r
16e Jaargang.
UeASONNEMENTSPRIJSbedraagtbl] vooruitbetaling
Voor Leiden 19 cent per week 82.50 per kwartaal
Bij onze Agenten 20 cent per week 12.60 per kwartaal
Franco per post I 2.95 per kwartaal
pet Geïllustreerd Zondagsblad ia voor de Abonné*s ver
krijgbaar tegen betaling van 50 ct. per kwartaal, bij voor
uitbetaling. Afzonderlijke nummers 5 ct., met Geïllustreerd
Zondagsblad 9 ct.
gas&s
t nummer bestaat ui4 drie
aden.
VRIJDAG 17 OCTOBER 1®24
No 477O
Git blad verschijnt eiken dag uitgezonderd Zon* en Feestdagen
Bureaux: RAPENBURG No. 10 - LEIDEN
TEL. INT. ADMINISTRATIE 935 REDACTIE 15
GIRONUMMER 103003 y POSTBUS No. II
DE ADVERTENTIEPRIJS BEDRAAGT:
Gewone advertentlSn 30 eent per regel
Voor Ingezonden Mededeelingen wordt hc4
- dubbele van het t&rief berekend. z
Kloine advertentiën, van ten hoogste 80 woorden, vaatte
betrekkingen worden aangeboden of gevraagd, huur en
huur, koop en verkoop f0.50a
Tegen schunnige lectuur.
Vaar we politie en justitie meermalen
laks zien optreden tegenover de ver-
p en uitgave van schunnige phologra-
i ook in Leiden hebben we ons
eens afgevraagd: waarom wordt de
dialling van dat vieze tijdschrift voor
ramen van dien sigarenwinkel b.v. ge
el? daar juichen we het toe, dat
r dagen de uitgever van een sckun-
iijdschrift door den Haagscken politie
ker is veroordeeld tot 900 gld. boete,
6 maanden hechtenis,
[el „Handelsblad" looft eveneens dit
nis, cn zegt, dat 't vieze tijdschrift ge-
eld Ie vinden was in de bockentasck
j schooljeugd en van hand tot hand
f.
.ct liberale blad vervolgt dan:
„Nu weten de ouders waaraan zak-
(eld soms wordt besteed. Het koopen
exemplaren gaat soms aldus: de
ene week koopt leerling A een num-
dat dan circuleert, de volgende
reek B, daarna C., enz.
Meermalen blijken leerlingen, die on-
oldoende rapporten hebben of zijn blij-
zitten, of die bun aandacht niet bij
et schoolwerk kunnen houden, getrou-
lezers te zijn van bedoelde tijd-
•hriften.
Dat het lezen van zulk fraais nadee-
g is voor lichaam en ziel der jongens
- ook meisjes lezen het! behoeft
een toelichting. Ouders van leerlingen,
ie het op de H. B. S. niet goed maken,
06 oeten maar eens nagaan, of dergelijke
ctuur niet een der oorzaken is.
In verband hiermee wijzen we er op,
it al te vol jongelieden ook op het go
ed van hoeken groen en rijp lezen. Of
im dat wel zal hekomen, is hoogst twij-
lachtig. De gevolgen voor het geeste-
iO ik ev nwickt der jongelieden, die men
en dan van ontmoet, zijn verre
00 in aanmoedigend."
50 do schrjft een liberaal blad - hetwelk
QC toch zeker wel niet zal .verdenken
een door preutschheid tot overdrij-
gedrongen oordeel!
it de Katholieken in deze steeds mogen
eden met de vereischte gestrengheid;
srs ten opzichte van hun kinderen, het
en liek ten opzichte van de viezigheid.-
.oopende winkeliers: blijft weg uit
ne winkels
3ei Degeeflijkheid in deze beteekent, in
)93 rdcre of mindere mate, een medewer-
aan het kwaad een kwaad, dat
ettende gevolgen kan hebben, vóóral
de jeugd, op wie juist is gevestigd
oop der toekomst
Politieke Propaganda- sn Studie
clubs.
[cl oprichlen van propagandaclubs on
lieclubs in onze Kiesvereenigingen is
zaak van groot belang.
