No. 4849
DONDERDAG 22 JANUARI 1925
idi|
30NNEMENTSPRIJS bedraagt bij vooruitbetaling
Leiden 19 cent per week 12.50 per kwartaal,
o Agenten 20 cent per week 12.60 per kwartaal,
per post 1 2.85 per kwartaaL
jïllustreerd Zondagsblad is voor de Abonné's ver-
iar tegen betaling van 50 ct. per kwartaal, bij voor-
liDg. Afzonderlijke nummers 5 ct., met Geïllustreerd
- 9 ct.
Sou^omt
Dit blad verschijnt eiken dag uitgezonderd Zon- en Feestdagen
i.
Bureaux: RAPENBURG No. 10 - LEIDEN
TEL. INT. ADMINISTRATIE 935 REDACTIE 15
GIRONUMMER 103003 n POSTBUS No. II
DE ADVERTENTIEPRIJS BEDRAAGT:
Gewone adverlentiën 30 cent per regel»
Voor Ingezonden Mededeelingen wordt het
dubbele van het tarief berekend. u
Kldine adverteniiën, van ten hoogste 30 woorden, waarin
betrekkingen worden aangeboden of gevraagd, huur en ver-*
huur, koop en verkoop 10.50.
timmer bestaat uit twee
b Haarlemsche Hanzebank.
ag zal bet voor de Haarlemsche
Siauk een gewichtige dag zijn.
Is blijkt uit mededeelingen in dit
(die gister-blijkbaar slechts aan
Katholieke dagbladen waren ver-
fo, zullen op de aandeelhoudersverg.,
Vrijdag te Haarlem wordt gehou-
voorstel'len worden gedaan tot een
•le reorganisatie van de Hanzebank
normale liquidatie van de tegen-
Ha
VLte
i»
,._j mededeelingen zouden ons aan
kunnon geven tot eenige critische
;ingen;. zoo doet b.v. de zinsnede:
•uwe bank zal een zuiver conmier-
iaak zijn, waardoor niet op de allor-
plaals .sociale doeleinden worden
•eefd" de vraag bij ons rijzen: Wijt
Im liet feit, dat de liquidatie van de
iank nu een noodzakelijkheid is ge-
i, misschien daaraan, dat er to veel
lV' is gehandeld, dat er „op de al
lo plaats" sociale doeleinden be-
ijn geworden? "Wij meenen, be-
tnlijk, dat men in een andere rich-
Itlians o o k in een andere richting,
opsporen van de oorzaak der Han-
•liquidatie moet zoeken
wij willen nu u i e t cri liseer en.
tens omdat, eerlijk gezegd, wij ons,
u'tenstaanders, tot niets meer, dan
r chls voorwaardelijke en heel vaag
d uleerde critiek zouden moeten be-
tburWij behooren, belaas, niet tot die
dei ede deskundigen, waarmede ons
jkelijk gezegend schijnt, die u met
•l'stheid, met een aplomb vertellen,
der Hanzebank zéker daar en
gslligt en dat alles beslist uitstekend
'n verloopen, als... ja, als zij 't
1'ns voor 't zeggen hadden gehad;
komt het eigenlijk neer.
willen nu, liever dan critiseeren, de
uitspreken, dat op do aandeelhou-
van a.s. Vrijdag allle aandacht
env t zal zijn op do vraag: wat er
o beuren moet? Wat de beste
Kg zal zijn, om tot de moeilijkhe-
n heden te geraken?
m na ernstige beraadslaging de ge-
besluiten zoo goed mogelijk zijn
en, die met de tegenwoordige Han-
in relatie zijn.
ïoki
België.
De positie van het kabinet.
ongeduld wachtte men gisteren op
end maken van het besluit, het-
e rechterzijde zou nemen ten aan-
m de kwestie der verhooging van
derwijzerstractementen. In die
was de rechterzijde het oneens
regeering, maar gistermorgen heeft
loten, geen ministerieele crisis' te
ioren. Er is daarom een delegatie
kg id, die zich in verbinding zal stel-
*l* de liberale linkerzijde en met den
Tbeunis om een basis voor over-
iming te zoeken.
