0 Ceid^clieSoii^oml'
16e Jaargang.
Bureaux: RAPENBURG No. 10 - LEIDEN
WOENSDAG 15 OCTOBER 1024
f fj /'O O
UoABONNEMENTSPRIJSbedraagt bij vooruitbetaling
Voor Leiden 19 cent per week 8 2«50 per kwartaal
jBij onze Agenten 20 cent per weck fi 2.60 per kwartaal
Franco per post fi 2.95 per kwartaal
get Geïllustreerd Zondagsblad is voor do Abonné'a ver
krijgbaar tegen betaling van 50 cl per kwartaal, bij voor
uitbetaling. Afzonderlijke nummers 5 ct., met Geïllustreerd
Zondagsblad ct.
Dit biad verschijnt eiken dag uitgezonderd Zon- en Feestdagen f
TIL. INT. ADMINISTRATIE 935 REDACTIE 15
GIRONUMMER 103003 a POSTBUS No. II
git nussïissaï» beslaat uit test
bladen.
DE ADVERTENTIEPRIJS BEDRAAGT:
Gewone adverientlSn 3Q een! pev »gGa
Voor Ingezonden Mededeelingon wordt het
s dubbelo vaa het tarief berekend. 3
Kleine adverientlën, ran ten hoogete 80 roordeo, wmsö
betreklringen worden aangeboden of gevresgd, honr en 7®>
huur, koop en verkoop fO.SOB
De S. D. A. P. aan bod.
De velden zijn wit om te oogsten, juicht
fle .Voorwaarts" Waarom? Er is, zoo zegt
üieb Wad, een ontevredenheid, die in de ko
mende maanden ongedachte vormen" kan
aannemen, en deze ontevredenheid moet
'de S. D. A'. P. „in de juiste banen" leiden!
„De Volkskrant" merkt op, dat in deze
uitlatingen eenige lessen voor ons liggen
opgesloten:' J
Een les allereerst voor de onzen, dat zij
niet uit het oog verliezen, dat bij de actie
öm te behouden wat men heeft hij de so
ciaal-democraten onzuivere motieven in
het spel zijn.
)Wij zeggen niet, dat de S. D. rA. P. het
iöieb meent als zij het pleit voor de ge
knauwde ambtenaren opre.emt; maar daar
naast staat toch min of meer de wensch,
'dat de ontevredenheid ongedachte vor
men" mag aannemen, omdat zij dan pas
goed aan het visschen in troebel water kan
gaan.
Hoe' „beroerder" het wordt cm het
eens heel duidelijk te zeggen hoe heter
yo or. haar.
Deze opmerking van het katholieke or
gaan is zoo volkomen juist. Het is toch niet
'door 'het dienen van de waarheid, door het
streven naar het bereikbare, dat de S. D.
[A1. P. er eindelijk in geslaagd is, ongeveer
tien maal meer stemmen op zich te veree-
siigeiï dan ze leden telt, maar door de po
litiek van het hoogste bod. Om financieel©
- gevolgen bekreunen zij zich niet, tenzij...
,wahi*5er een hunner wethouder in een ge
meente is geworden! Zij zijn de scheutigen
bij uitstek; dat wil zeggen van andermans
leer.
Deze tactiek van onwaarachtigheid moet
ieder wel weten te doorschouwen, om
'door haar schijn niet te worden getrokken
en hekoord.
1'
BSJITEBiLJIHD
Duitschland.
De politieke toestand.
<rÈet oordeel der fracties.
De centrumfractie 'heeft gisteren haar
'aangekondigde vergadering gehouden! Bij
na alle leden waren tegenwoordig en de
(vergadering werd tevens bijgewoond door
'den rijkskanselier.
'Eenstemmlng werd hel volgende besluit
aangenomen: Nu een uitbreiding van de
"coalitie naar rechts en naar links helaas
mislukt is, is de centrumfractie eenstem
mig van meening, dat met betrekking tot
'don politieken toestand de tegenwoordige
rogeering gehandhaafd moet blijven. Het
'centrum heeft *-? zooals de „Zeit" zegt ■-*
hiermede vermeden, zich voor of tegen
een recktsoh bloc uit te spreken en zich
dus door deze uitspraak moeilijkheden
De „Vörwarts" meent echter, dat de uit
spraak van de fractie zoo moet worden
öpgevat, dat het centrum voor het oogen-
blik d,© vorming van eeni burgerlijk bloc
afwijst. Voordat de centrumfractie bij
een kwam, deelde de democratische frac
tie haar mede, dat de democraten onder
geen omstandigheid aan een rechts bloc
(willen deelnemen.
