Uw gezondheid
Calvin Coolidge, „Calvin de Zwijger",
Eooals men hem noemt, is geboren onder
de boeren van New England. Al zijn voor
vaderen waren landbouwers en toen hij
nog een jongen was, hielp Coolidge steeds
eijn vader op de suikervelden van Ver
mont.
Hij studeerde voor advocaat en werd
jgouverneur van Massachusetts.
Coolidge is het echte type van den New
Englander. Rustig en „droog" in zijn ma
nieren, bekend om zijn rechtschapenheid.
Hij is onafgebroken republikein geweest.
Vóór zijn verkiezing tot vice-president in
1920 was bij voornamelijk bekend door
de strenge wijze, waarop op in 1918 de
politiestaking te Boston den kop indrukte,
iets waarbij duidelijk bleek hoe fel hij
staat tegenover ieder „extremisme'' en on
wettige agitatie.
De politiek, tot nu toe gevolgd, zal dus
in de eerste jaren ook zoo blijven. Geen
deelneming aan den Volkenbond, den neus
niet steken in den Europeeschen warwin
kel. D.w.z. zich zelve niet binden, want dat
een man als Dawes, zich niet met Euro-
peesche zaken zou willen bezighouden, is
niet aan te nemen. Dawes is evenals Coo
lidge van eenvoudige afkomst en geheel
en al een „self-mdae man". Als jonge
man diende hij als machinist op een
klein spoorlijntje in Ohio. Later studeer
de hij rechten, werd advocaat, vestigde
zich als bankier te Chicago, en steeg tij
dens den oorlog tot den rang van „alge
meen agent voor de aankoopen van het
Amerikaanscbe leger" met den rang van
„brigadier-general".
SPORT
VOETBAL.
R.-K. FEDERATIE.
Overzicht.
Zoo langzaam aan beginnen we eenig
idee te krijgen van bet gehalte der diver
se clubs in de tweede klasse H., de afd.ee-
ling, waarin de Leidenaars zijn ingedeeld.
Nog slechts een zestal wedstrijden waren
er tot Zondag j.l. gespeeld en ihoe weinig
schutterscapaciteiten er in die clubs schui
len, misschien kunnen we ook wel zeggen,
hoe hecht de verdedigingen zijn, blijkt
wel uit het aantal gemaakte doelpunten,
dat slechts 7 bedraagt. In alle zes de wed
strijden had de tegenpartij geen enkel
doelpunt gemaakt, in twee was de stand
geheel blank en uit dit alles blijkt dus wel
duidelijk, dat het krachtsverschil zeer mi
niem. is.
"We gelooven dan ook, dat het wel zeer
moeilijk zal blijven voorspellingen omtrent
de uitslagen te doen.
Morgen komen alle elftallen in bet veld.
De Leidenaren moeten naar Montfoort,
dat met 1—0 van Gr. Floris won en met
dezelfde cijfers van Donk verloor. Gr. Flo
ris speelde een puntloos gelijk spel met
V.E.P. waarvan Leiden met 20 ver
loor.
Hieruit blijkt op papier dus wel, dat
Montfoort op papier sterker is dan V. E.
P., maar we weten, dat de Leidenaars zich
in Woerden lang niet gemakkelijk konden
bewegen en dus valt er nog weer wei
nig te zeggen van wat het resultaat mor
gen zal zijn. De Leidenaars zijn met den
besten moed bezield en dus hopen we,
dat zij zich volledig zullen geven en er in
slagen mogen de puntjes mee naar Lei
den te nemen.
V.E.P. ontvangt in Woerden Excelsior,
dat zijn eersten wedstrijd speelt. We die
nen af te wachten wat het resultaat zal
zijn.
P.V.G. II gaat naar Gouda, waar Donk
wel van zich zal afbijten. Graaf Floris is
de gast van Graaf Willem, wat dus wel
een hoogstaande partij mag worden.
Wedstrijdprogramma voor a.s, Zorvdag.
Eerste Klasse,
Palemig—T.A.C. v. Haaren
Chevremont—Rapid G. Knipschild
CaesarR.K.M.S.V. v. Neerden
Overgang A.
Noviomagum—Mulo v. d. Brand
R.K.T.V.V.Gejmep v. d. Bosch
Overgang B.
's BoschWeert P. Akkermans
Overgang O..
