16e Jaargang.
MAANDAG 15 DECEMBER 1924
Bureaux: RAPENBURG No. 10 - LEIDEN
DeABONNEMENTSPRUSbedreegt bi] vooruitbetaling
Joop Leiden 19 cent pep week 12.50 per kwartaal,
pij onze Agenten 20 cent pep week 12.60 per kwartaal,
Franco per poet 12.95 per kwartaal
liet Geïllustreerd Zondagsblad Is voor de Abonnee ver
krijgbaar tegen betaling van 50 ci per kwartaal, b^ voor
uitbetaling. Afzonderlijke nummers 5 et., met Geïllustreerd
Zondagsblad 9 ct.
Dit blad verschijnt eiken dag uitgezonderd Zon- en Feestdagen
TSsL. INT. ADMINISTRATIE 935 REDACTIE 15
GIRONUMMER 103003 POSTBUS No. ll
OE ADVERTENTIEPRIJS BEDRAAOTs
Oawono advertaatlSn SO «aal pat regel
.Voor Ingeoondeu Mededoelingon wordt bel J
a dubbel, na h*t tarief benbcd. a
adveflontlSit, no tan hoogst. SO woorden, wuif.
betrekkingen worden aangeboden of gemüd. huur en TW>
huur, koop eu verkoop 10.50.
pit nummer bestaat Hit tan
bladen.
BUITENLAND
Volkenbond.
De zitting van den Raad gesloten.
De volgende zitting
te Madrid.
Do 32ste zitting van den raad van den
Volkenbond ia Zaterdagmiddag om één uur
gesloten. De president Méllo Franco hield
een sluitingsrede, waarin hij een korte
lofspraak hield op den arbeid door deze
raadszitting verricht, waarin veertig on
derwerpen zijn behandeld.
Op voorstel van den Spaanschen verte
genwoordiger Salandra werd besloten de
-volgende vergadering van den Raad te
Madrid te houden.
Een tweede ontwapeningsconferentie?
Volgens persberichten uit Washington
zou president Coolidge hebben verklaard
dat hij in den zomer van 1915 een ontwa-
pening.soonferentie bijeen denkt te roepen
Dat zou dus de tweede zijn, naast die
van den Volkenbond.
Duitschland.
De politieke crisis.
Hot Gentrum voor hand-
haying der groote coalitie
in Pruisen"
Het bestuur van de Gentrum-fraofcie in
'den Pruisischen Landdag heeft zich
uitgesproken vóór handhaving van de
groote coalitie in Pruisen, welke onder be
paalde omstandigheden door meedoen der
Duitsch-Nationalen tot een „Volksgenieën*
schap" zon kunnen worden uitgebreid.
Frankrijk.
De ziekte van Herrfot.
Eventueela politieke gevolg en
NaaT uit Parijs wordt gemeld, is er
eenige verbetering in den toestand van
Herriot te constateerem. Men hoopt, dat hij
binnen 12 dagen het bed zal kunnen ver
laten.
Het lijdt echter geen twijfel, dat Her-
rio'fc daarna genoodzaakt zal zijn, langen
lijd rast te nemen. Dit vooruitzicht maakt
eijn politieke vrienden ten zeerste onge
rust. In den loop van de eerstvolgende
7? eek zuilen vele belangrijke internationale
kwesties de aandacht der Fransche regee-
ï'ing vragen en het zou buitengewoon on
geluk Lg zijn, indien het kabinet in de Ea
sier daadbij Harriot zou moeten missen.
Onder deze omstandigheden is het niet
er wonderlijk, dat de mogelijkheid van
$en ontslagneming van Herriot en een
-nieuwe samenstelling van het kabinet 'ern-
;Mg wordt overwogen, niet alleen door zijn
ïegenstanders, doch ook dooT zijn' vrienden
}Ien is van meening, dat het slechts de
jiersocmlijke invloed van Herriot is, die tot
nu toe de regeering bijeen heeft gehouden
Indien zijn invloed wordt opgeheven, zal
do samenhang tussohen de verschillende
groepen van het kabmet-Herriot niet lan
ger mogelijk zijn. Sommige noemen den
president van de Kamer, Painlevé, als
evenlueelen opvolger; ook andere namen
worden genoemd-, waaronder die van
Briand.