Ve behoeven niet te zeggen, dat p r o-
Igandacluhs op politiek gebied
pgst nuttig, zeer noodzakelijk zdjn.
ir voor den goeden gang van zaken,
ftcn zij staan onder het bestuur dér
Bvereoniging. Zeker, wij hebben hier
[Leiden een propagandaclub gehad
slaat 't toch met de wedergeboorte
•van?), welke vrij los stond van de
en dank zij de uitstekende lei-
dezer club is het in het verleden heel
p gegaan. Maar men zal ons wel wil-
Jgeven, dat het eigenlijk anders he
ld te zijn vooral in dezen tijd.
•^studieclubs kunnen heel nut-
[®jn. Indien eenige leden van een kies-
iging meer verlangen dan deze
den gewonen man kan geven, dan is er
fs 'egen, dat zij afzonderlijk voor studie
dobat samenkomen, zich oefenen, el-
ir onderrichten en zoo een kern vor-
P» waaruit op den duur goede bestuur-
J cn vaardige sprekers kunnen wor-
getrokken. Maar voor deze stduieclubs
It (pk nog in sterkere mate, zouden
willen zeggen, dat zij blijven i n de
svereeniging, dus onder leiding van
bestuur daarvan.
's iets zonderlings heeft ons daarom
getroffen de volgende mede-
N» die ook onzen lezers hekend is:
"6 politieke Studie- en Debatingclub
.icbaël" te 's-Gravenhage heeft het
Ref genomen tot het houden van een
jSdering te Utrecht op Zaterdag 25 Oc-
ras. namiddags om 3 uur, in zaal 4
bet gebouw der R.-K. Werklieden-
^iiging „St. Jozef", Kromme Nieuwe
L teneinde tot oprichting te ko-
van oen R.-K. Democratischen
De
|d".
Huisgezin" merkte reeds naar aan-
VaQ dit bericht op:
Bond in den Bond, dit kan toch
'P'ög van studieclubs in R.-K. kies-
j_nigmgen niet zijn.
ecr en debateer, zouden we willen
zeggen,zooveel ge wilt, maar grijp niet
in het wezen van R.-K. Staatspartij in".
Inderdaad, zoo wordt een „studieclub"
een naam waaronder veel meer verborgen
is, dan wordt aangeduid: een politieke
organisatie, een kiezers-vereeniging, zoo
als onze Kiesvereenigingen ten slotte zijn!
B»§TEÜL&Üi3
België.
De arbeid in de Borinage hervat.
De arbeidshervatting in de Borinage
schijnt thans volledig te worden. Slechts
een 5000 mijnwerkers hebben het werk
nog niet hervat. Een deel hiervan kan dat
trouwens nog niet, daar in vele mijnen
eerst belangrijke herstellingen moeten ge
schieden.
Ouitsciiland.
Da politieke crisis te Berlijn.
Verdere onderhandelingen
nutteloos.
De Centrumfractie heeft gisteren een
resolutie aangenomen, waarin wordt ge
constateerd, dat de pogingen om een ka
binet der volksgemeenschap te vormen,
mislukt zijn en eveneens de pogingen, om
de regeering naar rechts te verb reeden.
Daarom verzoekt de fractie aan den rijks
kanselier, in wien zij haar volle vertrou
wen uitspreekt, geen middel onbeproefd
te laten en in het uiterste geval een beroep
op de kiezers te doen, om een regeering
te vormen, welke in staat en geneigd is de
door den rijkskanselier gevolgde richtlij
nen bij de buitenlandsche politiek ook in
de toekomst verder to volgen, sociale ver
zoening en economische vrede te weeg te
brengen, en de christelijke cultuur te be
schermen en verder t9 ontwikkelen.
Hieruit blijkt dus, dat het centrum, in
verband met het door de democraten ge
nomen besluit, eveneens een rechtsch bloc
voor het oogenblik onmogelijk acht.
De regeering heeft zich thans volle
vrijheid van handelen voorbehouden. Ver
dere onderhandelingen met de fracties
worden nutteloos geacht, zij zijn afge
broken.
Intusschen wint de meening veld, dat
het tot een ontbinding van den Rijksdag
zal komen. ïn parlementaire kringen
wordt volgens do „Tag" met een mogelijk
heid van 90 kans daartoe rekening ge
houden. Zelfs wordt reeds een datum
genoemd voor de nieuwe verkiezingen, n.l
30 November of 7 December.
In verband met de besluiteloosheid van
het kabinet neemt men aan, dat er in den
boezem daarvan eenige meeningsverschil-
len bestaan.
