta Rica gaf
•i j.l. aan het secretariaat te Ge
mis van do opzegging, zoodat de
31 December 1926 zal ophouden
den Bond te zijn.
jongste algemeene vergadering
Bond bleek, dat Gosta Rica van
zijn jaarlijksche contributie niet
t Bond had betaald Onlangs werd
ïoening van die achterstallige con-
9 18.687 door de regeering van
iica betaald, maar tevens werd het
as een bericht van het Exchange-
:hap uit Genève hopen Volken-
ingen, dat er nog een regeling kan
getroffen, om de republiek er toe
?en, de opzegging in te trekken.
Duitschland.
REGEER INGSVERKLAR ING
GOEDGEKEURD.
■46 stemmen vóór, 160 tegen.
te meerderheid,
ren is in den Rijksdag gestemd,
as- i motie tot goedkeuring der regee-
rklaring. Deze werd aangenomen
eri stemmen vóór, 160 tegen en 39
ïtapingen.
^dri£7aal was. vrij goed bezet. Bij
het afgeven der stomkaarten kon men con-
statcercn dat do Duitsch-Natioiialen en
leden der Duitsohe Volkspartij allen witte
kaarten afgaven en dus vóór stemden.. Bij
het Centrum deed dit slechts de meerder
heid. De voormalige Rijkskanselier Dr.
Wirth overhandigde ostentatief een roode
kaart, hetgeen „tegen" beteekenf. Ook de
vakvereenigingsleider Imbusck stemde te
gen. Andere leden van den linkervleugel
van het Centrum gaven blauwe kaarten,
af, dat wil zoggen, dat zij zich onthielden
van stemming. Weer and ére leden van
het Gentrum ontbraken bij de stemming.
De meeste democraten leverden blauwe
kaarten in. Deze fractie had n.l. met groo-
te meerderheid besloten tot fractie-dwang
voor onthouding. Tegen stemden alle so-
ciaal-democraton en communisten. Van de
democratische fractie hebben zich vier
afgevaardigden vóór de stemming uit do
zaal verwijderd, daar zij het fractiebe-
sluit, dat zich uitsprak voor onthouding,
niet wilden opvolgen.
De sociaal-democraat Mueller-Franken
zeide nog, dat de rede van graaf Westarp
een groolc oorlogsverklaring aan de so
ciaal-democratie beteekënt. Desniettemin
zal zijn fractie bij een aantal onderwer
pen practische medewerking verleenen
De toetreding tot den Volkenbond moest
zoo spoedig mogelijk een voldongen feit
zijn.
Met betrekking tot de financieel© schan
dalen cischt zijn partij, dat een zoo streng
mogelijk onderzoek zal worden ingesteld,
onverschillig tol welke partij of welke
kfingen de betrokkenen behooren.
Overigens echter zal de sociaal-demo
cratie tegenover deze uitgesproken recht-
sche regeering ten scherpste stelling ne
men. De ambtenaren, die door de finan
cieel© scheldalen gecompromitteerd zijn,
behooren, volgens spreker, overwegend tot
de rechtsché partijen, Tenslotte ging spre-
kr de gevallen van corruptie onder liet
oude regime na.
Wirth contra dr. Luther.
De voormalige Rijkskanselier, dr.
Wirth, verklaarde aan oen persvertegen
woordiger in zake zijn standpunt tegen
over het kabinet-Luther onder meer het
volgende:
„Mijn houding teegnover het nieuwe
kabinet is duidelijk en ondubbelzinnig. Ik
sta ten opzichte van deze regeering in de
oppositie en onderscheid mij in dit op
zicht van mijn politieke vrienden, die on
danks de aanwezigheid van een officieelen
vorbindingsmam in het kabinet-Luther
een soort waakzame neutraliteit handha
ven. Deze waakzame neutraliteit vul ik
evenwel aan met waakzaam, wantrouwen.
Ik persoonlijk acht het aanblijven van
een Centrum-minister in dit kabinet po
litiek onjuist."
Luther's houding tegenover Frankrijk
Hjj zou een
verdrag wille
Volgens de Berlijnsche correspondenten
der bladen doet in zekere diplomatieke
kringen in de Duitsche hoofdstad het ge-
rjicht de ronde, dat Luther voornemens
zou zijn, aan Frankrijk een wederkeerig
militair garantiepact aan te bieden.
