I!
16e Jaargang.
No. 4776
Bureaux: RAPENBURG No. 10 - LEIDEN
VRIJDAG 24 OCTOBER 1924
3)e Qaidóohz Sou/fcomt
UeABONNEMENTSPRIJSbedraagt bi] vooruitbetaling
,Voor loeiden 19 cent per week f 2,50 per kwartaak
onze Agenten 20 cent per week 12.60 per kwartaal,
ico per post 12.95 per kwartaal
Pet Geïllustreerd Zondagsblad la voor de Abonnee ver
krijgbaar tegen betaling van 50 ct. per kwartaal, bij voor
uitbetaling, Afzonderlijke nummers 5 cL, met Geïllustreerd
Zondagsblad 9 ct
Dit blad verschijnt eiken dag uitgezonderd Zoo- ra Feestdagen
TEL. INT. ADMINISTRATIE 935 REDACTIE 15
GIRONUMMER 103003 ct POSTBUS No. II
OE ADVERTENTIEPRIJS BEDRAAGT!
Gewone adverf antlën 30 eeat paf ng4
Voor Ingexonden Mededeolingen wordt bat
3 dubbele van bet tarief berekend. 3
Kleine advertentiën. van ten boogete 80 woorden,
betrekkingen worden aangeboden of gevraagd, huur en
huur, koop en verkoop 10.50.
De verkiezingsactie.
Wij zijn nu, gelijk de „Maasbode" in een
artikel van gisterenavond opmerkt in het
livecde stadium van de candidaats telling.
De drie eerste stadia, van bet verlciezingfl-
raderwerk kan men aldus aangeven:
I. Het Bondsbe&tuur, uit afgevaardigden
tan de verschillende Bijkskieskringbestu-
'reri bestaande, vult zichzelf aan met een
antal personen, die, omdat zij door de
{ijkslcicskringbesturen als vertrouwens
mannen op een voordracht zijn geplaatst,
a]3 extra-vertegenwoordigers der kiezers
ijjtfeden.
II. Dit college van advies, samengesteld
Jt Bondsbestuur en extra-vertegenwoor-
'digers der kiezers, treedt in overleg met
personen en besturen van vereenigingen,
<ip wier oordeel bet prijs stelt.
III. Het adviseerend college komt bijpen
om zeer in bet algemeen de aanstaande
verkiezing te bespreken.
.Maasbode" teekent hier verder bij
Wij gelooven, dat stadium XI
alle belangstelling Van de georganiseer
de kiezers verdient, en dat personen en
besturen, die geraadpleegd zullen wor
den. naar best vermogen zullen mede
werken om aan bet Adviseerend Col
lege een goed beeld van de wenscben
der kiezers te schenken.
Doch zii niet alleen. In dit stadium
II kan men aan het Adviseerend.Col
lege zeker geen ondienst bewijzen, wan
neer men oo gepaste wijze zijn inzich
ten als kiezer vertolkt.
Kiesveree-nigingen, welke meenen
'zouden, dat ook baar stem in dit sta
dium van pas kan zijn. zouden door
'.heb beleggen van een ledenvergadering
het. slagen van het stadium II kunnen
bevorderen.
Daar in stadium III helt Adviseerend
College zich nog slechts in algemeen©
trekken mpt do candidafcenlijsten zal
inlaten, zullen de hiesvereenigingen m
stadium TT verstandig doen zich tot bet
meer algemeene te bepalen.
Hier en daar worden thans reeds
vergaderingen gehouden. Men kan ze
beschouwen als hliiken van belangstel
ling, als een bewijs van medewerking
voor bet welslagen van het than® loo-
pende tweede stadium der eandidaaJt-
stelling.
't Is zoo. Het Bondsrëglement el uit
Vat, de ,Msbd". hier aanduidt als kunnen
de liggen op den weg der locale kiesveree-
iigingen niet uit; het maakte in 't ge
heel geen gewag van do mogelijkheid, dat
d? locale Kesv! dergelijke vergaderingen
bier bedoeld zullen houden.
