Bureaux: RAPENBURG No. 10 LEIDEN
leABONNEMENTSPRIJSbedreagt bij vooruitbetaling
foot Leiden 19 cent per week 12.50 per kwartaal
jij onze Agenten 20 cent per week 12.60 per kwartaal
ranco per poet 12.95 per kwartaal
i [et Geïllustreerd Zondagsblad is voor de A bonnes vei*
gbaar tegen betaling van 50 cl per kwartaal, bij voor-
gtbetaling. Afzonderlijke nummers 5 ct,, met Geïllustreerd
ondagsblad 9 ci.
Het begrip Democratie.
liddag ia lie Utrecht, na een
van den DeMtsohen hoQgileer&ar prof.
Veraart, opgericht de Democratische
men zie daarvoor de rubriek
Dit blad verschijnt eiken dag uitgezonderd Zon* en Feestdagen
TIL. INT. ADMINISTRATIE 935 REDACTIE 15
GIRONUMMER 103003 e POSTBUS No. II
DE ADVERTENTIEPRIJS BEDRAAGT I
Gewon, advertentlSn 30 oenl per ie6e9
Voor Ingezonden Mededeelingen wordt bet
3 dubbele van bet tarief berekecd.
Kleine adverlentiön, van ten hoogste 30 woorden, wauM
betrekkingen worden aangeboden of gevraagd, huur en va2
huur, koop en verkoop 10,50. 1
nummer bestaat uit teres
Zaterdagavond stond iin enkele bl!a-
j*® iar kol van een anderen Delffcsóhen.
Seeraar prof. dr. A. Steger, waarin
- die actio van bedoelden Bond een
'uii ordeeling wordt uitgesproken.
hebben wij bij de lezing van dat arti-
liet van ons kunnen afzetten de vrees,
lo discussie over bet al dan n'itat ge-
yan bet bestaan van dien Bond
uitlokken een gedisputeer over wat
lelijke democratie beteekent., waarbij
Hoogstwaarschijnlijk veel langs elkan-
worden beenigepraa't.
heeft, aldus prof. Steger, aan. bet
van den. Democratischen Bond ge-
wat bet verstaat onder „democra-
J1 a politiek" en dat bestuur (voorloopig
i ,urj. beeft daarop geantwoord: „bet
n> il van maatregelen tot omhoog heffing
•te i jet geestelijk en stoffelijk peill van de
volksklasse, ten bate van het geheel©
al zijn geledingen."
•echt veroordeelt prof. Steger deze op-
van democratie als eenzijdig
it strookend m_et de leer
'ausen, die onder democratie ver
zorg voor alle klassen. En hfj
uit de Encycliek „Graves de oom-
re" van Leo XIII de volgende pas-
„Ëveneens moet van de christelijke
i'moaratie verwijderd worden een
tpD idere steen des aanstoots, dat zij na-
elijk baax zorgen zoozeer wijdt aan
(belangen der lagere standen, dat zij
'hoogere schijnt te vergeten, terwijl
QaJob de beteekenis van dezen voor bet
ijfkud en den bloei van den Staat niet
ta
ant deze leidt ertoe om in volstrek-
zin alle meniscben van alle standen
omvatten, wijl zij zijn van een en
'J selfche familie, geschapen door den-
Ifden welwillenden Vader en verlost
lör d'enzelfden Verlosser, en, geroe-
tot dezelfde eeuwige erfenis." (Zie:
I). J. Aengenent, „Pauselijke Docu-
3ütea", blz. 102).
zou ons echter niet verwonderen, als
lemocratische Bond komt verklaren,
zelf do door baar gegeven bier-
geciteerde verklaring als niet juist
I... Prof. Veraart toch heeft dlat in
laterdag te Utrecht gehouden r.edo
ijk reeds min of meer gedaan, toen
side: „Voor alles hebben wij te be
en de fatale dwaling, als zou de aan-
-j te rekten Democratische Bond
een. klasse-politiek". En: „Wij ver-
1 natuurlijk niet, dat de B. K. S'taats-
j is voor alle burgers, maar inet alle
(heken sociologen handhaven wij, da-t
vóór alles is voor de economisch-
eren."
