No. 4789
Bureaux: RAPENBURG No. 10 - LEIDEN
16e Jaargang.
Ste SeidAelve ©ou/fcomt
MAANDAG 10 NOVEMSES? 1924'
11 i'eABONNEMENTSPRIJSbedreegtbl] vooruitbetaling
foor Leiden 19 cent per week 2.50 per kwartaal,
pij onze Agenten 20 cent per week 12.60 per kwartaal,
franco per poet I 2.95 per kwartaaL
jjet Geïllustreerd Zondagsblad Is voor de Abonné's ver
krijgbaar tegen betaling van 50 ck per kwartaal, bij voor
uitbetaling. Afzonderlijke nummers 5 ck, met Geïllustreerd
jondagsblad 9' ck
Dit blad verschijnt eiken dag uitgezonderd Zon* en Feestdagen 1.
TIL. INT. ADMINISTRATIE 935 REDACTIE 15
GIRONUMMER 103003 a POSTBUS No. II
DE ADVERTENTIEPRIJS BEDRAAGT:
Gewone adverfontlSn 30 eent per
Voor Ingezonden Mededeelingen wordt bc4
s dubbele van het tarief berekend. a
Kleine adverfenllën, van ten hoogste 30 woorden, waasfik
betrekkingen worden aangeboden of gevraagd, huur en
huur, koop en verkoop 10.50a
nummer bestaat uit twee
De eenheid in de R.K. Staatspartij
waren er, die van de Vrijdag geliou-
bestuursvergadering van den Alg.
i van R- K. Rijkskieskring-organisaties
{ederland geweldig-forsche maatregelen
[achtten ten opzichte van het Demo-
ea isch Verbond „Sb. Miehaël".
ie[ en communique van het Dagelijksch Be
at; ar had wel eenige aanleiding gegeven
een dergelijke verwachting er kon
iets uit worden gelezen,
ie echter een dergelijke verwachting
Jen, zullen dan nu moeten erkennen,
het Bondsbestuur water in zijn wijn
"aan. Het is loyaal bereid tot over
eet «St. Miehaël", welk overleg reeds
Yrfidag zal plaats hebben.
)ok van die vergadering behoeven,
'fc ons momenteel toeschijnt, geen ver
lokkelijke dingen te worden gevreesd,
jkfc ons toe, dat er wel een compromis
stand zal komen, als „St.-Michaël" nu
maar. althans eenigermate, toont,, dat 't
mst is, de eenheid der Kath.
ie! itspartij te willen
lied er geval zal. dunkt ons, beslist
spart en b 1 ij vend karakter van
Hichaël" moeten worden losgelaten.
vel niet met groote vrees, zien wij
wel met groote belangstelling uit
het resultaat der overleg-vergadering
s.3. Vrijdag.
Ë31BTEÜLAND
Volkenbond.
Het protocol van Genève.
ezwarem der Dominions,
verwacht, dat het Protocol van. Ge
in de eerstvolgende zitting aan het
ga^deesche parlement zal worden voor-
en dat hetvrijwel zeker zal wor-
verworpen. Men neemt aan, dat Aus~
en Nieuw-Zeeland in dit opzicht het
nada eens zijn. Afgezien van de op-
tegen het Protocol in de Oostelijke
incies, is ook Britseh-Golnmbia een
tegenstander van elke overeen-
welke eenigen invloed zou kunnen
en op de vermindering van do vol-
controle der Dominions over de
igratie.
Duitschland.
De militaire controle.
et incident te Ingolstadt.
Duitsche rijksregeering heeft, naar
van de incidenten bij gedegen-
Tan het bezoek der controle-commis-
Ingolstadt, aan den voorztiter der
geallieerde controle-commissie monde
haar leedwezen betuigd en. veront-
Higingen aangeboden.
i actie der Beiersche Monarchisten.
uk bezoek bij ex-kroonprins
Rupprecht.
in die Welt am Montag wordt uit Mün-
M gemeld: De Beiersche koningskwes-
sedert eenige dagen weder het onder
van besprekingen in alle bladen. Het
reken van een duidelijke beteekenis
b Duitsche republiek in de verkie-
proclamatie van de Beiersche Volks-
laat zoo goed als geen twijfel aan
louding der tegenwoordige regeering
Bij ex-kroonprins Rupprecht duren
fzoeken van bekende en vooraanstaan
Msoonlijkheden voort. In de vergade-
Q op het platteland is het^weer ge-
gjlijk geworden om aan den kroon-
en zijn gemalin telegrammen van
te zenden.
i feit, dat Seiszer, een overtuigd mo
oist, tot landcommandant is benoemd,
b functie door hem is aanvaard, duidt
flijk aan, in welke richting do poli-
strooming in Beieren gaat.
