binnenland
16e Jaargang.
SATERDAG 22 NOVEMBER 1924
No. 4800
Sfe Êcidóelie Sou/tamt
toABONNEMENTSPRIJSbodraagt bi] vooruitbetaling
.Voor Leiden 19 cent per week 2.50 per kwartaal,
pij onze Agenten 20 cent per week f2.60 per kwartaal,
Franco per post f 2.95 per kwartaal.
Het Geïllustreerd Zondagsblad Is voor de Abonnee ver
krijgbaar tegen betaling van 50 ct. per kwartaal, bij voor-
nitbetaling. Afzonderlijk© nummers 5 ct, met Geïllustreerd
Zondagsblad 9 ct.
Dit blad verschijnt eiken dag uitgezonderd Zon- en Feestdagen IL
Bureaux: RAPENBURG No. 10 - LEIDEN
TIL. INT. ADMINISTRATIE 935 REDACTIE 15
GIRONUMMER 103003 u POSTBUS No. II
DE ADVERTENTIEPRIJS BEDRAAOTi
Gewono advertantlën 30 cent per regel
Voor Ingezonden Mededeelingen wordt hit
s dubbele van het Urief berekend. 3
Kleine advertenllën. van ten hoogste 80 woorden, wzarii
betrekkingen worden aangeboden of gevraagd, huur en vee.
huur, koop en verkoop 10.50* 1
it nummer bestaat uit vijf
laden, waakenden het Geïl*
istreerd Zondagblad.
Noblesse oblige.
Ia Hongarije is de toestand, waari^ de
miking leeft, nog in-droevig. Er wordt
[zettend veel armoe en gebrek geleden.
En als men op deze omstandigheden let,
sft des te pijnlijker bet volgend bericht,
t wij in een der bladen lazen:
,Het Hongaarsche episcopaat beeft stel-
3 genomen tegen de onzedelijke dames-
Se. De gisteren gehouden bisschoppe-
conferentie, beeft besloten, vrouwen,
kleeding niet behoorlijk in orde is,
de kerken te weren. Van den kansel
tegen de onzedeljke mode gepredikt
fden."
jforden de vrouwen dan nooit door-
jngeii van baar plicht inzak© kleeding,
niet, als de barre ontberingen
een land tot nadenken dringen?
de Katholieke vrouwen beseffen
dan nooit baar heel bijzonder© roe-
in deze?
Is niet alléén in Hongarije, waar óók
tholieke vrouwen niet immer in baar
zich baar geloof waardig too-
Hoblesse oblige.... Adel legt
fhten opKatholieke vrouwen
éten altijd, in alle omstandigheden, in
1 kleeding toonen, zich daarvan bewust
Een gelukkige zetfout.
[et vermaarde zetfouten-duiveltje be-
jt ons meermalen een onprettige stem-
ig; maar deze week heeft '<t ons is een
.ragen gedaan.
IJl lp de Leidschen Missieavond j.l. Maan-
kad Kapelaan Simons gezegd, dat
Broederschap van den H. Geest tot
tplanting des geloofs in Leiden slechts
lieden telt, terwijl er 14000 Katholie-
van zouden kunnen zijn.
au dat „14000" heeft de zetter „1400"
laakt. Voor ons 'n aanleiding om er
eens op terug te komen! Ieder Katho-
boven de 12 jaar kan lid worden van
algemeene Missievereeniging,
«voor de contributie bedraagt 2ct.
week (f 1.30 per jaar) of desnoods nog
der.
Is a 11e Katholieke lid werden van
Broederschap, van deze algemeene
sievereen., dan zou er geld genoeg bij-
i, om a 11 e Missie's van geheel de
teld te ondersteunen.
Haar deze toch geenszins overdreven
iscb is helaas nog lang niet vervuld,
nog lang nici. in Leiden!
laar bet kan en bet moet toch beter
van de 100 naar de niet 1400 maar
0. Die zetfout bad ons een gereed©
igenheid gegeven, dat nog 'ns te zeggen.
BUITENSLAND
Volkenbond.
Het Protocol van Genève.