De Ccmnuinis'.cn-putsch te Hamburg.
Het proces begonnen.
Voor de Zevende Strafkamer van het
Landsgerechtshof te Hamburg is gisteren
het hoogverraadsproces begonnen tegen de
leiders bij don communistischen Putsch in
Hamburg, welke in October 1923 plaats
bad en waarbij, gelijk men weet, zestig
personen zijn gedood.
Men rekent cr op, dat bet proces ver
scheidene weken zal duren.
Te München kwam het gedurende de
voltallige zitting van dep Beierschen land
dag bij do behandeling van een voorstel
over het toestaan eener strafvervolging
tegen verscheidene communistische afge
vaardigden herhaaldelijk tot stormachtige
tooneelen, waarbij een aantal communis
ten uit de vergaderzaal moest worden ge
zet.
Voor de rechtbank van gezworenen te
Münchcn zal beden het proces beginnen
tegen de leiders van den bond Oberland
wegens het laten voortbestaan Aan dien
verboden bond.
Frankrijk.
DE AMBASSADE BIJ HET VATICAAN.
Briand spreekt in de Fransche Kamer.
Eon krachtig pleidooi
voor handhaving.
Gisteren beeft de oud-voorzit tér van
den Franschen ministerraad Briand in
de Kamer gesproken vóór de handhaving
van de ambassade bij het Vaticaan. Hij
beeft 2 uur lang gesproken en zonder
hulp van notities een redevoering gehou
den, die tot de beste behoort, welke hij
ooit hoeft uitgesproken, en die van het be
gin tol bet einde door het stampvolle huis
garantie-
aanbieden
in bijna ademloozc stilte werd aangehoord
Briand verklaarde, dat hij ten volle de
buitenlandsche politiek der regeering on
derschrijft, welke Frankrijk losmaakte
uit zijn gevaarlijk isolement en het ac-
coord met de geallieerden heeft hersteld.
Briand meent echter, dat het zijn plicht
is, do regeering te verzoeken geen onher-
steJbaren stap te doen.
Hij zeide voorts, het eens te zijn met de
opmerking van Herriot, dat men niet alle
Duitschers als een geheel moet beschou
wen; evenzeer moet men onderscheid ma
ken tusschen de Fransc-he Katholieken.
Zij, die wrokken om de religieuze kwes
ties, belemmeren do overeenstemming,
doch zij, die voor den socialen vooruit
gang zijn, zijn niet onze vijanden.
Toen wij dc betrekkingen* met bet Va
ticaan hervatten, heeft dit er in toege
stemd, de Fransche leekenmetten te res
pecteeren.
De regeering moet in godsdienstzaken
niet een politiek van isoleermg toepas
sen, welke zij op alle andere gebieden der
buitenlandsche politiek veroordeelt
Briand merkte op, dat zelfs de Sovjets
moeite doen, om een vertegenwoordiging
bij het Vaticaan te'hebben. Alle vrienden
van Frankrijk, aldus spr., hebben mij te
Genève gezgd, dat het in bun zoowel als
in ons belang is, bij het Vaticaan verte
genwoordigd te zijn. Vervolgens herinner
de Briand aan do moeilijkheden, welke
zich bij de bezetting van het Roergebied
hebben voorgedaan, toen de Fransche
ambassade hij het Vaticaan een rectifica
tie wist te krijgen van de betreurenswaar
dige woorden, die van de zijde van het
Vaticaan geuit waren, eu zelfs een ver-
oordeeling van bepaalde manoeuvres der
Dutsdhèrs.
Spreker onderstreept, dat ook de Ver-
eonigde Staten onderhandelen over het
zonden van een gezant naar den Heiligen
Stoel. Alle naties, die ten gevolge van den
afloop van den oorlog in het leven zijn
geroepen, kunnnen onzen steun hij den
Heiligen Stoel noodig hebben.
Het Vaticaan ve:^enwoordigt een ge
weldige moreele macht, waar buiten onze
democratie het niet ban stellen. Welk een
terugslag zou uw beslissing hebben op de
katholieken van de geheele wereld.