Er heerscht de algemeen!© overt'uigiing,
>dat, indien de socialisten opnieuw weige
ren aan een niet zuiver radicale regeering
deel te nemen; concentratie naar het Gen*
'trum onvermijdelijk zal worden. Deze ge
ruchten, welke tot nu toe in de Kamer nog
niet ter sprake kwamen, zullen in den
loop van die week waarschijnlijk vaste
ren vorai aannemen.
Een moordaanslag op Krassin verijdeld.
De Russische schrijfster Marie Dicksee
is gearresteerd voor het ambassadegebouw
der Sovjet-Republiek to Parijs. Zij ver
klaarde, dat zij Krassin had willen dooden
om haar familieleden die in Rusland ge
lood zijn, te wreken.
i
Albanië
De opstand in Albanië.
Een nederlaag der
regeeringstroepen?
De uit Albanië in Belgrado ontvangen
berichten, dio evenwel met voorzichtigheid
inoefen worden beoordeeld, spreken van
een sterk om zich heen grijpen van de
revolutionaire beweging tegen de regeering
Fan Noli.
Naar beweerd wordt, heeft Zaterdag in
Höt Zuid-Oosten van Albanië, in het gebied
van do stad Mati, een slag plaats gohad
fusschen regeeringstroepen en opstaudelin
#011, waarbij do regeeringstroepen versla
gen zouden zijn en zich hebben moeten
terugtrekken op Tirana, met achterlating
jan e£H groote hoeveelheid oorlogsma
teriaal' i, ,..i i. I -j -
In hel noorden van Albanië zou een op
stand oiuler do Mirdieten zijn uitgebroken
Zweden.
Branting stervende.
De toestand van den minister-president
Branting is zeer veel slechter geworden,
zoodat men op het ergste dis voorbereid.
Rusland.
Trotski naar de Krim.
Demonstraties en ovaties,
-Volgens de „Montagmorgen" is Zater
dag, blijkens te Berlijn en Weeneu ontvan
gen particuliere berichten Trotski naar de
Krim vertrokken, welke reis, naar men
weet, niet alleen in verband staat met den
gezondheidstoestand van Trotski, doch ook
met zijn oppositionoelo houding tegen de
heerscliende Sovjet-leiders.
"Voor den eersten keer hebben te
Moskou, ondanks het uiterst strenge toe
zicht door de Tsjeka, elementen der oppo
sitie zich op straat gewaagd. Het kwam tot
ovaties voor den vertrekt enden Trotski,
welke door de politie en door de aanhan
gers van de regeering met heftige tegen-
demonstraties werden beantwoord. De de
monstraties duurden tot in de nachturen.
En het kwam in verschillende plaatsen in
Moskou en in de omgeving tot bloedige bot
singen. Officieele berichten over deze ge
beurtenissen zijn door de strenge censuur
niet te verkrijgen.
Opzienbarende arrestaties.
De „Times" meldt uit Riga:
In Oekrainsche communistische kringen
is groote onrust verwekt door do arres
tatie van acht vooraanstaande Oekapisten,
leden van de Oekranische communistische
partij. Deze partij bestaat uit de zooge
naamde nationalistische Oekrainsche com
munisten, hij wie vele extrenistische leden
van de sociaal-revolutionaire- en mensje*
wiM-partijen zijn aangesloten.
De sovjet-regeering besloot deze bewe
ging officieel tegen te gaan. De secretaris
van de Oekapisten Dragomiretsky is gear
resteerd, omdat bij getracht zou hebben
zijn partij los te maken van de derde in
ternationale.
De Oekapisten-leider Bielitsky werd ge
arresteerd, wegens het eisoben van vrij
heid van drukpers voor alle Oekrain-en.
China.
Weer een nieuwe staatsgreep?
Een roods regeering op komst'.
Uit do Japansche hoofdstad Tokio wordt
Zoowel in officieele als in kandelskrin-
gen heerscht hier de meening, dat Soen
Yat-sen een staatsgreep voorbereidt met
Feng, den Christen-generaal, en den Sov
jet-vertegenwoordiger in Peking.