De houding van Frankrijk.
Men. belangrijk onderhoud tusscben
'riot, Bourgeois, Briand en Boncourt
besloten, dat Frankrijk zich zal houden
1 bet protocol van Genève, maar niet zal
Ij'j igeren, indien zulks noodzakelijk is,
'medewerking van de V-ereenigde Sta-
een meer complete oplossing der we-
ivraagstukken onder de oogen te zien.
Regeling zou echter aangevuld moeten
i door een speciaal Europeescb pro-
belangrijk voorstel
van senator Borah,
enator Borah, de vermoedelijke opvol-
van senator Lodge als voorzitter van
Senaatscommissie van Buitenlandsche
ifin beeft verklaard van meening te zijn
j[de houding der nieuwe Britsche regee-
len opzichte van bet protocol van
fö do doorvoering van dat protocol
'gelijk zal maken en dat daardoor ook
voorgenomen ontwapeningsconferentie
zal worden gehouden. Do volgende
zegt bij is nu aan Amerika.
N Borah dient president Coolidge
een economische als een ontwape-
°s"conferentie bijeen te roepen.
0'gens Borah is een economische con-
G noodig, omdat do economische
'gstukken binnen afzienbaren tijd drin
©on oplossing vragen. Blijkbaar
11 Borah biermede bet vraagstuk der
frche schulden aan Amerika.
Wijft de vraag hoeveel invloed Bo-
°P den president zal uitoefenen, maar
de Republikeinscbe Conventie had
ge den senator voor Idaho als can-
voor het vice-presidentschap ge-
iClt' ieder geval is Borah van mee
ning, dat een ontwapeningsconferentie te
Washington weinig nut zal hebben zonder
gelijktijdige bespre,kig van de Europee-
scbe schulden aan Amerika. Het laatste
vraagstuk zal do volgende maand, als het
Congres weer bijeenkomt, aldaar opnieuw
tot een vinnig debat leiden.
Duitschland.
Het prcces-Nathusius.
Duitsche protesten.
Nagenoeg alle Berlijnsche bladen, ook
de linkscbe bladen zooals „Berliner Tage-
blatt". en „Vossiscbo Zeitung", bevattten
scherp-critisohe entrefilets in zake de ver
oordeeling door den Franschen krijgsraad
van generaal Von Nathusius tot 1 jaar ge
vangenisstraf.
De „Vorwarts" zegt, dat de Franscbe
regeering mensc'helijk zou 'bandelen, door
deze aangelegenheid met amnestie af te
doen.
Vooral de rochtscho bladen gaan heftig
tekeer. Zij spreken van een schandelijk
vonnis en eischen krachtige stappen van
de Duitsche regeering om do vrijlating
van den veroordeelde te verkrijgen. De
„Kreutzzeitung" herbaalt, dat, wanneer
deze eisch wordt afgewezen, de Duitsche
regeering represailles moet nemen, terwijl
de ultra-nationalistische „Deutsche Zei
tung" er zelfs op aandringt, 3 Franscbe
leden van de in tergeallieerde controle
commissie als gijzelaars vast te houden.
In verband met bet proces van gene
raal von Natbusius verneemt men nog, dat
bet materiaal a décharge niet meer tijdig
aan den krijgsraad kon worden overge
legd, daar de Duitsche regeering pas 8
dagen vóór het bet begin een afschrift
ontving van bet eerste, bij verstek gewe
zen vonnis.
Do Duitsche regeering behoudt zich
eventueele slappen voor, tot zij bet rap
port in baar bezit beeft, door baar verte
genwoordiger bij bet proces voor den
krijgsraad uit te brengen.
Frankrijk.
Schietpartij onder Grieken te Parijs.
Venizelos' secrotaria
contra den marine-
attaché.
De secretaris van Venizelos beeft gister
namiddag 4 revolverschoten gelost op den
Griekscïben marine-attaché, die ernstig
werd gewond.
Het politieke dagboek van Louis.