SI
RU
76
11
r9<
1ISI
BUITENLAND
Ouitschland.
ÏSfl Eba' over de regeeringsverklaring.
ouding der democraten,
debat over de regeeringsverklaring
ren voortgezet.
(■oordvoerders van de economische
in van de Ueierscke volkspartij ver-
n, dat zij het regeeringsprogram
rden.
preker der democraten, Koch, ver-
dat zijn partij accoord gaat met
leelte van de regeeringsverklaring!,
1 rekking heeft op de buitenlandsche
doch dat do partij zich niet kan
gen met de wijze, waarop de nieu-
eering tot stand is gekomen Zijn
iai voorloopig een neutrale houding
nen, (indien de rijkskanselier de
ring wil geven, dat de regeering
,oo «paganda tegen de republiek zal
rijkskanselier
bet woord.
1 huther beantwoordde vervolgens de
'Hende sprekers en stelde met vol-
K vast, dat bet program voor de
andsche politiek instemming over
front heeft gevonden, ook bij
liien, die niet in de regeering ver-
ooTdigd zijn en die de politiek der
hg
zoover het binnenland be-
besbrijden. Deze instemming met
'gram voor de buitenlandsche poli-
tcekent een versterking van de po-
g 'V regeering.
-ubher sprak er zijn leedwezen over
/er t ia geen stadium van de onder-
üii lugen over de bezetting der Keul-
Q een compromisvoorstel door de
betrokken mogendheden is gedaan, dat de
ontruiming van Keulen gelijktijdig met
die van ander bezet gebied, zou geschie
den. Hot is echter onjuist om te veronder
stellen, dat met het besuit tot uitstel van.
de ontruiming van Keulen ook de ontrui
ming van het Roergebied uitgesteld! is.
Van bevoegde zijde is verklaard, dat de
belofte, indertijd door Herriot gedaan,
niet gewijzigd is door de beslissing om de
bezetting van Keulen voorloopig te hand
haven.
Voorts wees T.uther er op, dat het mate
riaal waarop do entente haar beslissing
heeft gegrond, aan de Duitsche regeering
niet bekend is. Hetgeen daarover is mee
gedeeld, is zeer overdreven en door do
pers van de geheele wereld legen Duitsch-
land uitgebuit.
Een flinke meerderheid
verwacht.
Als men den Rijkskanselier hoort spre
ken, telkens onderbroken door gelach of
vijandelijke interrupties, krijgt men don
indruk, dat het kabinet-Luther voor 'zijn
bestaan vecht. Dit is echter geenszins het
geval; nu reeds staat vast, dat dit minis
terie, als het op stemmen aankomt, do
grootste meerderheid achter zich heeft,
welke sedert lang een Duilsoh kabinet
heeft gehad. Dr. Luther is zeker van de
stemmen der Duitsch-Nationalen, Duit-
scho Volkspartij, Beiersche Volkspartij,
Wartsobaftspartei en van het meerendeel
der Cenïrum-stemmen. "Zelfs do meeste
democraten zullen de motie van goedkeu
ring der regeeringsverklaring aanvaarden.
Uit hst bezette gebied.
Naweeën van het
separatisme.
Dezer dagen heeft de vroegere separa
tistische burgemeester van Miinh weiier
Helfrich. een smid, genaamd Wadle, dood
geschoten. Helfrich is gearresteerd. De
bezettingsaulorileiten hebben een bezet
ting van 39 spaki's en vier Duitscbo gen
darmen in het stadje gelogd. Verder is do
staat van beleg afgekondigd, terwijl het
verkeer van 's avonds vijf tot 's morgens
vijf uur is verboden.
Deze maatregelen worden door de be
volking gevoeld als een sanctie. De Fran-
sche autoriteiten noemen het een maatre
gel tot voorkoming van dergelijke ge
beurtenissen. De Keulsche correspondent
van de „Manch. Guard." meldt, dat de
bevolking van de Palts zeer verbitterd is,
daar men algemeen van oordeel is, dat de
heele geschiedenis het gevolg is van het
feit, dat de Franscken de separatistische
beweging hebben bevorderd, waardoor al
lerlei individuen in het bezit van wape
nen zijn gekomen.