Het reglement sluit echter o,i. wel zeer
duidelijk uit alles wat slaat op ©en aan
vijzen van eandidaten, zoodat de locale
kiesv, indien zij zieb nu in de candidaat-
jlelling zouden willen mengen, zeker .ver
rit standig doen (metl zich tot bet oneer alge-
tf ineene te beoaleji" maarook niet an
jers dan zoo verstandig kunnen doen. als
zij zich willen houden aan het 'Bondsregle-
?neut, hetwelk zegt. dat „voor het aan
vijzen van eandidaten" het adviseerend
kollege vergadert ter bespreking van de te
[stellen eandidaten.
BUIYEÜL^IS
Volkenbond.
Het programma van werkzaamheden.
Het volgende lijstje van bijeenkomsten.
El 'lau volkenbondscommissies, enz. tot het
[einde van het jaar geeft een denkbeeld van
do groote bedrijvigheid van den volken
bond ook in de zoogenaamd stille mann
en" van de verscheidenheid der vol-
kenboncl&bemoeiingen:
20 October: Vijfde zitting der commis
sie voor het vraagstuk der dubbele belas-
te Genève;
20 October: sub-commissie voor het ver
boer op de spoorwegen, te Parijs;
23 October: vijfde zitting van de per-
panenU mandatencommissie, te Genève;
27 October: speciale commissie voor
leenverkeer, te Parijs;
3 November: algemeene opiumconfe-
iientie, eerste gedeelte, te Genève;
L 3 November: sub-commisise voor de na
tuurwetenschappelijke bibliografie, te
Brussel;
12 November: permanente militaire
commissie van advies voor bewapenings-
Tragen, te Genève;
k 1' November: buitengewone zitting van
|p volkenbondsraad als „commissie voor
'P voorbereiding van de ontwapenings-
Iferentie'k te Genève;
17 November: algemeene opiumconfe-
jïö"he, tweede gedeelte, te Genève;
18 November: deskundigencommissie
0l' de binnenscheepvaart^ te Cenè.ve;
26 November: voltallige zitting der vol
kenbondscommissie voor het verkeerswe
zen, te Genève;
1 December: deskundigencommissie voor
de kustverlichting en bakens, te Parijs;
8 December: 31ste zitting van den vol
kenbondsraad, te Rome;
15 December: voorbereidende commis
sie voor economische statistiek te 's-Gra-
Aan dit program van werkzaamheden
dient nog te worden toegevoegd de a.s. bui
teugewonb zitting te Brussel van den vol
kenbondsraad ter beraadslaging over het
Britsch-Turksch geschil inzake Mosöel.
Duitschland.
De likwidatie der bezetting.
De op heffing van den dienst
voor de panden.
De Rijnlandcorumissio heeft een veror
dening uitgevaardigd, welke betreft de
overgave van de intergeallieerde dienst
takken voor de exploitatie van de panden
aan de Duitsche autoriteiten en de terug
gave aan de bezitters van de sedert 11 Jn-
nuari 1923 ouder de regie der bezettings
autoriteiten geëxploiteerde ondernemingen
Met uitzondering van de Fransch—Belgi
sche regie die op 16 November eindigt,
zullen op 28 October alle sedert Januari
1923 ter exploitatie van de panden in het
leven geroepen diensten en sub-commis
sies voor de in- en nitvoer-consenten wor
den opgeheven. Op denzelfuen dag zullen
verder alle steenkolenmijnen, cokesonder
nemingen, industrieën, landbouwbedrij
ven, bosebbedrijven en scheepvaartonder
nemingen, die sedert 1923 in handen der
regie zijn, of door de bezettingsautoritei
ten voorloopig waren gepacht aan hun be
zitters worden teruggegeven.
De kolenleveringen op rekening van het
herstel, die in' September 1.778.000 ton
bedroegen, waaronder 612.000 ton cokes
zijn in verband met de Londensche over
eenkomst volgens een bij de mjinen ont
vangen mededeeling, verminderd tot
1.114.000 ton steenkool, waaronder
'158.750 ton cokes. j j,
-
De a.s. verkiezingen.
De socialisten rekenen op
groote successen.
