Bureaux: RAPENBURG No. 10 - LEIDEN
libs Jaargang.
DINSDAG 25 NOVEMBER 1924
f'o. 4.' 02
LsABONNEMENTSPRJJSbeöraagtbn vooruitbetaling
Voor Leiden 13 cent per Treek 12.50 per kwartaal.
Bij onzo Agenten 20 cent per treek §2.60 per kwartaal.
Franco per post 12.95 per kwartaal,
tfct Geïllustreerd Zondagsblad ia voor de Abonné's ver»
jirijgbaar tegen betaling van 50 ct, per kwartaal, bij voor
uitbetaling. Afzonderlijke nummers 5 ct,, met Geïllustreerd
Ymdagsblad 9 ct,
ijjjKjlSEa l*i|MW»t,ïiy^HWgKaWBT,tll wiss—jspa
Dit blad verschijnt eiken dag uitgezonderd 2oo- en Feestdagen
TEL. INT. ADMINISTRATIE 935 REDACTIE 15
GIRONUMMER 103003 a POSTBUS No. II
DE ADVERTENTJEPRIJS BEDRAAGT:
Gewone a d v erten t J 5 n 30 oen! per rag*
Voor Ingezonden Mededeelin gen wordt bit
3 dubbele van het tarief berekend. s
Kleine adverlentiën, van ten hoogste 80 woorden,
betrekkingen worden aangeboden of gevraagd, huur
huur, koop en verkoop I0.50a
Pat nummer bestoat uit twee
bladen.
De eenheid.
Er is in de S. D. A. P. moeningsverschil
[iussclien de leiders van het Vakverbond en
'de voormannen in de politiek.
Het zou struisvogelpolitiek zijn, dat te
bntkennen, zeide de voorzitter van bet
[Vakverbond, de heer Stenhuis. Maar
jet hij er terstond op volgen: ik moet de
jUtjsio verstoren van ben, die op verwij
dering tusschen beide partijen hopen.
Op het congres van het N. V. V., Zater-
_jg te Amsterdam gehouden, heeft Sten-
'hnis volgens een der verslagen als volgt
'gesproken:
In zake de verhouding van het N.
V. V. en de S. D. A. P. zeide spr. tot
'de tegenstanders, die op verdeeldheid
vlassen, dat zij alle hoop kunnen laten
'varen. De samenwerking van heide is
een bron van kracht en invloed voor
het proletariaat en van enthousiasme
naar binnen. En wat de a.s. verkiezin
gen betreft, riep spr. tot de vijanden:
We zijn niet uit het g e-
moenschappelijk huis te
timmeren.
J He sociaal-democraten willen voor en
boven alles de eenheid vooral nu de
verkiezingen naderen.
't Is verstandig; 't is plicht.
En ons kan het nuttig zijn, deze hou-
'ding dor tegenstanders te overwegen.
BBJBYEftSLAND
Volkenbond.
De eerste opium-conferentie. -
Een oplossing waar-.*
t s c h ij n 1 ij k gevonden.
/Do erste opiumconferentie van den
„Volkenbond zal nu waarschijnlijk toch
nog bevredigend eindigen,
i Gistermiddag zijn do Britscke en Ja-
jpansche delegaties in beginsel tot overeen
stemming gekomen over de oplossing van
liet conflict, waarbij voornamelijk het Ja-
pansche standpunt, dat ook door Neder
land ondersteund was, gezegevierd heeft
Ofschoon de juiste redactie nog niet is
■Vastgesteld kan men reeds thans zeggen,
dat de regeling hierop neer zal komen,
dat invoer-certificaten hij omlading in
een buitenlandscke haven niet meer noo-
jdig zullen hehben het visum van den con-
van het land van invoer, nadat deze
uitdrukkelijk daartoe de machtiging
fijner regeering zal hebben verkregen.
België.
Een Radicaal-Socialistische {jroep.
I To Brussel is een radicaal-socialistische
fcroep gesticht, die, los van de socialisti-
scbo partij, bij de a.s. verkiezingen met
fen eigen programma zal optreden.
Duitschlahd.
Rede van Rijkskanselier Manx. ^7
De zaak Von Natbusius.