Frankrijk.
Het minislerie-Herriot.
Verwarring,
feit, dat wel eenig zal zijn in de
storieele annalen, doet zich op het
(Mik in het Franscho kabinet voor,
M de „Msbd." Er is de vorige week
Wetsontwerp ingediend om do onge
le speculatie in den handel van le-
B'ddelen tegen te gaan. Dit wetsont-
tooet als paradepaard dienen om te
zien, wat de regeering doet ter be-
"Ag der levensduurte, dio met den
toeneemt.
indiening verwekte bij de kamer 'n
Bg gelach, waar het juist de radi-
zijn geweest, die tijdens het minis-
roincaré op de intrekking van de
]nd0 gelijksoortige wet aandrong!
deze ondoelmatig en vrijheidroo-
De minister, wien een dergelijk ont
werp in de eerste plaats aangaat Ray-
naldi, minister van handelwordt nu be
stormd met klachten van parlementaire
commissies en groote vertegenwoordigen
de lichamen, dat hun niet om advies werd
gevraagd. De minister heeft echter geant
woord, dat hij feitelijk hun lot deelde en
evenmin iets van het ontwerp heeft afge
weten, waarmee hij trouwens ook niet ac-
coord gaat. Hij heeft nu de klagers naar
den minister van Justitie verwezen.
Ziedaar wat een beeld geeft van de ho
mogeniteit en den ernst van het kabinet-
Herriot.
Engeland.
Hef kabinet-Baldwin.
De aanvullingen.
Men verneemt, dat Baldwin, die het
weekend op Chequers doorbrengt, de twee
de lijst der posten in de nieuwe regeering
morgen zal hekend maken. Bij de posten,
die nog moeten worden bezet, is er slechts
één, die den dignitaris zitting zal geven
in het eigenlijke kabinet, n.l. die van kan
selier van het hertogdom Lancaster.
Verschillende belangrijke posten, zooals
die van postmeester-generaal, minister
van openbare werken, van transport, van
den buitenlandsc-hen handel, de posten van
procureur-generaal,, algemeen betaalmees
ter, burgerlijk lord der admiraliteit, fi
nancieel secretaris van de schatkist en
alle onderstaats-secretarissen, moeten nog
worden *bezet.
De „Times" zegt, dat de meeste onder
staats-secretarissen, die deel uitmaakten
van het vorig ministerie-Baldwin, zullen
worden uitgenoodigd terug te keeren.
De gepasseerden.
Het heette, dat lord Derby een der oud
ministers was, die van aanspraken op het
ministerschap afstand deed om Baldwin
een vrijere keus te laten. Thans heeft lord
Derby het publiek verrast met de verkla
ring, dat hij niet is uitgenoodigd. De con
servatieven van Lancashire zijn daarover
even ontstemd als de Schotcshe conserva
tieven over het passeeren van Sir Robert
Home als minister van financiën.
De vlcotbasis van Singapore.
Bruce, de premier van Australië, heeft
te Sydney verklaard, van het bestuur der
Engelsche conservatieve partij de verzeke
ring te hebben ontvangen, dat de nieuwe
regeering dadelijk een begin zou maken
met het aanleggen der oorlogshaven vau
Singapore.
Oostenrijk.
De spoorwegstaking.^
De voedselvoorziening
vaq Weenen.
