16e Jaargang. ZATERDAG 6 DECEMBER 1924 Bureaux: RAPENBURG No. 10 - LEIDEN No. 4812 lie ABONNEMENTSPRIJSbedraagt bi) vooruitbetaling Voor Leiden 19 cent per week 12.50 per kwartaal Bij onze Agenten 20 cent per week 12.60 per kwartaal Franco per poet 12.95 per kwartaal Get Geïllustreerd Zondagsblad la voor de Abonné's v«o kriigbaar tegen betaling van 50 ot. per kwartaal bij voor uitbetaling. Afzonderlijke nummers 5 ot., met Goïllustreerd Zondagsblad 9 cl Dit blad verschijnt eiken dag uitgezonderd Zon* en Feestdagen IL TUL. INT. ADMINISTRATIE 935 REDACTIE 15 GIRONUMMER 103003 u POSTBUS No. II DE ADVERTENTIEPRIJS BEDRAAOTf Gewon© advertenlISn 30 cent per vogtB Voor Ingezonden Mededeelingen wordt bet 4 s dubbele yn bet tarief berekesxL s Klelnoad vertentlën, van ten hoogste 30 Woorden, wasiffi bedekkingen worden aangeboden of gevraagd, huur en huur, koop en verkoop 10.50. Dit nummer bestaat uit vijf bladen, waaronder het Geïl* lustreerd Zondagblad. Onze pers. Te Parijs wordt gehouden „De week tier Katholieke schrijvers". Dit jaar heeft de „week" (het is thans voor de vierde ihaar, dat deze is georganiseerd) de jour nalistiek tot onderwerp van bespreking ge kozen. En wel daarom, omdat naar de Parijsche corr van „De Tijd" meldt de overtuiging bij alle Katholieken dient 'door te dringen, dat eerst, als de pers in hunne handen een machtig werktuig is, met vrucht do strijd tegen het ongeloof kan worden gevoerd. Inderdaad: De Katholieke pers kan onze beginselen opheffen ten aanschouwe van allen. En telkens en telkens onder vinden wij, dat die beginselen niet worden gekend. Men kent niet de Katho lieke leer, men leest niet de Katholieke lectuur. Men praat over do KathoIIekc-n op vergaderingen en!z., maar zoo herhaal delijk blijkt dan, dat men van de leer onzer beginselen weinig of niets weet. En het doet dan goed, om, waar 't pas geeft, 'die leer met een korte aanhaling, berus tend op autoriteit, te kunnen demonstree- ren. Maar bovenal is de katheder van onze Katholieke beginselen: de Katholieke pers En wij, Katholieken in Nederland, heb ben een Katholieke pers, die wij., waar- 'deeren kunnen. Het Comité van „De week der Katho lieke schrijvers" zegt in een inleidend .woord tot deze week: „Frankrijk doorleeft beslissende uren. Het gaat erom een georganiseerden stcup iioo te voegen aan het bolwerk, waarover 'de Fransche Katholieke pers reed3 be- échikt en "dat, bekennen wij eerlijk, nog 'al te zeer onderdoet voor dat der Katho lieke pers in andere landen, zeker in 'Nederlan d." Misschien dat deze stem uii den vroem- 'de in staat is onder ons hier en daar "sympathie los te slaan voor de Katholieke pers, waartegenover sommigen tot 'nu toe onverschillig stonden! Op de eerste bijeenkomst van genoemd©' ,week" werd een zeer interessant rapport uitgebracht door Jules Pigasse. Hij zeide p.m. in zijn rede: Een al te groote welwillendheid lieerscht nog ten opzichte van de or ganen, wier neutraliteit veelal een verkapte bestrijding inhoudt van het godsdienstig leven (door het breed opnemen van verslagen van anti-Ka tholieke vergaderingen, enz.) Dat is bij ons niet heel veel anders althans nog in een vrij uitgebreiden kring, al moet gelukkig erkend dat als dage lijks meerderen de oogen open gaan! Men critiseert vaak nog te graag op de eigen pers, breed uitmetend elke tekort- toming, terwijl men deze bij do andere pers gemakkelijk over het hoofd ziet. Van andere pers slikken velen nog alles, .ook zelfs al worden, zij, als Katholieken, Gehoond BUITENLAND i. Frankrijk. Chamberlain le Parijs. Z ij n onderhoud met Herriot. Gistermorgen heeft op den Quai d'Or- 6ay, op het ministerie van Buitenland»scho