Luxemburg.
De regeering afgetreden.
Het Luxeraiburgselie Kabinet is afge
treden naar aanleiding van de verwerping
door de Kamer van de spoorwegconventie
mot België.
Frankrijk.
Vrouwenkiesrecht.
Een wetsvoorstel
ingediend.
Op initiatief van Louis Marin beeft oen
honderdtal afgevaardigden een wetsvoor
stel ingediend, met de strekking om vóór
de gemeenteraadsverkiezingen van 1925
het actief en passief kiesrecht aan de
vrouwen te verlccnen
Engeland.
De Britsche vloot.
De bouw van nieuwe
kruisers.
Van de acht kruisers, welko het eerste
kahinet-BalclwIn op stapel had willen
zetten, werden er door het labourkabinet
drie geschrapt. Thans heeft de admira
liteit voorgesteld, dat niet alleen met den
bouw van deze drie schepen, doch ook
met dien van den vierden kruiser aange
vangen zal worden.
Amery, die eerste lord van do admira
liteit was in de vorige conservatieve re
geering, heeft een goed jaar geleden de
argumenten der admiraliteit uiteengezet.
Hij wees er toen op, dat in 1936 alle En-
gelsche kruisers ondeugdelijk zouden zijn
geworden en dat onmiddelliqk moest wor
den aangevangen met het bouwen van
nieuwe kruisers en wel gemiddeld vijf
per jaar.
Daar Australië twee nieuwe lichte krui
sers heeft besteld, heeft de admiraliteit
voor dit jaar slechts vier kruisers aange
vraagd.
Het beele program der admiraliteit
voor het bouwen van bulpkruisers werd
bet vorig jaar door de socialisten ge
schrapt. Het is thans in denzelfden vorm
opnieuw ingediend en omvat drie duik'boo-
ten, een duikboot-depotschip, een lorpedo-
jager-depotschip, twee kanonneerboolcn,
een speciaal dionstschip voor do Perzi
sche golf, een schip voor marinovliegtui-
gen en een mijnenlegger.
Spanje.
De strijd in Marokko.
Spaansohe schepen bom-
hardeeran do Anjer a-k u s t.
Drie Spaanscho oorlogsschepen bom
bardeerden vanuit de Straat van Gibral
tar de dorpen van de Anjera-kust, en
Spaansche vdiegers hebben bommen go-
worpen in die dorpen.
Tevens wordt gemeld, dat tezelfdertijd
Spaansche troepen langs de grens van do
Spaansche zone oprukten naar Alcazar
Seguir, welko post aan'de zeekust bij bet
begin van den Anjera-opstand door die
Mooren werd veroverd.
Dit Spaansche bombardement, in de na
bijheid van de neutraio zone wordt door
do Mooren van Tanger met groote span
ning en in zekere verbittering gevolgd.
De internationale zone.
Een Spaansch vliegtuig heeft verschei
dene bommen doen vallen op de interna
tionale zóne bij het vliegkamp van Late-
coere.
Men veronderstelt dat de vlieger bij een
gedwongen landing, de hommen heeft
weggeworpen om te vermijden, dat zij bij
de landing ontploften.
Er werden dadelijk vertoogen gericht
tot den Spaanscben bevelhebber teneinde
cen^ herhaling van dergelijke incidenton
te voorkomen.
Primo de Rivera in Spanje terug.
Primo do Rivera is te Gadix aangeko
men. In een bijeenkomst, die door den
Yaderlandschen Bond was belegd, heeft hij
verklaard, dat het door bet directorium
opgestelde program moet en ook zal ver
wezenlijkt worden, hetzij door het directo
rium, hetzij door den Yaderlandschen.
Bond, wat hetzelfde is. Wij mogen, zeido
."hij, de aangevangen l'tk niet in den steek
lalen.
Koning Alfonso en Blasdo Ibanez.
Naar Herriot in de Franscbo Kamer
heeft medegedeeld, heeft Koning Alfonso
afgezien van de strafvervolging, welke de
Fransche justitie op Spaansch verzoek te
gen Blansco Ibanez zou instellen.