In de „Yorwaerts" schrijft de voorzitter
van de sociaal-democratische partij Her
mann Muller over de vooruitzichten van
de verkiezingen. Hij uit de meening, dat
de democraten in dezen verkiezingsstrijd
zullen winnen en dat het voornaamste suo
ces zal worden geboekt door de sociaal
democraten, die op een toeneming van
minstens 2530 zetels zouden kunnen re
kenen.
De Duitsch-nationalen.
Hergt als voorzitter
afgetreden.
De strijd, die in de Duitsch-nationale
partij is gevoerd om de leiding, is thans
geëindigd in de gistere gehouden verga
dering van het hoofdbestuur met het af
treden van Hergt en het kiezen van dr.
Winkler tot partijvoorzitter. Winkler was
•tot dusverre voorziter van de Duitsch-
nationale Landdagfraetie.
De Communistische Rijks.dagleden.
Nog een arrestatie.
Do jacht op de verdwenen communis
tische rijksdagafgevaardigden duurt nog
steeds voort. 'Gisteren hadden er in alle
vroegte weder verschillende huiszoekin-
ge plaats, welke een flinke hoeveelheid
vervalschte documenten 'aan 't licht brack
ten, vermoedelijk alle uit de pas ontdekte
pasvervalschingscentrale afkomstig.
In Stuttgart is de communistische rijks
dagafgevaardigde, Eppstein, in hechtenis
genomen.
Frankrijk.
Het proces Bonomini
8 jaar dwangarbeid.
Men herinnert zich, dat in den zomer
de Italiaansche anarchist Bonomini den
fascistischen leider Buonoserwizi te Pa
rijs neerschoot. "Wegens dezen moord
stond hij dezer dagen terecht. De jury
heeft thans het schuldig over hem uitge
sproken, ouder erkenning, dat de misdaad
niet met 'voorbedachten rade is gepleegd
en dat er verzachtende omstandigheden
zijn.
Bonomini werd daarop veroordeeld tot
8 jaar dwangarbeid, 10 jaar externeering,
betaling der kosten van het proces aan
den Staat en schadevergoeding aan de ci
viele partij.
Italië
Een appositie-parlement?
De communisten hebben de andere par
tijen verzocht samen een oppositie-parle
ment te vormen en niet meer in het eigen
lijke parlement te verschijnen. Dit parle
ment der oppositie zou dan een zeer in
tense anti-fascitische propaganda voeren.
De andere partijen hebben dit verzoek
echter van de hand gewezen. Zij vinden
'het heter den strijd tegen het fascisme
langs den wettigen weg en in de officieel©
Kamer te blijven voeren.
Botsingen te Rome.
Uit Rome wordt gemeld:
Tijdens het proces-Bonomlni ontstond
een botsing tusschen fascisten en commu
nisten. Er zijn 3 gewonden. Talrijk© ar
restaties hadden plaats.
Bulgarije.
Onrustige toestand.
^Een nieuwe boerenopstand.
Van de Servisch—Bulgaarsche grens
wordt aan de „Vreme" gemeld, dat in de
omgeving van Petritsj in Bulgaarsch-Ma-
cedonië een nieuwe boerenopstand is uit
gebroken.
Rusland.
De hongersnood In de Oekraine.
Bakkerswinkels to Odessa
geplunderd.
Uit Odessa wordt aan do „Tag." go-
meld. dat hot daar tot ernstige botsingen
gekomen tusschen de politie en demon-
streerende boeren uit do hongergebieden.
De hongerlijdenden bestormden verschil
lende bakerswinkels en plunderden deze.
De president van de Oekraine is naar
Moskou vertrokken om persoonlijk over
den ernstigen toestand mededeelmgen te
doen. In de Krim bedraagt het aantal
hongerlijdende kinderen alleen reeds
400.000.
China.
Een opstand te Peking.
Feng Joe S j a n gtegen
Woe Pei Foe
Gisteren meldden wij in een telegram
uit Shanghai dat de telegrafische gemeen
schap met Peking plotseling werd verbro
ken, zonder dat de oorzaak daarvan kon
worden aangegeven.
