16e Jaargang DOHOEBOAG 13 NOVEMBER 1924 No. 4792 e ficicbohe Sou/fcomt DeABONNEMENTSPRUSbedraagt bij vooruitbetaling Voor Leiden 19 cent per week 12.50 per kwartaal Pij onze Agentes 20 cent per week 8 2.60 per kwartaal. Franco per post I 2.95 per kwartaal get Geïllustreerd Zondagsblad is voor de Abonné's ver. fcrijgbaar tegen betaling van 50 ck per kwartaal, bij voor uitbetaling. Afzonderlijke nummers 5 ct., met Geïllustreerd Zondagsblad 9 ct Dit blad verschijnt eiken dag uitgezonderd Zon* en Feestdagen L Bureaux: RAPENBURG No. 10 - LEIDEN TIL. INT. ADMINISTRATIE 935 REDACTIE 15 GIRONUMMER 103003 u POSTÖtJS No. II DE ADVERTENTIEPRIJS BEDRAAGT Gewond advertentlön SO oent per regel Voor Ingezonden Mededeelingen wordt hs$ a dubbele van het tarief berekend. 3 Kleine adverSentien, van ten hoogste 80 woorden, weesip betrekkingen worden aangeboden of gevraagd, hoor en huur, koop en verkoop 10.50» jt nurimei» bestaat uit twea BUITENLAND Art, I23. fjj bedoelen art. 123 van het Indisch geeringsreglement. Dal is al zoo vaak in en buiten de Ka- er besproken; we zouden het wel mogen lilelen als een berucht artikel. Volgens dat artikel heeft de een of an- 1 ambtenar in onze Indische Gewesten recht, de mi&sieprediking in een ibe- ialde streek te verbieden, Onze regeering heeft nu art. 123 niet »elrokken, maar een gewijzigden vorm fan voorgesteld Van de gelegenheid, dat do Hoogeerw. iter Provinciaal van de Congregatie der issionarissen van het H. Hart welke ingregatie, zooals men weet, zich een oot deel van den Oostelijken Archipel s missiegebied zag toegewezen te 's-Gra- nhage vertoefde, heeft „De Residentio- do" gebruik gemaakt om de meening n Zijn Hoogeerw. te vragen over het euw voorgestelde art. 123 van het Re- eringsreglement voor Ned.-Indië. Wij vonden, dat onderhoud belangrijk noeg om het hier onder de aandacht on- r lezers te brengen. ■Het beginsel van het nieuwe artikel, dus de Provinciaal, is voor ons Katho- Bkeii evenmin te aanvaarden als het ide, want de vrij bed van het Evangelie Igaan verkondigen, blijft afhankelijk van 1 willekeurige beslissing van de over-_ lid, die, zooals herhaaldelijk gebleken is," er den plicht der Katholieke missiona- isen een eigenaardig begrip heeft. Inderdaad is er in theorie iets veran- !rd. Ik kan do verandering niet beter ralificeeren dan als volgt, 000 merkte iter Baptist op. Vroeger was de toestemming uitzonde- ng op den regel, in het nieuwe regle- lent wordt het verbod, uitzondering. Maar practijk zal vrijwel hetzelfde blijven» f, dat in een bepaald gebied de missie- 'ediking kan worden verboden, evenals oeger. Waarom anders het geheel e arti- niet geschrapt, zooals door ons Katba lken jarenlang met grooten aandrang is maagd? Vroeger hadden we ook overal toegang ip enkele uitzonderingen na, en dit blijft ook. Wij blijven afhankelijk van de wille em1 der hooge ambtenaren, en de ervar ingen daarmede zij nu juist niet gerusb- tellend. Er zijn toch reeds enkele zendelingen- [enootschappen, vooral protestantsche, zoo nerbten we weer op, die hebben ver jaard met het nieuwe artikel zich te kun- len vereenigingen? zoo vroeg de red. fan de „Res.". Dit is volkomen begrijpelijk, aldus pa- er Baptist, want het artikel heeft prac- isch alleen voor ons katholieke missionar issen, en vooral die van de buitehbezittin- ;en, eenige heteekenis. Zoo zullen de jezuïeten op Java er geen hinder van heh- ïben, want op Java is practisch' overal de issie toegelaten. Het artikel heeft alleen heteekenis voor le