Rusland.
Hulde aan Lenin.
Do gouverneur van Mandsjoerije, Tsjang
Tso Lin beeft ter gelegenheid van den ver
jaardag van den dood van- Lenin een tele
gram gezonden aan Tsjitsjerin, waarin
hij namens 't Ghineesche volk zijn diepen
eerbied uitspreekt voor ,,den onsterfelijken
held, wiens werk noo;t verloren zal gaan."
In het antwoord-telegram zegt Tsjitsje
rin,, dat het telegram van Tsjang Tso Lin
een bevestiging beteekent van de groole
vrienschap, die tusscken het Chineesche
en het Russische volk bestaat.
Arabië.
De strijd om Mekka.
Republikeinsch beheer der
heilige plaatsen.
Uit Calcutta wordt gemeld: Mededeelin
gen uit den Hedjas doen do waarschijn
lijkheid van een grooten aanval der Wa-
habieten op Djeddah verwachten. De capi
tulatie van Djeddah wordt sl'echts oen
quaestie van tijd genoemd.
Een deputatie van Indische Moslems
voor Mekka, -die in Djeddah opgehouden
is, sprak zich uit vëór een republikeinsch
beheer van de heilige plaatsen, met de be
perking, dat tot aan de Mahomedaansche
wereldconferentie Ibn Saoed als sultan van
Nedjd do heerschappij zql uitoefenen.
China
Tegen den zeeroof.
Zuivering van de Bias-baai.
Chineesche troepen en een afdeeling der
politie van Hongkong, te zamen een ge
wapende macht van 260 man vormende,
hebben een inval gedaan in het beruchte
zeerooversnest van do Bias-baai. De be
woners van deze streek pleegden talrijke
zeerooven en waren ook verantwoordelijk
voor den jongstem aanval op en plunde
ring van de Chineesche boot onder Bri't-
sche vlag „Hong Hwa". Zooals onlangs ge
meld, bevonden eenige zeeroovers zich als
pasagiers vermomd op deze boot, die van
Singapore met talrijke pasagiers naar
Hongkong ging. Drie dagen stoomens van
laatstgenoemde haven verwijderd, overvie
len de roovors do Europeescke officieren,
terwijl deze aan het ontbijt zaten, sloten
hen op, plunderden daarop do boot, brach
ten haar naar de Bias-baai en verlieten
daarop met hun buit het schip.
De gewapende macht doorzocht een ge
bied van 15 mijl en nam 17 personen ge
vangen, die aan de Chineesche autoriteiten
werden overgeleverd. Toen de gewapende
macht het huis naderde van oen berucht
rooverhoofdman, opende deze het vuur en
doodde een dor Chineesche solda'ten,
waarna hijzelf na woderzijdsch vuren
werd gedood.
De Bias-baai, ongeveer 160 K.M. van
Hongkong verwijderd, is bij de monding
24 K.M. breed, wordt verderop nauwer en
dan eensklaps -veel breeder. Het water
is ondiep en de talrijke kleine eilanden in
de baai bieden een goede schuilplaats aan
de roovers.
Japan.
Een Japansch-Russisch verdrag.
De onderhandelingen "tusschen den Sov
jet-afgezant en den Japanschen gezant
zijn zooals men weet afgeloopen en
geslaagd.
Het vredesverdrag van Portsmouth,
waarmee indertijd de oorlog tusschen Rus
land en Japan afliep wordt door Rus
land erkend, maar alle andere verdragen
van het vorige Russische regime zullen
naderhand worden herzien. Japan ont
vangt visscherijrechten, terwijl! do weder-
keerige handels- en scheepvaartrechten
worden geregeld. Japanners zullen voor
exploitatie van mijnen enz. in Rusland
voorrechten krijgen.
Het eerste aanhangsel van de overeen
komst verwijst eiscken omtrent schadever
goeding naar toekomstige onderhandelin
gen en bepaalt voorts, dat de Japansche
troepen het noordelijk deel van hot eiland
Sachalin zuilen ontruimen, terwijl beide
landen zich verhinden geen verdragen met
andere mogendheden te sluiten waarbij
rechten en belangen van de andere partij
benadeeld zullen worden.
