16e Jaargang.
VRIJDAG 3 JANUARI 1325
No. 4838
3)e Ceicbekc Qou/ta/nt
De ABONNEMENTSPRIJS bedraagt bij vooruitbetaling
(Voor Leiden 19 cent per week 8 2.50 per kwartaal.
'Bij onze Agenten 20 cent por week 3 2.60 per kwartaal.
'Franco per post I 2.95 per kwartaal.
'Het Geïllustreerd Zondagsblad is voor de Abonné's ver-
ikrijgbaar tegen betaling van 50 cfc. per kwartaal, bij voor
uitbetaling. Afzonderlijke nummers 5 ct., met Geïllustreerd
Zondagsblad 9 ct.
Dit blad verschijnt eiken dag uitgezonderd Zon- en Feestdagen
Bureaux: RAPENBURG No. 10 - LEIDEN
TEL. INT. ADMINISTRATIE 935 REDACTIE 15
GIRONUMMER 103003 POSTBUS No. II
DE ADVERTENTIEPRIJS BEDRAAGT:
Oowone adverSentlën 30 cent per regels
Voor Ingezonden Mededeelingen wordt bet
dubbele van het tarief berekend.
Kleine adverientiën, van ten hoogste 30 woorden, waarin
betrekkingen worden aangeboden of gevraagd, buur en ver<!
buur, koop en verkoop 10.50.
Dit nummer bestaat uit drie
bladen.
V ZONDAGSBLAD
1 Be weekabonné's worden er aan her-
ifnnerd dat bet. abonnementsgeld op bet
Zondagsblad, 1e kwartaal, groot 50 cent,
heden betaald moet worden,
i 1 Be Administratie.
V De coalitie en een motie.
Be Leidsclie Kiesvereeniging beeft een
motie aangenomen, betreffend de samen
werking van de E. K. Staatspartij met de
'Antirev. en de Chr. Hist, partij m-a.w. be
treffende de coalitie
In een neutraal blad is gemeld gewor
den, ^dat deze motie is aangenomen met
algemeeme 'stemmen; wat onwaar is. Zij
is aangenomen met een vrij groote meer
derheid.
Be motie luidt:
De vergadering van de B. E. Kies
vereeniging te Leiden, geboord de dis
cussies, spreekt als haar meening uit.
dat de in de afgeloopen Regeerings-
periocle gevoerde coalitiepolitiek in ve
lerlei opzicht niet de goedkeuring van
de Katholieke kiezers kan wegdragen
en spreekt den wensch uit, dat bij
eventueel opnieuw vormen van - een
coalitie aan de Katholieke partij de
haar toekomende invloed en rechten
niet zullen worden onthouden of ver
kort.
Deze motie zegt dus niet, dat de coa-
litie niet meer wordt gewenscht zij zegt
'óók niet, dat men van een andere partij
groepeering voor de E E. Staatspartij
meer voordeel zou verwachten Alleen
,wordt geconstateerd, dat de coalitie-poli
tiek van de ,,afgeloopen Regeeringsperio-
de" „in velerlei opzicht" door de Katho
lieke kiezers niet kan worden jjoedgekeuid.
tie wenscht men dat dèn de aan de R.
Staatspartij toekomende rechten volkomen
zullen zijn gewaarborgd.
Deze motie kan men dus. Zoo men wil,
ook beschouwen als de uiting van hen, die
'den toestand, (de coalitie) bestendigd wil
len zien, stellen boven iedere andere par-
ti j groepeering. indien de Katholieke
partij dan daarin meer invloed zal hebben,
dan in het jongste verleden, ,,den haar toe
komenden invloed en rechten" zal erlan
gen.
Wat men hier hoort van Katholieke
zijde isprecies hetzelfde als wat
vernomen wordt van den kant van eenige
'ontevredenen Protestantsch coalitie-genoo-
!ten!....
Wil men de motie aannemelijk maken,
dan zal men moeten aantoonen of waar
schijnlijk maken, dat aan de Kath. partij
an evenredigheid meer „rechten" zijn ont
houden" of verkort", dan aan de andere
twee gecoaliseerde partijen Op de verga
dering van de Leidsche Kiesvereeniging is
in het late uur de motie na wel wat
erg weinig discussie aangenomen.