Do toestand is nu dus 'zoo, dat van de
drie regeeringspartijen twee, n.l. centrum
en democraten, zich vóór handhaving van
het kabinet hebben uitgesproken, terwijl
de Duilscbe volkspartij zich voor een
icchtsc'h bloc beeft verklaard.
Ook de fractie der Duitscbe volkspartij
vergaderdo gistermiddag. Zij verklaarde,
dat het besluit der centrumfracbie als een
afwijzing van de uitbreiding der regee^
rmg naar rechts moet worden beschouwd
dat zij daarom baar standpunt hand
haaft, dat opneming der Duitsch-natio-
salen in de regeering noodzakelijk is. Als
het centrum en de democraten daartegen
Bjilü, hebben zij zegt de Volkspartij J
ae verantwoordelijkheid er voor te dra
den. dat de reconstructie van bet kabinet
hiet tot stand komt.
Eveneens beeft de democratische frac-
9 gisteren vergaderd. Zij besloot den
in, Si lier '0 verzoeken, van verdere
Mic.iteloozo onderhandelingen over de
iJZiging der regeering af te zien en van
-en Rijksdag te verlangen, dat deze het
9 regeering mogelijk zal maken, de bui-
emandsche politiek voort (e zetten.
"Zeit" beoogt, dat de parlementaire
Al- 1 ^houdbaar is en verklaart, dat
bet kabinet van meening is, dat het
iiif' tG°enwoovd,ige coalitie-grondslagen
p ,ln ?laat is, groote vraagstukken tot
blad SS"1° *6 brengen. Daarom is het
dr. n V^>1 meenbig> dat Rijksdagen [binding
"nige weg as.
Communistische eiscben!
In de vergadering der communistische
rijksdag- en landdagleden werd een motie
aangenomen, waarin onder meer de vol
gende eiscben worden gesteld: onmiddel
lijke verbooging der loonen met 40%;
strenge bestraffing voor bet doen verrich
ten van overwerk boven de 8 uur per dag;
vrijlating van alle politieke gevangenen
der proletarische partijen; onmiddellijke
opheffing van bet staatsgerechtshof ter
bescherming der Republiek; onmiddellijke
socialisatie van de industrie, de mijnen,
de spoorwegen, bet grootgrondbezit, den
groothandel, de banken, enz.; ontbinding
van alle contra-revolutionaire organisa
ties; ontwapening der-politie en rijksweer
en bewapening der arbeiders.
Wat de buitenlandscbe politiek betreft
eiscben de communisten, dat Duitschland
in géén geval tot den Volkenbond zal toe
treden, maar integendeel een innig bond
genootschap met Sovjet-Rusland .zal slui
ten.
Het bezette gebied.
De g e I e i d e 1 ij k e ontruiming.
De ontruiming van de Dortmundtscho
zone is thans defiutief op 22 October vast
gesteld. Op denzelfden dag zal ook de
Fransche gordel om bet Iveulsche brugge-
hoofd, het indertijd bezette gebied van
Reinscheid en Vohwinkel, worden ont
ruimd.
Engeland.
Ds verkiezings-campagne.
Een scherpe rede van Asquith.
Asquith, de leider der liberalen, heeft
gisteren te Londen een scherpe rede ge
houden tegen het beleid der Labourregee-
ring. Hij noemde de aanleiding van de
verkiezing bet onbeteekenendste, 't minst
ernstige en bet ongeschikste voorwendsel,
waaronder sinds meer dan 100 jaar een
verantwoordelijk minister bet waagde,
ontbinding van het Parlement te VTagen.
Niet. dat de Campbèll-affaire geen kwes
tie van groote constitutioneele beteekenis
is. Poliiteke invloed is uitgeoefend op den
eersten rechterlijken ambtenaar van de
Kroon, en niettemin werden de rechtma
tige vragen daarover in bet Lagerhuis
door den verantwoordelijken minister be
antwoord met verklaringen, welke nevel
achtig, ontwijkend, onsamenhangend en
zelfs tegenstrijdig waren. Niemand in bet
Parlement kon de overtuiging krijgen, dat
de sluier met die antwoorden geheel was
opgelicht.