buitenbezittingen, en nu is het een feit, it de protestantsche zending bij gebrek 111 menschen niet kan uitzien naar nieu- rco missiegebieden. Maar voor de katholie- ie missies, die gelukkig nit het moeder- meer en meer krachten krijgen, is dit ra en wij zien voortdurend uit naar nieuwe missiegebieden. En nu is onze vrees, dat vooral deze 'oorsprong der katholieke missie een aan leiding zal zijn wellicht dikwijls onop zettelijk om art. 123 te blijven gebrui ken als een rem voor do ontplooiing van le katholieke missie. Alleen volledige afschaffing van art 123 zou de katholieke missie in Indië kun nen bevredigen, en ik zie nog steeds niet in> waarom dit onmogelijk is. Art. 123 is Jen vrijheidsbelcmmering voor den gods dienst, die ontoelaatbaar en ook onnoodig is. De practijk, door ons ih Indië opge daan, heeft ons zoowel van het eerste als laatste overtuigd. Ik ihoop dan ook, zoo eindigde de Hoog- ;arw. pater Provinciaal, dat de rechtsche Pegeering en althans onze kath. Kamer- fractie alsnog alles zal doen om dit arti kel nu voorgoed af te schaffen, want mi. 13 er geen formule te vinden d'ie een vol tige bevrediging geeft. I Aldus genoemde Pater Provinciaal. Zijn meeninig is, natuurlijk, niet per se p1. a. priori te beschouwen als de eehig- lmsfe; maar er schijnt toch alles voor te ?eggen. En de aandachtige overweging is ze le^ör geval ten vole waard. Dreigende staking in de metaal-industrie. Gedelegeerden van het personeel der metaalf abri eken en constructie werkplaat sen te Charleroi, hebben den toestand on derzocht, welke geschapen is door de wei gering der werkgevers de loonen te vex- hoogen wegens de gestegen kosten van het levensonderhoud. Zij namen een motie aan, waarin aan het bureau opgedragen wordt een staking te organiseeren in fa brieken, welke door een speciale commis sie na het hij de statuten voorgeschreven referendum zullen worden aangegeven. Duitschland. Duitschland en de Volkenbond. 1 De zetelkwestie reeda opgelost? De „Bohemia'- verneemt, dat de Duit- sche vraag omtrent de toewijzing van een permanenten zetel in den Volkenhonds- raad reeds bevestigend beantwoord is door 'Engeland, Frankrijk, Italië, België en Uru guay. Tsjeckoslawakije' sluit zich daarbij nog deze week aan. Men gelooft, dat Duitschland zijn for meel toelatingsverzoek zal indienen op de vergadering, die de Bond in December to Romq 'zal houden. De militaire controle. Geruchten over wapen vondsten. Fransche bladen maken herhaaldelijk gewag van groote wapen vondst en door de militaire Entente-commissie, die thans in Duitschland een laatste inspectie over den stand der ontwapening houdt. Zoo gaf de zer dagen de Berlijnsc-he correspondent van de Echo de Paris weer een lijstje van ongerechtigheden ten beste. Telkenmale heeft "Wolff die berichten op grond van in lichtingen „te bevoegder plaatse" tegen gesproken, doch de Frankf. Ztg. vindt dat niet voldoende en waarschuwt tegen de atmosfeer van wantrouwen, 'die derge lijke verzonnen of overdreven voorstel lingen in Frankrijk kunnen wekken. Het blad betreurt dat de Ententecom- inissie niet op gezette tijden een officieel communiqué over har bevindingen geeft en drukt de Duitsche regeering op het hart, daarop aan te dringen. De Frankf. Ztg.is overtuigd dat de rijksregeering zich op het stuk der ontwapening niets te ver wijten heeft en daarom is het van te meer belang dat ook het Fransche volk dft te welen komt. De Duitsche luchtvaart. Oud er handelingen te Parijs Er worden op het oogenhlik te Parijs onderhandelingen