De staking is ingetreden met een nauw
gezetheid en een algemeenheid alsof het
een militaire mobilisatie gold. In de ves
tibules van de stations staan posten met
een rooden band om den arm die inlich
tingen geven en ervoor zorgen, dat de
binnenkomende aan bederf onderhevige
levensmiddelen zoo spoedig mogelijk aan
de expediteurs worden afgeleverd. Het le
vensmiddelenver voer, in het bijzonder de
melkvoorziening van Weenen is in overleg
met de leiders van de staking geregeld,
zoodat de voedselvoorziening van de hoofd
stad zelfs bij een langen duur van de sta
king geen gevaar loopt.
Waarom gestaakt wordt.
De staking is uitgebroken op grond van
een betrekkelijk klein geschil tusschen de
eischen der stakers en de concessies van
de regeering. Men was het over alle pun
ten reeds eens geworden en het ging ten
slotte nog slechts over de vraag, of de
gepensioneerde ambtenaren ook van de
salarisverbetering van het personeel zou
den genieten. De regeering weigerde dit
nadrukkelijk, hoewel een overeenkomstige
verhooging der pensioenen slechts 416.000
goudkronen geëischt zou hebben. Verze
kerd wordt echter, dat Seipel op dit punt
onverzoenlijk bleef, omdat hij te Genève
had beloofd, dat do salarisverbetering
voor het personeel niet automatisch ook
aan dê pensioenen ten goede zou komen.
Deze eisch van het spoorwegpersoneel had
daarom een principieel karakter.
Italië
Politieke onrust.
De algomeene opwinding
neemt toe.
Het is duidelijk, dat de politieke toe
stand in Italië voortdurend ernstiger wordt
Van beteekenis is, dat de regeering- een
schrijven aan de prefecten heeft gericht,
waarin het houden van politieke vergade
ringen verboden wordt. De oppositie bleef
in haar onverzoenlijke houding volharden
Mussolini zal gedwongen zijn het parle
ment a.s. Woensdag als romp-parlc-ment
te openen. Daar de Kamer voor 2/3 ge
deelte fascistisch is, is zij dus niettemin
in staat hesluiten te nemen.
Do algemeene nervositeit wordt door
allerlei geruchten verhoogd. Zoo verluidt,
dat er een algemeene mobilisatie voor
morgen te verwachten is. Dit bericht is
door de regeering tegengesproken.
Spanje.
Een complot tegen het directoire
B ij t ij d s v e r i j d e 1 d
Een troep Spaansche revolutionairen of
anarchisten, ongeveer 50 man sterk, was"
Zaïlerdag per trein van Bordeaux te St.
Jean de Luz aangekomen. Bij Vera, aan
de Spaansche grens, had een botsing
plaats met Spaansche beambten, en naar
gemeld wordt, werden twee Spaansche
gendarmes gedood en vier gewond, terwijl
vijf der revolutionairen gedood en 27 ge
vangen genomen werden. De overigen ont
kwamen over de grens naar Frankrijk,
waar er 17 gearresteerd werden op grond
van het feit, dat #j wapens droegen.
De revolutionairen waren met verschil
lende treinen naar St. Jean de Luz gegaan
en verzamelden-zich te Ascain. Zij trokken
bij groepjes van 2 of 3 man over de grens
en kwamen omstreeks 2 uur in den nacht
te Vera bijeen. De nachtwacht aldaar
wekte de gendarmerie. Een korporaal en
een gendarme, die de nachtelijke bezoe
kers kwamen ondervragen. werden met
revolverschoten ontvangen en gedood. De
geheele wacht snelde daarop toe en ver
volgde de revolutionairen in de bergen.
De in Frankrijk gevangen genomen per
sonen verklaarden, dat zij uit Parijs kwa
men. Zij zullen naar Bayonue werden ver
voerd voor gerechtelijk onderzoek. Het lijk
van een der Spanjaarden werd gistermor
gen op de spoorlijn bij St. Jean de Luz
gevonden. Blijkbaar werd hij bij een po
ging tot ontvluchting door den trein ge
grepen.
