K'r 16e Jaargang. WOENSDAG 21 JANUARI 1925 No 4S48 Sgidóclve (BoiiAomt e ABONNEMENTSPRIJS bedraagt bij vooruitbetaling >or Leiden 119 cent per week 12.50 per kwartaal, j onze Agenten 20 cent per week 12.00 per kwartaal, anco per post I 2.95 per kwartaal, iet Geïllustreerd Zondagsblad is voor.de Abonné's ver- iigbaar tegen betaling van 50 ct. per kwartaal, bij voor tbetaling. Afzonderlijke nummers 5 ct., met Geïllustreerd ndagsblad 9 ct. Bit blad verscbiint eiken dag uitgezonderd Zon- en Feestdagen Bureaux: RAPENBURG No. 10 - LEIDEN TEL, INT. ADMINISTRATIE 935 REDACTIE 15 GIRONUMMER 103003 POSTBUS No. II DE ADVERTENTIEPRIJS BEDRAAGT: Gewono advertonfISn 30 cent per regeb oor Ingezonden Mededeelingen wordt het dubbele van bet tarief berekend. n Kleine adverientlën, van ten hoogste 30 woorden, waarin, betrekkingen worden aangeboden of gevraagd, haur en veri huur, koop en verkoop IÓ.50. it nummer bestaat uit twee i< laden. Werk in de Kiesverenigingen. De locale k i esvereeni gingen in den Jeskring Leiden kunnen nu vóór 26 .Fe- uari candidaten voor het lidmaatschap Tweede Kamer indienen hij het be- r der R.-K. Kamer-Centrale (secre- riaat te Gouda, Karnemelksloot 58).' Behalve dat een kiesvereeniging het jiit van aanwijzing bezit, kan daarvan k door de- georganiseerde kiezers wor- gehruik gemaakt, evenwel onder dit ijdiiig, dat een zoodanige aanwijzing w ,rdt 'onderteekend door ten minste 50 d; organiseerde kiezers, indien het één ndiclaat betreft en door tenminste 100 lien het meerdere (ten hoogste vijf) iididaten betreft. Deizo onderteekenaars behoeven niet al- lid te zijn van dezelfde kies ver eeni- 8! ïig, doch mogen tot meerdere kiesver- )t ïigingon behooren. Aan elke aanwijzing ioi' leden van kiesvereenigingen wordt - ne opgave gehecht, welke in alphabetic he volgorde de namen der onderteeke- 1 ars bevat, met vermelding van voorna- in, woonplaats, kiesvereeniging waarvan lid zijn, en kiezerslijst waarop hun _.m voorkomt. Een lid van een kiesver- niging mag niet meer dan ééne aanwij- onderteeken'en en onder de.handtee- iimgen mag niet voorkomen die van een ndidaat, voor wien de aanwijzing geldt. Wijst alleen een kiesvereeniging één of w ler candidaten aan, dan gelden al deize palingen niet en is het voldoende als irdt opgegeven: de namen van den can- laat of candidaten, hun voornamen, be ep en woonplaats. Voor dit werlc der candidaa(stelling igen de kiesvereenigingen wel belang- illiiig toonen Zeker, verschillende, de meest bekende ndidaten zullen tóch wel worden ge- i, ook al .bemoeien zich de meeste i esi'crecnigmg'e'n er_ niet mede. En min- ii' bekende candidaten ïrij - indidaatstelling tóch niet veel kans, al uden er zelfs meerdere kiesvereenigingen jn, waarin ze naar voren worden ge- jacht Maar in de candidaatslellingen door de 6 cale kiesvereenigingen moet toch blij- f in de helapgstelling voor de candidatu- in. Al kan men de populariteit van een mdidaat, natuurlijk, niet.precies gaan [wegen (wat men in het verleden wellus eeft willen doen) naar het aantal kies- iieenigingen, waarin hij is gesteld, aarom al niet, omdat, in de ©ene kiesyer. m candidaats telling veel gemakkelijker aat dan in een andere. Hieromtrent laten jlementen van Bond en Kring de localen dkomen vrijheid. .Door de candidaatstellingen in de lo- lie kiesvereeniging kan niet alleen he mgs telling voor de politiek worden geuit e och kan die belangstelling ook in breede- 3 ai kring worden opgowekl En dat laatste mag vooral niet door de asturen der locale