P.H.N.E.O. H. Brinkhuis
Volhard.—Cranend. J. Leijdekkers
Overgang D.
P.V.C.—Be Fair G. Starren
Vooruit—'Wilskracht v. Wijk
R.K.B.V.Limvio J. Drayers
Overgang E.
CelerGr. Wdlem II F. v. Veen
R.K.A.V.H.B.G G. Kruyver
De MeerD.H.L. H. J. v. Tol
2e klasse H.
Montfoort—Leiden J. Agterberg
V.E.P.Excelsior D. Greeden
Gr. Willem II 2—Gr. Floris J. Witgens
D.Ö.N.K.—P.V.G. II H. de Burger
DIOC. HAARL. BOND.
Overzicht.
'Als we nog even terugzien op de uitsla
gen van den vorigen wedstrijddag, voor
zoover de eerste klas betreft, dan komen
we tot de conclusie, dat er slechts een en
kele uitslag ongeveer aan de verwachtin
gen heeft voldaan. Dat is geweest in den
wedstrijd W.F.C. IT.IJ.B.B. I. Dit ge
lijk spel toch verraste net zoozeer als dat
in Beverwijk tegen HB.C. II of in Sant
poort, waar Concordia niet kon winnen,
om maar niet eens van de onverwachte
nederlaag van S.J.C. te spreken.
En als we het programma voor morgen
bezien, laten de uitslagen zich toch weer
niet moeilijk voorspellen, de noodige ver
rassingen voorbehouden.
Lisse, dat bij de Haarlemsche Geel
Zwarten te gast gaat zal daar een har
den dobber hebben om eenig succes te boe
ken. Wij gelooven, dat de puntjes wel bij
de Haarlemmers zullen blijven.
En wat W.F.C. deed ten aanzien van
T.IJ.B.B., waarom zou zulks ook niet ge
schieden ten opzichte van Concordia in
Hillegom. Alleen het terrein-voordeel van
de thuisclub doet ons voor haar een klei
ne overwinning niet onmogelijk achten.
S.J.C. zal na de twee onverwachte ne
derlagen wel heter oppassen en van de
zwakste in deze afdeeling moet er zeker
gewonnen worden.
R.K.V.Z. beeft den goeden weg gevon
den en zal zich tegen Beverwijk wel even
min de mindere willen toonen.
Wat de Leiden-reserves tot nu toe ge
presteerd hebben is zeer weinig geweest.
Niet, dat we meer van hen verwacht had
den. Daartoe zijn zij te zwak, vooral ech
ter tengevolge van het steeds zoo onvolle
dig uitkomen. En hoewel we voor morgen
tegen Geel-Wit allerminst een beter resul
taat, dan tot heden toe bet geval was,
verwachten, hopen we tooh, dat de reser
ves zoo volledig mogelijk uitkomen. Wie
weet wat dan nog bereikt wordt.
De derby in Haarlem tusschen Victrix
I cal T.IJ.B.B. II zal wel in het voordeel
van de thuisclub eindigen.
Lisse II zag zich Zondag twee kostbare
puntjes ontnomen door Teijlingen, dat
werkelijk- geen slecht figuur maakt bij
zijn eerste optreden in den Bond. Daar
om zullen de Lissers het verlorene trach
ten in te halen ten koste van Voorhout.
Maar ook Teylingen zal zich op de eerste
plaats wel weten te handhaven en met de
beide puntjes uit Noordwijk naar huis
gaan.
Voor E.M.S. II, dat Zondag de eerste
nederlaag moest ontvangen van Teylingen
geven we tegen Concordia II ook al geen
groote kans, of de nederlaag van Zondag
j.l. moet tot meerdere activiteit van de
voorhoede prikkelen.
De laatste wedstrijd in deze klasse
wordt in Oegstgeest gespeeld, waar Leiden
ni te gast komt.
De eerste overwinning van O.V.V. zal
ongetwijfeld wel aanstekelijk werken en
we gelooven. dat de Leidenaars daarvan
do dupe zullen worden. Eén goede raad
nog aan de jongens van Meershoek:
schieten
De club uit Leidsehendam gaat bij
Graaf Floris 3 op bezoek. Wij hopen op
een volledig herstel der Dambewoners
en een goed succes in Den Haag.
