Bureaux: RAPENBURG No. 10 - LEIDEN
16e Jaargsr
WO7MSOAG 5 NOVEMBER 1924-
No. 4785
Sfc £eidózh& Sou/tcml'
fa ABONNEMENTSPRIJSbadraagl bij vooruitbetaling
Voor teidea 19 cent per week 12.50 per kwartaal,
Bij onze Agenten 20 cent per week 12.60 per kwartaal,
franco per poet I 2.95 per kwartaal,
flot Gefflnstreenl Zondagsblad la voor de Abonnffi ver
krijgbaar tegen betaling van 50 et. per kwartaal, by voor
uitbetaling. Afzonderlijke nummers 5 ct., met Geïllustreerd
fondagablad 9 dt.
«aasmmmam bi m a—i
OR blad verschijnt eiken dag afgezonderd Zon* en Feestdagen i
o TIL. INT. ADMINISTRATIE 935 REDACTIE 15
GIRONUMMER 103003 POSTBUS No. II
OE ADVERTENTIEPRIJS BEDRAAGT l
Gewone advortenlISn 30 cent per regel
tVoce Ingezonden Mededeelingen wordt tel
c dubbele van het tarief berekend. 2
Kldlnn adverlentiën, van ten hoogste 90 woorden, waaift
betrekkingen worden aangeboden of gevraagd, hoor en tv
huur, koop en verkoop f0.50«
1 jit nummer bestaat uit tv
SS
De actie van „St.-Michaël".
_«t dagblad „De Gelderlander" schrijft
'"tiaar aanleiding van de actie van ihel Do-
iocratisch Verbond „St. Miöhiël", dat
el jammer is. dat een minderheid in de
artij zich laat organiseeren.
Het is te betreuren, dat zij bet ge
vaar, door bet nieuwe kiesreglement in
potentie gebracht, dadelijk acuut en vi
rulent acuut hebben gemaakt.
Dat zij dit gevaar niet hebben ont
weken.
Zich niet bepaald tot eenige sa
menwerking, welke bet wezen on
zer eenheid zou hebben ontzien.
Geen partij in de partij bad men mo*
gen vormen.
Het onkruid der scheuring niet mo
gen uitzaaien.
Maar dat zij er is, deze minderheid,
en straks haar eandidaten in de Kamer
zal brengen, is haar recht.
Haar eenige fout is bare aparte en
als b 1 ij vend bedoelde organisatie.
Wij hebben in dit citaat zelf eenige
jllatingen gespatieerd.
Daarin wordt te kennen gegeven, dat
u r geen bezwaar bestaat tegen een samen-
,0'® rerking v n leden in den Bond, indien
samenwerking zich bepaalt tot een
vorm, dat „het wezen onzer
ealieid" daarbij wordt ontzien.
En verder, dat niet te veroordeelen is
o^Ten organisatie in de organisatie, in-
ion die organisatie maar niet een
iparte en blijvend bedoelde organisa-
ni ie" is. v
Wij willen er bier aan berinneren, dat
le hoofdredacteur van „De Gelderlander",
e beer v. d. Kallen, een dergenen was,
ie zich indertijd ter Bondsvergadering
iet warmte hebben verzet tegen bet lijs-
ai-stelsel, ontworpen in bet rapport-
large; en dat er toe is gevormd een nieu-
;elj ?e commissie, waarin ook de beer v. d.
zitting bad, die een ander stelsel, met
en soort van evenredige vertegenwoordi-
;ing in de partij, zou ontwerpen, z 0 n-
ler bet. lijsten-systeem. Tegen
- lat lijs ten-systeem toch bad de meerder-
ïeid dier Bondsvergadering overwegend!
iczwaar, omdat bet een gevaar inhield
roor het vormen van organisaties in de
ttganisatie.
Inderdaad, bet bestaan van zulk een
Jevaar kon niet worden ontkend.
En er is, door de commissie-Bongaerts,
sen ander stelsel ontworpen en ton slotte
loor de Bondsvergadering aanvaard,
aar nu we staan voor de practijkvaa
kiesstelsel zonder het lijsten-systeem,
mag wel 'ns worden gevraagd, of nu niet
gevaar voor organisaties in
le organiatie dreigend is.