kiesvereenigingen orden vergeten! Melkerts.' Het Antwerpsche blad „De Schelde" had reeds eenige dagen geleden een inschrijving geopend, welke tot dus ver al meer dan 11.000 francs heeft op- BUITENLAMP België. De zwakke positie van het kabinet- Theunis. Van verscheidene zijden wordt opnieuw e mogelijkheid van een kabinetscrisis rider de oogen gezien. Gelijk de katholie ke „Lihro Belgique" gisteren opmerkte, linnen de eerstkomende parlementaire ittingen beslissend zijn voor de huidige egeermg-Theunis. kwestie der salaris verhooging van e onderwijzers, ambtenaren en geestelij- ■en komt thans aan de orde. Naar men zal Theunis de vertrouwenskwestie lellen. Ook blijkt onder de katholieke Kamer eden, ondanks hun talrijke bijeenkom sten, lang geen eenstemmigheid te be staan De katholieke Kamergroep verga art heden opnieuw ter bespreking van ten politieken toestand;. Wanneer op dit punt' een crisis kan morden vermeden, dan dreigt nog het rouwenldesrechtsprobleem, voor zoover 16treft de provinciale verkiezingen. Naar ■anlciding hiervan schrijft oud-minister fovè&e in 5jLg Soir": „Ik voor mij ben ,y®rtuig<ï, dat de stemming in de Kamer "er dit vrouwenkiesrecht een scheuring öl veroorzaken, met als gevolg Kamer- ipinding. Een De Man-comité. Ven einde de 50.000 francs boete bij ten te benrgeni, welke De Man, do zoo ^'st, wegens dén moord op den Waal doquot, veroordeelde Vlaming, moet beta- i is er te Brussel een comité opgericht |der voorzitterschap van den bankier Duitschland. De debalten over de Regeeringsverklaring. Het standpunt der P a r t i j en. Zoowel in den rijksdag als in den Prui- sischen landdag is het gisteren heet toe gegaan. Ih clen rijksdag opende de socialist Breitscheid de rij der besprekingen. Hij noemde het nieuwe kabinet een étappe op den weg naar de wederinvoering van de monarchie. Van rechts volgde daarop de uitroep: God zaj dank! welke het huis in hevige beroering bracht. Do linkervleugel van het centrum-nam levendig aan de protesten deel en/in het hijzonder maakte de afgevaardigde Wirth zich zeer warm. Later insinueerde de heer Breitscheid, dat de entente met haar ontwapenings nota misschien wel gelijk had. Majoor Henning slelcle daarop de vraag, hoeveel Breitscheid van Frankrijk voor zijn rede uitbetaald kreeg. Breitscheid pareerde dezen uitval, door Henning voor ploert uit te schelden, waarop heiden een standje van den voorzitter kregen. Nadat Breit- sckaid uitgesproken was, deelde do voor- zifter mede, dat de Duitsch-nalionalen, hot centrum, do Duitsche en de Beiersche volkspartij een motie ingediend hadden, luidende: de rijksdag billijkt1 de verkla ring van de regeering. Als tweede redenaar nam graaf Westarp het woord Hij deelde het huis mede, dat het regccringsprogvam de Duitsch-nationalen niet bevredigde en dat zijn partij aan een motie van vertrouwen de voorkeur gegeven had. Het centrum wilde daar echter niet aan modewerken en daarom moest zij z-ic-h met minder tevre den stellen. Hij verklaarde_verder. dat Duitschland die op krachtige ontkenning van links stootte. Onder groote spanning nam vervolgens Fehrenhaoh het woord, om namens het centrum te spreken. In een lange rede ontwikkelde Fehrenhach de reeds heken- de opvatting van het centrum ten opzichte van de regeering. Het centrum is ook niet met het kabinet Luther ingenomen, maar zal van den nood een deugd maken. Do kanselier kan op steun van deze par tij rekenen, zoolang liij noch in de bin- nenlandsche, noch in do huiienlandsche politiek van den middenkoers afwijkt. Fehrenbach