Lisse III zal de puntjes wel meenemen
uit Noordwijk en R.V.C. kan de tweede
thuis-overwinning behalen ten koste van
Teylingen II.
Blauw-Zwart I zal zich wel handhaven
In Wassenaar ten opzichte van Westlan-
dia II en A V.V. II zal heter werk moe
ten doen dan voorheen en eens beginnen
met een overwinning
Wedstrijdpregramma voor a.s. Zendag.
E e r s t e klas B.
T.IJ.B.B. ILisse I J. Moeren
Concordia IW.F.C. I D. Haverkora
R.K.V.Z. I—Beverwijk II Th. Dobbe
H.B.C. II—S.J.C. I
Tweede klasse D.
Victrix IT.IJ.B.B. II L. Pirovano
Leiden IIGeel-Wit I Joh. Meyer
Derde klasse. E
Voorhout ILisse II G. Pijnacker
O V.V. I—Leiden III C. L. de Haas
iitiifiiiTiiiifiinnnFinii....,.,..i „1U1.
kunt U tegen de gevaren
van verkoudheid het beste
beschutten met de desin-
fecteerend en oplossend
werkende
WYBER?
TABLETTEN
Groote doozen 65 Cts
S.J.C. Iï—Teylingen I C. v. d. Klugt
E.M.S. IIConcordia II B. yan Dorp
D er de klasse G
Westlandia I—S.V.N. II B. J. Halkes
Gr. Floris 3—A.V.V. I 12.30 u.
A. Duivenstein
Vierde klasse F.
Leiden IVVoorhout II 12.30 u.
Joh. Meyer
S.J.C. IH—Lisse III 12.30 u. H. Zoet
R.V.C. I—Teylingen II H. Caspers
Vierde klasse G
Blauw Zwart I—Westl. II A. v. d. Heydt
A.V.V. II P.S.G. II A. Knijnenburg
Junioren-Competitie.
District Leiden.
2 uur: LisseS.J.C.
1 uur: E.M.S. II—Leiden.
Bestuursvergadering.
Het bestuur van den D. H. V. B. ver
gaderde te Amsterdam. Aanwezig waren
alle leden en de geestelijk adviseur, kape
laan Looyaard. Verschillende reglemen
taire kwesties van vrij belangrijken aard
werden aan een uitvoerige bespreking on
derworpen, als daar zijn: Geval Honig—
P.V.C.B.Zwaluwen. H. verbond zich in
Juli schriftelijk, verplichte (beker)-wed-
strijden voor P.V.C.B. te spelen, maar
ging desondanks toch naar de Zwaluwen
over, zich beroepend op zijn lidmaatschap
der St. Jozefsgezellenvereeniging P.V.G.
B. schorste hem deswege voor 20 maan
den, aanvoerende dat H. een reglements
bepaling van de vereeniging overtrad, en
vroeg overneming van deze schorsing door
den bond. Het bestuur vond, na gehouden
voor-onderzoek, wel termen tot straf aan
wezig, maar oordeelde de door P.V.C.B.
uitgesproken straf veel te hoog. Het be
paalde, dat de inmiddels voorloopig over
genomen schorsing 1 Januari 1925 voor
den bond geëindigd zal zijn.
Vervolgens het niet doorgaan van den
bekerwedstrijd LeidenR.K.A.V., op den
Zondag na de 3-Octoberviering. De con
sul, lid van Leiden, had het terrein afge
keurd of beter gezegd, den wedstrijd af
gelast met het oog op de weersgesteldheid.
Hij had het terrein niet gezien. Het tele
gram van afkeuring kwam niet tijdig in
het bezit van R.K.A.V., dat een vergeef-
sche reis maakte en op vermoeden van
een zeker verband tusschen de afkeuring
en de 3 October-feesten volle toepassing
van bet reglement in baar voordeel eisch-
te. Het bestuur oordeelde een nader on
derzoek gewensebt naar de oorzaak van
het niet tijdig ontvangen van het telegram
dat tijdig van Leiden uit afgezonden was.
Het concludeerde voorts, dat de consul in
elk geval lichtvaardig gehandeld had.
Vervolgens werden verscheidene advie
zen van districtsbesturen overgenomen in
zake bestraffing van spelers, die overtre
dingen bij wedstrijden hadden begaan.
Strenge straffen werden opgelegd.