Het Franscihe dagblad „ITudépendance
des Pyrénées" verklaart, dat sinds verle
den week Zondag vele Spanjaarden over
de grens naar Frankrijk. Ji>.i gekomen en
zich later naar Parijs, Lyón, Marseille,
Bordeaux en andere plaatsen hebben be
geven. Vele arrestaties hebben plaats go-
had in verscheidene stadjes aan de Fran-
sohe zijde der grens. Te Banyols werden
11 personen gearresteerd, die later echter
werden vrijgelaten op 2 na, die van Parijs
per trein waren gekomen en in het bezit
werden bevonden van verscheidene brow
nings en van anarchistische lectuur.
China.
Dc burgeroorlog
Fengs troepen aan het
plunderen
De troepen uit de provincie Sjensi, die
odeur generaal Fengs bevel staan, hebben
zich te Tientsin aan plundering schuldig
gemaakt, daardoor angst en ontsteltenis
onder de bevolking verspreidend.
Woe Pei Foe voor Tsji-Foe
Woe Pei Foe bevindt zich aan boord
van een transportschip in de haven van
Tsji-Foe. Men vreest dat hij troepen aan
land zal zetten.
Er zijn nog drie Amerikaansche torpe-
dohootjagers aangekomen. De Amerikaan
sche vlootcommandant treft maatregelen
voor een landing van 240 man, die in de
buitenlandsche nederzetting zullen worden
gestationeerd.
Amerika.
Staking te St. Johns.
Do arbeiders van de kustscheepvaartbe-
drijvén te St. Johns op Newfoundland zijn
in staking gegaan.
De heele politiemacht der stad, veertig
man sterk, voorzien met geweren, betrok
ken met gevelde bajonet de wacht in de
havens, teneinde de niet-georganiseerde
arbeiders te beschermen.
De stakende arbeiders verzamelden zich
in den omtrek. Er. hadden tot nu toe geen
conflicten plaats.
BIHMEMLAMD
Afschaffing van den stemplicht.
Een regeerings v o o i s t el
te wachten.
Naar aanleiding van paragraaf 11 in de
Memorie van Antwoord bij Hoofdstuk I
(Algemeene Beschouwingen) der Staatsbe-
grooting, waarin gezegd wordt: .,De Re-
geerng vleit zich ter zake van den stem
plicht binnen korten tijd een voorstel te
doen", verneemt de ..Tel." dat het voor
nemen van de Regeeriug hierop neerkomt,
dat zij van plan is de afschaffing van den
stemplicht voor te stellen.
Dienst Directe Belasting.
Geen periodieke verhooging.
Naar wordt vernomen, heeft de Minister
van Financiën bij afzonderlijke circulaire
bepaald, dat aan ambtenaren, werkzaam
bij den Dienst der Directe Belastingen,
enz., geen periodieke verhoogingen mogen
worden toegekend.
Hoogleeraar geschorst.
Naar wij vernemen, heeft het curatorium
der Technische Hoogeschool te Delft op
grond van art. 60 der Hooger Onderwijs
wet prof. dr. F. Schuh, hoogleeraar in de
afdeeling der alg. wetenschappen en belast
met het geven van onderwijs in de zuivere
en toegepaste wiskunde en de mechanica,
gedurende een maand als hoogleeraar ge
schorst.
(Prof. Schuh werd in 1906 te Delft, in
1909 te Groningen en in 1916 weer te Delft
benoemd).
Art. 60 der Hooger Onderwijswet luidt:
„Maken hoogleeraren, doctoren of beamb
ten bij de Technische Hoogeschool zich
aan plichtsverzuim of wangedrag schuldig,
dan nemen curatoren de vereischte maatre
gelen van spoedeischenden aard, waaron
der schorsing voor ten hoogste 6 weken, en
doen aan den Minister van Onderwijs.
Kunsten en Wetenschappen de noodige
voorstellen, zelfs tot ontslag."
RECHTZAKEN.
KANTONGERECHT TE LEIDEN.
Slechts vier zaken voor openbare be
handeling kwamen op de rol voor, waar
van slechts één gedagvaardigde was ver
schenen.
Deze bekl., P. "W. B., schilder te Lei-
de n, is op 1 November zichzelf te buiten
gegaan aan sterken drank, met liet gevolg
dat hij wegens dronkenschap een verbaal
opliep.