Zaken, een onderhoud plaats gehad tus- Khen Herriot en den Britschen minister 7a'i Buitenlandsche Zaken, Chamberlain, 'flat meer dan twee uren geduurd heeft Herriot en Chamberlain hebben onder .vier oogen met elkaar gesproken en op de beest vriendschappelijke wijze de actueele liuiterüandseke problemen behandeld, in het bijzonder betreffende de veiligheid en hot nabije Oosten, waarvoor zij, naar ver bidt, een onmiddellijke en volledige op lossing hebben gevonden. De bestudeerlug Jan de andere vraagstukken zal in denzelf Jbu vriendschappelijken geest worden fttpptgezet. De Katholieke Federatie.. Mn schrijven van Kard. t'ubois aan de Castelnau. Generaal de Castelnau, een der voor mannen van de nationale Katholieke lede- 'atie, heeft van kardinaal Dubois, den 'artsbisschop van Parijs een officieel aan hevelen schrijven voor zijn organisatie ontvangen. Kardinaal Dubois zegt in zijn sehrij- kn o.m.: nik heb uw initiatief toegejuicht. Het niseeren van alle Katholieke krachten voor een actieve verdediging van onze 'billen is een noodzakelijkheid, welke de omstandigheden gebieden. Het gaat er om over geheel Frankrijk de Katholieke Unie te verwezenlijken, alle reeds bestaande of nog te stichten groepen op to roepen, teneinde ze in dienst te stel len van onze rechten en van onze wettige vrijheden. «j Deze moreele krachten, van welken aard ook, zijn op de eerste plaats afhankelijk van de kerkelijke autoriteiten. Alles wat op de ontwikkeling van het godsdienstig en zedelijk leven betrekking heeft, behoort uitsluitend tot hun u^chtsgebied. Maar de eigenlijk gezegde Katholieke actie heeft ook een maatschappelijke actie te ontwikkelen. De Katholieke federatie zal dus ook in maatschappelijk opzicht een rol moeten vervullen. Deze rol behoort aan de leeken, op dit gebied dragen zij eigen verantwoordelijkheid. Men moet echter de beteekenis van deze actie niet verkeerd verstaan. De Katholie ke federatie zal niet aan politiek doen. Zij zal altijd boven alle partijen staan. Haar leden blijven vrij om zich hetzij bij den een hetzij bij den ander aan te sluiten Het plan is niet een nieuwe partij een Katholieke partij te stichten. "Wat zij willen, is het doen triomf eerei», fn de instellingen, in de wetten, in de ze den, de beginselen van het Katholieke le ven, het verdedigen tegen eiken aanval met behulp van alle wettige middelen, ter wijl zji niets zullen nalaten, om op do overheid, het parlement en de publieke opinie invloed uit te oefenen. Doch of men wil of niet, er komt een tijd, waarin de Katholieke verdediging 'zich ook op politiek terrein zal moeten gelden. Het is niet genoeg tegen de slech- to wetten te protesteeren, men moet haar ook wijzigen en hoe zal zulks anders kun nen gebeuren dan door via hot parlement een geregelden en levendigen druk uit te oefenen. Rebben wij Katholieken niet het zelfde recht als de andere Fransche bur-, gens? Vrij in het stemmen, zullen wij slechts die mannen kiezen, die onze zaak gunstig gezind zijn. Het komt er op aan, dat wij 'gereed zijn, om evenlueele vijandige maatregelen te pareer en en eindelijk dat deel van de recktvaardigkeiod en de vrijheid tc ver krijgen, hetwelk men ons te lang heeft ge weigerd". Engeland. Engeland en Egypte. Een complot E li en de elsche Ministers? In een deel van onze vorige oplage heb ben wij gemeld, dat de leden van het Britsche kabinet onder bijzondere politie bescherming zijn geplaatst in verband met een bericht, dat van lord Allenbv, den hoogen commissaris voor Egypte te Cairo, is ontvangen, meldende, dat een complot .is ontdekt tegen de vooraanstaande leden van de Britsche regecring. Aan dit bericht wordt zoo.vecl waarde