drong in het bijzonder aan op invoering vjtn de reeds zoo lang uit gestelde rijksschoolwet, welke de liechtste garantie biedt voor de christelijke ontwik keling- van den slaat. In den landdag provoceerde de natio- naal-socialist Wülle door een anti-semieti sdbe redevoering een groot aantal Relle tjes. Een dr afgevaardigden noemde hij in verband daarmede een „Bindvieh", welke betiteling door den voorzitter met een plechtigheid, die het huis aan het schudden van het lachen bracht, werd recht gozet. Do bs'eedigingen van Ebert. In de eergisteren te Maagdenburg ge houden „Frontsoldatendag" van de Slahl- helm-organisatie, werd oen resolutie aan genomen, waarin de vergadering hare verontwaardiging uitspreekt, "over de „laaghartige wijze, waarop de sociaal democratische en democrlische pers ge tracht heeft in te grijpen in liet hangende landverraadproces tegen Tijkspresident Ebert". (Tusschcn twee haakjes dient te worden opgemerkt, dat. de resolutie een verdraai de voorstelling der zaken geeft, aangezien het. zooals hekend, hier niet betreft een landverraadproces legen Ebert, maar een proces tegen den verantwoordelijken re dacteur van een Völkisch blaadje, die Ebert van landverraad heeft beticht). Do „Mahtiagtmórgen" beto-ogt), dat de rijksminister van Bititenlanclscho Zaken, dr. Stresemann, als bijzondere bescherm heer van de Stahlhelm-organisatio, in ze ker opzicht de vader van deze resolutie i®. Stresemann heeft nu tegen de redactio van de „Montagmorgen" een aanklacht ingediend wegens het publiceerc-n van dit artikel. Frankrijk. HET GEZANTSCHAP TENVATICANE. Verk'aringen van Henri Simon en Herriot. ïn de Fransche kamer is gister het 'de bat aangevangen over de begrooting van buitenlandsche zaken en daarmede dus over de kwestie van de hervatting der di plomatieke betrekkingen met de sovjets en het afbreken dier betrekkingen met het Vaticaan. De belangstelling was buitenge woon groot. De kamerleden waren zeer tal-; rijk opgekomen en ook de tribunes waren dicht bezet. Het grootste gedeelte van den dag werd gebruikt voor de redevoering van den rap porteur,. den heer Henri Simon. Deze stond, na terloops de hervatting der be trekkingen met Rusland te hebben verde digd, langdurig stil hij de kwestie van de opheffing van don diplomatieken post ten Vaticane, die bij wijze van het niet meer op de hegrooting brengen van do noodige gelden zou wórden opgeheven. De rapporteur zei o.m., dat Frankrijk het eenigo land is, yvaar men zich over die kwestie zoo warm maakt. Hij betoogde, dat de hervatting, na den oorlog door het parlement goedgekeurd, slechts geschied was uit verkic-zingspoliliek, welke laag bij de grondscbe beweging natuurlijk tot he vige prolesten aanleiding gaf. Bovendien beweerde hij, dat de landen, die len Vaticane niet vertegenwoordigd zijn, talrijker zijn dan 'die, welke wel een gezant aldaar hebben. Toen hij echter de lijst avn niet vertegenwoordigde landen voorlas, bleken daarop al zeer weinig groole landen voor to komen, n.L de Ver- eenigde Staten. China,'Japan'en de Scan dinavische landen. De rede gaf vervolgens aanleiding lot een scherpe uitwisseling van interrupties, doen de rapporteur sprak over den Fran- schen invloed in het Oosten en daarbij ge bruik trachtte te maken van eenige teleur stelling, door de Fransche Katholieken, ondervonden, zooals bij de overplaatsing van den zetel van het werk tot voortplan ting des geloofs van Lyon naar Rome en de benoeming van clen "apostolisch-vicaris" in Perziö. -Hij beproefde evenals