Ongetwijfeld, het lij sten-stelsel, als zoo-
lanig, riep voor den geesfr op een onder
scheiding in de partij van verschillende
poepen, bevatte een splitsing der partij
in potentie, die vrij gemakkelijk reëel zou
tannen worden. Het nu vigeerende stelsel
echter, zonder bet lijsten-systeem n.L,
dringt die onderscheiding en de mogelij k-
van splitsing meer naar achteren.
Men zal ons bier tegenwerpenen nu beeft
men al het Democratisch Verbond. Dat
Democratisch. Verbond zou echter, naar
onze besliste overtuiging, bij alle moge
lijke kiesstelsels in den een of anderen
jorm zijn opgedoken I
Maar men kan de beide aangeduide
ook van een anderen kant be-
Wij kunnen er n.l. op wijzen, dat
let bij bet lijstenstelsel mogelijk was, dat
fcroepen van personen ovor verschillende
(j[ kiesstelsels verspreid, eandidaten indien
den, zonder vooraf voeling met el-
'jj kaar te houden, later de lijsten verbon
den, en dan bij de stemming succes zou-
Hden hebben. En dat nu is bij bet nu vigee-
ïendc stelsel veel minder goed mogelijk
I Een der ontwerpers daarvan, de hoofd
redacteur van „De Gelderlander", schijnt
;let biermede met ons eens te zijn, blij
kens de door ons gespatieerde uitlatingen
zijn geciteerd artikel,
t Wij willen degenen, die de actie van
>>St. Michael'' -bestrijden, waarschuwen,
dat zij niet te veel willen bewijzen
daardoor niets bewijzen
i Tc veel wil bij bewijzen, die gaat aan
tonen, dat een groep personen, die het
®iet met de candidaatstelling, belichaamd
111 het Politiek Advies, eens zouden zijn,
wnvoudig maar, ieder hunner in den eigen
kieskring, een anderen candidaat, die ge
steld is en hun wel in den geest valt,
zouden kunnen stemmen. Bij zulk een on
georganiseerde stemming toch i3 succes
PyDa zeker uitgesloten; omdat er in het
aangenomen kiesstelsel geen lijsten
21jn' zoodat alleen stemmen, op eenzelfden
jjaani uitgebracht, bij elkaar kunnen wor-
flon opgeteld. "Wanneer dus b.v. twee can
taten van een zelfde soort, b.v. „demo-
riten'in een zelfden kieskring zijn inge
diend, kan daardoor juist de kans op ver
kiezing van één bimner mislukken. Voor
ben, die bet met het Politiek Advies niet
eens zouden zijn, is dus, over de grenzen der
afzonderlijke kieskringen been, een zekere
organisatie in de actie voor een andere
candidaatstelling vereischt, willen zij
daarbij eenige ernstige kans op succes
hebben. 1 1 1
Maarwij zeggen voor ben, die het
met bet Politiek Advies niet eens
zouden z ij n.Er schijnt aan 'her
innerd te moeten worden, dat er in de
Katholieke Staatspartij met veel zorg is
samengesteld een Adviseerend College, dat
na ernstige overweging een Politiek Ad
vies zal uitbrengen. En voordat van dat
Politiek Advies iets bekend is, kan men
toch niet al gaan doec, alsof men bet er
niet mede eens is
BUITENLAÜD
Frankrijk.
Conflict tussehen Mgr. Cerretti en de
regeering.
Een domme rede van Albert.
Zondag j.l. beeft de Franscbe minister
van Onderwijs, Frangois Albert, een rede
voering gehouden, waarbij tegen de ka
tholieken werd te velde getrokken op de
laatdunkende en leugenachtige wijze, die
alleen van vrijmetselaars is te verwachten
Vooral de Jezuieien moesten bet ontgelden
enook de pauselijke nuntius mgr. Cerretti
ontkwam niet aan den aanval.
Mgr. Cerretti beeft zich gis (eren naar
den minister van buitenlandsche zaken,
Herriot, begeven, om te protesteeren tegen
dat .gedeelte der redevoering, dat op hem
betrekking bad.