Intusschen kan een dergelijke motie wel
haar nut hebben tegenover drijvers in hete
kamp der coalitiegenooten; zoo beschouwd
kan zij wel als tegengif dienst doen.
V De a-s. verkiezingssirijd.
In het fascistisch weekblad ,,De Vader
lander" staat een oproeping, waaraan wij
«ntleenen:
„In 1925, aan de stembus, zal wor-
I den beslist, of ons volk geregeerd
zal worden, dan wel, of het verder zal
voorthollen op den thans ingeslagen
weg naar den maatschappelijken chaos
.Vaderlanders, beseft, welk een zware,
maar schoone taak op u rust!
Geeft ons do middelen, die wij noo.
dig hebben om het steeds grooter wor-
Idende leger van Aktualisten in den
komenden verkiezingsstrijd ter over
winning te kunnen leiden.
Wij hebben om te kunnen slagen,
veel geld noodig! Dab begrijpt go
Welnu, draagt dan ook allen bij tot de
.vorming van bet nationale fonds voor
den komenden verkiezingsstrijd."^
Men wil dus frisch aanpakken! Wij wil
len naar aanleiding van dit stukje even
Vragen: Denkt men ten onzent al aan de
verkrijging van het benoodigde geld voor
Üe a.s. verkiezingen 1 De tijd dringt al!
BUITENLAND
Volkenbond.
rv. nr' Hei protocol van Genève.
Nieuw uitstel van behandeling
Volgens de Morning Post, had tot giste
renavond nog geen enkel Éngelsoh domi
nion het houden van de voorgestelde rijks-
conferentie over het protocol van Genève
definitief goedgekeurd. Terwijl de kleine
dominions hun beslissing laten afhangen
van wat de andere dominions vinden, ge
ven Canada en Australië nog altijd de
voorkeur aan telegrafisch overleg.
De Manchester Guardian meldt, dat de
Engelsche regeering echter geen genoegen
kan nemen met telegrafische beraadsla
gingen. Daarom zou zij in Maart in den
volkenbondsraad mededeelen, dat zij zon
der voorafgaande conferentie met de do-;
minions het protocol van Genève niet kan
aanvaarden en om een nieuwe verdaging
verzoeken. Men vermoedt dat het zoodoen
de noodig zal tzdjn tot September geduld
te hebben. i
De Opiumconferentte.
Engeland vraagt uitstel.
Door een ongeval van lord Salisbury,
dien de Engelsche regeering had aangewe
zen als eersten gedelegeerde voor de
opiumconferentie, die Maandag heropend
zal worden, heeft de Engelsche regeering
zich genoodzaakt gezien, een verdaging
*r heropening Voor een week te vra
gen.
De Intergeallieerde schulden.
De finantieele conferentie.
Gunstige vooruitzichten.
Naast de formeele besprekingen ter con
ferentie der geallieerde ministers van fi
nanciën wordt tuisscken alle delegaties een
levendige en nuttige informeele gedachten-,
isseling gehouden.
Uit deze besprekingen treden twee
hoofdpunten te voorschijn. Het kan in de
eerste plaats zeker worden geacht, dat
Amerika een. aandeel zal krijgen in de
Duitsche annuïteiten boven het bedrag
der kosten van de Amerikaansche Rijn-
bezetting. De Britsche en Amerikaansche
standpunten naderen elkaar in belangrijke
mate, en ongetwijfeld zal ten slotte een
bevredigende oplossing worden verkregen.
De Amerikanen verminderden aanzienlijk
-LÏgrlW ^ivniuèn-yr verder iïieè' IR ue be
talingen te verdoelen over een termijn van
24 jaar (Amerika stelde aanvankelijk 20
jaar voor).
De betaling aan Amerika van een aan
deel in de annuïteiten behoeft geen wijzi
ging mede te brengen in de percentages,
tusschen de geallieerden indertijd te Spa
overeengekomen.