Een merkwaardig geval werd nog be
handeld. Het bestuur publiceerde een wed
strijdprogramma voor één Zondag, tien
dagen voor den bewusten dag (den eersten
Zondag in October). Door een misstelling
vermeldden de officieele mededeelingen bo
ven dit programma echter niet den datum
5 October, doch de woorden „maandpro-
gramma voor October". Donderdag voor
den bewusten Zondag kregen de vereeni-
gingen bevestiging, dat bedoelde wedstrij
den Zondags* moesten worden gespeeld.
Een vereeniging weigerde op grond van
art. 92, betoogend dat baar niet „4 dagen
te voren de mogelijkheid van het door
gaan van den wedstrijd'' bekend was. Het
bestuur deelde de opvatting van den com
petitieleider, die meende, dat deze „moge
lijkheid" stellig wel aanwezig was, ook
voor hen, die zich gaarne blindstaren op
den letter van het reglement. Het bestuur
besloot, deze aangelegenheid ter beslissing
voor te leggen aan de Commissie van Be
roep, die hiermede voor de eerste maal
sinds het bestaan van den bond, func-
tioneeren zal.
Voorts werden eenige technische voor
stellen van den secretaris aangenomen en
de promotie- en degradatieregeling voor
de le klasse vastgesteld.
Opnieuw kwam de houding der vereeni
ging Leonidas te Rotterdam ter sprake,
vooral naar aanleiding van een publica
tie, dat deze vereeniging weer haar prae-
dicaat R.-K. en een geestelijk adviseur
gekregen heeft. Vastgesteld werd, dat der
vereeniging haar rechten als katholieke
vereeniging eenigen tijd onthouden zijn,
dat daaraan op verzoek van den secretaris
van den Bisschop, geen publicatie was
gegeven; dat thans die rechten door Mgr.
weer aan Leonidas gegeven zijn, echter
onder beding dat de vereeniging met in
gang van het nieuwe seizoen weer in
Roomsch* verband speelt, met zooveel elf
tallen als, ten genoegen van het Bondsbe-
stuur vastgesteld.
Tenslotte besloot het bestuur steun te
verleenen aan de stichting van een zelf
standige katholieke-athletiek-organisatie,
waarhij met het bestuur van den D. H. G.
B. overleg zal worden gezocht.
Bij de rondvraag worden verschillende
onderwerpen besproken en bleek o.a., dat
het ledental vooruitgaande is.
NEDERLANDSCHE VOETBALBOND.
Overzicht.
De competitie staat morgen voor de Zui
delijke eerste klasse stil. doordat in Eind
hoven het Luxemburgsch elftal op bezoek
komt. Wij hopen, dat de Zuidelijke Neder
landers evenals het nationaal elftal Zondag
jl. een goed succes mogen behalen.
Wat de competitie betreft zien we mor
gen de Gooibewoners bij A. S. C. t© gast.
We zijn benieuwd, of dan eindelijk toch de
rood-zwarte aanhang eens bevredigd zal
worden. Hoewel de gasten niet te onder
schatten zijn en eenige menschen in de
voorhoede een goede bewaking noodig heb
ben. zijn we toch nog weer optimist ge
noeg. om een gunstig resultaat te verwach
ten.
Blauw Wit zal een harden dobber heb
ben aan H. F. C., wiens uitmuntende kee
per een bolwerk is. dat niet makkelijk te
doorboren zal blijken.
Feijenoord dient, natuurlijk te winnen
van Quick en de Haarlemsche roodbroe-
ken zijn aan hun wisselvalligheid ver
plicht thans ook Sparta onder de knie te
houden.
Unitas kan zich nog wat hoogerop wer
ken ten koste van Z. F. C.
In de Afdeeling II is de meest 'belang
rijke wedstrijd die in Amsterdam, waar
E. D. O. bij Ajax op bezoek komt. Het
blijkt al meer, dat de nieuwe eerste klas-
sers toch niet die capaciteiten hebben, die
men hun aanvankelijk toedacht. Tegen het
betere, meer geroutineerde spel der leiden
de clubs kunnen zij het toch werkelijk niet
uithouden. Wij verwachten voor morgen
dan ook de derde nederlaag der Haarlem
mers.
Naast deze thuisoverwinning van Ajax
verwachten we ook voor de andere wed
strijden eveneens overwinningen van de
thuisclubs.