Uit Parijs wordt gemeld:
Nu staat het vast, dat Judet, de ex-lei
der van de Eclair, die oenige maanden ge
leden vrijgesproken is van de aanklacht
met den vijand gebeuld te hebben, als
exécuteur-testamentaire van-Louis diens
politieke aanteekeningen verzorgt. De uit
gever Rieder beeft bet betrokken contract
met diens weduwe geteekend. L'Oeuvre
maakt verdere aanhalingen bekend, die
aantoonen dat Louis Duitschland zag als
het land, dat den oorlog wilde, maar dat
Iswolsky, onder leiding van Tittpni en
met Poincaré's, medeplichtigheid, de po
litiek voerde, die den Duitschers het voor
wendsel verschafte in 1914 ten opzichte
van Servië aan te vallen, nadat dit in 1909
ten opzichte van Marokko, wegens de voor
ziebtige Fransch-Russische politiek mis
lukt was.
Engeland.
GEEN BRITSCH—RUSSISCH VERDRAG
Nota's aan Rusland.
Do brief van Zinovjeff
authentiek.
De Britsche regeering heeft aan Rakofs-
ki, den zaakgelastigde van do Sovjet-re
geering twee nota's gericht.
De eerste luidt als volgt:
„Zijner Majesteits regeering heeft, de
verdragen besproken, welke de vorige
Britsche regeering met de Sovjet-regee
ring sloot, en jvelke 8 Augustus 1.1. werden
geteekend.
Ik heb de eer u mede to deelen, dat Z.
M.'s regèering na zorgvuldige overweging
overweging zich niet in staat voelt deze
verdragen het Parlement aan te bevelen
noch ze den koning ter bekrachtiging voor
te leggen".
De tweede nota heeft betrekking op den
brief van Zinovjeff en daarin wordt o.a.
„In de derde alinea van uw antwoord
(op de nota van Mac Donald) werd, blijk
haar op uw eigen gezag en zonder raad
pleging van uw regeering, verklaard, dat
de brief van Zinovjeff een grove verval-
sching is, hetgeen u zegt te kunnen bewij
zen.
Z.M.'s regeering kan die beweringen niet
aanvaarden, omdat zij worden geloochen-
straft door de officieelo mededeelingen in
de pers Van Sovjet-Rusland. Maar het is
overbodig, daarop verder in te gaan, want
de inlichtingen, waarover Z.M.'s regee
ring beschikt laten geen twijfel bestaan
omtrent de echthheid van Zhiovjeff's brief
en Z.M.'s regeering is derhalve niet bereid
deze zaak verder te bespreken.
Ik moet evenwel opmekren, dat u de be
teekenis der nota van mijn voorganger
geheel verkeerd ihebt begrepen, als u
denkt, dat zij enkel betrekking had op den
brief van Zinovjeff. Do handelingen, waar
over Z.M.'s regeering onlangs klaagde,
zijn niet beperkt tot een specialen brief,
maar strekken zich integendeel uit tot bet
geheel ,van revolutionaire propaganda,
waarvan deze brief slechts een goed voor
beeld was, een propaganda welke somwij
len heimelijk wordt gevoerd en soms ook,
zooals u terecht opmerkte, openlijk. De
door de geheele wereld verspreide verkla
ringen van Zinovjeff zijn op zichzelf vol
doende bewijs van propagandas door de
Derde Internationale gevoerd met voor
kennis en instemming van de Sovjet-re
geering, en het is dit systeem van propa
ganda, dat volgens Z.M.'s regeering niet
vereenigbaar is met de plechtige verbinte
nissen dooi' uw regeering aangegaan".
Oostenrijk;
Mgr. Seipel bondspresident?
Weenscho bladen wijzen op de mogelijk
beid van een eventueele verkiezing van
dr. Seipel tot Bondpsresident. Binnenkort
is namelijk de ambtstermijn van den
Bondspresident geëindigd en de huidige
Bondspresident, dr. Hainisch, beeft ver
klaard, dat bij niet meer in aanmerking
wenscht te komen voor een herkiezing.
Spanje.
De strijd in Marokko.
M u i t e ij onder Ah d-e 1-Kr i m.