Thans weet Reuter mede te deelen, dat,
volgens te Tientsin van betrouwbare zijd©
ontvangen berichten, de elfde divisie van
het Chineesche nationale leger, onder be
vel van den „christen generaal" Feng Joe
Sjang tegen de regeering in opstand is ge
komen en de pporten der stad hebben be
zet. Reeds eenigen tijd geleden deden reeds
geruchten de ronde, dat de verhouding van
Feng Joe Sjang en Woe Pei Foe gespan
nen was
Amerika.
De strijd in het Noorden.
Een overwinning van
Tsjang Tso Lin.
Aan het Jehol-front (Mandsjoerije) heb
ben de troepen van Tsjang Tso Lin een
gevoelige nederlaag toegebracht aan de
TsiK-troepen. Zij verloren vierduizend
man aan dooden en gewonden en 1700 ge
vangenen.
Het Teapoi-schandaal.
Het pro cos te Los Angelos.
Het bekende olie-schandaal wordt voor
do rechtbank van Los Angelos behandeld.
Het eerste proces wordt door de Ameri-
kaanschc regeering ingesteld tegen de
Panamerican Petroleum Company waar
van Doheny president is. De regeering be
weert dat de aan die maatschappij ver
leende pacht op de olievelden in het Kern-
district van California op onwettige wijze
en wel door fraude werd verkregen, door
dien Dohany voor dat doel een bedrag van
100.000 dollar schonk aan den voormaligen
minister van Binnenlandsche Zaken Fall,
die de pacht verleende. Op grond daarvan
©ischt $e regeering, dat de verleende pacht
van rechtswege ongeldig wordt verklaard.
TWEEDE KAMER.
Overzicht.
De replieken bij het Tariefwet-debat be
vatten zóó weinig nieuws dat minister
C o 1 ij n moest verklaren, deswegen óók
niets nieuws meer te kunnen zeggen en
slechts ..beleefdheidshalve" wat te zullen
antwoorden.
Wij zullen onzen lezers er daarom geen
verslag van voorzetten.
Aan het eind moest «de voorzitter nog
even.... minister Colijn tot de orde roe
pen.
De V o o r z. zeide .den minister niet te
willen onderbreken toen hij straks in ver
band met Kamerleden sprak over leugen
achtige voorstellingen. Spr. zit hier niet
speciaal om de orde aan de ministerstafel
to handhaven. Maar hij zou den minister
wel willen verzoeken bij voorkomende ge
legenheden zich van een meer welwil
lende uitdrukking tegenover Kamerleden
te bedienen.
De Minister verklaard© volkomen
bereid te zijn, indien de voorzatter meent
dat hij deze uitdrukking heeft gebruikt
ten opzichte van Kamerleden, die uitdruk
king terstond geheel terug te nemen.
Maar spr. doelde daarbij niet oip Kamer
leden, maar op sprekers bij de politieke
verkiezingen, op volksvoorlichters die d©
kiezers gaan bewerken.
De algemeene beschouwingen werden
gesloten. De vergadering werd om 6 uur
15 minuten verdaagd tot hedenmiddag» 1
uur.
Koninklijke Besluiten.
Burgemeesters.
Benoemd tot burgemeester der gemeente
Aardenburg: Th. M. Overmaat; tot bur
gemeester der gemeente Ameide en Tien-
boven: O. W. Luyendijk, en tot burge
meester der gemeente Schiebroek J. P. H.
Dhont, secretaris van die gemeente.
Vragen van Kamerleden J
Do arbeid in bakker ij en
Het Tweede Kamerlid Braat heeft den
minister van arbeid, handel en nijverheid
de volgende vragen gesteld:
Is de minister bereid te bevorderen, ten
einde moeilijkheden, schade en oneer voor
de betrokken personen te voorkomen, dat
de Arbeidswet zoodanig gewijzigd wordt.
I. dat het aanvangsuur van den arbeid
voor groote en kleine bakkerijen gelijk
gesteld wordt?
II. dat door patroons te allen tijde in
eigen werkplaats arbeid verricht mag
worden?
III. dat bij overtreding van de wet nim
mer alleen gevangenisstraf ge'éischt mag
worden?
Is de minister bereid te bevorderen, dat
aan hen, die thans tot gevangenisstraf ver
oordeeld zijn, gratie verleend wordt?