m deze aanduiding van wat demo-
is kan o.i. ook prof. Steger geen
jend bezwaar hebben; al munt hier
•Veraart niet uit door een zeer scher-
rmuleering van zijn -opvatting!
ger zelf zegt in zijn reeds ge-
d artiikei:
.elwiifeld kan, bijvoorbeeld ter op-
kg van sociale misstanden in ééne
de R. K. Staatspartij verplicht zijn
lie klasse tijdelijk bijzondere zorg te
n, en dit kan dan aan het geheele
feu goede komen, inaar de politiek
ar'ij kan. dat'no.oit worden; di!e moet
blijven de algemeen© zorg voor alle
Bil,"
ewel prof. Veraart het, begrijpelij
ke, wel wat anders zou formule-eren,
•ok hij, dankbaar, op zijn beurt deze
pg wel kunnen onderschrijven.
meenen daarom, alles te zamen ge-
dat bet verstandig zou zijn, in-
ret over het begrip „democratie" niet
r wordt geredetwist tusscben den De-
ttlischen Bond en diens tegenstanders
"iaris zeker niet nu, nu de direct-prac-
politiok aan de orde is.
vindt, zeer oppervlakkig of zeer willekeu
rig wordt gemaakt!
Als we prof. Veraart motgen gelooven
en aannemen, wat hij in zijn rede van ji.
Zaterdag heeft gezegd, dan is op dit mo
ment zoowel bij die Regeering al's in de Ka
tholieke Staatspartij practisch weinig
of niets van de democratie overgebleven!
Van wat, b ij v o or be el d, 'n Minister
van Arbeid, mr. Aalberse, democratisch
heeft gedaan wordt in dit verband zelfs
met geen enkel woord van w'aardeering
gerept! Professor Veraart sprak Zaterdag
over het „doodzwijgen" door de Katholieke
pers!
In dit absoluut gemis aan waardeering
ligt al reeds een zékeffe veroordeeling van
den opzet, van de bedoeling van den
Democratischen Bond!
En bij de discussie over prof. Veraart's
organisatie zal men o.i. goed doen, het
zwaartepunt dadr te leggen, in plaats vajn
in de formuleering van het begrip demo
cratie.
V Een bond in den bond.
Wij zijn er ons bovenal van bewust, al
dus prof. Veraart, „dat de
kracht van het Katholieke volksdeel op
staatkundig terrein èn voor de Katholie
ken èn voor heel het Nederlandsche volk
van het hoogste belang is''.
Sympathieke woorden-
Maar is de daad, die daarop volgde, de
oprichting van een bond, in overeenstem
ming met die woorden?
Brengt zoo'n bond niet perse een
groot gevaar met zich, dat de kracht van
het Katholieke volksdeel op staatkundig
terrein zal worden gebroken?
Te meer bevreemdt de oprichting van
dien bond, waar de leiders er van in de
Katholieke Staatspartij vertrouwenspos-
ten en leidende functies hebben. Prof.
Veraart zelf is bestuurslid van den Alge-
meenen Bond
Wij willen niet ovmdjijym^eja^wj.j-LJg$r
menteel niet onmiddellijk dreigend is,
vertrouwend daarbij op een in deze be
leidvol handelen der R.-K. Staatspartij
en ookop wat moer bezadigdheid bij
den Democratischen Bond, dan de heet
gebakerde opzet moet doen veronderstel
len!
Democratie in de practijk.
•s men het eens over wat Christelijke
•oratio beteekent, in de practijk
jen er Verschillen bestaan, tengevolge
verschil in inzicht en voel'en. Wan-
kau men spreken van oec-ohomlsch-
ïeren, die de bijzondere zorg van die
'öid. behoeven? Hoever kan die bij-
&W zorg zioh uitstrekken? =-= Wan-
D1ag de Overheid de overtuiging lieb-
iu deze haar plicht te hebben ge-
r liet antwoord,, dat op deze vragen
practiceke politiek wordt gegeven,
'scheidt men vaak ook Katholieken
ejof niet, meer of minder democra-
Opgemerkt moeit hierbij -echter wor-
"d deze onderscheiding heel dikwijls
JvcQnig grond in de werkelijkheid
Duit3chland.
Het proces tegen de 0. C.
Lichte straffen.