Wat ik het meest ducht tusschen twee
machten, is de stilte van den dood. Daar
om, hoeveel moeilijkheden do Sovjets ons
misschien denken te kunnen veroorzaken,
de regeering behoort er mede geluk ge
wen sekt te worden, dat zij besloten heeft
een gezantschap to Moskou te vestigen en
te handhaven.
Hij verklaarde verheugd te zijn, dat
hij de betrekkingen tot het Vaticaan in
dertijd had hervat en maatregelen had
genomen ten gunste van de Mohammeda
nen. Hij vroeg de aandacht van do regee
ring voor den indruk, welken een breuk
rut het Vaticaan in diplomatieke kringen
zou maken Spreker zeide voorts te vree
zen, dat een breuk volkomen in bet na
deel van Frankrijk zou uitvallen, want
men zal de motieven van binnenlandscbe
verkiczingspolitiek niet begrijpen, welke
de wezenlijke motieven van de breuk zijn;
en hij ducht dat het besluit der meerder
heid verkeerd zal worden uitgelegd en
dat de verdeeldheid in het land onaange
name gevolgen zal hebben.
Voorts herinnerde Briand er aan, dat
de mannen van de revolutie gezanten naar
Rome zonden met de opdracht zich aan
alle eischen van de étiqutte te onderwer
pen. Ten slotte bezwoer hij in het belang
van Frankrijk de meerderheid en de re
geering niet terug te komen op een voldon
gen feit.
Zweden.
ring van oordeel was, dat de tijden rijp
waren voor het algemeen kiesrecht. Hij
zou daarom een wetsontwerp voor de her
ziening van het kiesrecht indienen.
Do regeering zal ook een onderzoek in
stellen in zake de kwestie van een hervor
ming van het Hoogerhuis.
Do nationale verdediging zal gehand
haafd blijven om aan de eiscben der na
tionale veiligheid te voldoen en de natio
nale verplichtingen te kunnen vervullen,
Het aantal devisies zal verminderd, maar
het leger zal horwapend worden,
Amerika.
Rust in geheel Brazilië?
De laatste bommenfabriek
gesloten
Uit Rio de Janeiro wordt bericht, dat
minister Alvez de portefeuilles van Jus
titie en van Binnenlandsche Zaken heeft
overgedragen aan den minister van Finan
ciën Freirc. Deze zal tijdelijk minister van
Justitie blijven.
De ongunstige berichten omtrent den
toestand in Brazilië worden weerlegd door
het feit. dat president Bernardes. voor het
eerst sinds hij in functie kwam. thans te
Minas Geraes vertoeft. Bovendien zijn de
jongste maatregelen, getroffen voor de pe
rioden, dat de president niet te Rio de Ja
neiro, is, als overbodig opgeheven.
De onpartijdige pers te Buenos Aires
wijst er op dat de rebellen ontmoedigd zijn
en dat do laatste bommenfabriek geslo
ten is.
Van het Vaticaan.
Rouwdienst voor Paus Benedictus
Uit Rome wordt aan de Msb, geseind:
Gistermorgen lieeft in de Sixtijnsche
kapel in tegenwoordigheid van den H. Va
der, kardinalen, het corps diplomatique,
hoogc dignitarissen der Kerk en van hot
Pauselijk Hof, de prinsessen Josephine
Hohenzollern en Mathilde van Saksen, be
nevens leden van de orden van Malta en
het H. Graf en van den Romeinschen adel
een plechtige rouwdienst plaats gehad ter
gelegenheid van den derden verjaardag
van den clo-*"l van Paus Benedictus XV.
De H. Mis van Requiem werd opgedra
gen door Mistrangelo. Onder de H. Mis
werd onder leiding van Perosi door de Six-
linjsche kapel klassieke muziek uitgevoerd
Door verscheidene kardinalen werd in
de Vaticaansche grotten* bij het graf van
don overleden Paus een stille H. Mis op
gedragen.
BBNMEMLfilSD
HET VERBOND „St-MICHAëL".
De besprekingen tusschen Prof. Aengenent
en het hoofdbestuur van hei
Verbond „St. Michaël".