De Westeinder Plas.
Niet drooggelegd.
Naar het Hbld. verneemt, is de concessie
voor het droogleggen van de Westeinder
Plas bij Aalsmeer vervallen, daar aa<n de
concessie-voorwaarden niet is voldaan. D©
plas zal dus niet worden
HET NIEUWE
BEZOLDIGINGSBESLUIT.
Een overzicht van de salarisnormen.
Het nieuwe Bezoldigingsbesluit is als
Koninklijk Besluit in het Saatsblad afge
kondigd.
Vastgesteld iis, dat geen gehuwd amb
tenaar in 1925 een lager salaris zal ont
vangen dan. hij sinds 1 0 tobeer 1924 ge
noot.
Wi(j omtleeniem aan het Besluit het vol
gende:
Kostwinners.
De toeslag-regeling, opgenomen in art.
27, handelend© over de posi*bi© dear kost
winners, luidt als volgt:
Aan reedis op 1 Januari 1925 in dienst
zijnde mannelijke ambtenaren, di© vóór 1
October 1924 zijn gehuwd en aan de ove
rige ambtenaren, op 1 Januari 1925 in
dienst, die ten genoegen van Onsen Minis
ter, Hoofd van het betrokken DepaTtemenit
van Algemeen Bestuur, of de door dezen
aan te wijzen autoriteit, kunnen aantoo-
nen, dat zij op 1 Januari 1925 uit anderen
hoofd© kostwinner zijn van een gezin,
wordt gedurende het jaar 1925 een per
soonlijke toelage toegekend ten bedrag©
van het nadeelig verschil tusschen 90 ten
honderd van het bedrag, dat zij op 1 Ja
nuari 1925 zouden hebben genoten aan
.wedde en toelagen volgens de artikelen 19
en 31 van het Bezoldigingsbesluit Bur
gerlijke Rijksambtenaren 1920 (StaatsM.
no. 37), zooals dat .luidde vóór de daarin
hij Koninklijk besluit van 23 April 1924
(Staatsblad no. 200) aangebracht© wijzi
gingen, indien dit van kracht war© geble-
ven en het bedrag, dat zij thans op 1 Ja
nuari 1925 genieten aan wedde en toela
gen, als bedoeld in d© artikelen 16, 19
©n 20.
2.Do persoonlijke toelage, bedoeld in
het eerste lid, wordt herzien met ingang
van den datum:
a. van verhooging der wedd© (mot uit
zondering van die op grond van het eer
ste lid van artikel 2);
1). van wijziging in de toelagen, als be
doeld in de artikelen 16, 19 en 20.
Kindertoeslag
Boven en behalve de wedden en toela
gen naar de regeling van dit besluit toe
te kennen, genieten de ambtenaren, gedu-
rendo het jaar 1925, bij wijze van tijde
lijke toelage, voor hunne wettige of wet
telijk erkende, zoomede voor de uit een
vroeger huwelijk van bun echtgenoot ge
sproten kindoren beneden den leeftijd van
18 jaar, die zij op den lsten Januari van.
het jaar bezitten, eene kindertoelage, be
dragende per kind 3 ten honderd van de
wedde,die zij op dien datum,of bij latere in
diensttreding, op den datum der indienst
treding, genieten, zulks met dien ver-
HET VOORNAAMSTE NIEUWS.
BUITENLAND |j
Hergt afgetreden als partijvoorzitter j
der Duiisch-nationalen.
In Bulgarije Is een nieuwe boerenoift
stand uitgebroken. 'j
Da hongersnood in da Oekraïna.
In Peking is een generaal in opstand g©^
komen tegen Woo Pel Foe. 5
I
BINNENLAND.
Het Bezoldigingsbesluit Burgerlijkd
Ambtenaren.
De Westeinder Plas bij Aalsmeer zal
niet warden drooggelegd.
De werkwijze van den nieuwen Centra-*
len Raad van Bedrijven. (2de blad).