Bekl. voerde tot zijn verdediging aan,
dal; hij van zijn werk komend door ka
meraden was getracteerd, en zoo in de
ongewenschte positie gekomen. Het komt
anders nooit voor, hij houdt er niet van.
De Ambtenaar maakte het billijk, met
slechts f 2 te eischen, wat de kantonrech
ter nog billijker maakte door direct uit
spraak te doen en hem tot f 1 boete te
veroordeelen, doch bekl. moest beloven,
zich niet meer te bedrinken.
Snelheids- of betrouwbaarheidsrit.
Verder deed de kantonrechter uitspraak
in de zaak van H. v. d. K., P. van R., A.
D. en C. van der K., allen woonachtig te
's-Gravenhage, van welke de drie eerstge-
noemden lid waxen van de Haagsche wie
lersclub D.O.S., wegens het op een weg
(de Hooge Rijndijk) aan een snelheids
wedstrijd met rijwielen deelnemen.
De kantonrechter heeft de leden van D.
O.S. ieder veroordeeld tot f 3 boete of 3
dagen hechtenis en G. v. d. K. vrijgespro
ken, omdat deze geen lid was van deze
vereeniging en derhalve niet aan den wed
strijd dezer vereeniging heeft deelgeno
men.
Het O.M. had tegen de 3 eerste beklaag
den f 5 boete of 5 dagen gevraagd en voor
den laatste vrijspraak.
SPORT
ROEIEN.
NjordDie Leythe.
Zoo'n roeiwedstrijd als Zaïterdag op het
Galgewater plaats vond, doet ondanks het
sombere koude herfstweder toch denken
aan de zonnige dagen van watersport, al
is het dan waar, dat die zonnige wedstrij
den meermalen van slecht weer te lijden
hebben.
't Mag ongetwijfeld een goede gedachte
van dr. G. J. A. van Iterson genoemd wor
den, dat hij door het uitloven van een
fraaie medaille er in geslaagd is, in het
late najaar nog eens twe ploegen van
Njord en Dio "Leythe naast elkaar in het
water te brengen.
't Bewijst wel, dat zijn liefde voor de
watersport, speciaal voor de roeisport wel
inspireeren kan om wedstrijden te hou
den, die beoogen de roeiers lenig en krach
tig te houden tot de lange winter voor
hij is.
Als zoodanig mag deze wedstrijd dan
ook zeker wel geslaagd heeten, want hij
is toch een voortzetting slechts goweest
van het steeds blijven oefenen.
Als wedstrijdterrein is het Galgowater
erg ongeschikt, omdat op eên haan van
2000 M. de Vinkbrug juist in het midden
ligt en de roeiers dus een grooten bocht
hebben te maken, maar hier in de aller
eerste plaats is het spreekwoord van toe
passing: ,.Men moet roeien met de rie
men, die men heeft."
De weersgesteldheid was niet ongunstig
te noemen, 't Is waar, het was somber
weer, maar er stond geen sterke wind, het
water was vrij kalm.
Aan de start, die, zooals wij hierboven
reeds zeiden, 1000 Meter voor do Vink
brug lag. verschenen de volgende ploegen:
„Njord"; P, M. Baardt van Sminia
HET VOORNAAMSTE NIEUWS.
BUITENLAND
Ee Engelsche dominions tegen het pro.
tocol van Genève.
De monarchistische actie in Beieren.
De spoorwegstaking in Oostenrijk.
Een complot tegen het Spaansche direc
toire.
ving verwoest (Telegrammen).
Een Portugeesche stad door een aardbe-
BINNENLAND.
Overleg aanstaande tusschen bestuur
R.-K. Staatspartij en bestuur Democra
tisch Verbond (2de blad)/
Zullen de belastingambtenaren in uni
form komen? (2de blad).
Bij een ontsporing op de schipbrug bij
Doesburg is de locomotief van de tram in
den IJsel gestort (Gem. Ber., 2de blad),
OMGEVING.
Installatie nieuw-benoemde Pastocr9
te Hazerswoude en te Oegstgeest.
(boeg), G. H. Muntz, S Wytema, F. X. van
Dorssen (slag) en H. M. Bleuland van
OoTdt (stuurman).
