16e Jaargang.
OIÜSB&G 23 DECEMBER 1®24
No. 4828
Bureaux: RAPENBURG No. 10 - LEIDEN
NIEUWJAARSGROET
3)e£cidócHeSoii^<Mil'
13© ABONNEMENTSPRIJS bedraagt bfj vooruitbetaling
ftfoor Leiden 19 cent per week 2.50 per kwartaal.
Bij onze Agenten 20 cent per week 12.60 per kwartaal,
franco per post 12.95 per kwartaal.
Het Geïllustreerd Zondagsblad la toot de Abonné*s ver»
Je rij gb aar tegen betaling van 50 ok'per kwartaal, bjj voor-
uitbetaling. Afzonderlijke nummers 5 ct., met Gefllostreerd
Zondagsblad 9 ct.
Dii blad verschijnt eiken dag uiigezenderd Zen» ea Feesïdagea i
TEL. INT. ADMINISTRATIE 935 REDACTIE 15
GIRONUMMER 103003 s POSTBUS No. II
pit nummer bestaat isit twee
blader.
Zij die zich met I Januari op
„De Leidsche Courant" abonneeren
ontvangen tot dien datum de cou
rant gratis.
DE ADMINISTRATIE'
De Ontwapeningsleuze.
De S. D. A. P. tracht dezer dagen de
menschen weer warm te maken voor haar
On t wap eningsleuze.
Ook in Leiden is er een inval met
strooibiljetten gedaan.
Op het verdraagzame papier wordt
waarheid en leugen doo-reen gemengd tat
een voor de S. D. A. P. voordeelig geheel;
Leugen is b.v. het is al zoo dikwijls
gezegd dat de S. D. A. P. in landen,
waar zij nog wat meer te zeggen heeft
£an hier, voor ontwapening zou zijn.
In dit verband willen wij hier wijzen
>p wat dezer dagen „De Tijd" schreef.
„Ii? onis blad is er herhaaldelijk op
gewezen, dat belangrijke berichten uit bet
§uitenïand door de redactio van „Het
volk" op zeer bijzondere wijze worden
geresumeerd. Iedere uitlating van socia
listen in bet buitenland, welke niet past
"iet kader van de binnenlandsche politiek
Jer S. D. A. P., wordt-eenvoudig wegge
laten.
Zoo vindt üien in „Het Volk" van 18
5)ec. een bericht uit België over de debat
ten in de Kamer inzake de legersterkte,
Waaruit de oningewijde lezers van het S.
p. A. P.-sc'he hoofdorgaan den indruk
Roeten krijgen, dat hun partijgenooten te
'Brussel een krachtige actie voor ontwa
pening voeren. De verklaring van Em.
fan der Velde: „wij erkennen, dat
|e nafci e een veredogings-
^ïacht moet bezitten" ie
•4i het bericht van „Het Volk" niet te
pinden!
"Waarom werd deze belangwekkende uit
bating van den oud-voorzitter der Tweede
Internationale weg.geresumeerd?"
Omdat zij niet in de kraam der S. D.
V P. Mer ite lande te pas komt.
BUlTEÜLAglP
Volkenbond.
Het toetreden van Duifsehland.
De Duitsche nota.
Do Duitsche regeering beeft do sedert
>enigo dagen aangekondigde Duitsche
iota aan den Volkenbond thans aan den
"Secretaris-generaal van den Volkenbond
doen overhandigen.
In de nieuwe nota wijst de Duitsohe
Regeering er in het bijzonder op, dat de
verplichting tot deelneming aan eventueèle
Militaire maatregelen van den Volkenbond
3n de verplichting het doortrekken van
Volkenbonds Iroep en do'or Duitsch gebied
ioe te staan voor Duitscbland onder de
tegenwoordige omstandigheden onaanne
melijk zijn. De Duitsche regeering wijstop
de centrale ligging en op de vérgaande out
wapening van Duitscbland, zoor/el waf de
Sterk to als do beperkte uitrusting van de
jijles weer met tanks, vliegtuigen, zware ar
tillerie enz. betreft.
Duitscbland.
De Keuische zone.
Een middenweg.
De Duitsche gezanten te Parijs, Londen
|n Brussel hebben stappen gedaan in ver
pand met de verlenging van den termijn
Jler Bezetting van de Keuische zone. Deze
gezanten hadden opdracht ontvangen te
Verklaren, dat Duitscbland er op aan
dringt, dat deze zone op 10 Januari zal
worden ontruimd.