Voornamelijk zouden drie meeningen tot
uiting zijn gekomen. Do eerste is voor
rijksdagoijthinding, de tweede zegt, dat de
regeering in haar tegenwoordige samen
stelling voor den Rijksdag moet komen
en om een motie van vertrouwen moet
vragen voor haar politiek, terwijl de derde
opvatting zich in dien zin uit, dat de twee
vacante zetels welke er op het oogenblik
in bet kabinet bestaan, moeten worden
bezet door twee vakministers, die in poli
tiek opzicht dicht bij de Dnitsch-Nationa-
len staan, zoodatin zeker opzicht een
brug naar rechts geslagen zal worden
waardoor de positie van het kabinet in
den Rijksdag versterkt wordt.
De moordenaars van Erzberger.
Nog een gearresteerd.
Te Pressburg is dezer dagen een Duit-
scher gearresteerd, dio verdacht wordt
Tillesen te zijn, een der moordenaars van
Erzberger. Hij heeft hekend, maar in
weerwil daarvan twijfelt men aan zijn
identiteit. Men vermoedt dat hij de justitie
op een dwaalspoor wil brengen.
Intusschen heeft de in Hongarije gear
resteerde moordenaar Schulz, die later op
vrije voeten is gesteld, zich bij de politie
aangemeld. Hij zal waarschijnlijk over
de Turkse he grens gezet worden.
„Pacifistische" vergadering.
Dezer dagen had te Halle een pacifisti
sche vergadering plaats.
Generaal Von Schönaich sprak over het
doel van het pacifisme. Hij kon zijn rede
evenwel niet ten einde brengen. Overal in
de zaal raakten de opgewonden bezoekers
met elkander handgemeen, zoodat de po
litie met gummiknuppels de vechtenden
moest scheiden, en do zaal moest ontrui
men. Op straat hadden nog tot laat inden
nacht botsingen plaats. De politie was
zoodanig versterkt, dat zij alle ongeregeld
heden kon onderdrukken. Twintig perso
nen werden naar het politiebureau ge
bracht?
Frankrijk.
De sirijd tegen de Kloosterorden
Inquisitie der prefecten.
In de departementen, waarin klooster
orden zijn gevestigd, zijn do prefecten
met de inquisitie begonnen, door de vrij
heidlievende vrijdenkersregeering gelast,
om te weten, welke uitgebreidheid de
kloosterorden hebben genomen.
Na op enkele plaatsen leelijk den neus
te hebben gestooten en om de beroering,
die allerwegen is ontstaan, zijn de heeren
wat voorzichtiger geworden. „Maar met
geweld of met stroop zegt terecht de
Croix het is om het even. De klooster
lingen zijn door de liga lot verdediging
van de godsdienstige belangen gewaar
schuwd, wat hun to doen staat" en we
kunnen er aan toevoegen, dat verschillende
bisschoppen den kloosters volstrekt verbo
den bebben, inlichtingen te geven. Meer
dan een identiteitsonderzoek kunnen de
prefecten de commissarissen niet laten
doen. Willen ze meer weten dan moet daar
voor een judiciaire instructie geopend.
Engeland.
De verkiezingscampagne.
De strijd in vollen gang.
De liberalen hebben er van afgezien in.
vele districten z.g. propaganda-candida-
ten te stellen, d i. candidaten, die niet de
minste kans hebben, te worden gekozen.
Verleden jaar deden zij dat wel, doch dat
geschiedde toen. ter vergrooing van het
liberale stemmenaantal in het land, als
krachtiger uitspraak tegen protectie. De
liberalen laten thans dergelijke candida
turen achterwege om te voorkomen, dat
in vele districten Labour met een min
derheid van stemmen wordt gekozen. Om
dezelfde reden trokken ook de conserva
tieven eenige candidaten terug, ten einde
den liberalen in die districten een kans te
geven.