Rijkskanselier Mars heeft te Keulen het
Voord gevoerd en de hoop uitgesproken,
dat de ontruiming van het bezet gebied
op .1.0 Januari a.s. zal plaats hebben, nu
Duilschland door bet aannemen van het
Daives-plan voor het oog der geheele we-
ïold heeft getoond, een goede verstand
houding na te streven.
Ho kanselier betreurde het, dat de ont
spanning in de betrekkingen tusschen
Frankrijk en Duitschland, die te Londen
*as begonnen en sedert dien tijd merk
bar verder was gegaan, thans weder las
ser wordt door de arrestatie en veroor
deling van generaal Yon Nathusius.
Ongewenschte gratie?
Volgens geruchten uit Parijs zou de
hansclio regeering van plan zijn generaal
j'on Nathuisius gratie te verleenen.
hit is geheel niet in overeenstemming
het verlangen van de Duitsche regee-
,ICS en het Duitsche volk wejke liever
en revisie van het proces ziet, waardoor
ioid°raa^ ^'°n ^a^u^s'us an gelegen-
Vijzen.
gesteld zal zijn zijn onschuld te he-
Ierland.
Ccsgravs afgslreden.
bericht uit Londen heeft minis-
u Biggins in het Iersche parlement
egedeeld, dat Gosgrave wegens ziekte
^getreden als president van den Ier-
:luea vrijstaat.
Italië
Joego-Slavië, Roemenië en Italië.
6a militaire overeenkomst?
e «Vossische" laat zich uit Belgrado
seinen, dat. Donderdag j.l. in de- ministe
riele commissie voor do nationale verde
diging onder voorzitterschap des konings
over een militaire overeenkomst tusschen
Roemenië, Zuid-Slavië en Italië gesproken
is. Gelijko besprekingen zouden ook in
Romo en Boekarest plaats gehad hebben.
Het ligt in de bedoeling de conventie af te
sluiten, nog vóór de kleine entente half
Januari a.s. te Boekarest bijeenkomt.
Na afloop dier conferentie zou het Sla
vische koningspaar een bezoek aan Rome
brengen. Voor December zou een ontmoe
ting tusschen Mussolini en den Servisch en
minister van buitenlandsche zaken in een
of andere Italiaansche stad te wachten
zijn.
Egypte.
DE TOESTAND MINDER DREIGEND.
Het aftreden van Zaghloel.
Ziwar oen gematigd man.1
Door het aftreden van het kabineï-
Zaghloel en het aanvaarden van het pre
mierschap door Ziwar Pasja heeft de
crisis zich voor het oogenhlik niet verder
uitgebreid.
Ziwar Pasja is algemeen zeer gezien en
staat hekend als een gematigd man. Hij is
herhaaldelijk minister geweest in ver
schillende kabinetten en heeft ook den ge-
zantschapspost in Rome bekleed.
De oud-premier Zaghloel Pasja heeft,
nadat zijn ontslag was aanvaard, een ma
nifest tot de natie gericht, waarin hij ver
klaart, dat het kabinet het mogelijke had
gedaan om den critieken toestand, voort
vloeiende uit den moord op generaal Lee
Stack, to bezweren, doch dat het land mis
schien in gevaar gebracht zou worden als
het kabinet langer aanbleef, waarom het
besloot af te treden. Zaghloel doet een be
roep op de natie om kalm te blijven, en
besluit, dat hij en zijn politieke vrienden
elk kabinet zullen steunen, dat in het be
lang van het land optreedt.
De Engelsche eischen.
Gelijk gemeld heeft de Egyptische regee
ring haar verontschuldigingen aangebo
den en de geëischte schadeloosstelling be
taald, maar verzette zich tegen het terug
nemen van Egyptische troepen en officie
ren uit den Soedan. Naar evenwel ge
meld wordt, is met de verwijdering der
Egyptische troepeneenheden uit den Soe
dan toch oen aanvang gemaakt.
Het terugtrekken van de Egyptische
troepen geschiedt zonder moeilijkheden.
De Egyptische politie weet uitmuntend de
orde te bewaren.
Gistermiddag heeft de bevolen bezetting
der douanekantoren te Alexandrië, door
honderd Britscke matrozen, plaats gevon
den. De uitvoering van dezen maatregel
heeft geen invloed gehad op het gefwo-
ne zakenleven. Alles is rustig; het moeren
deel der bevolking heeft niets van het ge
beurde bemerkt.