Het antwoord hetwelk de gezanten op
ïun mededeeling hebben ontvangen is
,£ict officieel bekend gemaakt. Van Fxan-
jche zijde werd evenwel verklaard,
2at de houding der geallieerden afhanke
lijk zal zijn van het eindrapport van de
militaire controle-commissie. Zou in dit
fapport der controle-commissie worden
geconstateerd, dat Duitscbland zijn ver
plichtingen betreffende de ontwapening
|iiet is nagekomen, dan zal automatisch
|en verlenging van de bezetting plaats
hebben. In het andere geval zou in begin
sel de verplichting tot ontruiming op 10
Januari worden erkend. Echter zou dan
^net Berlijn verder worden onderhandeld,
ppdat de Duitsche regeering zal toestem-
Jijen in een verlenging van de bezetting
Jus een seort tegemoetkoming met het oog
kP een vroegere ontruiming van de Roer,
*velke zooals bekend, volgens de Londen-
•Bche overeenkomst op 25 Augustus zou
Roeten plaats vinden, maar dan reeds in
Mei zou kunnen geschieden.
Engeland.
Frank Hodges weer gewoon mijnwerker.
Prank Hodges, die Civil Lord der Ad
miraliteit werd in de Labourregeering en
toen hij minister werd het secretariaat der
Mijnwerkersfederatie moest nederleggen,
tot welke functie hij na het aftreden der
Labourregeering niet opnieuw benoemd
word, wordt, naar men ons draadloos uit
Londen meldt, weder mijnwerker, hoewel
do Labourpartij hem een andere functie
had aangeboden.
Italië.
De nieuwe kieswet.
Een motie van do oppositie.
Alle politieke kringen bespreken druk
het ontwerp van do nieuwe kieswet en
de daaraan verhonden gevolgen. Behalve
de fascisten verlangt iedereen, dat de a.s.
verkiezingen niet onder het huidige be
wind zullen worden gehouden, maar dat
een neutrale regeering er toezicht op
houdt. Deze eisch zal vrij zéker niet wor
den ingewilligd.
Inmiddels heerscht er grooie verslagen
heid in de rijen der extremistische fascis
ten, die vermoeden dat de nieuwe kieswet
op het einde van him heerschappij zal
uitloop en.
De comnyssie der vereenigde oppositie
heeft naar aanleiding van de indiening
van het kiesrecht wetsvoorstel door Mus
solini een motie aangenomen, waarin zij
zegt, dat zij in de indiening van dit voor
stel een poging der regeering ziet, om de
•aandachit van het land af te leiden, en
een bewijs, dat de regeering niet in staart
is, de verantwoording, die zij op zich heeft
genomen, verder te dragen. Do oppostie
wordt door dit ontwerp slechts versterkt
in haar meening, dat de tegenwoordige
Kamer onwettig lot stand is gekomen. Ze
kan niet toestaan dat nieuwe verkiezin
gen onder het .fascistische régime plaaats
hebben, daar dit regiem en de vrijheid
twee onvereenigbaro begrippen zijn, en
protesteert itegen de poging der regeering
om zichzelf amnestie te verieenen voor de
misslagen, die zij heeft begaan.
Oostenrijk.
Communisten-onlusten.
In den. loop van den voormiddag ver
zamelden zich gisteren de werkloozen van
Weenen, gevolg gevend aan een oproep
in heit partijblad ,,Rote Fahne", op de
aangegeven plaats met de ^bedoeling nie
mand de binnenstad te laten ingaan. Er
hadden woeste scenes plaats, waarop ar
restaties volgden.
Voor het parlement had de politie uit
gebreide maatregelen getroffen. Echter
werd noch daar, noch in de binnenstad
do orde verstoord.
Albanië
Ds opstanige beweging.
De Joego-S 1 avische grens
gesloten.
Uit Belgrado wordt geseind:
De Joego-slavische regeering .heeft be
sloten, op voorstel van den minister van
Buitenlandscbe Zaken, de grens tusschen
Joego-slavië en Albanië af tö sluiten in
verhand met den ópstand. Aan do grens-
aiiitoriteiten werd bevel gegeven, alle per
sonen, die de grens willen passeeren uit
Albanië, zonder onderscheid tot welke
partij zij belmoren, te ontwapenen en
te interneeren.
Aan 'hetRomoinsche blad „Giornale
dTitalia" wordt uit Valona gemeld, dat de
leider der opstandelingen, Achmed Zogoe
Beg, persoonlijk den aanval in do rich
ting van 'libra tegen Tirana heeft inge
leid, waarbij het hem gelukte, de plaats
Priskopia te nemen en te behouden. De
(toestand is daardoor tamelijk ernstig ge
worden, hoewel Tiraaa krachtig verde
digd wordt.