Overeenstemming bereikt.
Prof. Aengenent eji het hoofdbestuur
van bet Verbond St Michaël deelen het
volgende mede:
Do besprekingen tusschen Prof Aenge
nent en bet hoofdbestuur van het Verbond
St. Michaël hadden het volgende resul
taat:
Eenstemmig kwam men tot den wensch,
dat de Algemeene Bond van R.-K. Rijks-
kieskringorganisaties tot een waren staats
partij zal worden omgevormd. Prof Aen
genent nam op zich, de volgende, in sa-
menspreking met heb hoofdbestuur van het
Verbond verkregen grondslagen aan het
bestuur van den Alg Bond kenbaar te ma
ken en voor het bondsbestuur en de bonds
vergadering te bepleiten:
Er wordt gevormd een centraal lichaam,
waarin allo belangrijke politieke vraag
stukken, onder waarborg van vrijheid van
uiting der verschillende meeningen, wor-
De vermoedelijke opvolger van Branting. don behandeld. Dit lichaam vergadertjaar-
lijks ten minste twee dagen en komt ver
der. zoo dikwijls bijeen als door het
De Zweodsche koning zal heden den op
volger van Branting benoemen. Verwacht
wordt dat de nieuwe premier Frederik
Thorsson zal zijn. die thans minister van
financiën is. Hij was vroeger schoenmaker
Tot minister van financiën zal worden
benoemd Sandler, die tot dusver minister
van Handel was. Deze wordt weer opge
volgd door oud-minister "Wigfors.
Rusland.
De Russische schuld aan Frankrijk
Een verklaring van Krassin
Krassin heeft aan de „Matin" verklaard
dat men nooit van de Sovjet-regeering ge
daan zal krijgen, dat zij zich aansprake
lijk stelt voor de Tsaristische schulden;
maar wel is ze bereid, die te betalen naar
de mate harer draagkracht, op voorwaarde
echter, dat zij uit Frankrijk den materiee-
len steun ontvangt, die noodig is om het
economisch borstel van Rusland to bespoe
digen.
Japan.
De richtlijnen der poiitiek
Algemeen kiesrecht!
In een rede in het parlement kondigde
de premier, graaf Kato aan, d?t rl» regee
haniden zijn van actueele vraagstukken ge
boden is Het wordt, samengesteld door de
rijkskieskringorganisaties op den grond
slag van evenredig kiesrecht, waarbij elke
rijkskieskring recht heeft op een aantal af
gevaardigden, in verhouding tot het aan
tal stemmen.' bij de voorafgaand© verkie
zingen der Tweede Kamer in den rijkskies
kring op de lijst der R. K Staatspartij
uitgebracht Alleen de leden der R. K
Kiesvereeniging kunnen aan de verkiezing
der bedoelde afgevaardigden meewerken.
De leden van de Katholike fracties in
Eerste en Tweede Kamer maken rechtens
deel uit van dit centraal lichaam.
Bij de samenstellling van het centraal
lichaam wordt rekenig gehouden met de
wenschelijkheid van vertegenwoordiging
van deskundigen op wetenschappelijk en
practisch terrein, zooals sociologen, econo
misten juristen, personen met ervaring op
heb gebied van landbouw, industrie en
handel enz. Tob de bevoegdheid van bet
centraal lichaam zal behooren het bijeen
roepen van politieke landdagen.
Eveneons was men eenstemmig van mee
ning, dat het Verbond St Michaël, indien
een dergelijke reorganisatie tot stand
komt niet moet blijven bestaan.
HET VOORNAAMSTE NIEUWS.
BUITENLAND.
De Duitsche regeeringsverklarlng is gis
teren in den Rijke*noednekeurd mei
246 stemmen vóór, 160 tegen en 39 onthoui
dingen. De cociaal-democraten zulle»
schone opossitie voeren.
Luther zou een garantie-verdrag aart
Frankrijk willen aanbieden.
Een krachtin pleidooi van Briand vooi
handhaving van het Fransche gezantschap
bij het Vaticaan.
BINNENLAND.
Tusschen den bemiddelaar prof. Aa.nge-
nent en het Verbond „St. Michaël" is over-
eenslemming bereikt.