Ik héb aangeboden, dat geen liberaal in
de commisise van onderzoek zitting zou
nemen, en bet resultaat was, dat bet land
in een verkiezing werd geslingerd. In der
gelijke omstandigheden zou echter geen
enkele regeering, welke spreker gekend
beeft en' bij sprak uit langdurige on
dervinding - geweigerd hebben een on
derzoek toe te staan; men zou integendeel
op een onderzoek hebben aangedrongen.
De werkelijke reden voor de verkiezin
gen is echter niet de Campbell-affaire.
Deze is slechts een voorwendsel.
De werkelijke reden is bet Russische
verdrag, een document, dat Asquith niet
aarzelde uniek te noemen in de annalen
van de Enge-lscbe, en voorzoover bij weet,
ook in die van elke andere diplomatie,
door de combinatie van politieke roeke
loosheid, zakelijke onbekwaamheid en
bijna kinderlijke onnoozelbeid. De regee
ring wensebte baar val op bet Russische
verdrag niet af te wachten, omdat zij de
discussie daarover in bet Parlement te
zeer vreesde. Niettemin noemde Mac Do
nald do liberalen „de schurken in bet dra
ma" en beeft bij gesprokeïn van de „on
waardige samenzwering tegen Labour".
Dit is oen van de grootste verdraaiingen,
waaraan nog ooit een staatsman zich
schuldig beeft gemakt.
Do liberalen hebben Labour in bet za
del geholpen en zij hebben Labour voort
durend gesteimd in de binnen- en buiten
landscbe politiek. Alleen toen de regeering
met bet Russische verdrag kwam, was bet
niet mogelijk baar nog langer te steunen
Ten slotte is bet noodig gebleken een
hardnekkig gevecht te leveren tegen de
phrasen, waarmee de Labour-regeering
baar doeleinden ontwikkelt. De verwezen
lijking van de Labour-idealen zou den
doodslag toebrengen aan de persoonlijke
vrijheid cn er een der ergste vormen van
klasse-overbeerscbing voor in de plaats
brengen
Zweden.
Ministercrisis.
Het kabinet ne e m t z'n ontslag.
De Soc.-dem. partij in Zweden bad bet
onmiddellijke aftreden der regeering ge-
eisCbt, in verband met baar standpunt
ten opzichie van do defensie. Zij verlang
de een. kabinet, dat bet verdedigings-
vraagstuk zou oplossen in overeenstem
ming met bet resultaat der verkiezingen
voor do Tweede Kamer en in samenwer
king met d'S" liberale partij. Deze laatste
eischto wel vermindering van de militaire
uitgave, doch niet bet aftreden van bet
miniterie-Trygger.
Uit Stockholm wordt thans bericht, dat
bet ministerie zijn ontslag beeft ingediend
De koning beeft den ministers verzocht,
voorlopoig nog bet bewind te blijven voe
ren.
Bulgarije.
Onrustig® toestand.
Kanongebulder geboord.
Uit Prabowa wordt te Belgrado aan de
„Prawda" gemeld, dat sedert gisteren
kanongebulder uit Bulgarije wordt ge
boord; vooral dezen nacht was bet duide
lijk waarneembaar. Men gelóóft, dat in
Bulgarije weer gevechten plaats hebben
waarbij Macedonische organisaties zijn
betrokken.
Rusland.
Tsaar Cyrillus.
Een bericht uit Koburg zegt, dat reeds
13 van de 16 volwassen Russische groot
vorsten Prins Cyrillus hebben erkend als
den rechtmatigen troonpretendent.
Turkije.
De Mosoelkwestie,
W e e r naar den Vo 1 kenb o n ds-
raad.
De Britsche regcering beeft thans het
Turksche antwoord op haar nota's in zake
de grenskwestie van Irak ontvangen en
overwogen.
Het voornaamste verschil van meening
tusscben de twee regeeringen betreft de
vraag wat als de status quo moet worden
beschouwd welke moet worden gehand
haafd zoolang de grens niet definitief
door den Volkenbondsraad is vastgesteld.