Do opstandelingen terug
geslagen.
Volgens een officieel bericht van het Al-
baueesche ministerie van huitenlandsche
zaken zijn de Servische henden, waarbij
zich ook Russen, Montenegrijnen en Bul
garen hadden aangesloten, teruggeslagen.
De stad Krooma is door do regeerings-
troepen heroverd.
De Albaneesche regeering heeft te Athe
ne protest aangeteekend in verhand met
heit f.eit dat ook Grieksche benden deel
hadden' genomen aan den aanval. De
Griek sche regeering heeft terstond beloofd
dat zij zal helpen ter onderdrukking en
heeft geregelde troepen uitgezonden om
deze Grieksche benden te verdrijven.
In heit gebied, waar do opstand woedt,
is de staat van beleg afgekondigd.
De houding van E n g o 1 a n d.
De berichten, als zouden Britsche oor
logsschepen naar Albanië zijn uitgezon
den, zijn niet juist. Er waren wel voor
stellen in die richting gedaan, maar
Groat-Britlannië is daarop niet ingegaan.
Het tracht door raadgevingen aan' alle
betrokken partijen de onrust te localisee-
ren. j --
DE ADVERTENTIEPRIJS BEDRAAGT;
Oawono ad vortanilSn SO aeni pa» ng^
Vcot ïngesondeo Mededeelingnt vroidft bal
a dubbele Tan hat tarief berekend, a
Klolna^ advdrientiSOf Tan ten hoogste SO woorden, aaarid
betrekkingen worden aangeboden of geTtaagd, hour on tv
huur, koop en verkoop 10.50.
Vanaf heden tot en met 24 Dec.
a.s. is de gelegenheid opengesteld,
aan ons Bureau, bij onze Agenten en
Bezorgers, om in hei nummer van
31 December a.s., uitsluitend bij
vooruitbetaling, den gebruikelijken
-te plaatsen
Peip waStje san 4 pegels
iFea» vatsje van 8 e»ecgels
Per1 vakje van 86 s»ege8s
0.50
f E.09
f2.00
DE ADMINISTRATIE.
De Balkan.
De Balkan-Federatie.
Tsankoff gaat op reis.
Naar de „Times" uit Sofia verneemt,
zal de Bulgaar sche premier Tsankoff, bin
nenkort een bezoek brengen aan Belgrado
en Boekarest. Do premier, die sinds zijn
18 maanden lange regeeringsperiode Bul
garije niet verlaten heeft, wenscht per-
sonlijk met de leidende staatslieden der
nabuurvolken kennis te maken.
Het spreekt vanzelf, dat do besprekin
gen bij deze bezoeken voornamelijk zul
len loopen over den tegen bet communis
tisch gevaar te stichten bond von Balkan-
staten.
De reis van Tsankoff wordt in ieder
goval beschouwd als een goed voorteeken,
daar het persoonlijk contact tusschen de
verschillende staatslieden op den Balkan
vrij zeldzaam is.
Spanje.
De strijd in Marokko.
Onrust in Spanje.
Volgens berichten uit Madrid is da
openbare meening in Spanje door de
jongste gebeurtenissen in Marokko zeer
verontrust. Men vreest, dat Primo de Ri
vera zich gedwongen zal zien Tetoean te
ontruimen en in de Spaansche bladen ver
schijnen officieuze berichten, waarin ge
zegd wordt, dat het in het belang van
Spanje is alleen Mclilla, Geuta en Lara-
cho te behouden. Bij bet leger schijnt de
demoralisatie voortgang te maken. Primo
do Rivera heeft tenminste een nieuw ma
nifest in het licht gegeven, waarin den
officieren en manschappen opniieuw op
het hart wordt .gedrukt, rust en orde te
handhaven en waarin met de doodstraf
wordt gedreigd voor de verbreiding van
alarmeerendo berichten.
Veranderingen op til?
Begin Januari keert Primo de Rivera uit
Marokko naar Spanje terug.
De terugkeer van den voorzitter van
het Directorium te Madrid, zal van groot
gewicht zijn, daar hij naar allo waar
schijnlijkheid een wijziging in de regee
ring ten gevolge zal hebben. Volgens de
„Temps" zou heti volgende gebeuren:
Primo de Rivera zou in de Academie voor
Rechtswetenschappen een programrede
houden. Daarna zouden to Madrid de ge
delegeerden van de plaatselijke besturen
dér Patriotische Unie bijeenkomen (de,
naar men weet, door Primo de Rivera
met kunst- en vliegwerk in het leven ge
roepen „regeeringspartij"), wier taak het
zou zijn de voorstellen van 'het Directo
rium goed te keuren. Daarna zou uit de
Unie een regeering worden gevormd, aan
welker hoofd Primo de Rivera zou staan.