Het tweede aanhangsel van de overeen
komst regelt de rechten verleend voor de
exploitatie van oliebronnen en steenkool
mijnen in het noordelijk deel van Sacha
lin.
Amerika.
Amerika en de ontwapening.
De Senaat vraagtbijeen-
De Amerikaanscko Senaat heeft gister
zonder discussie of stemming een amende
ment op de ontwerp-vlootwot aangenomen,
waarhij aan president Goolidge wordt ver
zocht, een nieuwe ontwapeningsconferentie
bijeen te roepen.
BINNENLAND
EERST^ KAMER.
Overzicht.
De Eerste Kamer bcbandelde gisteren
het wetsvoorstel-RutgeTS lot wijziging der
drankwet.
Volgens deze wet is, gelijk bekend, de
Kroon bevoegd, op voorstel van den ge
meenteraad, te bepalen, dat in een ge-
mcenie door B. en W. geen nieuwe vergun
ningen meer mogen worden verleend, zelfs,
dat alilo bestaande vergunningen vervallen.
De strekking van het voorstel-Rutgers nu
is vast te steilten, dat de Kroon tot boven
bedoelde bepalingen ook zal kunnen" be
sluiten, op voorstel van een vijftiende deel
van de kiezers voor den gemeenteraad, tot
welk voorstel slechts besloten kan worden
door drie vierde der opgekomen kiezers,
bij een geheime stemming, waartoe alle
kiezers voor den gemeenteraad worden
opgeroepen.
Voor en tegenstanders zijn gister aan het
woord geweest.
Door een "tegenstander, als mr. Rink,
werd er op gewezen, dat het drankmis
bruik in ons land zienderoogen daalt; dat
ons land weldra tot de matigste der wereld
zal behoor en
Volgens eenige C.-H. senatoren maak-
to mr. Rutgers oen misbruik van het recht
van initiatief door zoo spoedig na de ver
werping in de Eerste Kamer opnieuw zijn
voorstel in te dienen.
Vandaag is het v o or stel ver
worpen.
Nederl. R.-K. Huisvestingscomité.
Een wijziging in de werkwijze.
Te 's-Hertogenbosch heeft gisteren een
vergadering plaats gehad van de afgevaar
digden der kringen van het Nederl. R. K.
Huisvestingscomité, hoofdzakelijk ten doe]
hebbende, een reorganisatie van het comité
lot stand to brengen, in verband met de
opdracht van het episcopaat aan genoemd
comité om een bureau op te richten voor
de uitzending van Nederlandsche zwakke
kinderen.
Deze reorganisatie komt op het volgen
de neer: Do oude slichting wordt opgehe
ven en een uieuwe opgericht, die in de
eerste plaats beoogt de hulp aan zwakke
kinderen en verder het verleenen van hulp
bij rampen en het beoefenen van andere
liefdewerken. Do voorzittr woTdt benoemd
door Z. D. H. den Bisschop van Den
Bosch, de directeur door het bestuur, dat
ten deele bestaat uit afgevaardigden van
veTeenigingen, en ten deele door kringen
wordt gekozen. De organisatie van bet co-
HET VOORNAAMSTE NIEUWS
BUITENLAND.
Rede van den rijkskanselier in de«
Rijksdag.
De oude vlootplannen van Engeïa
weer opgerakeld.
Amerika en de ontwapening.
BINNENLAND.
Da Hanzebank in het bisdom Haarlem.
Voorstellen voor de buitengewone alge-,
meene aandeelhoudersvergadering. Op
richting van een nieuwe bank en liquida-'
tie der oude Hanzebank beoogd.
Het initiatief-voorstel Rutgers tot in
voering der Plaatselijke Keuze in de Eer
ste Kamer. (Verslag cn Overzicht)
Het voorstel is met 28 tegen 20 stemmen
verworpen (Laatste berichten).
In een te 's-Hertogenbosch gehouden
vergadering van de Kringen van het Ned.