Het ligt op het oogenhlik niet in de be
doeling, den staat van beleg voor Egypte
af te kondigen.
De slagschepen Iron duke en Malaya
hebben bevel ontvangen van Malta naar
Alexandrië en Port-Saïd op te stoomen.
De lichte kruiser Garadse, die zich thans
in de Grieksche wateren bevindt, alsmede
twee torpedojagers, kregen bevel naar
Suez te varen.
"Wat den militairen toestand betreft, kan
verder nog worden medegedeeld, dat zich
in den Soedan twee bataljons Engelsche-,
twee bataljons Egyptische, benevens 11000
man Soedaneescke troepen bevinden.
In den Soedan is de staat van beleg uit
gevaardigd. De Hooge Commissaris heeft
do bevoegdheid, te handelen, zooals hem
dit wenschelijk voorkomt.
In Egypte zijn ongeveer 15000 man En
gelsche- en 7000 man Egyptische troepen.
Herhaling van Serajewo?
Uit Londen wordt geseind, dat men niet
begrijpt hoe Fransche bladen kunnen
spreken over een herhaling van het geval
van Serajcwo in verband met het Britscke
optreden in Egypte op het oogenhlik. (Zoo
als men zich herinnert, was de moord te
Serajewo do aanleiding tot den wereld
oorlog).
Groot-Britannië heeft geen onkel ulti
matum gesteld, en zelfs geen enkelen eisch
dan die waartoo het ten volle gerechtigd
was op grond dor vroegere overeenkom
sten en waartoe.het verplicht was op grond
van het eenzijdig verdrag van onafhanke
lijkheid van 1922,, waarbij de bescherming
van leven en goéderen van vreemdelinggen
uitdrukkelijk werd gewaarborgd.
Over het algemeen is men in Engeland
overtuigd, dat de Engelsche eischen geheel
binnen do perken blijven, van datgene
waartoe Engeland internationaal is ver
plicht, terwijl het voor zichzelf geen voor-
deelen vraagt, doch enkel de nakoming
der gemaakte afspraken cischt.
De kwestie van den Soedan blijft een
toer punt, en naar uitlatingen in do libc-
ralo pers te oordeelen, zou het niet geheel
en al ongowenscht zijn, als Engeland deze
aangelgenheid voor den Volkenbond bracht
en zich do mandatuur voor den Soedan liet
opdragen. Het is echter zeer de vraagt of
de Britscke regeering, vooral in haar te
genwoordige samenstelling, hiertoe bereid
zou zijn, omdat aan het mandaalschap is
verbonden de politiek van de open deur,
•terwijl Engeland in den Soedan juist
groote Britscke belangen heeft, o.a. in
verband met het aanplanten van katoen
teneinde zich voor dit product onafhanke
lijker (c maken van Amerika, dan nu mo
gelijk is.
De begrafenis-plechtigheid.
Over de begrafenis van den sirdar wordt
nóg het volgende gemeld:
Nooit, zelfs niet bij de-Jiegrafenis van
zijn eigen keerschers, heeft Egypte een
zoo indrukwekkend tooneel aanschouwd als
bij do begrafenis op~ Zaterdagmorgen van
generaal Lee Stack. Nooit bleek treffender
do internationale eensgezindheid in Egyp
te, den meest cosmopoiitischen van alle
staten. Leden van alle buitenlandsche ko
lonies waren bijeengekomen om hun eer
bied en genegenheid voor den vermoorde
te betuigen.
Geheel Caïro was in rouw. Overal hin
gen de vlaggen halfstok. Vele lampen
brandden. De meeste winkels waren geslo
ten. Langs den geheelen weg, welke de
stoet zou volgen, verdrong zich een dichte
menigte. Na den dienst in de Allerheiligen
Kathedraal trok de stoet door do stad
naar Oud Gaïro, waar op de Engelsche be
graafplaats een indrukwekkende plechtig
heid plaats vond, waarbij de eenheid der
Europeanen treffend bleek.
Perzië.
Plunderingen.
Een inval van Turk oman non.
De correspondent van de „Pioneer" to
Mesjed meldt, dat Turkomannen in het
Kuchandistricit (N.-O. Perzië) 50 dorpen
hebben geplunderd, aantal personen
hébben gedood en vrouwen en kinderen en
vee hebben medegenomen.