De pauselijke nuntius beeft, vóórdat hij
zich naar bet Elysee begaf, de verschillen
de te Parijs aanwezige gezanten geraad
pleegd en tegenover Herriot zich er ovecr
beklaagd, dat de persoonlijke aanval
van Albert naar de opvatting der diplo
maten een aanvdl is van een lid dér re
geering op de prerogatieven van 'het corps
diplomatiue. 1 1
Bijgevolg heeft de nuntius aan den
Franscnen premier uitleg gevraagd en het
uitspreken van leedwezen gevorderd.
Ingeval aldus beeft Mgr. Cerretti Her
riot aangekondigd 'hij geen voldoening
krijgt, zal er onmiddellijk een vergadering
plaats hebben van bet corps diplomati
que, aan welke vergadering Mgr. Cerretti
de zaak zal voorleggen.
In Fransche diplomatieke en politieke
kringen beeft de stap van den nuntius
een gr00ten indruk gemaakt.
Na de onhandige redevoering van Al-
bert kan men zich over dezen stap moei
lijk verwonderen.
Men voegt dan ook deze zaak bij de vele
diplomatieke onhandigheden, die bet ka
binet reeds op zijn rekening beeft.
Het verder verloop wordt met groote be
langstelling afgewacht.
Gaat Herriot heen?
De Parijscbe correspondent van de
(Brusselsche „Soir" beeft uit „volstrekt
ernstige bron" vernomen, dat Herriot niet
voornemens zou zijn den politieken strijd
voort te zetten. Het échec van Mac Do
nald zou hem er toe hebben doen besluiten
het plan, hetwelk hij reeds lang koestert,
ten uitvoer te brengen, n.l.: bet maken
van een langdurige reis naar bet Verre
Oosten. Hij zou twaalf maanden wegblij
ven.
Herriot zou zich niet ten val laten bren
gen, maar door zijn vrienden een mach
natie op touw doen zetten, die hem een
roemrijke aftocht mogelijk zou maken.
naar de echtheid van den brief van Zinov-
jef, vond bet, na de betrokken departe
menten te nebben geboord en na beoordee
-ling van het baar overgelegde getuigen-
materiaal, onmogelijk omtrent deze zaak
tot een definitieve conclusie te komen. De
oorspronkelijke brief werd niet gezonden
aan of gezien door eenig regeeringsdepar-
tement, en de actie, door bet Foreign Of
fice dienaangaande gevoerd, was (geba
seerd op een copie van dezen brief. "Wte-
g-ens den geringen tijd ter beschikking van
de commissie, was het baar onmogelijk
verder licht op de zaak te werpen.
Italië
De fascistische opmarsch.
Een vroolijke viering.
De feestelijkheden ter herdenking van
den fascistiscben opmarsch naar Rome heb
ben met de gebruikelijke plechtigheden
plaats gehad. In den namiddag hebben de
feesten geleid tot eenige heftige botsingen
tussehen fascisten en leden van de vereeni
ging Vrij Italië, die na den moord op Mat-
teoiti werd opgericht. Toen de leden dezer
verceniging onder leiding van generaal
Bettino Garibaldi in een stoet wilden op
trekken, werden zij door met revolvers en
knuppels gewapende fascisten aangeval-*
len, waarbij acht personen werden ge
wond. Een en ander bad een groote ver
warring in den stoet ten gevolge. Onder
kleine incidenten trok de stoet over de
Corso naar de Piazza Vénezia, waar het
opnieuw tot een botsing kwam, waarin
ook leden van de groep van oud-strijders
werden gemengd. De fascisten scholden
ben uit voor verraders. De groep der oud-
strijders sloot het hekwerk van het natio
naal gedenkteeken, zoodat de door de fas
cisten op touw gezette hulde moest ver
vallen. Een groep fascisten trachtte met
geweld bet vereenigingslokaal van den
bond van oorlogs-invalieden binnen te
dringen, doch werd door de politie daarin
ver binder di.
Te Palermo beeft de politie bij verras
sing het vakvereenigingslokaal bezet en
daar 138 personen gearresteerd. Zij wor
den beschuldigd tot opstand te hebben aan
•gezet. f,
Spanje.
De regeeringsvorm
Directoire en parlement
Een dor jongste nummers van de „A.
B.C." bevat een merkwaardig antikei be
treffende den huidigen politieken toestand.