gevoerd over een her ziening van de bepalingen van het ver drag van Versailles in zake de Duitsche luchtvaart. De Duitsche regeering ver langt-, dat de bestaande beperkingen om trent de capaciteit van Duitsche vliegtui gen wordt opgeheven. Volhardt Frankrijk aldus de „Zeit", het orgaan van Stre- semann in zijn tegenstand tegen de opheffing van deze bepalingen,- dan zal aan alle buitenlandsc.be vliegtuigen die groot-er en sterker zijn dan die welke Duitschland mag houwen, het overvliegen van Duitsch gebied worden verboden. En geland zoo gaat het blad voort zal niet toestemmen in deze beperking van zijn luchtvaart en daarom zullen Enge land en Duitschland zeker tot overeen stemming raken. Er zal zich in dit opzicht ©en Duilsch-Engelsc'h front vormen waar tegen Frankrijk zich op den duur niet zal kunnen verzetten. De strijd zoo besluit het blad om het Duitsche luchtverkeer is niet alleen ©en Duitsch, maar ook een Europeesch belang. Frankrijk. Frankrijk en hei Vaticaan. Een mededoeling van H e r r i o t. Hcrriot heeft volgens een mededoeling van den heer Gheron aan den senaat be loofd, geen verandering te brengen in de vertegenwoordiging ten Vaticane, voordat de senaat zich over deze kwestie zal heb ben uitgesproken. Als de kamer tot ophef fing -der ambassade besloten heeft, zal Herriot den senaat in de gelegenheid stel len zich uit te spreken. De interpeUatie-Jorinart is daarom in getrokken en het debat -zal plaats hebben bij de behandeling van de begrooting van bnitenlandsche zaken. Engeland. Hei le^che grensgeschil. Op het doode punt. 1 Volgens niet officieel bevestigde bericht ten uit Dublin zijn de besprekingen van de Iersclie- gr ens com mis si© op oen dood punt gekomen. De „Dublin Evening Tele graph'' meldt, dat na twee voorloopige be sprekingen de zittingen werden verdaagd, totdat nadere inlichtingen van de regeo- ringen te Dublin en te Belfast zullen zijn ontvangen. Uit deze verdaging voor opbe- paalden tijd leidt men af, dat er verschil van meening is ontstaan over de bevoegd heden der commissie. Verder wordt er op gewezen, dat de regeering van Ulster wei gert de commissie te erkennen. Naar verluidt, houdt men het voor mo gelijk, dat nieuwe wetgevende maatrege len noocLig zullen blijken om aan cle moei lijkheden eon einde te maken. Italië Het parlement geopend. Een ernstig incident. Gisteren, den eersten .zittingsdag van bet Italiaanscke parlement is reeds aan stonds de huitenlandsche politiek ter spra ke gekomen. Sommige afgevaardigden op perden ü.1. ernstige bodenkingen over de behandeling van Italianen in Tunis. Mussolini antwoordde dat het. hier ïta- liaansche arbeiders betrof, die in de ont wikkeling van de Fransche kolonie een groot aandeel hebben gehad. Spreker hoop te, dat men in Frankrijk zal inzien, dat Tunis niet een twistappel doch veeleer een trait-d'union is tusschen de twee bevrien de volken. Voorts heeft gisteren een incident plaats gehad dat in verband met de heerschende spanning niet zonder heteekenis is. Gister middag had een rouwpleclitigheid plaats voor den vermoorden afgevaardigde Mait- teotti. Daarop begaven zich de leden van de socialistische fractie in zes auto's naar de plek aan de Tiber, waar indertijd Ma- teotfci door zijn moordenaars in den auto werd gesleept. Daar legdeh zij een krans van chrysanten en anjers neer. Aan den •krans was een lint bevestigd waarop stond 12 November 1924, ter bo-'>doening. De afgevaardigden begaven zich vervolgens naar de woning van de weduwe van Ma- teotti