De beklaagden in het proces tegen do
leiders der organisatie Consul werden we
gens hun lidmaatschap van een geheimen
bond tot 3 tot 8 maanden gevangenisstraf
veroordeeld onder aftrek der voorloopige
hechtenis.
Demonstraties en tegen-demonstraties.
Botsingen te Potsdam.
Gisteren heeft te Potsdam een groote
republikeinsche demonstratie plaats ge
had ter inwijding van het vaandel van de
afdeeling Potsdam der organisatie Rijks
banier Zwart-rood-goud.
Als gevolg van een oproeping m de na
tionalistische bladen waren vele Völkische
elementen naar Potsdam gekomen. Na het
einde van de officieele plechtigheid provo
ceerden zij de leden van de republikein
sche organisatie, waarbij het tot botsingen
en arrestaties kwam.
Vóór het vereenigingslokaal trachtten
eenige rechts-radicalen den republikeinen
de vlaggen te ontrukken. Hierbij kwam 't
tot een botsing, waarbij drie personen ta
melijk ernstig werden gewond. Ook later,
bij het invallen der duisternis^ hadden op
verschillende punten kleine botsingen
plaats, terwijl de politie meermalen moest
ingrijpen.
Het aantal gewonden bedraagt 12, dat
der gearresteerden 30. Om erger te voor
komen, gaf do leider der republikeinsche
organisatie den van buiten komende le
den den raad, spoedig weer te vertrekken.
Bfet vertrek had een tamelijk ongestoord
verloop.
Frankrijk.
De klcoster-enq'jste.
Het onderzoek te Duinkerken
Het strenge onderzoek der regeering in
de oorden van vrede, gebed, naastenliefle
en deugdenbeoefening wordt nog terdege
voortgezet.
Een der Fransc-ke bladen heeft een on
derzoek ingesteld te Duinkerken waar ook
een functionaris van den algemeenen vei
ligheidsdienst een onderzoek had ingesteld
Het blad vertelt om.:
In de rue do la Paix kwamen we bij do
ziekenzusters', August inessen: De moeder
overste bad ge;en inlichtingen verstrekt
overigens zoido zij, is onze congregatie
hier voldoende bekend. Wij verplegen
1 hier sinds 60 jaar de zieken.
Bij de zusters .van het Kindje Jesus
wensohte men eveneens inlichtingen. Deze
nonnekens verzorgen eh verplegen geheel
gratis de armen der stad.
De zusters Franciscanessen, die sedert
den oorlog een weeshuis beheeren bene
vens een internaat ten behoeve der mari
niers, mochten ook een bezoek ontvangen
van den commissaris. De zus (er3 gelooven
niet, dat men haar zal verdrijven, wijl
zelfs de prefectuur weezen naar haar
klooster zendt.
De bewonderenswaardige nonnen van
het bureau van weldadigheid zijn even
min aan het'wakend oog ontsnapt. De zus
ters hadden de gevraagde inlichtingen ge
geven, haar oorlogdecoraties te voorschijn
gehaald, want verklaarden zij glim
lachend: men kende ons tot in de schuil
plaatsen tegen de bombardementen. De
oorlog, ja. Toen zou men gedacht hebben
dat religieusenvervolging uit h^t Fransche
woordenboek was geschrapt.
De veiligheidsfunctionaris Irad hetkloos
ter van de zusters der armen nog niet be
zocht. Ik denk niet, dat zij onh zullen ver
drijven, verklaarde de moeder-overste.
Wat zou er van ouze oudjes terecht komen
In hun natuurlijk élan van liefde en zelf
verloochening dacht de zuster slechts aan
het lot der arme mis deelden ter wier ver
pleging de zusters de wereld verlaten heb- i
ben.
De journalist besloot zijn rondgang met
een bezoek aan het Karmel-klooster. De
mère-superieure verklaarde hem: Mijn
antwoord was kort. Ik heb den commissa
ris meegedeeld, dat wij niet geautoriseerd
waren. Ons doel is slechts gemeenschap
pelijk gebed. De stem was kalm vol chris
telijke berusting.
Ziedaar dan de vrouwen wier tegen
woordigheid hinderlijk zou zijn geworden
op den sohoonen grond van Frankrijk,
kampioen van het Recht en van de Vrij
heid, besluit het blad.