Het blad wijst er op, dat alle leden
van bet generaals-directoire het erover
eens zijn. dat de tegenwoordige stand van
zaken dient te. verdwijnen en weer een
kabinet van burgers moet optreden.
Ook is bet volgens de „A.B.G." van es
sentieel belang, dat, teneinde een terug
keer van de toestanden, die voor de direc
toire-periode bestonden te vermijden, het
toekomstige parlementmiet door algemeen
stemrecht maar door een vertegenwoordi
gingssysteem wordt gekozen, waarbij aan
alle sociale klassen in billijke mate ver
tegenwoordiging zal geschonken worden.
De strijd in Marokko
Do Spaansche troepen hebben Zot el
K ham is, een belangrijke post in de streek
van Beni Aros, ontruimd. Zij worden
thans verzameld te Tastof, 12 K.M van
Alkazar, voor een opmarsch naar Mexera,
do basisplaats van vele vooruitgeschoven
posten, die reeds langen tijd geisoleerd zijn
;n
u
Engeland.
HET LA30UR-KABIMET AFEETREDEN
Baldwin kabinetsformateur.
Mac Donald bij den koning.
De Labour-regeering is gister na een be
staan van 10 maanden heengegaan. Kort
na den gistermiddag gehouden kabinets
raad reed Mac Donald naar Buckingham
Palace, bood den koning zijn ontslag aan
en bleef omstreeks een uur in onderhoud
met Z. M. Baldwin, de conservatieve lei
der, was volgens gebruik te voren door
Mac Donald verwittigd van het besluit der
Labour-regeering om af te treden. Hij
kwam derhalve naar Londen, werd des
avonds 7 uur, toen Mac Donald het paleis
had verlaten, per telefoon daarheen ont
boden en ontving opdracht van den koning
een nieuw ministerie samen te stellen.
Binnen een jaar na den val van Bald
win's eerste kabinet staat bij dus voor
de tweede maal aan bet hoofd van de re
geering.
Debrief van Zinovjef.
De commissie, belast met liet onderzoek
China.
De nederlaag van Woe Pei Foe
Feng to Tientsin
Feng Yu Sjiang, die op bet oogenblik de
macht te Peking in handen beeft, is Tient
sin binnengerukt.
De trgepen van Woe-Pei-Foe, die zich
ten Noorden van Tientsin bevinden, heb
ben zich na een kortstondig verweer over
gegeven aan de veel sterkere troepenmacht
van Feng-Yu-Sjiang, waarna Woo zich
Oostwaarts trok. Hij beeft ziju overgeble
ven troepen per spoor op Lutai geconcen
treerd, waar zij thans bedreigd worden
vanuit het Westen door Feng. Als verster
kingen uit liet Zuiden uitblijven, moet elke
verdere tegenstand van Woe als hopeloos
worden beschouwd.
Gemeld wordt, dat Woe zich op een
Chineescben kruiser heeft ingescheept en
dat hij tracht het overschot van zijn leger
macht over zee naar do Zuidelijke provin
cies ite vervoeren.
De gouverneur van Mantsjoerije, Tsjang
Tso Liu heeft het voornemen te kennen ge
geven om deel te nemen aan de confe
rentie, welke Feng heeft bijeengeroepen,
en men wacht met grbote belangstelling af
of hij zich met zijn troepen bij Feng zal
voegen ter bezetting van de hoofdstad.
Feng en Tsjang zijn thans de twee voor
naamste militaire figuren in China en de
toekomst hangt of van hun vriendschappe
lijke samenwerking.
Amerika.
C00L1DGE PRESIDENT
Generaal-Dawes vice-president
De meerderheid in hot
kiescollege
Naar 'hedenmorgen uit Washington
draadloos wordt geseind, is de verkiezing
van Coolidge tot president van de Veree-
nigde Staten thans reeds zeker. Heden
morgen te 3 uur stond zijn meerderheid
in het kiescollege vast. Hij heeft de vcr-
eischte meerderheid-van 266 stemmen (het
kiescollege bestaat uit 531 leden) reeds
belangrijk overschreden. Eenige uitslagen
zijn nog niet bekend, maar deze kunnen
geen verandering meer in den toestand
brengen.
Generaal Dawes: de republikeinsche can
didaat is tot vice-president van de Vereen.
Staten gekozen.