Herriot zelf te doen gelooven, dat van Rome uit de Fran sche missies ten zeerste worden tegenge werkt. Ook werden weer vele oude koeien uit de sloot gehaald, zooals do z.g. Duit sche vriendelijkheid van clen Pans tijdens clen oorlog en de afkeuring van Z. H. van de Roerpoliliek. Dit laatste argument klonk vooral uit den mond van een radi caal, die altijd tegen die politiek gesput- ilofraL- re md. rapporteur aandikken met verklarende toelichtingen. Hij spon vooral de kwestie van de overplaatsing van het werk tot voortplanting des geloofs zeer uit en ver telde, dat in den raad, die voortaan de in gekomen gelden onder do missies zon moe ten verdeel en, da Franschen, die het werk gesticht hebben' en er altijd veel voor heb ben opgeofferd, slechts twee stemmen zouden krijgen, terwijl Duitschland er drie kreeg. Óok ze'wlo hij, dat de Fransche giften in den afgeloopen eeuw voor dat werk meer dan vijf milliard francs goud 'hadden bedragen. Hij hakte danig in op Z.Em. Kardinaal van Rossum, die volgens hem de over plaatsing had bewerkt. Herriot zeide op nog al demagogische wijze: kardinaal van Rossum, in <le hoop den kardinaal als een advocaat voor Duitschland af te schi'de- ren. Ook vertelde Herriot allerlei -zaken over de overplaatsing van bisschoppen, die om hun invloed uit Amerika te doen verdwijnen, in het Oosten waren geplaatst. De rapporteur, zijn rede voortzettende, meende het gezantschap ten Vaticane ook op principieele gronden te kunnen bestrij den, door een zoodanige vertegenwoordi ging onvereenigbaar te achten met de Fransche laiciteitspolitiek. Frankrijk, als dochter der revolutie, moest den weg der absolute l'alciteit kiezen. Van de sprekers, die na. de zeer langdu rige rede van den rapporteur aan het woord kwamen, v oom el-den wij i,n het bij zonder clen heer Engerand, die in een be knopte uitstekende rede zeer duidelijke be schouwingen ten beste gaf en zeido, dat een gezantschap makkelijker was te ves tigen dan op te heffen. Hij weos op de groote diensten, die het gezantschap heeft bewezen, zoo goecl als de officieele verte genwoordiging. die men tijdens den oor log noodig hoeft geoordeehL toen men te Rome g?en gezant had. Voor Engerand is juist een dip^maboke vertegenwoordiging het correlatief van de laiciteit. Waar do laiciteit alle godsdiensten vrij wil laten en aan geen enkele de suprema tie wil geven, daar heeft zij juiist in een diplomatieke vertegenwoordiging het,besta nv'ddol om toch de belangen van het land en van een zeer groot deel zijner onder danen te behartigen. De kamer heeft heslolen het debat ovex deze hegrooting onafgebroken ie doen voortduren, zoodat ook heden vergaderd wordt. Enfleland. De Dominions en het Geneefsche protocol. Gisteravond is officieel moccgcdeeld. dat de correspondentie met de regeeringen der overzeescho dominions en vdn Britsch-In- diö omtrent de mogelijkheid om een bij zondere bijeenkomst der Tijksconferentie in Maart te beleggen, teneinde de vraag stukken te bespreken, die uit het protocol van Genève omtrent de vredelievende bij legging van internationale geschillen voort- I spruiten, doet zien. dat parlemenlairo of andere bezigheden het onmogelijk maken, dat deze regeeermgen op de te Londen te houden bijeenkomst vertegenwoordigd zullen zijn Onder cczt omstandigheden schijnt 'de eenige mogelijkheid te zijn. om te trach ten door schriftelijke gedachtenwisseling tot een gemeenschappelijk besluit te ko men voor de beslissingen, die daarvan af hangen. en de Engelsche regeering heeft