Een ander vermeldenswaardig punt is
de zeer verzoenende geest van de Fransehe
regeering nopens haar geschil met de
Britsche in zake de schuldenkwestie.
Duitschland.
De regeeringscrisis.
Nog steeds geen oplossing.
Rijkskanselier Marx is er nog steeds
niet in geslaagd een kabinet te vormen.
Hoewel hij er,, door den nood gedron
gen, reeds ernstig over dacht, met een ka
binet voor den Rijksdag te verschijnen,
waarin verschillende portefeuilles zouden
worden bezet door de oudste staatssecre
tarissen der verschillende departementen,
en waartoe als politiek minister van Bin-
nenlandsche Zaken de leider der democra
ten, Dr. Koch, zou behooren, heeft hij dit
plan moeten laten varen, daar de verschil
lende gegadigden weigerden aan zulk een
kabinet deel te nemen, terwijl ook de mi
nister van Financiën, Dr. Luther, ver
klaarde, zijn portefeuille niet te kunnen
behouden. Het aanblijven van Dr. Lufcher
is met het oog op te verwachten finan
cieels beslissingen van het grootste ge
wicht, zoodat men in den loop van gister
avond een combinatie opstelde, waarin Dr.
Luther het ambt van Rijkskanselier in een
extra-parlementair kabinet op zich zou
moeten nemen. Ook hierin slaagde men
niet; men verwachtte hierop, dat Dr. Marx
de opdracht tot vorming van een kabinet
aan den Rijkspresident zou teruggeven. In
een bespreking welke Marx en Lufcher
hierover hadden, weid hiervan afgezaen,
en zoo zal Marx ook heden nog zijn po
gingen tot samenstelling van een kabinet
voortzetten.
Diverse combinaties worden nog ge
noemd. Zoo werd het mogelijk geacht, dat
de Rijkskanselier Marx zelf ook de porte
feuille van Buitenlandsche Zaken voor
zijn rekening zal nemen. Voor den post
van vice-kanselier en minister van Bin-
nenlandsohe Zaken wordt nog steeds. Dr.
Koch, de leider der democraten, genoemd,
De portefeuille, van Rijkswecr zou aan
Gessier blijven. Men verwacht voorts, dat
de ministers van Financiën en van Ar
beid op hun post zullen blijven.
De B a r m a t-a f f a i i' e.
De verdere ontwikkeling der Barmat-
affaïre schijnt ook nog invloed op de ka
binetscrisis te zullen uitoefenen. De C.en
trum-af ge vaardigden Lange, Stegecrmann
Dr. Höfle legden hun mandaat in verband
met de Barmat-zaak neer, en men ver
wacht, dat laatstgenoemde ook zal altre-
den als Rijksminister der Posterijen.
Dr. Höfle is verantwoordelijk voor Üe
izeor groote credieten, welke bet ministerie
van posterijen aan' liet Barinat-comoern
verleend heeft.
De toestand Pn Pruisen.
De toestand in Pruisen is eenïgszïns
opgeklaard. Het Cenlrum heeft besloten,
dat er geen reden voor het kabinet be
staat, zich op grond van art. 45 der grond
wet ter beschikking te stellen. Braunn
blijft dus aan en zal zonder de volkspartij-
ministers voor den landdag treden.
Het Fransch-Duitsche handelsverdrag.
Een verdraglooa tijdperk.
Het Ri'jkskabmef heeft" besloten, 'het
Fransehe regeeringsvoorstel betreffende
een voorloooi:? handelsverdrag niet te aan
vaarden. Met ingang van 10 Jan. a.s.
treedt derhalve tusschen Duitschland en
Frankrijk een verdraglooze toestand in.
De onderhandelingen zullen evenwel wor
den voortgezet.
De leider der Duitsche 'delegatie. Tren
delenburg, dlie gister aan bet Rijkskabt- i
net rapport uitbracht oVer de gevoerde
onderhandelingen vertrekt hed°nmiddag
weer naar Parijs, alwaar hij Zaterdag zal
aankomen. Hij zal1 zich nog denzelfden
middag ter beschikking stellen voor ver
dere besprekingen.