gehecht, dat de minister van binnenland- scho zaken,.sir "William Jovnson Hicks onmiddellijk instructies heeft uitgevaar digd ter beveiliging van zijn collega's. Het is bekend, dat de Wafd-partij ook in Groot-Britannië haar verlegeuwoordi- gers heeft. Nader wordt gemeld: Uit de voorzorgsmaatregelen, welke de minister van Binnenla'ndsche Zaken Joyifc- son Hicks heeft genomen ter bescherming van de kabinetsleden, dient echter niet te worden afgeleid, dat de politie-autoriteiten te Londen zich ernstig ongerust maken. Wij ontvingen, aldus verklaarde de mi nister, zekere inlichtingen, en stelden dien a.angaando een onderzoek in. De onthul ling van den aard daarvan wordt op het oogenblik niet gewcnscht geacht. Hangen de dit onderzoek en wegens de omvang rijke verantwoordelijkheid voor de veilig heid der ministers, achtte do hoofdcom missaris van de Londensche rijkspolitie het gewenscht, den minister van Binnen- landschc Zaken als bijzonderen voorzorgs maatregel aan te raden, hem te machtigen tot herstel van de bijzondere maatregelen, welke drie jaar geleden tijdens de Tersche Sinn Fein-troebelen werden toegepast. Men hoopt, dat in den loop van het inge stelde onderzoek die voorzorgsmaatrege len eerlang verslapt kunnen worden. De intergealiieerde schulden. De schuld van Frankrijk en Engeland. Te Washington zijn voorbereidende be sprekingen gehouden over de aflossing der Fransche oorlogsschuld aan Amerika, Dit bericht- heeft in financieele en poli tieke kringen te Londen diepen indruk ge maakt. Men is daar algemeen van gevoe len, dat Frankrijk,-wanneer het, eindelijk erkent pogingen te moeten doen om zijn schulden te betalen, niet in de eerste plaats aan Amerika, doch aan Engeland heeft to denken. De omstandigheden, waar onder Frankrijk een regeling met de Ver- eenigde Staten wil treffen, wijzen er op. dat Engelaml's kansen op afbetaling nog geringer worden. Men ziet niet in. diat de kleine leening, welke Frankrijk onlangs te New-York gesloten heeft, het voor dit land noodzakelijk maakt zulk een voor keur aan Jen dag le leggen. De credieten welke Frankrijk in Engeland heeft gekre gen, zijn bovendien veel aanzienlijker. Ook begrijpt men niet, hoe het mogelijk is, dat Frankrijk met het oog op zijn eigen belang zulk een politiek kan volgen. Ame rika heeft zic-h in de hoogste mate egoïs tisch getoond. Het heeft tegenover zijn voormaligen bondgenoot elke bondspolitiek laten varen en speelt uitsluitend nog de rol van crediteur en geldschieter. Enge land daarentegen is, ondanks vele ern stige meeningsverschillen, een trouw bond genoot gebleven, die herhaaldelijk blijk heeft gegeven Frankrijk's moeilijkheden to begrijpen en dit land te waardeeren. In Amerika bestaat vooral onder ban kiers en politici, die feitelijk anti-Fransch zijn en niets liever wenschen, dan van Frankrijks's moeilijke positie als debiteur gebruik te maken om dit land te behan delen, alsof het evengoed verslagen is als Duitschland, de neiging om Frankrijk aan een financieele controle te onderwerpen. In Engeland heeft zulk een vijandig stre ven nooit beslaan. De openbare meening in Engeland ver langt gelijke behandeling voor alle schul denaren en indien Frankrijk thans voor- deeligor voorwaarden van de Vereenigde Stalen verkrijgt dan Engeland twee jaar geleden, dan meent men, dat de door Bald win getroffen schuldenregeling met Ame rika moet worden horzien. De vlootbasis ie Singapore. De Britsche regecring is voornemens, met het houwen van de vlootbasis te Sin gapore voort te gaan. Op de eerstvolgen de marinebegrooting zullen de noodzake lijke kosten voor het financieele jaar 1925-1926 worden uitgetrokken. Het