De twee regeeringen zijn het niet eens
over de interpretatie van bet besluit van
den Volkenbondsraad in deze, op 30 Sep
tember genomen.
Nu de Turksche regeerihg zich bereid
verklaard beeft bet geschil in kwestie
wederom aan den Volkenbondsraad voor te
leggen ter beslissing, beeft de Britsche
minister van Koloniën, bij afwezigheid
van den premier, den Turkschen gezant,
medegedeeld, dat de Britsche regeering
gaarne met dezen gang van zaken instemt.
De noodig© stappen worden gedaan om
den secretaris-generaal van den Volken
bond biervan te verwittigen. Intusscben
is men overeen gekomen, dat geen van
beide partijen baar strijdkrachten zal
laten oprukken voorbij de thans bezette
linies.
Arabië
De toestand in Wlekka
De telegrafisch'e verb indaag*
gesloten
De toestand om Mekka is onduidelijk;
de telegrafische verbinding is verbroken.
Het is onbekend, of de "Wababis de stad
reeds zijn 'binnengerukt.
Koning Ali beeft zijn regeering voor-
loopig te Djeddah gevestigd. Hij beeft met
al zijn troepen Mekka ontruimd om bloed
vergieten te vermijden.
Koning Hoessein is vertrokken
Egypte weigert toegang aan
vl u oh tel ingen uit den Hedsjas
De Egyptische regeering beeft afwij
zend beschikt op een verzoek van vluchte
lingen uit den Hedsjas om zich in Egypte
te mogen vestigen. Zij verklaart, dat zij
dit niet om sanitaire, overwegingen doet,
doch omdat zij niet wensebt, dat in de te
genwoordige omstandigheden uitgeweke
nen uit den Hedsjas in Egypte komen.
Amerika.
Amerika en het protocol van Genève
Een rede van Hughes
De secretaris van Staat, Hughes, beeft
te Indianapolis een redevoering gehouden
in verband met de verkiezingscampagne.
Daarbij heeft hij ook de buiten.landscbo
politiek dert Ver. Staten behandeld. Hij
verklaarde, dat Amerikaanscb-denkenden
bet niet zouden dulden, dat de beslissing
over buitenlandsche aangelegenheden zou
worden toegestaan aan welke groep van
mogendheden ook.
Nog onlangs was de kwestie ter sprake
gekomen van de al of niet gewenschtbeid
van bet'schenken van de bevoegdheid aan
een groep mogendheden om een beslissing
te geven over binnenlandsche aangelegen
beden. D. w. z. niet over kwesties, die
voortvloeien uit verdragen, in welke de be
trokken partijen.zelf bun rechten hadden
beperkt, maar over kwesties, die ter com
petentie zijn van elke naüe zelf en waar
omtrent do naties baar rechten niet had
den latpn verkorten.
De Amerikanen zullen niet bereid zijn,
toe te treden tot wcl'ke organisatie ook,
die een groep mogendheden in de positie
brengt van te intervenieoren of te trach
ten een beslissing te treffen over het (bin-
nenlandscb) beleid van anderen.
Dit is de eerste uitlating in het open
baar, die de secretaris van Staat doet met
betrekking tot de jongste gebeurtenistsen
in Genève.
Deze uitlatingen van den Amerikaan-
scben minister van Buitenlandsche Zaken
bevestigen de verwachting, dat de Vereen.
Staten zich absoluut niet kunnen vereeni
gen met het protocol van Genève, zooals
dat geworden is met de bekende Japansche
amendementen en dat de kans op toetreden
van de Ver. Staten tot den Volkenbond
door bet protocol geringer is geworden
dan ooit.
TWEEDE KAMER.
Overzicht.
Am de orde was gisteren de officiers
opleiding.
De nieuwe regeling komt hierop neer,
dat de opleiding der verlofsofficieren en
die van beroepsofficieren aldus zal zijn:
a.s. verlofsofficieren der infanterie en
a.s. beroepsofficieren der infanterie, eer
ste studiejaar (Nederland en Oost-Indië)
te Kampen;
a.s. verlofs officieren der cavalerie en
a.s. beroepsofficieren der cavalerie (Ner
derland en Oost-Indië) te Amersfoort;
a.s. verlofsofficieren de.r bereden artil
lerie en a.s. beroepsofficieren der artillerie,
eeste studiejaar (Nederland en Oost-In
dië)' te Ede;
as. verlofsofficieren der vesting-artille
rie, der kust-artillerie en der luchtdoel-ar
tillerie te Utrecht;
a.s. verlofsofficieren der genie te
Utrecht;
a.s. beroepsofficieren voor alle wapens,
tweede en derde studiejaar, zoomede der
genie, eerste studiejaar, a.s. verlofsoffi
cieren en a.s. beroepsofficieren der mili
taire administratie (Nederland en Oost-In
dië.) te Breda.