Op deze wij zo loop en ongeveer 40 van
de 70 afgetreden Labour-afgevaardigden,
die de vorige maal met een minderheid
van stemmen werden gekozen, gevaar, het
thans tegen de vereenigde oppostie af te
leggen. lederen dag worden met dit tac
tische doei nog consenv.-i^v? en liberale
candidaturen, ingetrokken^ voor het mee-
rendeel liberale.
Daarentegen volgt Labour een andere
■taotiek. Labour houdt namelijk eenige
candidaten in petto, om die zoo mogelijk
Zaterdag nog te stellen in districten, waar
tot nog toe alleen een conservatief en een
ilberaal tegenover elkander stonden. La
bour beoogt door die tactiek de verkiezing
van den liberalen candida-at, die vroeger
vaak door Labour-stemmen versterkt
werd, onmogelijk te maken.
Een nederlaag voor Labour?
De Engelsche bladen vestiigen bijzon
dere aandacht op het feit, dat Woensdag
voor de eerste maal sinds de verkiezings
campagne begonnen is, Ramsay Mac Do-
nolad in een zijner redevoeringen de mo
gelijkheid van een socialistische nederlaag
in aanmerking heeft genomen.n
De premier gaf n.l. te kennen, dat heit
hem onverschillig liet, of de lahourpartij
in de minderheid bleef en de regeering zou
moeten aftreden, daar de partij ook in de
oppositie het goede werk zou kunnen
voortzetten, dat zij tijdens de negen re-
geeringsmaanden begonnen is.
Men kan moeilijk aannemen, hier uit
sluitend te doen te hebben met een rhe-
torische wending, waarvan bovendien bet
nut niet kan worden ingezien, daar de kie
zers van alle partijen slechts vertrouwen
in hun leiders stellen, zoolang deze opti
mistisch zijn of optimisme voorwenden.
Tijdens een te Glcckheafcon gehouden
labourmeeling stortte het lage platform,
waarop Ramsay Mac Donald met 15 zij
ner partijgenooten stond, in. De premier
en zijn vrienden vielen, zonder zich even
wel te bezeeren, en om bijgeloovigen, die
in zijn val een slecht voorteeken hadden
kunnen zien, gerust te stellen, zeide Ram
say Mac Donald, zoodra hij weer op de
been was: Zoo zal het gewicht Rer lahour
partij de liberale partij verpletteren!
Zv/eden.
Hst róuws kabinet.
Zuiver socialistisch.
De kabinetsformateur Branting heeft
verklaard, dat hij een zuiver socialistisch
kabinet zal vormen en de lijst zijner mi
nisters binnen enkele dagen aan den
koning zal voorleggen.
Evenwel is ook nog de opneming van
vrijzinnigen in het kabinet mogelijk. Er
bestaan over die kwestie, zoowel bij de
sociaal-democraten als bij de vrijzinnigen
nog meningsverschillen. Beide partijen
zullen waarschijnlijk in zake" de onlwa-
peningskwestie tot een compromis komen,
zoodat de gewone mflitaire uitgaven zul
len kunnen worden teruggebracht van 139
miilioen tot 95 millioen.
Voor dit compromis ial de regeering,
naar Branting verzekerde, in de Tweede
Kamer en waarschijnlijk ook in de Eerste
Kamer een uit sociaal-democraten, en vrij
zinnigen bestaande meerderheid achter
zich krijgen.
De vrijzinnige bladen verklaarden, even
als eenige dagen geleden, dat de partij
de regeering slechts voorloopig alleen in
zake de ontwapeningskwestie zal steunen,
doch dat overwogen wordt, of de partij
ook de door Branting voorgenomen on-
derteekening van het Geneefsche protocol
zal toestaan
Albanië
Opstandige beweging
Paniek te Tirana
Uit Servische bron wordt gemeld, dat
in de streek van Elbasan een opstandige
beweging is uitgebroken tegen de regee
ring van Tirana, als gevolg van gebrek
aan levensmiddelen. Troepenopstandelin
gen slaagden er zelfs in Tirana binnen te
dringen, waar zij in den nacht van Maan
dag op Dinsdag een algemeene paniek ver
wekten. Er zijn maatregelen getroffen om
de orde te herstellen.