Do door de militairo dictatuur geschapen
toestanden' zouden aldus worden beves
tigd.
Japan
Een JapanschRussisch verdrag.
De spanning tusschen
Japan en do Ver. Staten.
De Marokkaansche crisis is niet de
eonige zaak, die ernstige bezorgdheid ver
oorzaakt aan do Europeesche kanselarijen
schrijft de diplomatieke medewerker van
de „Daily Tel."
In Engelsche diplomatieke kringen is
men algemeen van oordeel, dat zorgvuldig
aandacht moet worden geschonken aan
den toestand aan den groolen Oceaan.
Uit do talrijke redevoeringen en verkla
ringen, uitgesproken door verantwoorde
lijke Amerikaansclie en Japansche staats
lieden, blijkt hoezeer men zich verontrust
over de toenemende vervreemding tiïs-
schesn de openbare meening in het eene
en het andere land. Niet alleen argwaan
op militair gebied, doch de vreemde ge
beurtenissen, welke zich onlangs in Chi
na afspeelden, zijn gedeeltelijk verant
woordelijk voor de wederopleving van de
oude en noodlottige spanning tusschen. de
twee oeverstaten van den Grooten Oceaan,
terwijl de ontworpen aanleg van de basis
te Singapore voor do Britsche en rijks-
vlooton nieuwe critlek in Japan heeft uit
gelokt.
In verband hiermede herinnert 'de di
plomatieke medewerker eraan, dat den
laaf sten tijd verschillende geslaagde po
gingen zijn aangewend, om te komen tot
een uitgebreid vergelijk tusschen Japan
en sovjet-Rusland. Er waren verschillen
de struikelblokken. Zoo bleken de Japan
sche aanspraken op Noord Sagthalin en
zijn petroleumvelden tot voor kort niet
voor vruchtbare onderhandelingen vat
baar te zijn. Deze moeilijkheden schijnen
thans overwonnen te zijn, dank zij een
compromis, waarbij Japan afstand zal
doen van zijn territoriale eischen, terwijl
het van Rusland een concessie op langen
termijn krijgt voor de exploitatie van pe
troleumvelden, welk o van zoo groot ge
wicht is voor de Japansche marine, die
het tot nu toe zonder Japansche petroleum
heeft moeten doen.
Het nieuwe verdrag zal binnenkort wor
den gesloten. Het is zeer uitvoerig en van
vérstrekkenden aard. Dit verklaart de ge
heimhouding, welke tijdens do onderhan
delingen de laatste weken in acht wordt
genomen. De uitwerking van zulk een
verdrag op de toekomstige houding van
beide partijen jegens China moet van
groote heteekenis zijn.
BINHSIILARID
TWEEDE KAMER.
Overzicht.
Gisterenmiddag cn gisterenavond is de
Oorlogsbegrooting verder behandeld.
Wij kunnen gerust volstaan met een heel
kort overzicht, omdat er weinig of- geen
nieuws is gezegd.
Voor Minister Van Dijk het zijne
zou zeggen sprak nog de heer Van
Rij cke v o r s el (R. K.), die den heer
Marchant bestreed, dat het Protocol van
Genève geen zelfstandige weermacht zou
vorderen. Volgens den heer v. Rijckevor-
sel moet vooropstaan een zelfstandige na
tionale verdediging, waarbij het, lidmaat
schap van Volkenbond al3 bijkomende
taak kan vorderen het deelnemen aan
Volkenbondsactie.
De Minister van Oorlog parafra
seerde eerst nog weer eens vroegere be-
toogen, met de bedoeling om aan te too-
nen, dat een leger voor ons van groote
preventieve beleekenis moet worden ge
acht, daar het onbeschermd laten van een
belangrijk strategisch object als ons grond
gebied, noodzakelijk belligerenten zou
dwingen om ons grondgebied te bezetten
en ons land zou maken tob het gebied
van den strijd
Z.Exc. ontkende beslist, dat het gebruik
van nieuwe strijdmiddelen Nederland zou
nopen tot eenzijdige ontwapening. Dab heb
onrecht komt met gruwzame middelen,
mag. zeide do Minister, de overheid niet
ontslaan van de Jhaar van God gegeven
taak om met do haar ten dienste staande
middelen het recht to handhaven, om Ne
derland te handhaven op do plaats, welke
liet door Gods bestel te midden der natie
inneemt. Overigens is ook Z.Exc. van oor
deel, dat tejo, aanzien van de verschrik-
HET VOORNAAMSTE NIEUWS
BUITENLAND
De ontruiming van de Keuische zóne.