waar zij de weduwe bet lint ter hand stelden. Nauwelijks echter haddon de af gevaardigden de plek waar de krans lag, verlaten, toen ©en aantal carabinieri ver scheen, die de krans wilden verwijderen. Voorbijgaande arbeiders riepen de socialis tische afgevaardigden terug, die wisten Je bewerken, dat de krans weer op zijn plaats werd gelegd. Velen begaven zich naar de plek waar de krans lag en defi leerden daarlangs. Gisteravond omstreeks zes uur ver scheen op deze plek volgens de „Mondo" een auto, waaruit een aantal fascisten stapten, die met de wapenen in de hand de aanwezigen onder wie ook de cara binieri toeriepen zich niet te bewogen. Zij namen den krans weg en verwijderden zich daarmede. Schippers deelden mede gezien te hebben dat cle krans in de Tiber werd gegooid. Spanje. De strijd in Marokko. Verklaringen van Primo de Rivera. Victor Auhertin heeft een onderhoud met markies de Rivera gehad en seint daar o.a. het volgende over aan het „Berl. Tagebl.'': Het inrichten van de nieuwe frontlijn in Spaansch Marokko kan hoog stens tot het einde van het jaar duren. Daarmee zal dan do Marokkaansche veld tocht geëindigd zijn, alhoewel het te ver wachten is, dat op de nieuwe grenslijn nog voortdurend aanvallen izullen plaats hebben, maar de postenketen zal dan zoo hecht zijn, dat deze aanvallen geen gevaar meer opleveren. De Fransche pers meent, dat het aldus vrijgegeven land zich tot een onafhanke- lijlcen staat zal proclameeren. De Rivera twijfelt echter, of zulk een staat door de mogendheden erkend zal worden, omdat Spanje zijn rechten op den bodem niet prijsgeeft.-. Bovendien zijn de Kahylen het oncler elkander niet eens. Auhertin "vroeg, of met -het einde van den veldtocht dadelijk de normale verhou dingen in Spanje zelf hersteld zullen wor den. De Rivera vreest, dat zulks niet zoo snel izal gaan. Hij rekent erop in Maart Je Madrid terug te koeren en dat het dan tijd zal zijn voor ©en nieuwe regeering en een nieuw cortez. Tegen dien tijd zal ook de pers de noodige vrijheid hekomen 0111 de verkiezingscampagne te leiden. Yougo-Slavië. Mönienegrijnen contra Albaniërs Een f ormeelo s it r ij d gaande Naar do Yougo-Slavische bladen melden, zijn ernstige onlusten uitgebroken tusschen Montenegrijnen en Albaniërs. De oorzaak hiervan zou de vermoording van een Mon- tonegrijnsch districtshoofd zijn. Albanee- sc.be henden en eenige duizenden Moetene- 1 grijuen zouden tegen elkaar oprukken. De •bindingen met Sandsjak zijn verbroken. Aan heide zijden zijn reeds talrijke doo- den en gewonden. Joego-Slavische troepen zijn naar het terrein van den strijd gedi rigeerd om de rust te herstellen. Roemenië. De actie van Sovjet-Rusland in Roemenië. Een schandaal in de Kamer Uit Boekarest wordt aan de „Berliner Boersen Courier" geseind, dat het in de Roemeensche Kamer tot groot schandaal- scènes is gekomen, daar het hekend werd dat een der leiders der oppositie, dr. Lupa, van de Sovjet te Moskou een telegram ont vangen had, waarin van de Roemeensche oppositie wordt geëischt de beweging der bol.sjewiki ite Bessarahië te ondersteunen. Toen minister Bratianu dr. Lupa vroeg, wat dit voor een telegram was, stormde deze naar de ministershank en riep den minister toe: „Bandiet!" Hierop ontstond een algemeen tumult, dat uitliep op een gevecht tusschen de oppositie en leden van de regeeringspartij. De zitting werd daarop geschorst. Na de heropening deelde Lupa mede, dat hij inderdaad het telegram had ontvangen, doch hij merkt op, dat niemand hem voor