Ai'abië
De veldtocht der Wahabieien
Een communiqué van de Egyptische re
geering behelst dat het onwaarschijnlijk
is, dat de Wahabieten van plan zijn,
Egypte aan te vallen, maar dat zij mis
schien afgezanten naar het schiereiland
Sinaï willen sturen om de Arabieren op te
wekken zich bij hun leger aan te sluiten,
om de grens van Palestina aan te vallen.
De Egyptische regeering zal in dit ge
val de striktste onzijdigheid in acht ne
men.
China.
De burgeroorlog
De toestand in Shanghai
Uit Sjanghhai wordt gemold, dat gene
raal Hsoe, die zich aan het hoofd van de
troepen van Tsjekiang en van Hoepeh had
gesteld, met veertien officieren van zijn
staf in auto's doch zonder manschappen,
in de vreemdelingen wijk is binnengedron
gen, waar hij werd aangehouden. Gene
raal Hsoe werd na door het corps van
buitenlandsche consuls te zijn verhoord,
weer vrijgelaten, doch blijft onder bewa
king, daar de consuls nader instructies
van de buitenlandsche gezanten te Peking
afwachten
De toestand wordt thans in de buiten
landsche kolonie voor het eerst sedert het
uibreken der vijandelijkheden als ernstig
beschouwd, doch men verwacht spoedig
een gunstige wending, daar dè troepen van
Iviangsoe het gebied van Sjanghai reeds
hebben bereikt. Alle wegen, die van de
stad naar - buitenlandsche concessies
leiden, zijn gebarricadeerd en er zijn ma
chinegeweren ""^esteld
De brand te Canton bedwongen
De marine-autoriteiten te Hongkong
hebben een draadloos telegram uit Canton
ontvangen, dat do groote brand thans vrij
wel bedwongen is. Deze heeft gisteren den
ganschen dag g-ewoed. De schade aan
eigendommen en waarden wordt geschat
op zeven millioen dollars. Het wordt
waarschijnlijk geacht, dat er vele slacht
offers zijn.
CONFERENTIE WERKLOOZEM-STEUN
Een onjuist communiqué.
Wat er besproken is.
We hebben een communiqué geplaatst
over een samenkomst van de wethouders
van maatschappelijk hulpbetoon in de vier
grootste gemeenten van ons land (d0 hee
ren Vos, Amsterdam; Nivard, Rotterdam;
Drees, Den Haag; Smulders. Utrecht). Dat
communiqué geeft, naar „He.t Centrum"
verneemt, een geheel verkeerd beeld der
gehouden besprekingen.
Er wordt gewaagd van een opleving van
de arbeidsmogelijkheid en van werkzaam
heden eener crisiscommissie, waardoor dui
zenden personen, die tot verleden jaar van
do werkloosheïdsuitkeering leefden, hun
pogingen om werk te vinden hebben ver
dubbeld en deze pogingen veelal met suc
ces bekroond zagen. Deze mededeelingen
slaan klaarblijkelijk alleen op den toestand
te Amsterdam en Rotterdam, voor Den
Haag en Utrecht gaan ze niet op, zegt ge
noemd Utrechtsch orgaan. In Utrecht kent
men het bestaan eener crisis-commissie zelfs
niet. Er is daar in het. geheel geen opmer
kenswaardige vermindering in 't aantal
steuntrekkenden te constateeren. Men heeft
daar steeds een scherpe selectie toegepast
op de personen, die ,in den steun loopen"
cn het zou niet mogelijk zijn, dat een groo
te groep van hen ernstig zoeken naar werk
met succes zou bekroond zien.
Nu aldus een geheel verkeerd beeld van
de resultaten der conferentie Ï3 verkregen,
door het onjuiste communiqué, geeft „Het
Centrum" een eenigszins uitvoerige uiteen
zetting van de gehouden besprekingen:
De steunregeling.
In het voorjaar had men een algemeene
HET VOORNAAMSTE NIEUWS.
BUITENLAND
De politieke crisis te Berlijn nog niet
opgelost. He? Centrum acht een rechtsch
bloc onmogelijk. De onderhandelingen
tusscben de fracties afgebroken.
De verkiezingscampagne in Engeland.
De kansen van de Labourpartij.
De plannen van den nieuv Zweed"
schen premier Branting.
BINNENLAND
De Maandstaat der Rijksmiddelen.
Een varbeterd verslag der wethouders-*
conferentie over den werkloozen-steun.