DuitschEngetosh» handelsverdrag. Een protest van de British Empire Uni o n De British Empire Union heeft een schrijven aan de voornaamste Engelsche stooinv.maatschappijen gezonden, waar in geprotesteerd wordt tegen het Briitsch- Engelsch handelsverdrag, waarbij aan Duilschers weder wordt toegestaan op Britsche schepen te dienen. Er wordt in het schrijven op gewezen, dat door dezen maatregel do werkloosheid onder de Britsche zeelieden, van wie reeds 20.000 zonder werk zijn, nog zal toenemen, ter wijl de aanwezigheid der Duitschers een gevaar voor het Britsche Rijk oplevert. Aan do stoomvaartmaatschappijen wordt ten slotte gevraagd een beslissing in deze aangelegenheid te nemen. Spanje. Gaat I et directoire heen? Weer eon burgerlijke regeering. Naar de Information van welingelichte zijde uit Spanje verneemt, zou het direc torium onder Primo de Rivera binnen kort in een burgerlijke regeering omge zet worden met De. Rivera als voorzitter. IJet kabinet zou verder samengesteld wor den als vroeger: buitenlandsche zaken, Merry del Val; justitie: Clemente do Die- go, professor in de rechtswetenschap aan de universiteit le Madrid; binnenlandsche zaken: Gonzalez Rotoos; financiën: een financier, die nog moet aangewoz a wor den; oorlog: Martinez Amido; marine: ad miraal Magaz; openbare werken, handel en industrie: professor Machim Barena; onderwijs: Garcia Deleaniz; arbeid: Gal- vo Sotelo. Egypte. Na de muiterij te Khartoem. Officieren gefusille.rd. Do krijgsraad, te Khartoem gehouden, heeft vier officieren, die aldaar onlangs betrokken waren bij de muiterij der Soe- daneesche troepen, ter dood veroordeeld, waaronder een instructeur van de schiet school. Het doodvonnis van oen der ver oordeelden werd wegens verzachtende om standigheden in 15 jaar gevangenisstraf veranderd. De andere drio werden gister morgen gefusilleerd De Egyptische regecring verdubbelde het getal politic-agenten dat speciaal be last is met de bescherming der vreem delingen. De studenten maken overal in liet land cod. drukke propu and i voor Zaehloel. Amerika. Dc V. S. en de Stille Gceaan. Het v'l o o t b e z o e k aan Australië. Do correspondent der „Daily Tel." seint uit Sydney: De opinie van Australië beschouwt de I Japanscho crilick op het voorgenomen be zoek van Amorikaansch oorlogsschepen aan Australië als geheel ongemotiveerd. Premier Bruco heeft verklaard, dat, of schoon hij nog geen officieel bericht om trent het bezoek heeft ontvangen, de sche den der Vereenigde Staten natuurlijk zeer hartelijk onvangen zouden worden. De bladen wijzen er op, dat Australië toch ook Japansche eskaders ontvangen heeft, hetgeen door de Vereenigde Stalen in het geheel niet als een vijandelijke daad werd beschouwd. Zij vragen, waar om in den wensch van Australië om gast vrijheid te verleenen aan' de Amerikaan- sohe marine, de relaties te hernieuwen en vriendschap aan de Vereenigde Staten (o bewijzen, door Japan iets vijandcljiks moet gezien worden. De „Sydnoy Daifv Tel." zegt, dat de opening van het Panama-kanaal de we reldpositie na den oorlog geheel heeft ge wijzigd en in het defensie-probleem der Vereenigde Staten nieuwe factoren heeft gebracht. Volgens het blad belmoren ma rine-autoriteiten oven goed studie te ma ken van hot nieuwe vraagstuk van den Pacific als van do kwesie van den At- lantischen Oceaan. TWEEDE KAMER. Overzicht. Bij de afdeeling lager onderwijs werd van verschillende zijden geklaagd over do onderwijzers-salarissen. De he,er Bulten (R.