het ontvangen van een telegram verantwoordelijk kon stellen. Australië. De Lahour-regeering in Victoria verslagen. Een nieuw kabinet van boeren en nationalisten De Lahour-regeering van Victoria is, zooals verwacht werd, in het parlement verslagen. De motie van wantrouwen, door den leider der' boerenpartij voorgesteld, werd, met steun der nationalisten, met 34 tegen 28 stemmen aangenomen. De Labour-premier verzocht daarop den gouverneur het parlement te ontbin den. Men verwacht echter niet dat het ver zoek zal worden ingewilligd, omdat de agrariërs en nationalisten samen een nieu we regeering zullen kunnen vormen met Allan, den leder van de eersten, als pre mier. BINNENLAND De nadering van St. Nicolaas en Kerstmis. In de bakker ij en. In de „St.-Orfc." vinden wij een tweetal beschikkingen in verband met de Arbeids wet. Aan hoofden of bestuurders van brood'bakkerijen, waarin tevens koek- ban ket-, chocolade- en suikerwerken worden vervaardigd, wordt in alle gemeenten des Bijks vergund, dat, in liet tijdvak van 17 November tot eU met 5 Dec. op werkdagen, en bovendien op 22, 23, 24. 29 30 en 31 Dec. 1924 door do in hunne onderneming werk zame jongens van 16 en 17 jaren gedurende ten hoogste 10 uren per dag arbeid wordt verricht, onder voorwaarde, dat: de betrokken arbeiders niet langer dan 55 uren per week arbeid verrichten en de arbeidstijd in zijn geheel gelegen is tus schen 7 uur des voorm. en 7 uur des nam. Hoofden of bestuurders worden er aan herinnerd, dat:' zoolang van de vergunning gebruik wordt ■gemaakt, uit een naast de arbeidslijst opge hangen geschrift op duidelijke wijze moet blijken, hoe de werkuren over de verschil lende dagen der week worden verdeeld. Indien jongens, werkzaam in broodba-k- krijen, op Zaterdag tusscheÏL 1 en 6^uur des nam.-aifoeid verrichten, mogen zij in dezelfde week. hetzij op ten minste één anderen werkdag na 1 uur des namiddags hetzij op Maandag voor 12.30 uur des na middags-, geen arbeid verrichten. Aan hoofden of bestuurders van brood bakkerijen, waarin tevens koek, enz. wordt vervaardigd wordt vergund dat op de bo vengenoemde dagen de werktijd van de in hunne onderneming werkzame bakkersge zellen per dag met ten hoogste 12 uren wordt verlengd. Ook hier geldt dat naa-st de Arbeidslijst een kennisgeving wordt opge hangen over de wijze van verdeeling &£t werkuren. De palrocnsvrijheid in het bakkersbedrijf. Een' referendum. 'Binnen enkele dagen zal onder de leden van den Nederl. Bakkerslbond een schrifte lijke stemming worden gehouden over het vraagstuk, of men voor of tegen patroons vrijheid in de bakkerij is, met andere woor den, of men de bepaling, waarbij het. ook den patroon (werkgever) verboden is des nachts in zijn bakkerij te werken, zou wen- schen gehandhaafd te zien, of uit de wet weggenomen. Het ligt waarschijnlijk in de bedoeling van den minister om ten aanzien van de Arbeidswet 1919 een zoodanige wijziging voor te stellen, waardoor aan de patroon vrijheid gelaten wordt om in eigen! huis het bakkersbedrijf uit te oefenen, zooals hij dit zelf wenscht. Krachtens art. 3S van de Arbeidswet was do vrijheid, om tusschen 8 uur nam. en 6 of 5 uur voor 'de plattelands-gemeenten arbeid te verrichten, alleen toegestaan a'an de al- HET VOORNAAMSTE NIEUWS* BUITENLAND Onderhandelingen fe Parijs over wijzi ging der bepalingen aangaande de Duiische luchtvaart. Bloedige botsingen tusschen Montene grijnen en Albaniërs. Builenpestepidemie in Britsch-IndiiS (Buitenl. Berichten). BINNENLAND. Vergunningen inzake Arbeidswet voor de bakkerijen. Aardbeving in Ned.