Natuurlijk zijn verrassingen lang niet
uitgesloten, maar op papier mogen we toch
wel verwachten, dat R. C. H. zich zal hand
haven tegen de zwakke Rotterdammers van
den Scliieweg, dat de Stormvogels in the
running zullen willen blijven ten koste van
H. V. V., dat H. B. S. zich niet zal laten
kloppen door Excelsior en dat tenslotte U.
V. V. wel in staat zal zijn zich de be wo
oers van den Markettenweg uit Dordt
van het lijf te houden.
Yoor de derde klasse A zijn alle Leidsche
clubs vrij, doch in Bodegraven zal het er
spannen tusschen de club van dien naam
en Alphen. Twee oude rivalen komen hier
dn het strijdperk en alhoewel wij het niet
uitgesloten achten, dat de thuisclub voor
een verrassing zou kunnen zorgen, houden
we het toch op een overwinning der meer
geroutineerde Alphenaren.
De strijd in Den Haag tusschen R. V. C.
en Siod zal wel een nieuwe nederlaag voor
de Hagenaars opleveren.
A. S. C. II krijgt een kansje in Den
Haag tegen Quick II. Mogen de Leidenaars
niet teleurstellen.
Lugdunum II krijgt een zwaren strijd,
•waar de Schiedammers op bezoek komen.
Een overwinning is desniettemin mogelijk,
indien er met energie gespeeld wordt.
Alphen II zal het. in Delft wel klaar spe
len tegen Concordia II.
Wedstrijdprogramma voor a.s, Zondag.
Landenwedstrijd.
EindhovenZuid-NederlandLuxemburg.
AFDEELING I.
Eerste klasse.
Haarlem: H. F. C.—Blauw Wit
Rotterdam: Feijenoord—Quick
Leiden: A. S. C.—'t Gooi
Rotterdam: Sparta—Haarlem
Gorcum: Unitas—Z. F. C.
AFDEELING II.
Eerste Klasse.
Haarlem: R. O. H.V. O. C.
IJmuiden: Stormvogels—H. V. V,
Den Haag: H. B. S.—Excelsior
Amsterdam: Ajax—E. D. O.
Utrecht: U. V. V.—D. F. C.
Derde klasse A
Den Haag: R. Y. C.S. I. O. D.
BodegravenBodegravenAlphen.
Ros 2e klasse A
Schiedam: S. V. V. II—Olympia II
Den Haag: B. M. T. II—A. D. O. II
Den Haag: Quick II—A. S. C. II
Res 3eklasseA
Den Haag: V. U. C. II—H. D. V. S. III
Delft: Concordia IIAlphen II
Leiden: Lugdunum IIS. V. V. III
AFDEELING III.
Eerste Klasse.
Wageningen: WageningenEnsch. Boys.
Deventer: Go-Ahead—Quick
Almelo: Heracles—U. D.
Enschede: EnschedeHengelo
Arnhem: VitesseZ. A. C.
AFDEELING V.
Eerste Klasse.
Groningen: VeloeitasFrisia
Groningen: G. Y. Y.Achilles
Leeuwarden: FrieslandBe Quick
Leeuwarden: LeeuwardenW. Y. V.
Veendam: VeendamAlcides
KORFBAL.
NEDERLANDSCHE KORFBALBOND.
Wedstrijdprogramma voor a s. Zondag.
Westelijke le k Las se N.
Amsterdam: D. E. V.Nausikaa
Amsterdam: Westerkwartier—Advendo
Hilversum: Excelsior—D. T. Y.
Westeliike te klasse Z.
Rotterdam: O. S. C. R.Vitesse
Den Haag: H. K. V.-H. S. V.
DordrechtDordrechtVelox
Overgangsklasse N.
Amsterdam: HerculesK. v. O.
Amsterdam: SwiftTecka-
Haarlem: HaarlemWeslerkwartier II
Overga n s siclasse Z
Den Haag: VitesseD. K. C.
Den Haag: H. B. S.Het Zuiden
Dordrecht: T. O. V.—A. L. O.
Westelijke2eklasseF.
Leiden: S. D. O.—Emma
Leiden: Vitesse IIOns Eibernest.
Oostelijke le klasse A.
Arnhem: QuickE. K. C. A.
Eindhoven: PhilipsRapid,
Oostelijke le klasse B.