De opstand in Albanië.
De spanning tusschen Japan en de Ver1*
eenigdc Staten.
BINNENLAND.
Tweede Kamer; de Oorlogsbegrooting
(Kameroverzicht)
LEIDEN
De Gemeenteraad heeft o.m. in prln*
cipo besloten tot een verordening, houden
de een verbod van meikbezorging op Zon
dag; tof het aanleggen van trottoirs op eer»
gedeelte van Breesiraat en Mare.
OMGEVING.
Zal een mooi stuk natuurschoon onder
de gemeente N oor dw ijker hout verdv/ij-
nen?
Onze pheto-pagina's geven we deze
week;WOENSDAG en ZATERDAG (in-
plaats van Dinsdag en Vrijdag).
kingen van den chemischen en bacterio-
logischen oorlog veel wordt overdreven
Hij ging in dit deel van zijn betoog zelf»
zoover, dat we soms den indruk kregen
dat do Minister weer overdreef naar der.
anderen kant.
Wat het Protocol van Genève betreft ic
de Minister het eens met den heer van
Riickevorsel,
Belangrijk was de mededeeling des Mi
nisters, dab er een Staatscommissie zal
komen, zoodra vaststaat dat de ontwapef
ningsconferenti© zal doorgaan, zoodat, dus
hot quorum er is Do commissie zal met
haar werkzaamheden moeten wachten op
heb bekend worden van het program dc?
conferentie. En haar taak zal zijn na dt
conferentie een nieuwe lagerorgnnisalie t*
bestudeeren.
Bij den aanvang der vergadering werd
do heer Goedhart, directeur van doo
stenografischen dienst, die gisteren 50 jaai
in dienst der Kamer was en nog altijZ
met zeldzame opgewektheid zijn werk ver
richt, toegesproken. De hartelijke woorden
van den president werden gesteund doo*.
een lang applaus
Do wetsontwerpen betreffende dc sala
rissen van Raad van State Rekenkamer
en rechterlijke colleges, welke Ministci
Colijn oen paar weken geleden moest op
borgen, zijn nu toch wee.r op de agenda
geplaatst. Die kwestie moest vandaag 1105
worden uitgevochten.
Vragen van Kamerleden.
De Land- en Tu i n b o u w-
ongovallenwet.
De heer Loerakker, lid van de Tweede
Kamer, heeft aan den minister van ar
beid, handel en nijverheid do volgende
vragen gesteld:
1. Heeft de minister kennis genomen
van de beslissing van den Gen tral en Rmt'l
van Beroep, d.d. 27 October 1924, i im.
11, I, no. 12, waarhij den arbeider J'.
Speelman, die als werkloozo door het
Staatsboschboheor aan een ontginning
was to werk gesteld, het recht op uilkec-
ring ter zake van ecnibom bij het verrich
ten zijner werkzaamheden overkomen on
geval is ontzegd, op grond dat hij, we
gens zijn verhouding lot het Staatsboscb
beheer, niet was to beschouwen als arbei
der in loondienst in den zin van do Land
en Tuinbouw-On gevallen wet 1922?
2. Acht de minister het, nu duizenden
arbeiders wellicht nog geruimen lijd
door den arbeid in werkverschaffingen in.
hun onderhoud zullen moeten voorzien,
niet dringend noodig, 'dat do Land- en
Tuinbouw-Ongevallenwet wordo gewijzigd
in dier voege, dat zij ook op deze arbei
ders toepasselijk zal zijn?
3. Is de minister bereid, het tot stand
komen der voor dit doel noodige wetswij
ziging zooveel mogelijk te bespoedigen?
Do TweedcrKamerverkiezingen.
De Candida ten voor do S. D. A. P
Zaterdagmiddag vergaderde do Partij
raad van do S. D. A. P., waar, naar liet
„Volk" meldt, besloten werd do lijstvcr-
bindingen der verkiezingen in 1922 le
handhaven. Do Partijraad maaklo verder
een voordracht op van candidaten voor
do groslijst:
Den Haag, Leiden: t. K. Ter Laan, 2
A. IJzerman, 3. W. Droes, 4. W. Drop
5. ds. A. v. d Hoeven, G P Voogd
Uit hei banketbakkersbedrijf.
Onderhandelingen.
Er worden besprekingen gevoerd tus
schen do bonden van werkgevers cn werk
nemers. Do patroons willen het collectief
arbeidscontract tot 1 Aug. 1925 to conti-
nueeren.Do moderno hond heeft daariegetó
nog bezwaren,