Het gerucht gaat, dat onder de volgelin
gen van Abd-el-Krim muiterij is uitge
broken. Do ministers van Buitenlandsche
Zaken en Financiën zouden zijn vermoord
RoenienlèV
Desertie van een vliegerofficier.
De luitenant-vlieger Brainloiu, van het
vliegcorps te Galatz is met zijn vliegtuig
naar Rusland gedeserteerd. Er wordt een
onderzoek naar de reden, ingesteld.
Rusland.
Geruchten van muiterij.
Trotski gevangen?
Naar het B. T. A. uit Parijs meldt, weet
het „Pet'it Journal" te vertellen, dait er
geruchten loopen (waar, blijkt uit het tele
gram niet) over muiterij onder de marine-
troepen te Kroonstad. „Trotski zou gevan
gen genomen zijn en de Sovjetregeering
zou in gevaar verkeeren."
Muiterij onder de matrozen van Kroon
stad is al eens eerder voorgekomen en het
is dus mogelijk dat de geruchten waarvan
het Franscbe blad melding maakte en die
nog tot geen ander blad schijnen te zijn
doorgedrongen werkelijk cenigen grond
van waarheid hebben. Maar wat het tele
gram dan verder zegt, maakt het bericht
van het .„Petit Journal" er niet geloof
waardiger op.
Griekenland.
Griekenland en Joegoslavië.
Venizelos naar Belgrado?
Uii Athene wordt gemeld, dat Venizelos
zich beschikbaar heeft gesteld, naar Bel
grado te gaan en onderhandelingen te voe
ren over een nieuw Grieksch-Joegoslavisch
alliantie-handelsverdrag. Voorts verluidt,
dat Venizelos te Belgrado werkzaam wil
blijven als Grieksch gezant en tot het be
vorderen van een betere verslandhouding
tusscben de Balkan-volken.
Egypte.
De moordaanslag op den Sirdar.
Groote gevolgen mogelijk.
Uit Gaïro wordt gemeld, dat de dood
van sirdar Lee Stack, koning Foead zeer
heeft geschokt.en in alle kringen in Egypte
wordt betreurd. De gebeurtenis zal zeker
belangrijke politieke gevolgen hebben.
Vernomen wordt, dat dö kabinetszitting
van gisteren heeft besloten, mot het oog op
den toestand in Egypte een deel van de
voor Malta liggende Britsche vloot op
dracht te geven, naar Alexandria op te
sloom ©ii.
Britseh-lndië.
Agitatie 4e Singapore.
Aanvallen op Indiërs wegens
beweerden kinderroof.
Li verschillende wijken van Singapore
zijn aanvallen gedaan op Indiërs, z. g. n.
wegens kinderroof, waaromtrent don laat-
sten tijd herhaaldelijk onrus[barende ge
ruchten de ronde deden. Een Indiër en een
-Chinecsch werden gedood. Do poliitie werd
meermalen bedreigd. Men ziet in een en
ander een poging van agitators, om onrust
te verwekken.
Amerika.
Mevrouw Harding over!eden.
Draadloos wordt gemeld, dat mevrouw
Harding, weduwe van den vroegeren pre
sident der Vereenigdo Staten, gistermor
gen is overleden.
INTERNATIONAAL
EUCHARISTISCH CONGRES.
Onderscheidingen door Z. H. den Paus.
Naar „De Tijd" medcdcold, heeft het Z.
H. den Paus behaagd de volgende onder
scheidingen te verleenen:
I. door te benoemen tot Huisprclaat van
Z. H. den Paus don Hoogeerw. heer-P.
Stroomer, Deken van Amsterdam:
II. tot Gommandeur in de Pius-Ordo
mot de Ster den heer W. J. R. Dreesmann
Aan deze Orde heeft de H. Vader- nog
voor hem en zijne nakomelingen uit bij
zondere welwillendheid togevoegd een Bre
ve, waardoor do heer Dreesmann met zijn
familie in den crfelijken adelstand wordt
verheven. (Deze onderscheiding werd be
reids gepubliceerd).
III. tot Matrone ie klasse der Orde van
het H. Graf mevr. W. DreesmannPeek.