Almelo: AchillesD. O. S.
Hengelo: H. K. C.—A. K C.
GOUDSC'HE VOETBALBOND.
Wedstrijdprogramma voor a.s. Zondag.
le Klasse A.
Alphen III-O. N. A. II
Gouda IIAlphia I.
le Klasse B.
Zwervers IO. N. A. III.
Moordrecht IHaastrecht I.
2e Klasse A.
Woerden IIO. N. A. IV.
Vriendschap IOudewater I.
2e Klasse B.
Schoonhoven IIIGouda IIL
3e Klasse.
Alphia IIIGouda IV.
O. N. A. VBodegraven III.
Gouda VStolwijk I.
4e Klasse.
Haastrecht II—Stolwijk II.
Gouderak ITVriendschap III.
Oudewater IIG. S. V. IV.
Uit den Goudschen Hoek.
De afwerking van het competitieptt
gramma voor den G. V. B. gaat vooiaï
wat de hoogere afdeelingen betreft zeer
vlot. Zoo heeft. Bed graven II reeds
helft barer wedstrijden gespeeld terwijl
na. a.s. Zondg verschillende vereenigü*
gen dit getal bereikt zullen hebben,
intreding der -winterperiode heeft de G. I
B. dus reeds een mooien voorsprong
kan uitstel van enkele wedstrijden 'hei
meer schaden.
Voor de le Klasse A ontmoet Zondsj
a.s. Alphen III O. N. A. II, een be-zoef
waarvan de gasten weinig vreugde zulki
beleven. De punten blijven hier beiden i'>
Alphen.
Aan gene zijde der Alpen.
ROMA AETERNA
Wanneer u alles weten wilde, wat er
over de Paladijn te vertellen is en was,
zouden er kolommen mee gemoeid zijn
ja, de heele krant ging er aan! Kort ge
zegd: de Palatijn ia een der zeven heuvels.
Op deze heuvel ia Rome gesticht. Later
bouwden de keizers er hun paleizen.
Te midden der lage en moeilijk te on
derscheiden bouwvallen der keizerlijke
paleizen staat het idyllisch huis van Boni,
den directeur der opgravingen, die vanuit
de groote vensters zijner studeerkamer heen
kijkt over de ruïnes van het Forum be
neden hem in de vlakte.
Boni is een idealist zie zijn huis, zie
de weelderige rozentuin. Tot voor kort
werd elk .grasje, elk bloemetje van Forum
en Palatijn geweerd en nu, sedert Boni
de opgravingen leidt nu wordt het
oude ruïnenveld met elke nieuwe lente be
dolven onder een weelde van groen en
bloemen. Wat zou het Forum, wat zou de
Palatijn zijn zonder Boni's bloemen?
Met de bloemen zijn de vogels gekomen.
Hot heeft mij groot plezier gedaan in
Italië zoo veel vogels te zien en te hooren.
Vooral veel gier-zwaluwen. Op zomeravon
den kan je de zwaTfe vogels in de steden
en dorpen van ons land om de kerktorens
fcien rwieren. Maar zooveel als er dien
avond op het Forum rondvlogen onder ein
deloos gesnap; zonder overdrijven; hon
derden en honderden.
Nu 'kan ik wel een heele beschrijving
geven van de Palatijnsche ruines, maar
ten eerste hebben de keizers hun paleizen
kris-kras door malkander gebouwd, ten
tweede heb ik er betrekkelijk weinig van
gezien. Toen ik de PaLtijn opging flod
derden de broekspijpen om m'n beenen,
zoo moe was ik, Dios zocht en vond ik een
bank in de koele schaduw van een .steen
eik, op een vooruitspringend gedeelte van
de roits, waar weleer het paleis van Ca
ligula stond.
Je moest wel droomen gewild of niet.
De naam Cali roept reeds onmen-
schelijke wreedheden voor den geest. Toen
er'eens geen voldoend aantal zwaardvech
ter in het Colosseum was om tegen de
wilde dieren te strijden liet keizer Cali
gula de eerst aangekomen toeschouwers
in het worstelperk werpen nadat men
hun eerst de tong had uitgesneden om
bun klachten niet ite hooren.
0' de toestand was vreeselijk in de Ro-
meinsche oudheid. Vooreerst de slaver
nij 1). Te Rome hadden vele burgers 1000
slaven, andere 10.000, weer andere 20.000.