De Minister beoogt daarmede eenige
concentratie.
De heer Van Happaard (V.B.) was,
tegen concentratie, waartegen hij paeda-
go gis che en financieele bezwaren had.
Vlak tegenover hem stond de heer
Deckers (R.-K.), die van concentratie
alle voordeelen verwachtte en de bezwaren
van den heer Van Eappard ongegrond
achtte.
De strijd tusschen de heeren Deckers en
Van Rappard was evenwel een vrijwel
zuiver-theoretisohe strijd. Voor de practijk
zou het er ongeveer niets toe doen wie
den strijd zou winnen! Er zijn namelijk
op 't oogenblik maar twee verlofsscholen
voor de infanterie, namelijk te Breda en te
Amersfoort. Heel veel te concentreeren
valt er dus niet vooral niet als men, zoo
als de 'heer Deckers, wil concentreeren
aan.,., twee scholen, één in het Noor
den en één in het Zuiden, waarvoor trou
wens. met bet oog op de wenschelijkheid,
dat de, leerlingen de Zondagen zooveel mo
gelijk thuis doorbrengen en dat dus de
vestigingsplaatsen gemakkelijk uit alle
deelen des lands te bereiken zijn, alles valt
te zeggen. De beer Van Rappard wilde
twee scholen handhaven, de beer Deckers
ook. Het eenige practisoho verschil was,
dat de heer. Van Rappard de scholen te
Breda en te Amersfoort wil behouden, en
de heer Deckers in plaats van Amersfoort
ook wel het door den Minister uitverkoren
Kampen zou willen toestaan.
De Minister zegde toe aan de.n
wensch van den heer Deckers (nog onder
streept door den. heer Feber) zooveel mo
gelijk tegemoet te zullen komen.
Vandaag is er stemming. .En 'dan de
Tariefweb,
Koninklijke Besluiten.
N otariaat.
Bij Kon. besluit van'11 October is aan
C. B. W. Oomen, op zijn verzoek, met
ingang van 15 December, eervol ontslag
verleend uit zijn betrekking van notaris
te Wateringen.
De arbeidstijd van verplegend personeel.
Besprekingen.
Onde.r leiding van den directeur-generaal
van den arbeid is gisteren te 's-Gravenha-
ge een bespreking gehouden' met vertegen
woordigers van vereenig'ingen en instellin
gen op het terrein der zieken- en krankzin
nigenverpleging, waarin behandeld is de
toepassing van de Arbeidswet 1919 op den
arbeidstijd van verplegend personeel, in
verband met., hetgeen de minister van ar
beid, handel en nijveiheid in de memorie
van antwoord inzake zijn 'begrooting voor
1924 heeft toegezegd ten aanzien van een
spoedige invoering van de betreffende be
palingen.
De aanwezign hebben den wensch te ken
nen gegeven en zich bereid verklaard, bij
de verdere voorbereidig van eeü yooront-
werp overleg te plegen.
De salaris-actie van het postpersoneel.
We ontvingen het volgende communiqué:
De algemeen© secretaris van den C. B.
1 P. T. T., de heer H. van Giessel, die deel
HET VOORLAAGSTE M2E3JVJS.
BUITENLAND
Centrum en Democraten in Duitschland
hebben zich op het standpunt gesteld, dat
de huidige regeering moet aanblijven.
Een scherpe rede van Asquith.
Do Mosoelkwestie weer voor den Volken-
bondsraad.
Amerika tegen het protocol van Genève.
De tocht van de Zeppelin naar Amerika
(Luchtvaart en Telegrammen).
BINNENLAND
Een aanzienlijke vermindering van het
aantal werkloozen. (2e blad).
De Officiersopleiding in de Tweede
Kamer.