De Sovjetpropaganda.
Ver valse h te documenten.
Het is nog allerminst duidelijk, welke
beteekenis men-moet hechten aan de berde
documenten, Vrijdagavond door het fo
reign office gepubliceerd. Het eene bevat,
gelijk gemeld, de instructies der derde
communistische internationale, ge-zonden
aan de Britsche communisten en is onder
teekend door Zinovieff. Deze instructies
geven aan, hoe gehandeld moet worden,
opdat de communistische revolutie in En
geland zal kunnen uitbreken. Het andere
document bestaat uit een protestnota,
door het foreign office aan den sovjet-ge
zant te Londen overhandigd.
De gezant Rakowski heeft tegenover een
medewerker van de „Daily Express" ver
klaard, dat het communistisch document
vervalscht moet zijn. Hij poogde deze be
wering met drie argumenten te staven. De
juistheid van het argument, dat er geen
derde communistische internationale be
staat,, kan moeilijk worden" ontkend. Men
spreekt van derde internationale of van
communistische internationale, niet van
derde communistische internationale en
men kan moeilijk verwachten, dat het be
stuur van de partij te Moskou instructies
zal verzenden op briefpapier met een
hoofd, waarvan ieder communistisch in
tellectueel onmiddellijk ziet, dat het niet
authentiek kan zijn.
Van den anderen kant wijst de Daily
Tel." erop, dat men eveneens moeilijk kan
aannemen, dat het foreign office haar op
zienbarende nota aan den sovjetgezant
zou hebben doorgezonden, zonder zioh
eerst er van overtuigd te hebben, dat het
communistisch document authentiek was,
waar ook de leider der commimitisohe
partij in* Engeland verklaart niets -om
trent het document te weten.
Rakowski, die denkt dat men met een
verkiezingsmanoeuvre te doen heeft, sprak
er terecht zijn verbazing over uit, dat het
foreign office in strijd met de diplomatie
ke gebruiken het document en de Britsche
nota gepubliceerd heeft, zonder het Rus
sische antwoord af te wachten. De nota
immers, waarin do regeering te Moskou er
van beschuldigd wordt de gesloten over
eenkomsten te hebben verbroken, draagt
een zeer ernstig karakter.
De „Daily Express" zegt, dat terwijl
aan den eenen kant de openbare msening
door het gebeurde nog meer tegen Rus
land en dus ook tegen de Britsche regee-
ring, die een Russische leening wil ga
randeeren, kan worden opgezet, de krach
tige nota aan den anderen kant als bewijs
kan worden aangehaald van do zelfstan
dige positie, welke het kabinet Mac Donald
tegenóver Moskou en de Britsche commu
nisten inneemt. Daardoor zou de onmid
dellijke publicatie der documenten kun
nen worden verklaard.
In politieke kringen, zegt hetzelfde blad,
neemt men aan, dat de labours, die zich
met een debacle bedreigd zien, het com
munistisch document als voorwendsel 'heb
ben gebruikt om allo verdere discussie
met do sovjet-regcering. over oen leemng
af te breken.
De Valera.
Weer in vrijheid gesteld.
De Iersche republikeinsche leider De
-Valera, die vlak voor een vergadering te
Newry op last van de Ulsterautoriteiten
werd gearresteerd, is weer teruggebracht
naar de grens van den Ierschen Vrijstaat
en daar in vrijheid gesteld.
Hij beloofde, dat hij Ulster rustig tzou
verlaten als men hem terstond zioh in vrij
heid over de grens liet begeven.
De Valera zegt, dat hij van plan is, de
redevoeringen, die hij Dinsdag te London
derry en op andere plaatsen in Ulster zou
houden, door te laten gaan. Hij is dus
blijkbaar van plan, ten spoedigste weer
over de grens terug te keeren.
Spanning tussehen Engeland en Stëexico.
Opheffing van Mexlcaansche
consulaten.
De minister van Binnenlandsche Zaken
heeft last gegeven tot sluiting van de
Mexicaanche consulaten te Londen, Liver
pool en Glasgow en van alle honoraire
consulaten in Engeland;. Als reden van de
zen maatregel wordt aangevoerd, dat
Mexico het beneden 'haar waardighedi
acht, consuls bij een reegeermg te hand
haven, die geen officieele betrekkingen
met haar onderhoudt.