Frankrijk.
Communisten-agitatie
Botsing te Parijs.
De Parijsche communisten doen zich
weer gelden. Oovertuigd dat er pogingen
worden gedaan om in Frankrijk het fas
cisme in ie voeren ten bewijze voeren
z'j do slichting aan van de Nationaal-re-
publikeinsche Liga van Mdlerand 1 zijn
zij vastbesloten, den strijd daarmee aan
tft.. IwT-i/lyM-i ,V r, - rl.-, AvwnTu'cnnrflfln
In verband met onaangename ervarin
gen bij de jongste communisten-manifesta
ties, waardoor eenige zenuwachtigheid te
Parijs was ontstaan, bad de receering
begoten, dat men op de communisten een
waakzaam oog zou houden eai deswege
was een groote politiemacht, onder leiding
van Guichard, hoofdcommissaris der ge
meentepolitie, op de been. De communis
ten trachtten het politiecord'on te verbre
ken, maakten daarbij gebruik van steenen
en flesschen, doch slaagden niet in bun
opzet.
Ten sTotte kwam bét toch tot een bot
sing, ende politie sloeg er op los. Acht
communisten werden co wond; eennee hun
ner kregen schedelbreuk; volgens bun
blad de „Humanité", was bet een wonder
dat zii niet werden gedood. Zes-en-veert1 g
vreemdelingen, Cechen, Polen en Duit-
schors. meerendeels gewapend, zijn gear
resteerd.
Hongarije
Huwelijksp'annen van ex-keizerin Zita"?
De „Da.iiv Express" deelt mede. dat ex-
keizerin Zita in het huwelijk zal treden
met graaf Jozef Hunyady, ten e:nd» hier
door in het belang van hare dynasKerïlan-
nen, ito. het bezit, te komen van bet Hon-
gaarsch burgerschap en van het recht om
in Hongarije te wonen.
Italiëi
De houding der oppositie.
Een manifest aan het land.
De groepen der opposite znn gister on
der voorzitterschap van Dl. Gesaro te Ro
me bijeengekomen. 80 afgevaardigden war
ren tegenwoordig.
De voorzatter lag een manifest aan bet
land voor, waarin de oTvoositiegmeoen de
redenen uiteenzetten, welke hen dedten be
sluiten in hun huidige houding te volhar-
den.
De bewoordingen van het manifest wer
den onder levendige toejuichingen goedge
keurd.
Albanië
Een nieuw ministerie.
Uit Tirana wordt gemeld: Er is thans iin
Albanië 'n nieuw ministerie gevormd on
der presidium van Zogou, die ook als mi
nister van binnenlandsche zaken op
treedt.
De oude nationale vergadering is tegen
15 dezer bijeen geroepen.
Rusland.
De acte tegen Trotskt.
Ook S o k ol n i,k o f zijn tegeaj
s t a n-d e r.
Sokolnikof, de volkscommissaris voor
financiën, heeft, volgens de Times, nu ook
een beschouwing laten verschijnen over
den algemeenen toestand, waarin hij de
ideeën van Trotski bestrijdt.
Sokolnikof, die zeer waarschijnlijk de
meening weergeeft van het „politieke bu
reau" der sovjetregeering, ia van meening,
dat er in Europa een zekere rust is inge
treden en een zekere s>tabiliseering hoeft
plaats gehad, welke de hoop op een alge
meens revolutie in de eerste jaren doet
verdwijnen. Dit wil echter niet zeggen, dat
de sovjetregeering een nederlaag geleden
heeft en het blijft steeds de plicht van
Moskou zich zoo te gedragen, dat het een
bedreiging blijft voor de kapitalistische
regeer ing en en een bron van kracht voor
het revolutionaire proletariaat. „Onze re
volutie" aldus Sokolnikof „kan niet
eeuwig geïsoleerd blijven wan? zij moet
voldoende 'krachten ontwikkelen om een
algemeens opstanding te veroorzaken."