R.-K. Huisvestings-Comité is besloten tot
reorganisatie van het Comité, dat nu in de
eerste plaats ten doel zal hebben het ver
leenen van hulp aan Ned. hulpbehoevende
kinderen, terwijl verder de mogelijkheid
wordt geopend tot het beoefenen van an
dere werken van liefdadigheid.
OMGEVING.
Wij geven een beschouwing over de
kaasmarkt te Woerden, die dit jaar jubi
leert (De Rijnstreek).
De installatie van den nieuwen burge
meester van Koudekerk (De Rijnstreek).
mi'té blijft voor een groot deel, zooals ze
nu is Alleen in do grooteTe plaatsqn wordt
zij anders. Daar zullen do comité's bestaan,
uit afgevaardigden door het R. K. Huis-»
vesling.s-comité aangewezen, en uit die van
plalasolijko vereenigïngcn, die willen me-*
dewerken. Alle kinderuilzcnding moet l-oo-
pen over het centraal! bureau van het co-»
mité. De plaatselijke vereenigmgen bo->
houden haar volkomen zelfstandigheid ten
aanzien van de uitzending van kinderen,
het beheerschen van de geldmiddelen en
de keuze van de inrichtingen van verplet
ging.
De plaatselijke afdeelingen kunnen ten
gezamenlijke bate inzamelingen houden en
uit de gemeenschappelijke kas steun ver-»
Ieenen. Ook het centraal bureau helpt,
waar het dit kan. Het doel is, eenheid te
brongen in de uitzending van kinderen,
deze te concentreeren en zoo noodig, btM
staande inrichtingen van verpleging te
steuuen en nieuwe op te richten.
De vergadering heeft de voorstellen aan
genomen.
Mgr. Diepen, bisschop van 's-Herlogen*
bosch, nam afscheid als voorzitter.
Voor het nieuwe bestuuT werden, naa3t
do vertegenwoordigers der voreenigingen,
aangewezen do hoeren Jos. van Mackelcn-»
horgh, F. Noyons, J. Pastoor en Eng.
GoiJmy, allen in Den Bosch; dr. Dockers in
den Haag en kap. Wennen, te Haavlom.
De verwachting werd uitgesproken, dat de
bisschop mgr. Prinsen, waarnemend voor-»
zitler, tot voorzitter zou benoemen.
Besloten werd, do Duitsche afdeeling af
(e wikkelen. De Duitsche kinderen moelc-n
vóór 1 Juli vertrokken zijn.
De Hongaarsche kinderactie zal worden
voortgezet, wanneer omtrent het vervoer
van de kinderen een bevredigende f-nan-»
cieele regeling kan worden getroffen.
Daarvoor zal Donderdag een bespreking
mot den heer Huszar, plaatsvervangend
gouverneur der Ivnderschulzliga te Roe^
dapest, plaats hebben.
Uit het verslag van den ponnlngmcesleB-
den 'heer J. Pastoor, bleek, dat do ontvang-»
sten van het comité in 1924 hebben bedra-»
gen f116.760 en de uilgaven f288.358.
Voor de verschillende landen werd de vol-»
gende hulp verleend: Duitschland f220.489
26 wagons levensmiddelen on liefdegaven.
Er kwamen 3170 Duitsche kinderen, er
vertrokken er 5511.
Oostenrijk f 13.469, 3 wagons liefdesga-*
ven. Er vertrokken 1035 kinderen. Dez«
afdeeling is thans opgeheven.
Hongarije: f30.392, 6 wagons liefdesga
ven. Er kwamen 2229 kinderen en er ver-f
trokken er 2365.
Nederlandschè kinderen: f 13.102. In va*
cantiekoloui.es werden verpleegd 676 kin-*
doren in gezinnen 309, tezamen met 33.000
verpleegdagen.
Nederlanders in den vreemde: f 10.903,
benevens eenige zendingen levensmidde-»
len.
Algemeene afdeeling: Het kassaldo sleeg
'tot f20.899.
RF.CMTZA1CEM
KANTONGERECHT TE LEIDEN.
Voor openbare behandeling komen op
de rol voor 32 zaken, voor niet openbaar
geen zaken
Ambtenaar van bet O. M. is Mr. M. B„