-K.) had dezjm mi nister verantwoordelijk gesteld voor „heb allerslechtste deel van het Bezoldigingsbe sluit" (de onderwijzers-salarissen), maar Minister De Visser we,es dio .verant woordelijk beslist af. De «alarisregc- ling van het heele «rijkspersoneel, dus ook van de onderwijzers, was een zaak der re geering in haar geheel geweest. ïntusschen was d6 Minister bereid enkele onderge schikte puntjes in die salarisregeling (de positie der plattelands-onderwijzers, bij voorbeeld) nader te overwegen. Een paar andere toezeggingen deed de Minister nog aan de hoeren Deckers (R.K.) en van D ij k (R. K.). Hij beloofde verhooging van de-n Bijksst-cun voor doofstommen- en blin denonderwijs te zullen overwegen en de mogelijkheid van een wijziging in de school geldregeling ten behoeve der groote gezin nen te zullen nagaan. De Minister zeide. dat een bezoek aan heb gesticht St. Michelsgestel een diepen in druk op hem had gemaakt. De kinderen, •die daar vandaan kwamen, blijven natuur lijk doof doch kunnen spreken. Geklaagd werd bver het instituut „assis tenten" bij het lager onderwijs. Wederinvoering van het Fransch op de lagere school werd beplejj, en bestreden. Doch, aan welken kant men zich ook schaart, zeer laakbaar is het, dat sommige leeraren bij het middelbaar onderwijs doe.n alsof de kinderen Franse-li geleerd hebben, ook al kennen zij er niets van. Dab is zee.r afkeurenswaardig; een leelijke sabotage van de lager onderwijs-wet. En het is goéd, dat daarover in do Tweede Kamer 'ns is gesproken. R.-K. STAATSPARTIJ EN „ST.-MICH AëL" Nadere motiveering van het besluit van het Bondsbestuur inzake de actie St.-Michaël. In zijne vergadering van 28 November 3.1. heeft bet BondsbeMuur do zaak St.- Michaël nogmaals uitvoerig behandeld en liet besluit genomen als in zijn officieel communiqué reeds gepubliceerd, terwijl do nadere mo'tivocring later zoudo volgen. Alvorens tot deze motiveering zelve ovef te gaan, meent bet Bondsbestuur goed te doen in chronologische rangschikking le laten volgen de feiten, zooals doze zich hebben voorgedaan. In de vergadering van het Bondsbe stuur van 18 October j.l. vroeg bij de rond vraag een der leden inlichting omtrent de oprijzende geruchten van het stichten eenor nieuwe Voreeniging St. Michael, daar hij omtrent de actie welke stond te beginnen niet gerust was. De "tegenwoor dige Voorzitter van St. Michaël verklaar de, dat de vrager zioh gerust kon stellen, want dat de te voeren actie slechts kon strekken tot het sterker maken der Staats partij en dit sleohs beoogde, zooals spoe dig. naar hij mededeelde, aan de aanwe zigen zou blijken. Een week daarna volgde de opriching van St. Michael en de rede van den liui- digen Voorzitter dier Vereeniging, Profes sor Veraart, in die vergadering gehou den. Op de eerstvolgende vergadering van liet Bondsbestuur op 7 November j.l., werd het algemeen afgekeurd, dat gemel de oprichting geheel buiten bet Bondsbe stuur was omgegaan en dit door de op richters geheel onkundig was gelaten. Do vergadering spTak dan ook ais haar oor deel uit. dat St.-Michaël moest worden medegedeeld, dat de zaak behoorde worden teruggebracht tot het stadium HET VOORNAAMSTE NIEUWS? BUITENLAND Chamberlain bij Herriot. Er zou een complot ontdekt zijn tegeit het leven van Britsche ministers. De kwestie der intergealiieerde schuft den weer opgerakeld." Gaat het Spaansche directoire heen? Scedaneesche officieren, die betrckkeif waren bij de muiterij, gefusilleerd. BINNENLAND. Het bestuur der R.