Mr. Fleisher, de eigenaar van do „Japan
Advertiser", bevestigt in oen schrijven aan
zijn blad uit Shanghai deze meening. Hij
schrijft, dat algemeen wordt aangenomen,
dat Soen Yat-sen zioh binnen 14 dagen
aan bet hoofd van de regeering te Pe
king zal stellen, waarbij hij gesteund zal
worden door Feng., die over 100.000 man
troepen beschikt. Soen Yat-sen zou me
dewerken tot het instellen van een roode
regeering, die alle bestaande verdragen
dan waarschijnlijk zal vernietigen.
Amerika.
De herstelbetalingen.
Coolidge en het Haagsche Hof.
Coolidge moet, naar gezegd wordt,, ge
kant zijn-tegen ieder voornemen om aan
het Int. Hof in Den Haag of welk ander
rechtscollego ook de kwestie voor te leg
gen betreffende de verdeeling van de op
brengst der Duitsche schadevergoedingen
krachtens het Dawes-plan.
Ook is zijn standpunt, zegt hij, niet ver
anderd ten aanzien van de fundeering der
oorlogsschuldon van Frankrijk en de an
dere geallieerde landen aan de Ver. Sta
ten.
Men weet, dat Coolidge er van over
tuigd is, dat do houding van Amerika in
zake de invordering der schulden door de
vreemde regeeringen zeer goed wordt be
grepen, en dat het recht tot inning door
do verdragen en overeenkomsten boven
iederen twijfel wordt gesteld.
Samuel Gompers overleden.
Een invloed rij k arbeiders
leider.
De voorzitter van de Amerikaansche
Arbeidsfederatie, Samuel Compers is Za
terdagmorgen op weg van Mexico City
naar New-York te San Antonio in Texas
overleden.
Samuel GompeTs. de grootste figuur
uit den wordingstijd der Amerikaansche
vakbeweging, was van Noderlandsch-Jood-
sche afkomst, doch werd op Engelsolien
bodem geboren, n.l. te Londen, op 27
Januari 1850. Nog zeer jong, trok hij met
zijn ouders naar Amerika, waar hij werk
vond in de sigaren in dus trie. Reeds op 15-
jarigen leeftijd kwam hij in de vakbewe
ging, waar hij al gauw van zich deed
verwachten, dat hij een hoofdrol zou gaan
spelen.
Die verwachting ds niet beschaamd.
Hij was een der oprichters, en de eerste
voorzitter (1882) van de groote Amerikaan
scho vakcentrale, de American Federation
of Labor, wier orgaan hij als. hoofdredac
teur leidde. Als zoodanig kreeg hij groe
ten invloed op de Amerikaansche arbei
dersbeweging, waarin hij oen gematigde,
naar-verbetering-strevende, maar niet re
volutionaire richting heeft gebracht en
gehandhaafd.
Droog Amerika.
Whiskey smokkelen uit
Amsterdam.
Een bende smokkelaars is thans bezig
met het smokkelen van ladingen whiskey
waarschijnlijk vanuit de havens van Am
sterdam en Antwerpen.
Deze smokkel-affaire, waarhij een aan
tal ambtenaren en verschillende autoritei
ten in Amerika betrokken moeten zijn,
Schijnt een zeer grooten omvang -te zul
len aannemen.
Een partij whiskey, ter waaide van
25.000 dollar, welke gisteren in beslag
werd genomen, toonde aan, dat men te
doen heeft met Engolsche whiskey welke
naar Amsterdam of Antwerpen wordt ver
scheept, om vervolgens ito worden uitge
klaard met bestemming voor Schotland of
Ierland.
Men vermoedt evenwel,, dat de partijen
rechtstreeks van de Nederlandsche en
Belgische havens naar de Vereenigde Sta
ten vervoerd worden.
BINMEHLAND
OE OORLOGSBEGROOTING.
Memorie van Antwoord
Geleidelijke besparing tot cai,
elf millioen.
Voortbestaan der
herhalingsoefeningen
Verschonen is de Memorie van Antwoord
aan de Tweede Kamer betreffende de Oor-
logsbegrofcing.