„Die Leythe": A. M. Jacobi (boeg), F.
Nooten, J. Goedbloed, H. H. Mooy (slag)
en Asoeurdi (stuurman).
De ploeg van Njord woog 378 K.G., van
die Leythe slechts 313 Yi K.G. Bij sterken
wind had zulks voor Njord wel voordee.'
kunnen 'opleveren, thans was zulks niet hei
geval.
Doordat Njord den grootsten boelp
moest maken, hadden de studenten onge
veer 1 Va booitlengle minder te roeien, waar
door Die Leythe lengte aan den start
voorlag. Als dr. van Iterson het sein tot
vertrekken geeft, zijn beide ploegen snel
weg en de eersite paar honderd Meter blijft
de onderlinge afstand dezelfde. Na 500
Meter is Njord reeds iets ingeloopen. In
rustig tempo roeien de situdenten verder en
bij de Vinkbrug liggen ze een tikje voor.
Toen had de ploeg van Die Leythe echter
kans om voor ite komen, doch terwijl
Njord zoo dicht mogelijk den binnenkant
der baan hield en Asoeardi zijn boot te
veel naar rechts hield, zoo zelfs dat de
riemen van beiden rakelings over het wa
tervlak scheerden, lagen beide booten na
den bocht weer gelijk. Njord, die hierdoor
een voorsprong had. daar Die Leythe W.
lengte eerder door de finish moest, bleef,
met de overwinning in zicht, zonder veel
inspaning doorroeien. Die Leythe raak;
dan wat achter en op 200 Meter van d',
finish zijn zij een lengte achter. Juist of
de eindstreep lag er toen nog een tjalk iï.
de baan, waardoor Die Leythe nog eer
bocht moest maken, zoodat Njord ah
eerste eindigde in 8 min 7 sec. met 1 Y\
lengte voor Die Leythe.
Nadat de roeiers zich verkleed hadden
had de prijsuitreiking plaats. Dr. van
Iterson noemde dezen wedstrijd belangrijk
omdat zijn doel was de roeiers zck lang
mogelijk in do booten te houden en de
spanning te doen voortduren. Spr.
bracht een ceresaluut aan degenen, die hun
medewerking voor dozen wedstrijd hadden
verleend en hoopte, dat deze wedstrijd een
prikkel mocht zijn voor de toekomst, om
zoodoendo nog meerdere dergelijke wed
strijden te houden. Daarna reikte dr. van
Iterson de medaille aan Njord uit.
SCHERMEN.
Competitiewedstrijd K.IM.A.S.B.
In de gymnastiekzaal der voormalige
Oranjekazerne te 's-Gravenhage is Zater
dagmiddag de ontmoeting op degen en sa
bel gehouden tusschen do viertallen van
do Haagsche Officieren Scherm club en Lei
den, onder leiding van den heer Kramer
uit Rotterdam.
Op dezen won Leiden met 10 tegen 0
part. en 17 tegen 22 ontvangen treffers.
Voor Leiden kwamen uit: kapt. A. E. W.
de Jong 4 gew. part., luit. Verkuijll 1 gew
part., lt. Bruins 3 gew. part., en de keer
Henny 2 gew. part. Voor de Haagsche Of
ficieren schermden kapt. H. de Jong Igew
part., rilmoesler Wirin 2 gew. part., kapt.
Gude 2 gew. part. en kapt. Manrenbrecker
1 gew. part.
Leiden heeft door deze overwinning het
kampioenschap van deze afdecling op de
gen behaald.
Terwijl op degen om twee treffers werd
geschermd, werd op sabel om vier tref
fers getrokken. Thans behaalde do Haag
sche Officieren do overwinning, n.l. mc\
10 tegen 6 partijen ,en 35 ontvangen en.
49 gegeven treffers. Bij den Haag had lt.
Colenbrander 2 gew. part., lt. jhr. Kin
schot 2 gew. part., kapt. Gude 3 gew. part.
cn de heer v. d. Mandele 3 gew. part. Bij
Leiden won lt. Bruins 1 part., kapt. A. E.
W. do Jong 4 part., Hamsing 0 part. en
Burghart 1 part.