dienovereenkomstig aan de regeeringen van de dominions en van Britseh-Indië berich t gezonden, Balkan-Staten. Bulgarije en Roemenië, In een onderhoud met Roemeensche persvertegenwoordigers heeft de Bulgaar- s-cho min -president verklaard, dat B:l- garijc in geval van oen Russischen aanval op Roemenië, dit laatste land slechts mo- roelen. echter geen militairen steun kan geven. De grensregeling der Dardanellen De onderhand el in onder bro ken Naar de „Times" meldt, zijn de on derhandelingen der commissie voor hot vaststellen van de grenzen der gedemilita riseerde zone van de Dardannellen en den Bosporus op het doode punt gekomen, doordat de g'eallieerdon. overeenkomstig liet vredesverdrag, eon grensbakening voorstelden, welke hot do Turksche artil lerie niet mogelijk zou maken de zeekust dichter dan 15 K.M. to naderen. Het be treft hier de Aziatische kust van den Bos porus De Turksche gedelegeerden zijn naar Angora vertrokken om nieuwe instructies te halen. Rusland. Het korengebrek in Rusland De Sovjets doen aankoopen op op de. Londen scho markt De Sovjet-regeering heeft op de Londen- sche graanmarkt geboden op groote hoe veelheden zaaigraan, terwijl zij tevens siemuio nat ha- den. voornamelijk te Moskou. Deze aan koopen bevestigen, dat er in Rusland groot gebrek aan graan begint te heerschen, Japan De overeenkomst met Rusland De onderhandelingen over een Russisch- Japanscho overeenkomst zijn beëindigd; zij zal hedenavond worden geteekend, Het Chineescke departement van buitenland sche zaken heeft nota's gezonden aan de Japansche legatie en de Russische ambas sade. waarin gezegd wordt, dat do Ghi- neesche regeering verneemt, dat het slui ten eener Russisch-Japansche overeen komst aanslaande is en waarin Rusland en Japan worden gewaarschuwd, dat als de overeenkomst Chineescho belangen om vat. zij niet zal worden erkend tenzij te voren de goedkeuring der Chineescke re geering is verkregen. De nieuwe Japansche kieswet De Japansche regeering heeft een wets ontwerp opgesteld tot uitbreiding van het kiesrecht, Tot dusver hadden in Japan al leen mannen boven 25 ja?& het stemrecht, wanneer zij langer dan 6 maanden in het zelfde kiesdistrict hadden gewoond en moer dan 3 yen per jaar aan inkomsten belasting betaalden, Die laatste belasting- clausule zal thans volgons het nieuwe ont werp worden geschrapt. Daardoor zal het aantal stemgerechtigden aanmerkelijk toenemen, Onder do bestaande wetgeving waren er in Japan ongeveer drie millioen kiezers, volgens het nieuwe ontwerp zullen er dertien millioen komen, BBNNENLAND Koninklijke Besluiten. De Tarief com missie. Bij K. B, zijn benoemd in de Tarïclrom- mi&sie, bedoeld hij art. 7 der Tariefwet- 1924: tut lid en voorzitter, H. Meinesz to Bloe-^ mendaal; tot plv. lid, tevens plv. voorzitter mr. C. H. Guépin te Santpoort en S. J. R. de Monchy te Rotterdam; tot buitengewone leden: G. H. Grone te Amsterdam; J. P. Schalwijk te Rotterdam en S. Wouda te Utrecht; M. D. Bot jé, te Groningen; Joan Gelderman, te Losser; Jos. de Pont, te Tilburg; P. Regout Sr., to Maastricht; J. Wuile Jzn., te Huizum; J. J. G. Ament, to Roermond; dr. H. J. Lovink, te Alphen a/d. Rijn; J. C. M. Men- sing, te Aallsmeer; J. A. Geluk, te 's-Gra- venhage; J. Muysken, to Amsterdam; Gerhard Jannink, te Enschedé; mr. M. P. L. èteenberghe, tc Coirle; mr. dr. P. A. Roeper Bosch, te 's-Gravenhage; F. L. van der Bom, te Amsterdam; J. Rosonbach, to Amsterdam: Jos. Meyring, te 's-Hcrto^ genhosch; P. de Reus, te Delft. HET VOORNAAMSTE NIEUWS. BUITENLAND. Debatten