De eerste Vakbondsvergadering van
het R.-K. Werkliedenverbond.
Het nieuwe collectieve arbeidscontract
in het bloembollenbedrijf.
Onze Geïllustreerde Pagina
Onze photo-pagnia bevat vandaag o.in.:
Het aan prof. W. Einthoven te Leiden
aangeboden diner De zegevierende IIol-
lancLsclio zwemmer Nederlandsch groot
st tuinarchitect L. A. Springer Bezoek
van minister Ruys aan Zutphen Prof.
v. d. Waay, hoogleeraar aan de Rijksaoad.
voor Becldendo Kunsten te Amsterdam.
Prof. Aengenent heeft het bovenstaande
aan den voorzitor van den Bond, den keen
baron van Wijnbergen, telegrafisch bo'
richt.
Uit het Bloembollenbedrijf.
Het nieuwe collectieve
arbeidscontract.
Zoowel de patroons- {ils de arbeider.:
organiaties hebben zich vereenigd met de
voorloopige voorstellen omtrent liet loon,
Welke in de vorige bijeenkomst zijn over
eengekomen Om even te memoreeren, hou
■den deze voorstellen bet volgende in: Do
loonen zullen gemiddeld f 26 per week
bedragen. Voor overwork wordt f 0,60
per uur betaald.
De verlofdagen worden van 4 op 6 ge
bracht, waarvan er 3vóór 1 November
moeten worden gegeven Bij ziekto wordt
aan losse arbeiders voor elke maand, wel
ke zij onafgebroken in dienst van een pa
troon zijn, gedurende een week zieken
geld uitbetaald. Op verschillende punten
van heb contract moet nog redactiewijzi
ging plaats hebben, waardoor het o.a. niet
meer zal kunnen voorkomen, dat een ar
beider zich als vast aangenomen be
schouwt, terwijl de patroon hem als .Jos"
beschouwt. Hiertoe zal bepaald woeden,
dat wio 6 maanden onafgebrokei i re
dienst bij een patroon is, zal worden be
schouwd als voor vast aangesteld te zijn,
tenzij schriftelijk het tegenovergestelde ia
overeengekomen
In do vorige bijeenkomst was eeh er
geen overeenstemming bereikt omtr .ut
den arbeidsdag en ook nu verklaarden do
vertegenwoordigers der patroons-organisa
ties, dat zij niet bereid zijn den arbeids
dag to verkorten noch den verkorten Za
terdagmiddag in een vrijen Zaterdagmid
dag wenschen om te zetten Voor verdere
besprekingen over dit punt waren zij zelfs
niet to vinden en oolc zagen zij er geen:
nut in, deze zaak opnieuw in hun organi
saties ter sprake te brengen.
Onder deze omstandigheden verklaar
den de vertegenwoordigers der arbeiders
organisaties zich bereid, aan hun organi
saties voor te stellen met do .voorstellen
der patroons accoord to gaan, aangezien
deze niet onbelangrijke verbetering der
loonen inhouden en ook op enkele onder»
deelen van het contract niet onbclangrijko
verbeteringen zijn bereikt. „N. H. Crt."
Tegen den gemeentelijken meelaankoop
te Amsterdam.
Een adres van den Midden
standsbond aan Gedepu
teerden van Noor d-H o 11 a n d
Nadat heb Bureau van den Nedcrland-
schcn Middenstandsbond aan do K. v.
te Amsterdam had verzocht, om wel al die
maatregelen to willen nemen, die er too
leiden kunnen, dat aan ;t besluit van dea
gemeenteraad van Amsterdam betreffende
de meelvoorziening, de vercischte goed
keuring onthouden wordt, heeft 't. Bureau
van den Bond ook aan Gedeputeerde Sta
len van Noord-Holland een adres gericht.
In dit adres wordt meegedeeld, dat de
Nederlandscho Middenstandsbond ernstig
verzet wenscht aan te teekencn tegen do
door heb gemeentebestuur van Amsterdam
gepleegde daad om bet particuliere be
drijf van den meelagent volkomen uit ta
schakelen, waardoor den ondernemer m
dit bedrijf zijn broodwinning geheel wordt
1 ontnomen Bovendien wordt in het adres