Hieraan is het volgende ontleend:'
De teleurstelling over de onaandoenlijk
heid van de regeering tegenover heb was
send streven, om, hetzij tob algeheele ont
wapening hefczij tot- sterke vermindering
van de bewapening te geraken, is. naar
gemeend wordt, ongemotiveerd. Ér bestaat
bij de regeering geenszins onaandoenlijk
heid, maar wel bestaat er werkelijkheids
zin, zooals die gedicteerd wordt door de
verantwoordelijkheid voor 'fl lands hoog
ste belangen.
Op tal van artikelen der begrooting is
in totaal een vermindering verkregen van
rond f 1.6 millioen (ongeacht do vermin
dering der salarissen).
Geleidelijk zal, door het terugloopen' van
don wachtgelden- en pensioenlast bespa
ring worden verkregen, die in enkele tien
tallen van jaren naar schatting een maxi
mum zal bereiken van f 1518 millioen,
respectievelijk f 1011 millioen wanneer f 5
millioen voor uitbreiding van de legeruit-
rusting in rekening wordt gebracht.
Het ligt in de bedoeling, in de eerste
jaren de oefeningen in groofcer verband
eenigszins te -beperken. Tn verband met
den korten eerste-oefeningstijd en bet
groote aantal jaren dab de diensttijd, duurt
kan afschaffing van de herhalingsoefenin
gen niet in overweging worden genomen.
De maatregel tob verhooging van het
percentage op de pensioenen van militairen
en hunn0 weduwen, gepensioniieerd vol
gens do vroegere pensioenwetten, zou niet
kunnen worden genomen dan als uitvloeisel
van een algemceneu ten behoeve van alle
vroegere gepensionnccrden, dus ook van
hen. die volgens vroegere burgerlijke pen-
son wetten zijn gepensionneerd.
Na een negental zittingen stelde de
Haarleonsche gemeenteraad de begrooting
voor 1925 in eindbedrag vast op
{9.352.719.37^.
Het spoorwegpersoneel.
De Loonraad.
In een Zaterdag gehoudm vergadering
van den Loonraad van het Snoorwegperso-
neel i-3 een voorstel van de Nederi'andlsche
Vereeniging om de positie van hét perso
neel, dat hij de olectrificatie van hét
spoorwegbedrijf betrokken Is, opnieuw on
der de oogen te zien, verworpen.
Naar aan^eding van een tweede voorstel
van de Nederlandsche Vereeniging om te
onderzoeken in hoeverre de iiideeling der
standplaatsen in de vierde loonklas-so dient
te worden gewijzigd, werd besloten deze
•zaak in handen te stellen van een sub-com
missie. J)eze commissie zal alleen do geval
len onderzoeken, die bij de organisaties
reeds aanhangig zijn gemaakt.
Omtrent do besprekingen naar aanlei
ding van dit laatste voorstel had naaT
men ons mededeelt een scherpe discus
sie plaats tusschen den vertegenwoordiger
der directie, mr. Elias, en de vertegen-»
woordigeris der personeel-hrganisaties.
Voor de gepenslonneerdèn
'Naar wij vernemen hebben de hoofdbe
sturen der vijf samenwerkende spoorweg-
pei'soonel-organisaties een onderhoud aan
de directie der Ned. Spoorwegen aange
vraagd, teneinde voor 'b personeel, dat ger
pensionneerd is, alsmede voor de gepen-
sionneerde weduwen en weezen sinds 1
April 19(19, en pensioenregeling te ver
krijgen, overeenkomstig de regeling, die
met de organisaties, door de directie was
overeengekomen en waartegen thans door
de regeering bezwaren 'zijn gemaakt
Bedoeld gepensionneerd' personeel, als
mede die weduwen en weezen haddén de
overtuiging, gezien de tusschen do directie
en de organisaties gesloten overeenkomst,
dat deze pensioenverbetering ook werkelijk
tot stand zou komen.
Arbeidswe 1919.
Inhalen van verzuim op
27 December
De Minister van Arbeid, Handel en
Nijverheid heeft besloten aan hoofden of
bestuurders, van ondernemingen in alle ge
meenten. in wier fabrieken of werkplaat
sen op Zaterdag 27 December geen arbeid
wordt verricht, in afwijking van het be
paalde bij de arikelen 23 en 24 der Ar
beidswet 1919 te vergunnen het aantal
daardoor verzuimede uren in het tijdvak
van 15 December 1924 tot en met 3 Januari
1925 in te halen.