in den Rijksdag over de Re-i geeringsverklaring. Verdachtmakingen en hatelijkheden Ir» de Fransche Kamer tegen het Pauselijk' Gezantschap. De positie van het kabinet-Theunïs lal zwak. Een verdrag tusschen Japan en Rus land. BINNENLAND. De heer mr. P. E. Briët heeft zitting genomen als lid van de Eerste Kamer. De onderhandelingen over het collectief contract in de bouwvakken. Een nieuw veilingsgebouw 'c Aalsmeer. (Land- en Tuinbouw)." OMGEVING. De burgerwacht te Zosterwoude is cp- geheven. DE EERSTE KAMER. Overzicht. Do Eerste Kamer kwam gisten voi, l voor een korte vergadering hijeen. Na de beëediging van mr. P. E. Briët (A.R.). den opvolger van den heer Idenburg, werd op voorstel van den voorzitter, baron Van Voorst tot Voorst, besloten heden het wets- vooi'stel-Rutgors tot wijziging van de drankwet te behandelen. De vergadering werd daarna verdaagd. De Werkloczenkasscn. Verhooging van R ij ksb ij dr age n. Naar men verneemt, zijn de Rijksbij- dragon aan eenige werkloozenknen in landbouw- en sigarenbedrijven tijdelijk verhoogd. De uitvoering van nn Bezoldigingsbesluit. Als leiddraad voor de beoordeeling of een ambtenaar voor de toepassing van hel Be zoldigingsbesluit Burg. Rijksambtenaren 1925 is te beschouwen als kostwinner van een gezin, is door de regeering bepaald, dat kostwinners zijn: a. Weduwnaars, weduwen en goschei-r den echtgenooten, die een of meer weU tige of wettelijk erkende kinderen of stief-* kinderen te 'hunnen laste hebben; b. Zij dio uitsluitend of in hoofdzaak zorg dragen voor het onderhoud van ouders, pleegouders, grootouders, hrocn .ders of zusters, die niet in staat zijn in! eigen onderhoud te voorzien; c. Gehuwde vrouwen, voorzoover baar gezin uitsluitend of in hoofdzaak op haar inkomsten is aangewezen, een en ander te beoordeelon naar den toestand op 31 December 1924. Het colfiectief contract in de bouwvakken'.^ De patroons wenschen geen b verder overleg. Naar vernomen wordt, hebben de hcsfiw. ren der patroonshonden in de bouwbedrijf ven aan de vier samenwerkende organi-»i saties van bouwvakarbeiders in antwoord op 'het schrijven van laatstgenoemden in zake het nieuwe collectieve contract ge-« meld, dat zij geen kans zien de naderö werknemersvoorstellen voor do ledenven gaderingen der patroonsbonden te verdof digon. Zij vreezen zelfs, dat dio nadere voorsiellen het geheele nieuwe collectief contract in gevaar zouden kunnen bron-» gen. Ton slotto brengen do patroons in herinnering, dat toegezegd werd, dat in' den loop van dit jaar nagegaan zou wor- den welke fouten de klasse-indoetina aankleven. (De werknemers hadden n.L loonsverhooging voor de laagste loonklas-» so gevraagd). De besturen der patroonsbonden hebben! do Federatie, welke nader overleg, spe* ciaal in zake de loonen, gevraagd had, go-* antwoord, dat zij geen aanleiding kunnen' vinden om opnieuw over do nieuwe coll. arbeidsovereenkomst to praten daar alleJ voldoende behandeld werd. De Commissaris dar Koningin In Gelderland. Ontslag aangevraagd. Naar Vaz Bias van officieele zijde ver-, neemt, heeft Jhr. S. van Cittens, Commis-* saris dor Koningin in do provincie Gel-i der land, tot H. M. de Koningin het vgt^ zoek gericht hem medio April a.s. eervol, uit zijn ambt 'te ontheffen. De 54-urige werkweek in Frov. Zieker* huizen. Een voorstel tot invoering itf N.-H oil an d. Ged. Staten van Noord-Holland hebheni thans voorstellen ingediend1 in zake do ar4

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidsche Courant | 1925 | | pagina 1