De nationalistische beweging.
N o n-c oöperatio en obstructie
op gegeven.
Uit Bombay wordt gemeld, dat Zater
dag op het Al-Indische Congres Gandhi
heeft medegedeeld, dat het non-coöperatie-
en obstructie-program zal worden opge
geven. De home rule-pantij zal den arbeid
in de centrale provinciale wetgevende
lichamen namens het congres voortzetten.
China.
Een nieuwe president.
Naar den vrede.
Twan-Tsjf-joei heeft het presidentschap
der Gliineesche republiek aanvaard. Hij
zal zich persoonlijk belasten met de leiding
der buitenlandsche aangelegenheden.
Tsjang Tso-lin is te Peking aangekomen.
De beperking der vrijheid van den vroe-
geren keizer is opgeheven.
Waarschijnlijk - zal Twan's eerste werk
zijn de grondwet op velo hoofdpunten te
herzien. De kwestie der erkenning door
het buitenland is door zijn optreden op
nieuw gerezen, maar men verwacht, dat
de mogendheden zich afzijdig zullen hou
den tot een geregelde regeering is ge
vormd.
Het optreden "van den nieuwen dictator
is mogelijk geworden door het offer, dat
de christen-generaal Feng Yu-sjiang heeft
gebracht. Deze heeft, zooals gemeld, den
actieven dienst verlaten en zijn strijd
krachten overgegeven aan het ministerie
van oorlog. Als reden voor dezen verras
senden stap gaf hij, naar de „Times"
meldt, aan zijn ondergeschikten op. dat
het niet noodig is, dat h:j aanblijft en voor
een goede regeering vecht, nu de vrede is
hersteld en in Twan een geschikto- leider
is gevonden.
De werkelijke reden van zijn heengaan
is echter vermoedelijk, dat de Jangtse-lei-
ders wel geneigd waren tot een vreedzame
schikking met Twan, mits deze niet ver
honden was met den man. d en zij als den
verrader van Woe Pei-foe beschouwden
En bovendien waren zoowel Twan Tsji-joei
als Tsjang Tso-lin ontevreden over Feng's
optreden tegen do Mandsjoedynastie.
Amerika.
De onrust in Mexico.
Een executie en gros.
17 Mexicaansche officieren o. w. 3 gene
raals en 4 kolonels, wiën men na het mis
lukken der revolutionnaire actie van
Hucrta gratie had gegeven, doch die kort
geleden opnieuw teren de Tegeering begon
nen te woelen, zijn in Tahasso op oen von
nis van den krijgsraad gefusilleerd.
BINESENLAHD
Vragen van kamerleden.
Ligplaats voor Katwijfcsche
visschers.
Ter beantwoording van vragen van den
heer Lcvink. betreffende- intrekking van
den maatregel, waarbij aan Katwijk-
sche zeevisscliersvaartuigen 'verboden
wordt als ligplaats gebruik te maken van
den binnenkant der kleine sluis in het
Noordzeckanaal, heeft Minister v. Swaay
de eerste vraag bevestigd, hierbij o.a. op
merkende, dat inderdaad maatregelen zijn
genomen om alle schepen, welke binnen de
kleine sluis in het Noordzeekanaal plach
ten te liggen, uit het Noordzeekanaal en in
het bijzonder uit de binnentoeleidingskana-
len naar de- sluizen te IJmuiden te verwij
deren.
De Minister betoogt verder, dad de toe
stand thans zoo is geworden, dat de be
doelde maatregelen door do omstandighe
den volkomen gewettigd zijn.
De Minister kan niet toegeven, dat de
baringhaven te IJmuiden geen veilige lig
plaats voor visscliersvaartuigen zou bicden.
Dat door den genomen maatregel de
Ka'twijksche reederijen in baar bedrijf zul
len worden geschaad of dat baar daardoor
onnoodige kosten worden opgelegd, schijnt
den Minister niet juist. Ten hoogste zal
voor belanghebbenden uit de gewijzi.gde
omstandigheden cenig ongerief voort
vloeien, dat echter wel opweegt tegen de
verbetering :n den plaats el-ijken toestand.
De Minister acht dan ook geen termen
aanwezig om den genomen maatregel in
te trekken en de bedoelde vergunning voor
de Katwijbsche visschersvaartuigen te
verleenen.