(Deze onderscheiding werd bereids gepu
bliceerd).
IV. door to verleenen den gecalligrafcer
den Paitselijken Zegen met bijzondere op
dracht en eigenhandige onderteekening
van Z. H. aan: den Hobgecrw. heer P.
Stroomer: aan de zeereerw. heeren pas
toor L. Stolk, pastoor G. C. van Noort,
pastoor F. M. K. van Kersbergen, aan de
zeereerw. paters W. v. Dijk O.E.S.A., prof
dr. A. Slypen S.J. en D. van der Geest 0.
P. en den weleerw. heer J. Mol;
V. eveneens aan de zeereerw. heeren
pastoor F. W. de Rooy, pastoor H. N.
Colla, den zeereerw. pater H. A. M. Rit
selaar SU., do weleerw. heeren H. M.
Brandehof en B. G. Hos-man, benevens aan
-de eerw. Zuster Renée, moeder van hot
St. Luidina-Gesticht;
VI. door te benoemen tot Bidder in de
Orde van den H. Gregorius den Grooten
den heer L. A. P. M. van den Broeke;
"NHI. door het verleenen van het Eere-
Kruis Pro Ecclesia et Pontifice aan de
heeren: J. W. F. Bredius, J. Berger, mr.
dr. P. J. Watteman, M. J. van den Biggc-
laar, F. I. M. Bonko, J. L. Debrus, G. van
Dijk, H. van den Eerenbeemt, Frank Luns
W. Nieuwenhuis, A. M. H. Schouten, J.
B. M. van Vlijmen en J. Wubbe, alsmede
aan de dames mevr. J. Steenberghe
Engering, mej. W. J. M. Duncker, mej.
E. A. J. M. Roel vink en mej. M. J. A. E.
Roel vink
Koninklijke Besluiten.
N o t a r i a a t.
Bij Kon. besluit- van 18 November zijn
benoemd tot .notaris, binnen heb arrondis
sement:
Leeuwarden, ter standplaats St. Anna
Parochie, gemeente 't Bildt: R. T. Timmer,
candidaat-hotaris, wonende te Bussum;
Amsterdam, ter standplaats Amsterdam:
J. A. Houtzager, candidaat-notaris te Haar
lem.
DE BEGROOTING DER POSTERIJEN.
Voorloopig verslag.
Aan hefc voorloopig verslag der Tweede
Kamer nopens de begrooting der posterijen
ont-leenen wo betreffende:
De postchèque- en girodienst
Verscheidene leden hebben met bevreem
ding gezien, dat de postchèque- en giro
dienst weer geleidelijk voor heb publiek is
opengesteld, zonder dat de Minister gevolg
heeft gegeven aan zijn toezegging, dab hij
alvorens een keuzo te doen omtrent het te
volgen stelsel, de Kamer in de gelegenheid
zou stellen zich daarover uit'le spreken.
Men wil verder zoo spoedig mogelijk een
opgave van de kosten, door do stopzetting
van den postcheque- en girodienst veroor
zaakt.
De postzegels.
Gevraagd werd, waarom wij in den la&t-
sfcen lijd telkens weer nieuwe, postzegels
hebben gekregen. Uit een ae3thet.isch oog
punt kon men in het algemeen de nieuwe
postzegels niet bewonderen.
Waarom is voor do jubileumzegels ge
bruik gemaakt vari zoo groote modellen cn
zulk dik papier e,n waarom wordt de beelte
nis van het hoofd van den Staat zoo weinig
meer op de postzegels aangetroffen? Gaar
ne zou men zien, dat de regeering in dit
opzicht, tot do rroegere gewoonte terug
keerde.
Drooglegging van de Zuiderzee.
Meer spoed.
Minister Colijn hoctft in. do Tweede
Kamer medegedeeld, dat de regeering dit
jaar hoopt to komen met voorstellen voor
een snellere drooglegging van do Zuiderzee
HET VOORNAAMSTE NIEUWS.
BUITENLAND
Een belangrijk voorsto! van senator
Borali inzake een ontwapeningsconferentie
Protesten in Duitschland tegen de ver-
oordeeling van generaal von Nathusius.