Hongarije
De moordenaar Schulz.
Volgens bericht uit Boedapest is Schulz
de moordenaar van Erzherger, weder vrij
gelaten, daar hij kon aantoonen in Hon
garije een vasten werkkring to hebben.
Hij zal zioh echter gedurende zijn ver
der oponthoud in Hongarije iedere week
bij de politie moeten melden.
^--Vnlcpinaj>pji WüllfrteLegram uit Boeda-
de vrijlating van Schuz rC/- -uuii-
bepaald, dat hij zijn intrek zal nerfrefi^n
den afgevaardigden Goemboes.
Rusland.
Trotski en de boeren.
Vermoorde spionnen.
Het aantal der Moskousche dagbladcor
respondenten, dat op het platteland is ver
moord, is reeds gestegen tot het onrust
barende cijfer van 46. Daarom heeft
Trotski zich thans met die aangelegenheid
ingelaten en hij heeft daarover een artikel
in de „Prawda" geschreven waarin hij
zegt, dat „de oogen en de ooren van do
centrale regeering beschermd moeten wor
den togen de rijke boeren". Onze corres
pondenten moeten voortgaan de gevallen
van overtreding te melden, door de lande
lijke bevolking begaan op de anti-specu-
iatiewetten. De rijke boer, zegt hij, is de
gevaarlijkste vijand van de sovjet-regee
ring. Hij eischt voor zich den particulieren
handel op en de vrjheid particuliere rijk
dommen te verzamelen. Deze hoeren heb
ben hun eigen Ku-Klux-Klan gevormd en
deze vormt benden van boeren die de com
munistische dagbladcorrespondenten en de
sovjetjbeambten vermoorden en die de in
ning van do graanbelasting verhinderen.
Zij bedreigen de sovjet-regeering met een
burgeroorlog. Wij zullen hiertegen met de
wapenen moeten ingrijpen, besluit Trotski
Polen.
Nieuwe snvaüen in de Pooisehe grens
gebieden.
Naar uit Warschau wordt gemeld, heb
ben aan de Oostgrens in de districten
Danilowize, Swieciany, Tarnopol en Dub-
no nieuwe invallen van benden uit Rusland
plaats gehad. De vreedzame grensbevol
king stond wederom aan afpersing, plun
dering en moord bloot. De Poolscbe regee
ring treft krachtige maatregelen om hier
aan een einde te maken.
China.
De staatsgreep te Peking.
Het kabinet afgetreden.
Uit Moekden wordt gemeld:
Een communiqué zegt, dat president
Tsao Koen naar de wijk der gezantschap
pen te Peking is gevlucht. Woe Pei Foe
is op de vlucht. De terugtocht van het
leger van do centrale regeering te Shang-
haikwan is afgesneden.
Een communiqué uitgegeven door het
hoofdkwartier van Tsjatig Tso Lin meldt.,
dat do oorlog met de Chineesohe centrale
regeering geëindigd is.
Het kabinet is afgetreden, na do ver
ordening van den president gecontrasig
neerd te hebben, waarin de staking der
vijandelijkheden bevolen wordt.
Aan de „Daily Mail" werd uit Peking
gemeld, dat Woe Pei Foe -de vlucht heeft
genomen aan boord van een Ita'liaansche
kanonneerboot. De president der Chinee-
scho republiek is volgens betzelfde blad ge
vlucht in het gebouw van het Neder
landsche gezantschap te Peking.
HET VOORIÜfiAMSTE HIHMfS.
BUITENLAND
Bij gelegenheid van een republikeinsche
demonstratie te Potdam hebben botsingen
plaats gehad.
De Sovjetpropaganda in Engeland.
Tegenstrijdige berichten omtrent het
eindigen van den strijd in China.
De Nederlandsche monteurs worden met
hun vliegtuigonderdeelen voor da F. VII'
aan de Bulgaarsche grens opgehouden.
(Luchtvaart).
BINNENLAND.
De oprichting van een Democratisch
Verbond Voorzitter prof. Veraart.
De Minister van Arbeid overweegt de
Huurcommissies op te heffen (2de blad).