Het getal dezer ongelukkigen was zoo
groot, dat de Senaat verbood hun een bij
zonder kleed te geven uit vrees, dat zij
hun getalsterkte zouden kunnen nagaan en
opstandig worden. Want hun leven was
wanhopig. Varro noemt do slaven op on
der de werktuigen: „Er is echter één on
derscheid, zegit hij: de ossen namelijk
loeien, de slaven spreken en de ploeg zegt
niets". Cato, de strenge Censor zegt eenvou
dig: „Een verstandig grondbezitter moet
zich ontdoen van alle werktuigen, die niet
meer bruikbaar zijn, als versleten ploegen,
oude paarden, afgeleefde slaven".
En de Romeinsche wet bekrachtigde deze
barbaarsche opvattingen. Een slaaf mocht
dan ook met de meest schaamtelooze wil
lekeur behandeld en mishandeld worden;
bezweek hij onder de geeselslagen, dan
was de mecsler nochtans niemand verant
woording schuldig. Wetsbepaling was het,
dat wanneer een heer door een zijner sla
ven gedood was, alle overige, die onder
hetzelfde dak woonden, gekruisigd werden,
hoe talrijk zij ook waren.
't Spreekt vanzelf, dat de raad van den
braven Cato werd opgevolgd en menig
„verstandig" grondbezitter da slaven, die
wegens ziekte of ouderdom niet meer kon
den werken, eenvoudig dooddo of van
honger liet omkomen. Is het wonder, dat
de Oude Pluvius deze klasse van dieren „de
vertwijfelden" noemt, dat Seneca, den
smadelijksten dood nog boven de slavernij
verkieslijk acht?
Naast de slavernij bestond er iels nog
verschrikkelijkers: de spelen in het strijd
perk en de gevechten der gladiatoren. Voor
De zedeloosheid die toenmaals heerschte,
laa.t zich nauwelijks uit de verte aandui
den en zelfs de meest schaamtelooze
pornograaf onzer dagen zal zich wel wach
ten ze in haai- volle walgelijkheid af te
schilderen.
Zóó was de toestand vóór de komst van
Christus. De zuiveren van harte temidden
van de bedorven Romeinsche beschaving
snakten naar den Verlosser die de verloren
schapen zal gaan opzoeken" en de be
droefden troosten". Die 'het aanschijn der
aarde vernieuwen zou
Plotseling wordt ik opgeschrikt uit dit
gedroom. Allo klokken van de vier honderd
kerken des Eeuwige Stad jubelen het An
gelus door den sttillen avond:
En het Woord is Vleesch geworden
En het heeft onder ons gewoond
1). Een en ander ontleend aan Apologie
van het Christendom, dr. y. Oppenraay.
de bevolking van het heidensch9 Rome
was er geen grooter vermaak dan te zien
dat menschen elkaar doodden, of door wil
de dieren verscheurd werden. De dag was
er niet lang genoeg voor, zelfs in den nacht
werden die menschenslachtingen bij fak
kellicht voortgezet.
De barmhartigheid werd in deze „gou
den"' eeuwen een ondeugd des harten ge
noemd. De ware wijze, zegt Seneca ergeW
kent geen medelijden.
De toestand der vrouwen was ellende
zij werden beschouwd als wezens van
ger orde. Zij namen een onlcerenir
plaats in in de maatschappij. De kinder?
hadden het niet veel beter en waren
heel overgegeven aan den willekeur v3'
den vader. Te Rome bestond het gcbruit
dat wanneer een kind geboren was
het voor de voeten van zijn vader n
logde.. Als deze het in z'jn armen na?
mocht best blijven leven. Als hij daar|
tegen het kind op den grond liet hgge»
werd het geworgd of met het vuilnis
de riolen geworpen, of op de marktplaats?
neergelegd, waar het gewoonlijk van nol
ger omkwam. De kindermoord en diu«';
andere gruweldaden werden b'.j de
densche volkeren algemeen toegelaten
ten!J
zichte van de kinderen: „Niets is onrea
lijker, dan dat men het nuttelooze uit
hms verwijdert: en de ernstige Quint"
nus verklaart, „dat het dikwijls een^
daad is een mensch te dooclen, maar
nigmaal een zeer schoone daad zij11 els
kinderen om te brengen".