Dit is blijkbaar niet de meening van
kameraad Trotski. Wanneer Sokolnikof
ons goed inlicht, dan beweert Trotski dat
er vrijwel geen kans meer bestaat op een
algemeene revolutie in Europa, omdat
Amerika ons werelddeel geholpen heeft en
omdat de Europeesche politiek nu afhan
kelijk geworden is van do politiek van
Amerika. Amerika heeft een einde ge
maakt aan den eeuwigen strijd tusschen
Engeland, Frankrijk en Duitschland en
Amerikaansch kapitaal heeft het Euro
peesche kapitalisme weer op de been ge
holpen. De strijd voor de heerschappij in
Europa is over en de overwinning is be
haald niet door de revolutionaire gedachte
van Moskou, maar door het kapitaal van
New-York. De revolutie zal onmachtig
zijn in Wesit-Europa, zoolang zij niet eerst
is binnengedrongen in den burcht van het
Amerikaansche kapitalisme.
De gevonden kerkschatten te Kief
Vijftien hooge geestelijken
gearresteerd
In verhand mat de ontdekking van ver
borgen kerkelijke schatten in een klooster
te Kief zijn 15 hooge gestelijken van het
klooster gearresteerd. Volgens berichten
ook rRu ssiscKê" 'eiTectën, tér mint
vele miliiarden roebels. Deze bezittingen,
welke bij de jongste onteigening achter
worden gehouden, waren deels In kelders
en in den kloostertuin begraven.
Volgens een ander officieel bericht uit
Moskou ontvangt de patriaxoh Tychon
veel coutra-revolufcionnaire correspon
dentie.
Opstand In een Sovjet-Gevangenis
Via Berlijn wordt uit Moskou getelegra
feerd, dat in de gevangenis op het oiland
Solowjetsky, waarin 1500 politieke gevan
genen waren opgesloten, een opstand ia
uitgebroken, en dat iedere verbinding met
het eiland verbroken is. Moskou heeft ge
tracht zich langs radio-telegrafischen weg
met de gevangenen in verbinding te stel
len, maar heeft geen antwoord gekrogen.
Men neemt aan, dat de opstand der po
litieke gevangenen, die een hongerstaking
waren begonnen, een voor de stakers gun
stige wending heeft genomen en dat dezen
op hun beurt de beambten van het radio
station hebben gevangen gezet.
Egypte.
De moord op den Sirdar
De Mohammedaan, die gesignaleerd
was als de man, die do schoten op Sir
Lee Staok heeft gelost en langen tijd ge
zocht is. werd heden door de politie gear
resteerd. Men verwacht, dat deze arres
tatie van groot belang zal zijn bij het ver
dere onderzoek naar den moord.
China
De toestand in China.
De plannon van
Sun Yat Sen.
Het A. P. A. meldt: Naar aanleiding
van het bericht, dat de „Petit Journal
van zijn correspondent te Peking zegt te
hebben ontvangen en volgens hetwelk Sun
Yat Sen verklaard heeft, dat zijn eerste
daad zal zijn, om aan de nationale ver
gadering voor te stellen, alle door China
gesloten tractalcn op te zeggen, hebben
wij het oordeel gevraagd van iemand, die
van de gebeurtenissen in China bij uitstek
op de hoogte is en dlie eerst onlangs uit
China is teruggekeerd, na er 31 jaar te
hebben gewoond en door zijn werkkring
aldaar de hoste betrekkingen onderhield,
ook met politieke kringen.
Allereerst vestigde onze zegsman er de
aandacht op, dat van een bijeenroeping
eener Nationale vergadering tot dusver
niets bericht is. Wel is daarvan reeds
lang sprake, maar de wijze van verkie
zing dier leden zou groo-to moeilijkheden
medebrengen; daarom heeft men zich tot
dusver vergenoegd met het mandaat der
nationale vergadering van 1913 te verlen
gen, voor zoover de leden nog aanwezig
waren.
Het is ook niet duidelijk, wie deze ver-
i kiezigen zou kunnen uitschrijven. Of
HET VOORNAAMSTE NIEUWS.