Uit de Typografie.
Het nieuwe collectieve
arbeidsc ont rac b.
Zaterdag en Zondag heeft tei Amsterdam
de Alg. Ned. Typografenbond een huishou
delijk congres gehouden ter bespreking van
de nieuwe concept-collectieve arbeidsover
eenkomsten in de boekdrukkers- en bin
dershedrijven.
Heb collectieve contract in het boekdruk-
lrersbedrijf is aanvaard mei-. 197 tegen 2
stemmen, terwijl 18 stemmen afwezig wa
ren. Het contract voor het boekbindersbe
drijf werd met aigemeene stemmen goed
gekeurd.
Daar ook reeds verschillende afdeelin-
gen van de andere vakorganisaties en van
de patroonsfederaties de contracten goed
gekeurd hebben, staat 'b "wel vast dat de
nieuwe collectieve arbeidsovereenkomsten
in de genoemde bedrijven van kracht zul
len worden.
R.-K. Kieskring 's-Gravenhage.
Vrijdagavond sprak voor de lering
's-Gïaven hag© van den Algemeen on Bond
van R-K. Rijkskioskringor eanisaties in
Nederland de heer Ir. Boncaerts, *lid der
Tweede Kamer der S'taten-GeneTaal over:
..Het kiesreglement van den Algemecnen
Bond van R.-K. Rijkskieskringorganisa-
tie-s."
Na het houden eener rede volgde eenige
discussie.
De heer Guit vroeg of er voor een min
derheid in de R.-K. Staatspartij volgens
het nieuwe reglement een weg wais om
haar mannen in de Kamer te krijgen. Tot
nu toe werd er steeds gezegd, dat di't
volgens he't nieuwe reglement kon. Maar
spr. betwist dit. Als de minderheden van
hun recht gebruik willen maken, moeten
zij zich organiseeren.
De heer Mooyman sloot zich bij den
heer Guit aan.
Tr. Bonvaerts beantwoordde de sprekers.
Bij de rondvraag werd opgemerkt, dat ©r
meer drang uitgeoefend moeöt woTden op
den voorzitter der partij baron Van "Wim
bergen, zoodat déze zou inwon, dat de tijd
voor een adderen leider der R. K. partij is
gekomen. Een motie in dézen zin werd in
gediend.
Een propaganda van St. Michael vroeg
van den voorzitter een pertinente verkla
ring of dé actie van St. Michaël een voor
de Kerk verderfelijke actie is, ia of neem.
Een der aanwezigen diende een motie van
orde in, waarin schorsing deT vergadering
gevraagd werd met het oog op hét late uur
eu de belangrijke kwestie, die door de motie
betreffende het aftreden van den Bonds
voorzitter aan de orde is gesteld. Deze mo
tie werd met groote meerderheid aangeno
men, waarna de vergadering gesloten
Werd.
Drankwet.
Ged. Staten van Zilid-Holland lmbben de
lijst van gedee-T'en van gemeenten. waar
door de in de Drankwet bedoelde .onder
scheiding èn verkoop voor gebruik 'ter
plaatse en voor gebruik elders dan ter
plaatse van verkoop aangevuld met do be
bouwde kom te Katwijk aan den
R ij n on met de voormalige gemeente
Loosduinen (gem. 's-Gravonhage).
De (gemeentebegrooting, welke ge
raamd werd Op f96.592.916 aan inkomsten
en uitgaven, is door den gemeenteraad van
Amsterdam aangenomen met 33 'tegen 3
stemmen.
De Amsterdams ohe gemeenteraad ver
wierp een voorstel om de gemeentelijke
HET VOORNAAMSTE NIEUWS.
BUITENLAND
De zitting van den Volkenbondsraad ia
Rome gesloten.
De ziekte van Herriot kan belangrijke
politieke gevolgen hebben
De opstand in Albantö.
Trotski fs Zaterdag naar de Krim ver1*
trokken.
De Amerikaansche arbeldersleider Sa*
muel Gompers overleden. 4
BINNENLAND.