Intusschen zal bi} de toepassing van den
maatregel-in bijzondere gevallen vo-or zoo
veel noodig rekening worden gehouden met
bepaalde omstandigheden, als daar ziin ge
vaar voor werm aan tas ting voor houten
schepen en stormweer,
De nieuwe rijwielmerken.
10 Dec. verkrijgbaar.
De directeur-generaal der posterijen On
telegrafie maakt bekend, dat de datum,
met ingang waarvan de rijwielmerken 1925
op de post-, bij- en hulppostÉantoron, als
mede. na voorafgaande aanvrage, op de
stations voor den postdienst, verkrijgbaar
zullen zijn, ia vastgesteld op 10 December
Aanstaande.
Geen vacantiekaarten met Kerstmis.
De ,,Msb." verneemt, dat er met Kerstmis
door de Nederlandsche Spoorwegen geen
vacantiekaaj'ten afgegeven zullen worden,
zooals met Paschen en Pinksteren.
Christelijk-Democratische Federatie.
Te Utrecht is in een drukbezochte verga-
dering met instemming van de overgrooto
meerderheid der aanwezigen in beginsel
beslofen tot bet vormen eener Cbvistelijk-
Remocratische Federatie. Over dit begin
sel-besluit zullen do ledenvergaderingen
van de drie kleine Christelijke partijen,
die alsdan de kern van de federatie zullen
vormen, zich nog moeten uitspreken. Die
partijen zijn: de Chr. Sociale Partij, do
Chr. Democratische Partij, en de Chr.
Volkspartij, terwijl allen die met grondslag
en doel instemmen, kunnen toetreden als
personeel lid. Deze personeel© leden zullen
tezamen d© vierde groep' in de federatie
vormen.
De gewone audiëntie van den Minister
van Marine zal Donderdag 27 November
a.s. niet plaats hebben.
De audiëntie van den Minister van
Waterstaat zal a.s. Vrijdag 23 dezer niet
plaats hebben.
Jhr. F. E. M H. Michiels van Ver-
duynen is benoemd tot gezant, te Buenos
Aires.
LUJCKTWfl&RT
DE VLIEGTOCHT HOLLAND-INDIë.
Uit het dagboek van v. d. Hoop.
ReiservaTinge n.
Aneta ontleent aan de dagrapporten van
Van der Hoop het volgende:
De bemanning was bijzonder getroffen
door de uitstekende organisatie van de
vliegvelden in heel Britsch-Indië. Den JOen
November werd to Karachi gestart met de
bedoeling, Muitan over te slaan, hetgeen is
gelukt.
Onderweg werd bemerkt, dat do machine
niet geheel in orde was en dat de motor
klep lekte. Bij aankomst werd alles zeer
nauwkeurig nagezien. Besloten werd. een
dag te Ambala te. blijven. Een reserve-cy
linder werd gemonteerd. De herdenking
\an den Wapenstilstand weralmet de Brit
ten meegevierd. Op 12 November werd
naar Allahabad verder gevlogen. Het was
een zeer belangwekkende tocht over dit
deal van Britsch-Indië, met de schitterende
tempels en kameel-karavanen. Aan do be
manning werd een allerhartelijkste ont-
HET VOORNAAMSTE N!EUW9$
BUITENLAND
Cosgrave, de president van den lerschetf)
Vrijstaat, is afgetreden.
Een militaire overeenkomst tusscheto
Yoego-Slavië, Roemenië en Italië in tf«*
maak.
De toestand in Egypte is minder drek
gend geworden- door het aftreden vai|
Zaghloel Pasja. De Engelsche eischen zijrt
groofendeels ingewilligd.
Twan Tsji Joei president van de Chinetf
sche republiek. Feng als opperbevelhebbe^
afgetreden.
BINNENLAND.
De ontvangst van onze vliegers te Batatf
via (2de blad). - Een overzicht van hui(
vlucht uit het dagboek van v. d. Hoojt
(lste blad).
Prof. dr. H. A. Lorentz is door de Sar£
bonne te Parijs benoemd tot eere-doctor.
(Onderwijs, 2de blad).
Nieuwe aardschokken te Wonosobo. (Gtfè
mengde Berichten, 2de blad).