BUITENLAND.
De conferentie ter bespreking van het
Protocol van Genève zal waarschijnlijk
uitgesteld worden.
De regeeringserteis In Duitschland notf
niet opgelost.
De oppositie In Italië heeft een manifest
uitgegeven.
Sokolnikof tegen Trotski.
De luchtbewapening van Amerika. I
r<
BINNENLAND.
Verslag van een vergadering van het
R.-K. Verbond-van Werkgcversvakvereeni-
gingen.
Uitspraak van den Hoogen Raad inzake
het Papefonds. (Rechtzaken).
Onze Geïllustreerde Pagina
De photo-pagina bevat o.m.: een portret
van den Leidschen dr. Murk Jansen
Do Fransehe minister van Arbeid, dien»
echtgenoote en minister Aalberse Een
overstroomd dorp bij Maastricht. De
opstand in Albanië.
Sim Yat Sen hiertoe den noodigen invloed
en macht zou bezitten, valt sterk to be
twijfelen. Sun Yat Sen onderhoudt welis
waar o ogenschijnlijk vriendschappelijke
relaties met d'e groep, die te Peking het
hoofd begint op te steken en waarvan het
beet, dat zij beïnvloed wordt door den
sovjet-gezant Garachan, maa.r aan werke
lijk gezag ontbreekt het haar voorshands
ten eenen male. Voornamelijk vindt zij
steun bij de intellectueel-en, met name de
professoren en lagere staatsambtearen, die
sedert lang geen salaris ontvingen en on
der wie daardoor een zeer verbitterde stem
en onderling tegen elkaar verdeeld, om ae
leiding te Peking vochten, steunend op pun
ten daarbuiten.
Tot hen behoorde in de verte ook Sun
Yat Sen, wiens invloedssfeer zich eigenlijk
beperkt tot de stad Canton, waar hij ove
rigens nog de macht moet dulden van zijn
bondgenooten, de Yunnan troepen, die om
geheel andere redenen dan hij in strijd zijn
met de vroegre Noordelijke machthebbers.
Amerika.
De bewapening in de lucht.
Onvoldoende geacht.
Toegevende dat de wedstrijd in bewape
ning zich ook tot de lucht heeft uitge
strekt, deelde de Amerikaansche minister
van Oorlog, Weeks, dezer dagen aan de
commissie uit het huis van afgevaardigden
welke een onderzoek instelt naar do lucht
vaart-industrie, mede, dat de toegestane
fondsen voor den militairen luchtdienst on
toereikend zijn om èen voldoende lucht
macht te handhaven. De zestien millioen
dollar, wélke de oorlogs-begrooting toestond,
is nochtans het grootste bedrag, dat ooit
beschikbaar werd gesteld.
Weeks stelde den opbouw voor van oen
handelslucktvloot, waarvoor subsidie zou
worden gegeven, daar hij dit het beste
middel achtte, oim een behoorlijke rosorve-
ludhtmacht te verkrijgen.
BINNENLAND
Koninklijke Besluiten.
Burgemeester
Bij Kon. besduit van 7 dezer is benoemd
tot burgemeester der gemeente Koudekerk
M. J. E. Kwint.
Dienstplichtwet.
Een wijziging
Naar de „Rsb" vernoemt, ligt liet in
heb voornemen een wetsontwerp tot wijzi
ging van do Dienstplichtwet aanhangig to
maken, hetwelk o.m. zal bcoogen eon reor
ganisatie van het vooroefenings-instituut,
in dien zin n.l., dat. do gelegenheid om
zich do voorgeoefendheid eigen te maken^
slechts zal bestaan voor hen, die tot dienst
plichtig zijn bestemd.
Ook zal de keuring voor deze dienst*
plichtigen belangrijk worden uitgebreid.
Lijkverbranding
In hot crematorium op Wcstervcld zijn
in 1924 256 lijkverbrandingen voltrokken
tegen 218 in 1923.
En do weit?
Dr. Witlox hoofdredacteur van t
„De Maasbode."
Naar „Do Morgen" mededeelt, is <3*