Twee nota's van Engeland aan de
Sovjetregeering. Hel Britsch-Russisch ver
drag van de baan.
Geruchten omtrent muiterij in Rusland.
Mevrouw Harding overleden.
BINNENLAND
Verschenen zijn ook de Memorie's van
Antwoord Begroeting Buitenlandsche Za
ken en Begroeting Onderwijs, waaraan wij
voer heden niets meer kunnen ontleencn.
Nog geen overeenstemming tusschen be
sturen R.-K. Staatspartij en „St. Michael"
Herman Heijermans is overleden.
LEIDEN
Een groote gift aan het Natuurkundig
Laboratorium.
De actie van „St. Michaël."
Nog geen overeenstemming.
De „Rsbd." van gisteren meldt:
„Zooals men weet, zou hedenmiddag 3
uur een nieuwe conferentie plaats hebben
tusschen een commissie uit het bestuur van
den Bond van R.-K. Kiesvereenigingen en
een afvaardiging van hot hoofdbestuur van
„St. Michaël", waarbij door deze laatste
oen concept-program aan het bondsbestuur
ter goedkeuring zou worden overgelegd.
Daartoe kwamen hedenmiddag in bot
gebouw van do Tweede Kamer bijeen do
héeren Van Wijnbergen, Van Rijckevorsel
en eenerzijds do heeren Veraart* Wittert
van Hoogland en Bon anderzijds.
Naar we vernemen is men in deze con
ferentie, die ruim een uur duurde, niet 'tot
overeenstemming gekomen. Door de heeren
van „St. Michaël" is een concept-reglement
overhandigd, dat zeer beknopt het dool van
St. Michaël" uiteenzette en dat door prof.
Veraart werd toegelicht.
De besprekingen eindigden echter zon*
der eenig resultaat.
De heeren zullen aan hun resp. besture:
medcdeeling doen van dit onderhoud, waar
dan weder besloten zal worden wat nu
moet worden gedaan."
Het Georganiseerd Overleg
De Reorganisatie.
In do vergadering der Centrale Gommis
sie voor Georganiseerd Overleg in arabte-
naarszaken, van Dinsdag 18 November,
kwam lor sprake hot van de Regeering in
antwoord op de voorstellen der Commissie
ontvangen con-cept tot reorganisatie der
Commissie.
Tegen dit ontwerp hadden alle organi
saties ernstige bedenkingen. Om le trach
ten hieraan tegemoet to komen, steldo de
Commissie deze aangelegenheid in ban
den eener uit haar midden aangewezen
sub-commissie, die zoo mogelijk ter zake
nader overleg zal plegen met do Regee
ring of met ambtenaren, die geacht kun
nen worden in dezen do Regeering le ver
tegenwoordigen.
Zij zal zoo spoedig mogelijk haar rap
port uitbrengen.
Wijlen Prof. Dr. H. van der Velden.
Een monument.
Naar „Do Tijd'' verneemt, zal Donder
dag 27 Nov. a.s. op initiatief van vooi'
aanstaande intellectueelen to Nijmegen in
de hall van de R.-K. Openbare Leeszaal
een herinneringsmonument worden ont
huld van wijlen prof. dr. H. v. d. Volden,
grondlegger der Openbare Leeszaal cn
ijveraar voor de R.-K. Universiteit.
Hoogo onderscheiding.
Naar heb „Cenfcr." moldt, heeft het Z.H.
den Paus behaagd' te benoemen tot gcheim-
kamerheèr do hoogeerw. hooggel. heeren
prof. dr. Jos. Schrijnen en prof. dri J
Hoogveld
Letteren en Kunst
HEIJERMANS OVERLEDEN.
Herman Heijermans, de bekende schrij
ver, de auteur o.a. van het tooneolspel:
„Op hoop van zegen", is hedenmorgen te
Amsterdam overleden.
Binnenkort zou Heijermans zijn GOstcn
verjaardag hebben gevierd, bij welke go--
legenheid hem een hulde zou worden ge
bracht.