Tegen den beklaagde va:| den moord in
de Engelenburgstraat in Den Haag is le«
venslang geëischt. <Rcchtzaken).
vangsfc bereid. 14 November ging het van
Calcutta naar Akyab, waar zich voor hol»
eerst de tropische hitte deed gevoelen. Het
vliegveld bleek klein, dooh lang en wij za
gen er de verongelukte machine van Mas
Laren.
Het vliegveld te Rangoon is eveneen*
klein en midden in do stad gelegen, omge*
ven door boomen. F-en daling ware zonde*
ongelukken misschien mogelijk, doch hel
zou ondoenlijk zijn geweest, de zware ma*
chine uit het gat onbeschadigd to doen op»
stijgen. Doorvliegen naar Móelmein in
Siatn was riskant wegens benzinetekoriw
Ton slotte werd met hartzeer besloten,
naar Akyab terug te vliegen en met behulp
van de oude resten van MacLaren'e toe
stel een extra benzinetank bij te bouwen,
toen noordelijk van Rangoon de nieuwe
racebaan werd ontdekt, hetgeen den tocht
redde en een geslaagde landing moeilijk
Dia-akte. Het Reuterbericht, dat bet vlieg
veld door races was ingenomen, was onjuist
De opstijging van bet geimproviseerde ter
rein te Rangoon den l7den November "^.ar
Bangkok, leverde geen bezwaren op, dank
zij de goede en belangeloos verleende hulp»
Het was een interessante vlucht over oer-
bosscben, die ©en eventueele noodlanding
zouden hebben uitgesloten. Daarna volgden
ein&elooze rijstvelden en ten slotte werd
op liet Don Muang-terrein -geland. Het ter
rein was slecht, doch bruikbaar. Thans, in'
den drogen tijd, was van -het reusachtig
terrein slechts 300 meter goed droog.
Het dagrapport roemt do goed© Siamec»
sche organisatie. Den 18en November, ter
wijl naar SengoTa werd gevlogen, werd be
merkt. dat de kleppen lekten. De beman
ning hoopte Medan te bereiken. Echter
's morgens durfden zij na het proefdraaien,
toen de motor 100 toeren te weinig maakte,
niet naar Medan op te stijgen. Men moest
met tege.nzin in een driedaagsch uitstel be
rusten. Wij kregen vriendelijke hulp van
de Siameescbe autoriteiten.
Eerst des namiddags te vijf uur van den
20en November was de motor goed voor
den tocht Sengora-Medan, die een pleizier-
tocht was. Boven Penang werd gecirkeld.
Het was een zeldzaam weldadig gezicht,
toen do „Orion" zichtbaar werd met de
groote driekleur over het tenteirdek uitge
spreid. Twee watervliegtuigen begeleidden'
do F VII tot de kust van Sumatra, waar
de „Pelikaan" opdook. Bij Berhalla werd
het land van Sumatra met vreugde be
groet. Wij passeerden, laag vlicgendi,
plaatsjes en ondernemingen op Medan en
kiegcn een heerlijken indruk van de enthou
siaste ontvangst.
De totaal indruk van de dagrapporten
van Van der Hoop is, dat de tocht zwaar
werk was met groote verantwoordelijkheid
voor de bemanning, doch een heerlijk©
vlucht. De telkens vooraf verkregen gege
vens vergemakkelijkten den tocht, waar
door Van der Hoop optimistischer was dan
het comité, omdat hij wist, wat te ver
wachten was.
In een persgesprek deelde van der Hoop
nog het volgende mede:
Óm 8 uur vertrok do Fokker uit Medan.
He.t vloog 400 K.M. over een oerwoud en,
over moerassen wat zeer interessant was.
Het volgde daarna do kust van Sumatra,
pal West van Muntok Straat Banka over
stekend. Zij landden vlot na in acht uur
Vliegen 970 K.M. te hebben afgelegd. Hot
vliegveld bleek zeer bruikbaar. Marine-
monteurs en de noodig© utensiliën waren
aanwezig. Do ontvangst was allerharte
lijkst. Maandag werd om acht uur ges; art
en staken zij via Palembang en Tclokbc-
long Straat Socnda over, geëscorteerd
door twee Van Berkcl ccr.dekkers van dj
Marine cn ontmeetten bij de kust van Javd
de Do Havillanda.