-K. Staatspartij geefé zijn standpunt aan ten aanzien van ,,St«' Michaël". Onderwijsdebat jm de Tweede (Verslag en Overzicht). K ameil van voorafgaand overleg, en dat hal hoofdbestuur van St. Michaël tot een bo-« spreking met het Bondsbestuur zouda worden uitgenoodigd. Deze bespreking bad plaats in dat Bondsbestuursvergadcring van 14 Novenw ber j.l. Aanvankelijk dreigdo dit overleg ecln ter niet tot eenig. resultaat te leiden, om« dat St. Michaël nie bereid bleek het g©-» zag te erkennen van do Bondsvergadering, Na een betoog van de< zijde van het' Bondsbestuur, dat hot Verbond St. Mi chaël en de clubs waaruit het bestaat, als politieke vereenigingen óf ondergeschikt moeten zijn aan d o Katholiek-politieke organisatie, do R.K. Kiesverenigingen en do daarop gebouwde Rijkskieskringorga- nisaties en Algcmeenen Bond óf zullen zijn zelfstandige voor do R.K. Staatspartij vreemde politieke voreenigingen, legde Hoofdbestuur van St. Michaël z'.eh er bl| neder, dat St .Michael aan den Algo- meencn Bond zou zijn oudei-w-pipi n. Goedkeuring van het 'reglement, een reeë] toezicht, do verdere gevolgen die uit deze ondergeschiktheid zouden voort vloeien, werden onder hot oog gezien. De vergadering eindigde met de aanvaarding van dezen grondslag voor vérdere onder-1 handelingen. Besloten werd dat hel Bondsbestuur en St.-Michaël ieder een Commissie van drie personen zouden benoemen, welko hierom trent zou onderhandelen, waarna de Gom* missie van hot Bondsbestuur nader ver slag zou uitbrengen van die onderbande^ lingen aan het Bondsbestuur. Het Bestuur van St. Michaël zegd{ toe haar Concept-Reglement ten spoedig-» ste to zullen ontwerpen en vóór do eerst-: komende vergadering der Commissies dit te zullen toezenden aan de Commissie uit het Bondsbestuur. Inderdaad geschiedde deze toezending op 17 November j.l. De voornaamste bepalingen van het Ont- werp-Reglement waren artikel 1 en 2, lui-« dende: „Artikel 1. Het Verbond „St. Mi-» cliaëP' van clubs tot bevordering der Katholiek-Democratische gedachte in de R.-K. Staatspartij is opgericht met het doel de Kaholiek-Democratische gedachtS overeenkomstig de leer der Kerk en de uitspraken der Pausen, in de R.-K. Staatspartij ite bevorderen. Artikel 2. De middelen ter bereij-inv van d't doel zijn: a. bet-streven naai- P :.-;,»l'ing van een program d< l-t -.v 1 :itsi.avl<j, waar in de Katholiek hrivicm gedachte verwezenlijkt is. b het bevorderen der candidaatstelling van personen, van wie een krachtigo ten uitvoerlegging van het onder a. van dit artikel bedoelde pro gram kan worden verwacht, c. het oprich ten van clubs in alle doelen des lands'', .terwijl in dit reglement met geen woord over ccnigo ondergeschiktheid aan den Bond of eenig verband daarmede wordt gerept en het eenige wat omtrent den Bond in het Reglement voorkomt is ar tikel 4 luidende: „Uitsluitend loden dor R.-K. Kiesver- eenigfngen. erkend door den Algemecnoii Bond van R. K. Rijkskieskringorganisatics in Nederland, kunnen lid van de in artikel 2c. bedoelde Clubs of verspreid lid zijn". Do Commissies hierboven vermeM ver gaderden op 21 November j.l. voor de oer-» ste maal. Door de Commissie uit het Bondsbestuur werd, naar die Commissie ons mededeelde, er op gewezen, dat arti-1 kei 1, houdende liet doel der Vereeniging naar hot oordeel der Commissie onaan nemelijk was; dat liet ontbreken van ei! ondergeschiktheid na het besprokene in de vergadering van 14 November j.l. n:ct w is (e verwachten, dat do Commissie meende dat aan ondergeschiktheid ten eenenrnale moest worden vastgehouden. In artike len geformuleerde voorstellen lof aanvul ling van het reglement werden door do Commissie uit het Bondsbestuur ter tafel gebracht. Deze voorstellen ontmoetten bezwaar bij de vertegenwoordigers van St. Michael, die hunnerzijds in plaats daarvan ecu permanente Commissie van Overleg voor stelden. Deze oplossing wezen do verte-» genwoordigors van het Bondsbestuur aft

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidsche Courant | 1924 | | pagina 1