LEIDEN
Da Nobelprijs voor physiologic en ge
neeskunde toegekend aan prof. Einthoven
Onze Geïllustreerde Pagina
Onze geïllustreerde pagina bevat van
daag o.m.: De bruiloft te Ludwigslust in
Mecklenburg: onze Koningin, Prins Hen
drik en Prinses Juliana De luidspreker
in een Katholieke Kerk te Rotterdam
Do ingang van het terrein der a.s. bloe
mententoonstelling te Heemstede Van
het bureau „voor belasting-inning" t©
Amsterdam.
stande, dat de toelage ten minste f 50 en
ten hoogst© in totaal f 200 per kind per
jaar
DE SALARISNORMEN.
Rijkspolitic.
Districtscommandant, inspecteur f3600—
f4600, 6 tweej. verh. van f200: rijksveld-»
wachter-brigadier-majoor f 1700f 2600,
3 tweej. verh. van f-200 en 3 van f 100;
rijksveldwachter f 1400f 2000, 2e tweej.
verh. van f 200 en 2 van f 100.
Rijkstucht- en Opvoedingswezen.
Opvoedend ambtenaar bij gestichten
voor jongens f 2100f 3000, 2 tweej. verh.
van f 200 en 5 van f 100.
Vissch';rij-lnspectie.
Vi'sscheaiijconsul ent f 2400f 5400, 6
jaarl. verh. van f 200 en 6 tweej. van f 300;
technisch-op»1'oh ter f 1600f 3000, 5
tweej. verh. van f200 on 4 tweej. van
f 100.
Algemeene Landsdrukkerij.
Alg. bedrijfsleider f 3400f 4400, 5
tweej. verb, van f200; meesterknecht zet
terij f2600f3300, 2 tweej. verh. van
f 200 en 3 tweej van f 100; meesterknecht
drukkerij f2600f3300, 2 tweej. verh.
van f 200 en 3 tweej vam f 100; meester-*
knecht binderij f2200f 3000, 2 tweej.
verh. van f200 en 4 tweej. van f 100.
Rijksuniversiteiten en Technische
Hoogeschool.
Conservator f 3000f 5000, 4 tweej,
verh. van f 300 en 4 tweej. van f 200; adm.
bij het College van OuratoTen f 2600—*
f 3800, 6 tweej. verb, van f 200; vast as
sistent Techn. Hoogeschool' f 2400f 3600,
6 tweej. verh van f 200; technicus le kL
hooger onderwijs f1600f2700, 4 tweej.
verb, van f 200 en 3 tweej. van f 100: adm.
ambtenaar f1700—f2600, 3 tweej. verb,
van f 200 en 3 van f 100; amanuensia
f 1300—f 2200, 9 tweoj. verh. van f 100|
technicus 2© kl. bi'j hooger onderwijl©
f1300—f2000, 7 tweej. verb, van f 100.
Academische verplegringsinrichtingen.
Hoofdverpleegster f 1600f 2400, 8
tweej. verb, van f 200 en 2 van f 100; ver-*
pleegster uifcw. f 1300f 1800, 3 jaarl.
TOrh. van f 100 en 2 tweej- van f 100; vera
pleegster inw. f 1000f 1700, 2 tweej-
verh. van 200, 2 van f 100 en 2 van 50.
Middelbaar Onderwijs.
Leeraar H. B. S. vijfj. cursus (uitgiwon-'
dord lorkenen en lich. oefening).
bij nrnder dan 21 lessen per week 120
per wek. les, na 2. 4, 6. 8, 10. 12, 14, 16.
18 en 20 dienstjaren telkens te verbme* t
f2.50 per wek. les.
Voor lessen boven 20 wordt het salaiM
verhoogd met f 50 per wek. lea, na 2 4, B,
8. 10, 12, 14. 16, 18 en 20 dfenstiaraa
telkens le verh. met £5 per wek les.
Aan de dortoren, gepromoveerd aan eeli
Ned. universiteit of hoogeschool, wordt ml
22 dienstjaren nog een verbooging
kend van f 12.50 per wek. les bi]
dan 21 lessen en voor lessen boven
20 van f5 per wekelijkse!» les.
Leeraar lorkenen H. B S. vijfl-
f 115 por wek. Ie", na 2, 4, 6. 8. 10. 12. M,