LEIDEN
De verbreeding van den Rijnsburgerweg
De strijd nog aan den gang?
In tegenstelling met andere berichten,
wordt uit Peking geseind, dat Woe Pei
Foe een krachtigen aanval heeft onder
nomen op het front hij Shanghaikwan, ten
einde te trachten den rechtervleugel van
het Mantsjoerijscbe leger te omvatten
Blijkbaar is er den aanvoerder alles aan
gelegen, zoo spoedig mogelijk een beslis
sing te verkrijgen, zoodat hij den aanval
verkiest boven een pfTafev's^h welliehf
voorden1 r
BINNENLAND
R.-K. DEMOCRATISCHE BOND
„St. MICHAëL».
De oprichtingsvergadering.
de oprichtingsvergadering n^eföh£r,'ngr
van een Tt.-K. Democratische, "mbeiï
Volgens artikel 5 der statig
lid van dezen Bond zijn alle ""nen
vrouwen, die den leeftijd van 2-5 ]!?ne" en
ben bereikt die met doel en midd1. heli-
art. 2 en 3 instemmen en door bet bfk in—
tot bet lidmaatschap zijn toegelaten 'T
dus hadden de bladen vermeld.
Genoemde art. 2 en 3 zullen waarschijn
lijk doel en m:ddelen van den Bond aan
geven, die eveneens in de katholieke pers
zijn gepubliceerd en die men ook vindt
aangeduid in de rede van prof. Veraart,
waarvan 'hieronder een verslag volgt.
Ten zeerste waren wij verwonderd, toen
ons Zaterdagmiddag te Utrecht bleek.^ dat
deze opricht.ingsver ga d e r i ng
(die tocli uit haar aard niet huishoudelijk
is) niet toegankelijk was voor de pers;
en nog meer, dat geen enkele bela-nirstel-
lend lid van de R.-K. Kicsvexeeniging
werd toegelaten!
Alleen waren er 'n dertigtal uitgenoodig-
den. (Onder deze hebben wij niemand uit
Leiden of omgeving opgemerkt).
Van de openingsrede van prof. Veraart
werd ons een communiaué verstrekt, waar
aan wij bet volgende ontleenen:
Rede prof. Veraart
Volgens spr. hebben een vijft.nl proble
men onrust ge.wekt in het Katholieke
kamp over staatkundige vragen. Deze zqnï
het financieel beleid het sociaal oecouo
misch beleid en bet beleid in mditairr
zaken van deze regeering. bet gemis aar
leiding en voorlichting van den kant. var
do R.-K. Staatspartij, de houding van dft
R.-K. Pers over dat alles.
Spr. vonnisde het. financieel beleid van
minister De Vries en van minister Colpn.
En vervolgde: Wat deed de regeering
voor een betere ordening van ons wel
vaartproces? Wat werd gedaan ter be
strijding van, de algemeen© werkloosheid?
Welke planqen ontwikkelde men voor een
actieve welvaartspolitie'-Wat voor e
oplossing van het pack, vraagstuk? a
voor de bedrijfsorganisatie, terwijl mist
daarover bij de Katholieken in den Hno-
gen Raad van Arbeid zulk een voortreffe
lijk resultaat te voorschijn kwam.
Dan wees apr. op het beleid m militaire
zaken: het geld wordt op voor ieder tast-
bare wijze weggesmeten aan een ondeug
delijk militair apparaat: verzuimd wordt
een onderzoek in te stellen naar het pro
bleem, principieel en jp^actiseh, voor oo
logstcerusting voor Nederland.
Bij dat al is. aldus spr.. volstrek, g_^
mis aan leiding van den kant der _R.-K.
Staatspartij. Kwam het volk ergens in be-
weging, zooals bij de. kwestie der Vloot
wet in Den Haag, of bij de P^kreehte-
lijko bedrijfsorganisatie te Amsterdam,
dan werd hemel cn aarde bewogen tegetf
de pnverlaten, die. zich als zelfstandig de
kende staatsburgers lieten gelden
Dit bracht spr. op de houding der
die doodzwijgt of verguist. Een ver?uui g
als onder de heidenen met zouvvoor^:
men werd soms het deel van hen,