-Indië. Verschei dene dooden. - Vele huizen verwoest. (Laatste Berichten). De HollandJndië-vliegers te Allahabad aangekomen. (Liichtvaart). LEIDEN Hei bestuur der Leidsche IJsclub over-' weegt plannen, om het I Jsclubterrein dienstbaar te maken aan de sport. Er zijn plannen om het ziekenhuis aan den Witte Singel, het Diaconessenhuis, uit te breiden. OMGEVING. De gemeenteraad van Noordwijkerhout heeft een aantal perceelen grond aange kocht voor woningbouw. De annexatie-kwestie in den gemeente raad van Veur (2de blad). leen-werkend©'" .patroons, indien zij da-arloe vergunning hadden. Wordt het eventueele voorstel van den minister aangenomen, dan zou die vrijheid dus gelden voor alle patroons, met inacht neming van het verkoopverbod. In de vergaderingen, die in alle provin cies van ons land zijn gehouden en waar in omtrent een 4-tal punten overeenstem? ming werd verkregen, werd op verzoek van den Zeeuwschen Bond ook een 5e punt besproken, namelijk patroon-Svrij'heid in eigen huis. De stemming over dit punt geeft even wel geen zuivere afspiegeling van de mee ning van de bondsleden over deze belang rijke aangelegenheid, daar vooTaf niet be kend was dat over dit punt een stemming zou worden gehouden. Het ie daarom, dat het centraal bestuu? langs den weg van een referendum de mee ning van de 'bondsleden wenscht te weten. Uit de bouwvakken. Het begin der contracts- onderhandeling e n. 'Naar wij vernemen, zijn gister te_ Amsten dam in Parkzicht, in een vergadering, web ke van 10.30 tot 5 uur duurde, de onderhan» delingen in zake de nieuwe collectieve ar beidsovereenkomst tusschen de bij heti bouwbedrijf in den lande betrokken par tijen begonnen. De conferentie wordt over veertien dagcrii voortgezet. Póstchèque- en Girodienst. De' heropening. De directeur van den póstchèque- etf girodienst brengt onder de aandacht: a dat postwissels, postbewijzen, chèques, enz!, welke fiaen op de postrekeningen; wenscht te doen bijschrijven, niet aan heti centraal girokantoor moeten worden opgei- zonden, doch dat inzending of inlevering daarvan rechtstreeks aan de betrokken postkantoren behoort plaats te vinden, (Zie art. 14 van den Gids voor rekening*" houders);' b dat alle correspondentie, de uitvoe ring van den póstchèque- en girodienst be treffende, portvrij is (zie art. 27 van dett Gids voor rekeninghouders). Dagelijks wor den een aantal poststukken ontvangen» welke van frankeerzegels zijn voorzien. De Tweede Kamer-verkiezingen. Voor de candidaituu r-B a 1 v e r Naar wij vernemen, heeft de heer J. G* Stadhouder te Zoeterwoude. mede namens vele R K. Kiezen, een schrijven verzon den aan elk der leden van het Adviseereni College, waarin hij op verschillende gron den de medewerking vraagt van de bjeï* van Kanooma Collogo. teneinde dat de lieer Balvers op het Pol. atlv.eï als no. 2 word,t geplaatst Ook heeft de heeT Stadhouder aan het Adviseereni College verzocht, persoonlijt te worden gehoord. De Regeering en de woninbouw. Minister Aalberse heeft, dezer dagen aalüi het bestuur van den Bond van Arbeiders-; Woningibouwvereenigingen en den """o-i nalen Woningraad geschreven, dat door het, verstrekken van hypotheek op reeds in ex ploitafcie zijnde woningen geld. aan ue markt wordt onttrokken en dat het d» wensch is van de Begeering, dat dit geld beschikbaar blijft ten behoeve van dent particulieren woningbouw.

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidsche Courant | 1924 | | pagina 1