Onze Geïllustreerde Pagina
Onze geïllustreerde pagina bevat van-,
daag o.m.: Verkiezingspropaganda in do1
Vereen. Staten. Een groote marktdag
in Bretagne. De co-opera-tie te Parijs.
Het werk voor de nieuwe IJmuider sluis
Een „damwon der" E«n paas.mopig
honden
regeling vastgesteld voor de steunregeling
in de groote gemeenten. Eenigen tijd latex
verscheen de nieuwe steunregeling, door
den Minister van Binnenlandsche Zaken
vastgesteld, welke op verschillende punten
in voor de werkloozen ongunstigen zin af-
wsek van de regelen, door de gemeenten
getroffen. Door wethouder Smulders werd
nu voorgesteld om zich tob den Minister
van Binnanlandsche Zaken te wenden om
voor de vier groote gemeenten een nieuwe
regeling te krijgen, die meer in overeen
stemming was met wat door de gemeenten
was overeengekomen.
De drie andere wethouders gingen op dit
voorstel echter niet in, daar do Regeering
aan dc betrokken gemeenten toch geen
steun geeft inzake de werkloozen-uitkeerin-
gen en er werd dan ook besloten geen ver
andering te brengen in wat men in het
voorjaar overeengekomen was.
Terloops merken we hierbij aan, dat aan
Utrecht altijd nog een zeker percentage in
den steun was toegezegd, maar betaald
heeft het Rijk dat nog niet, omdat het den
financiëelen toestand der gemeente, niet
zoo vindt, dat uitbetaling noodig is.
Steun aan ongehuwden.
Op de vorige conferentie was men over
eengekomen, dat ongehuwde werkloozen,
die bij hun ouders inwonen of kunnen in
wonen, buiten den steun zouden vallen.Over
het algemeen is men wel voor dezen maat
regel, maar ex zijn toch gevallen, waarin
hij onbillijk werkt. En daarom heeft men
thans 'besloten, dat de vier gemeenten vrij
heid zullen behouden ten opzichte van den
steun aan bedoelde categorie
Brandstoffen t oe s 1 a g.
Een derde punt. waarover gesproken
werd, was de z.g. brandstoffen- of kolen-
toeslag. De wethouders van Amsterdam,
Rotterdam en Utrecht kwamen overeen om
de resp. Colleges voor te stellen met ingang
van 1 December een kolentoe-slag van 1
gulden per week gedurende drie maanden
te geven.
In Den Haag heeft men een ander sys
teem: daar krijgen de werkloozen brand-
stoffcribons, waardoor wat minder dan 1
gulden per week aan brandstof wordt ver
strekt, maar waardoor de toekenning vatt
den toeslag een maand langer kan duren.
De drie andere gemeenten vreesden echter
voor een handel in dergelijke 'bons, terwijl
het systeem ook meer een karakter van
bedeeling draagt.
Te lage contributie.
Een volgend punt van bespreking was
het feit. dat enkele organisaties een zoo
lage uitkeering geven. dat. de gemeenten
een tamelijk groot bedrag moeten bijpas
sen. Deze lage uitkeeringen zijn het gevolg
van de te lage contributies, welke deze or
ganisaties heffen. Men zal er nu bij he-iï
op aandringen zoodanige maatregelen te
treffen, dat ze een hoogere uitkeering kun
nen gaan geven. Anders passen de-gemeen--
ten niet langer het volle bedrag bij. Heti
geldt hier voornamelijk Bonden, die ge
acht kronen worden in staat t© ziin een
hoogere uitkeering te geven.
Verlenging ondersteunings
termijn.
Ten slotte hebben dé vier wethouders be*
sloten bij den Minister van Arbeid er op
aan te dringen, dat er een zoodanige her
ziening der werkloosheidsverzekering tob
stand komt, dat er gedurende langere tijdl
uitkeeringen kunnen worden verstrekt. Lenl
audiëntie is bij den Minister aangevra.ag -
Bij de bouwvakarbeiders bijv. is de uitkee-
ringstermijn slechts 36 dagen. Men zou dien
nu hooger willen opvoeren, waardoor do'
omvang der ondersteuning aan uitgetrox-
1 ken werkloozen zéér verminderd wordt en