Het program van „St. Mlchaël". (baat*
ste Berichten).
De laatste Bestuursvergadering van het
R.-K. Vakbureau.
De bezuiniging aan „Oorlog"
De onderhandeling in de bouwvakken.
Een nieuwe organisatie in de kleeding*
industrie.
vischvoorziening tegen einde 1925 op t®
heffen, met 307 stemmen, en een voor
stel om den gemeentelijken aankoop vani
bloem te stake,n, met 25—12 stemmen. Iii|
de hedenmorgen voortgezette zitting is do
gemeente-begrooting goedgekeurd.
De gemeenteraad van Delft hoeft, me.b
6 stemmen tegen besloten de zakelijke be*
drijfsbelasting te handhaven,
De gewone audiëntie van den minis
ter van Onderwijs zal Donderdag a.s. niet
worden gehouden.
UIT DE OIHGEVIHG
ALPHEN AAN DEN RIJN.
Rijwielen ontvreemd. Zekere H. B.,
die Zaterdagavond even een bezoek bracht
aan het café van G. aan de Vijven-straat en
daarbij zijn rijwiel bditen had laten staan,
kwam bij zijn terugkomst tot de minder
aangename ontdekking dat zijn fiets waa
verdwenen; ook in de Van Mandersloo*
straat werd een rijwiel ontvreemd, dat
door den heer P. voor zijn win! el waa
Defect electr. kabels. Zaterdagnacht!
ontstond in de Prins-Hendrikstruai ecu
defect aan de ondergrondse he elect;- ka
bels, waardoor een deel der gtuaujucu in
het donker werd gezet Gedurende den ge-
heelen nacht en den daarop volgenden Zon
dag werd gewerkt om het defect te horstel
len.
NOORDWIJKERHOUT.
R. K. Volksbond. Morgenavond to
(half acht vergadert de R.-K. Volks,bund.
In deze vergadering zal o.m. worden be
sproken: de woningbouw der Vereen. ,,Com
cordia". De geestel. adviseur zal een lezing
houden. Tot slot een aardige verloting.
Aanbesteding. Vanwege het bestuur
der Woninghouwvereen. „St. Antonius van
Padua" is aanbesteed het bui ten-verf werk
der 45 woningen aan de Nieuwe Duin
straat Ingeschreven was als volgt: L. J.
Mens voor f1778, G. Bemeknan f 1G00, G.
Peters f1180, J. Peters fllOO en J. van
der Bruggen voot f 1000. Om bijzonders
redenen werd het werk nog niet gegund.
Ongeval. Op den Gooweg moest do
vrachtauto van den heer H. G. alhier, plot
seling uitwijken voor een tweetal brikken,
met het gevolg, dat hij togen do aldaar
staande boompjes reed en tenslotte op den
berm van den weg terecht kwam De auto
werd erg beschadigd. De inzittenden kwa
men met den schrik vrij.
OEGSTGEEST.
R.-K. Volksbond. Vriidarnvond werd
door de afdeeling van den R.-K- Volks
bond een leden vr - dering paMi«#u-ia t
gebouw „St.-Wihibrord De voor~uter,
de heer G. BoTst opende do vei.--UB
en memoreerde het overrijden, vxu i'.ocuor
Roezen, aan wien do vereeiug-ms zou voel
dank i3 verschuldigd en verzocht een Kont
gebed' voot zijn zielerust, waaraan door
do vergadering met groote eerbied werd,
voldaan.
De notulen der vorige vergadering
worden goedgekeurd; eenige onbelangrijke
ingekomen stukken, werden voor kennis*
geving aangenomen.
Naar aanleiding van het jaarverslag der
R.-K. Wijkverpleging werd op voorstel
van den voorzitter een collecte gehouden
weflke f3.22 opbracht.
Do geest. adv. brengt namens het bo*
stuur der Wijkverpleging zijn dank voor
deze belangstelling. De geest. adv. hield,
daarna een zeer boeiende en leerzame
lezing en wel over do bckeeringsgosc ue-
denis van Johannes Jörgensen.
Gedurende do lezing kwam do ZeereerW,
Heer Pastoor tor vergadering werg