Hef Amerikaansche kiessysteem
Het systeem, dat gevolgd wordt, is dat
der z.g. getrapte verkiezingen. De presi
dent wordt namelijk niet rechtstreeks door
'het volk gekozen. Gisteren viel de beslis
sing wie de kiesmannen, de electoren, zou
den zijn, die op him beunt, op den twee
den Maandag in Januari van het volgend
jaar, de definitieve keuze van den presi
dent vaststellen. Deze kiesmannen zijn 531
in getal; elke staat kiest er zooveel, als bij
vertegenwoordigers in de beide buizen van
hat congres beeft.
Op den dag der eigenlijke presidents-
keuze komen de electoren samen om, met
eenvoudige meerderheid, den president en
den vice-president te kiezen. Bij deze ver-
kiezng brengen alle vertegenwoordigers
van denzelfden staat al hun stemmen op
denzelfden candidaat uit. Kiest bijv. de
staat New York 23 republikeinen en 22
democraten tot zijn electoren, dan vereeni
gen zich alle 45 stemmen op den republi-
'keinschen candidaat. Daar nu de verte
genwoordiging in bet congres en dienten
gevolge in 'het kiescollege niet met het be
volkingscijfer der verschillende staten over
eenstemfc, kunnen de vierkiezingen ook
geenszins als een beeld van de politieke
richting der meerderheid van het Ameri
kaansche volk beschouwd worden.
De eandidaten
De eandidaten -voor den presidentnelen
en den vice-presidentiëelen zetel waren:
Voor de republikeinen: President Calvin
Coolidge en Vice-President Generaal Da-
ÏS-
Voor de demoeraten: President John W.
Davis en Vice-President Chffrles W. Bryan
Voor de progressisten: President Sena
tor La Follette en Vice-President Senator
Burton K. Wheeler.
TWEEDE KAMER
Overzicht
De Tariefwet is afgehandeld.
De eindstemming zal nu op 12 Nov
ber plaats hebben.
Een tegenvoorstel-Wijnkoop om hiermo-
1 te wachten tot na de behandeling van
j interpellatie-Gerhard over de ambte
naarssalarissen werd niet voldoende
steund en kon dus niet in behandeling ko
men. Blijkbaar is de communist do mee
ning toegedaan dat uit deze interpellatie
een kabinetscrisis kan voortvloeien; een
meening, die niet door vele anderen wordt
gedeeld.
Met de behandeling van het wetsontwerp
tot verhooging van den tabaksaccijns is-
een begin gemaakt.
HET CHRISTELIJK GETUIGENIS DER
CATACOMBEN.
Men schrijft ons uit Katwijk 1
den R ij n r
Het Willibrordus-College had^ Zaterdag
1 November de groote voldoening Pater
Hendrichs met zijn lezing, bekend onder
boveastaanden titel, te ontvangen. De le
zing ging voor de hoogste klassen (Groo
tenburg) en werd in ademlooze stilte ge
volgd.
Inderdaad komt bet groot en overweldi
gend getuigenis der Catacomben onweer
staanbaar'tot den geest door de klare en
logische systematiseering yan Pater Hen
drichs. .-
De stecnen spreken.
Zij zeggen, met doordringenden ernst en
onafwijsbaren aandrang dat de eerste
Christenen hun eeuwigheidsverwachting
aan zeer bepaalde cn duidelijk te herken
nen geloofswaardigheden hebben verbon
den.
De ouderen van onze scholen moeten deze
lezing hooren en deze prachtige lichtbeel
den zien. Zij vullen den Catechismus niet
alleen aan, neen, zij komen me.t hun spon-
tane en levendige en tot de oogen spreken-
HET VOORNAAMSTE NIEUWS.
BUITENLAND
Een conflict tussehen de Fransche re
geering en den Pauselijken nuntius mgr.
Cerretti.
Het Labour-kabinet is afgetreden. Bald
win opnieuw kabinetsformateur.
In China Is Feng Tientsin binnengerukt
Coolidge tot president van de Vereenigde
Staten gekozen. Dawes word! vice-presi
dent.
Groote overstrcomingen In Duitschiand
(Buitenl. Berichten).
BINNENLAND.
De Tariefwet Is afgehandeld. M Begon
nen is met het wetsvoorstel tot verhooging
van den tabaksaccijns.