De vliegtocht NederlandIndië. Derde
brief van v. d. Hoop. (Luchtvaart).
uitmaakte van de deputatie uit de postale,
commissie» van overleg, welke besprekingen
heeft gevoerd met de regeering over do
loonsverlaging van het postpersoneel, hecfb
de mededeeling ontvangen, dat de minis
terraad in de aangevoerde argumenten
geen aanleiding heeft kunnen vinden, voor
het P. T. T.-personeel een uitzondering op
de 1 October jl. ing^oerde salarisverlaging
te treffen.
Uit den gemeenteraad van Goi-oa.
In de gisterenmiddag gehouden Gemeen
teraadszitting werd besloten tot heb aam
gaan van een geldleening groot f 13.250,
ten behoeve van den Reinigings- en Ont
smettingsdiens t, met het bestuur der gem.
Spaarbank te Huissen.
Goedgekeurd werd e.en voorstel betref
fende de ophooging van de alg. begraaf
plaats en de kosten aan het werk verbon
den, ten bedrage van f 7.700, door geldlee
ning te dekken.
Voorts werd. besloten wederom bij de
Kroon het. verzoek in te dienen tob heffing
van tolgeld op het Amsterdamsche en
Goudsche Rijpad.
Een voorstel van B. en W. om aan heb
bestuur der Openbare Leeszaal de onge
bruikte bovenlokalen van het Waaggebouw
ten gebruike af te staan werd aangenomen.
De leden der B. K. fractie stemdeil allen'
tegen.
R. K. Democratische Bond „St. Michaël".
De politieke Studie- en Debatingclub
„St. Michaël" te 's Gravenhage heeft het
initiatief genomen, tot het houden van een
vergadering te Utrecht op Zaterdag 25 Oc
tober a.s. namiddags om 3 uur. in zaal 4
van het gebouw der R. K. Werkliedenveree-
niging ,,St. Jozef", Kromme Nieuwe Gracht
3, teneinde tot oprichting te komen van
een R.-K. Democratische Bond.
In de commissie van wetenschappelijke
voorlichting van de Haagsehe club heeft
zitting prof. dr. J. A. Veraart; in de com
missie voor landelijke voorbereiding de
heeren Li F. Guit, W. Moovman, H. S.
Silvius en F. Spit.
De Haagsehe club verklaart haar streven
in een rondschrijven.
Doel. „St. Michael" stelt zich te.n doel?
Heb voeren van een krachtige doelmatige
democratische politiek te bevorderen en de
R.-K. Staatspartij te doordringen van de
democratische gedachte. Onder meer
streeft „St. Michael" daarbij naar de tot
standkoming van een R.-K. Staatspro-
gram, waarin wordt opgenomen.
1. Stelselmatige vermindering van bewa
pening teneinde onder voorbehoud van dei
handhaving der-orde en rust. te komen tob
algeheele ontwapening.
2. Publiekrechtelijke bedrijfsorganisatie.
2. Gedecentraliseerde uitvoering van dö
sociale wetgeving onder staatscontrole, bij
voorkeur op territorialen grondslag.
4. Bezuiniging onder meer door hett
sluiten van rentelooze leeningen.
5. Beveiliging* van de economische po
sitie van den pachter in liet paclitcon-
tract.
6. Zoodanige exploitatie van de econo
mische hulpbronnen van Nederlandsch'
Indië, dab de belangrijkste baten 'aan In
dië ten goede komen.
Middelen. St.-Michael" tracht het doel
te bereiken door:
1. Het. bestudeeren van de maatschap
pelijke vraagstukken.
2. Het vormen van studieclubs in alle
Rij'kskieskringen des lands.
3. De politieke organisaties in de Rijks-
kieskringen voor te lichten bij de vervul
ling van haar taak, zoowel ten aanzien;
van-de behandeling van politieke vraag
stukken als bij het stellen van candidates
van vertegenwoordigende lichamen.
Artikel 5 der Statuten. Leden kunneni
zijn alle mannen en vrouwen, die den leef-j
tijd van 25 jaren hebben bereikt en lid-
zijn van de R.-K. Kiesvereenigmg, die met
doel en middelen, omschreven in art. 2 e.rt
3 instemmen en door het bestuur tot bet
lidmaatschap zijn toegelaten. Aspirantle-