De Minister van Justitie heeft aan de
Centrale Commissie voor Georganiseerd
Overleg In ambtenaarszaken een ontwerp
besluit tot reorganisatie van het G. 0. ditc
advies toegezonden.
In een te Utrecht gehouden vergadering
van de hoofdbesturen der 5 erkende spoort
wepgersoneelvereenigingen kwam men in
beginsel tot overeenstemming omtrent het
richten van een schrijven aan de directie
om een duurtebijslag te verstrekken.
de argumenten veel gemakkelijker tot de
ziel dan de soms moeilijke argumenten der
boeken. Het zien,gaat voor het zeggen.
Er ligt een opvoedkundige kracht in deze.
135 kunstbeelden uit de eerste Christen
tijden, zooals Pater Hendrichs ze toelicht
en met het gezag der beste kenners der
Christelijke oudheid staaft.
De R. K. Filmonderneming „Immaculat"
te Rotterdam heeft het eigendomsrecht op
deze reeks, doch zal stellig gemakkelijk
zijn om voor hoogere klassen van scholen
deze lezing te laten geven. Er ligt een zoo
klare en sprekende getuigenis nopens heb
geloof der eerste Christeneeuwen in dit
machtig en prachtig geheel, dat men wen-
schen mocht, dat geen jongen of meisje
onze Middelbare of Gymnasiale scholen
verliet, zonder dit getuigenis te hebben ver
staan.
Het Spoorwegpersoneel.
Actie voor duurt e-b ij s 1 a g.
Men meldt uit Utrecht d.d. 4 Nov
Hedenavond werd alhier een gecombi
neerde vergadering gehouden van da
hoofdbesturen der vijf erkende spoorweg-
personeelvereenigingen over de maatrege
len, die bekooren te worden genomen met
het oog op de duurte. Medegedeeld werd
dat de hoofdbesturen zich alle tot lninnu
centrales hebben gewend om deze to ver
zoeken zich tot de regeering te richten om
maatregelen tegen de prijsverhoogingen
der levensmiddelep «te treffen.
Voorts kwam men in beginsel tot over
eenstemming omtrent het stellen van een
eiséh aan do directie om een duurtebijslag
le verstrekken. Ten einde daaraan kracht
bij ito zetten zullen er voorloopig in hot
land eenige vergaderingen worden gehou
den cn daarna zal er een besturencongres
te Den Haag worden uitgeschreven ton
einde de eischen daar te laten aannemen.
Dinsdag 11 dezer zullen de hoofdbesturen
weer samenkomen.
Gemeld kan nog worden dal op dezo
bijeenkomst werd beslaten een gemeen
schappelijk antwoord te geven omtrent
hot verzoek van de directie om advies in
zake een nieuwe pensioenregeling.
Het Georganiseerd Ovzrleg.
De officieele voorstellen.
De Minister van Justitie heeft aan da
Centrale Commissie voor georganiseerd
overleg in ambtcnaarszaken een ontwerp*
besluit tot reorganisatie van het georgani
seerd overleg om advies toegezonden. Ter
toelichting zegt. de regeering daarin 0. ra,,
dat kennisneming van den inhoud van heb
concept zal doen blijken, dat ook de TCgee.-
ring een nauwer contact tussehen haar en
de organisatie wenscht.
De opzet van het ontwerp i3 dan ook,
dab de organisaties in verbinding zullen
worden gebracht met enkele door de regee
ring aangewezen ambtenaren.^
Uit den aard der zaak blijft-die beslis
sing bij de regeering.
Vruchtbare besprekingen schijnen daar<
bij te zullen worden gedaan, indien dai.
omvang der commissie zoo beperkt .m0Se"
lijk wordt gehouden. Vandaar, dat in he.tt
concept is aangenomen, dat elke organisa-
tio slechts één vertegenwoordiger zaï heb
ben. Med© uit dien hoofdo is het mshtuutt
van door de regeering aangewezen leden,
hetwelk trouwens in de aangegeven opzeB
minder past, vervallen. Voprts zal ook heö
voorzitterschap der commissie van karak
ter veranderen en brengt het aangenomen
stelsel welhaast als onvermijdelijke conse^
quentie mee, dat de vergaderingen wordeni
