16e Jaargang.
ZATERDAG II OCTOBER 1924
r*o 4765
3te £<24cbolie Sou/^anl'
UeABONNEMENTSPRMSbedrasgt bij vccrultbet&IIng
Voor Leidon 19 cent per week f2.50 per kwartaal
feij onze Agenten 20 cent per week 12.30 per kwartaal
franco per post fl 2.95 per kwartaal
pet Geïllustreerd Zondagsblad is voor de Abonnee ver
krijgbaar tegen betaling van 50 ct. per kwartaal, bij voor
uitbetaling. Afzonderlijke nummers 5 ct., met Geïllustreerd
Zondagsblad 9 ct.
jess
Dit blad verschijnt eiken dag uitgezsnderd Zon- en Feestdagen II.
Bureaux: RAPENBURG No. 10 - LEIDEN
TIL. INT. ADMINISTRATIE 935 REDACTIE 15
GIRONUMMER 103003 y POSTBUS No. II
Bnwm™
DE ADVERTENTIEPRIJS BEDRAAGT:
Gewone advert en ti Sn 30 cent per rsg«0
Voor Ingezonden Mededeelingen wordt hat
s dubbele van het tarief berekend. s
Kleine advertentfën. van ten hoogste 80 woorden, wsaria
betrekkingen worden aangeboden of gevraagd, huur en VCQ^
huur, koop en verkoop 10.5 Os
VEERTIG-JARIG ORDE-FEEST VAftf
PASTOOR CROMBAG O. F. M.
pastoor Crombag is I En zoo is de stichting
van dat klooster typeerend voor den Jubi
laris, die wars is van woorden, als er
een daad moet worden gesteld; wien het
vragen even moeilijk is als het geven ge
makkelijk; die financiert naar het Evan-
gelië-woord: Geeft en u zal gegeven wor
den!
De Jubilaris, Joës Hubertus Crombag,
geboren te Schimmert 8 September 1865,
is 3 October 1884 als frater Romanus in
de Minderbroeders-Orde getreden en 22
Maart 1890 priester gewijd. Van 1890
tot 1893 was frater Crombag achtereen
volgens in de kloosters te Weert en te
Maastricht, om in 1893 te worden be
noemd tot kapelaan te Rotterdam in de
parochie van de EL Rosalia, waar bij
werkzaam is geweest tot 1901.
Van dien tijd af is pater Crombag onaf
gebroken in Overheid geweest: vicarius te
Weert - 19011903; gardiaan te Weert
19031905; gardiaan te Mcgen 1905—1
1906; vicarius te Meegen 19061907; gar
diaan te Vorden 19071910; Vicaris te
Vord'en 1910— 1912; gardiaan te Nieuwe
Niodorp 19121916; en Pastoor in de
Hartebrugskerk van October 1916— en
nog vele jaren!
Gedurende drie jaar heeft pastoor
Crombag deel uitgemaakt van het bestuur
lier Ned. Provincie van de Minderbroe1-
ders-Orde.
Zoo ooit een jubilaris van harte kan
verklaren, dat bij liever niet over hem
gesproken of geschreven ziet; dat alle lof
en hulde, hem gebracht, maar beter ach
terwege zou kunnen blijven dan is bet
jubilaris, wiens photo wij bier plaat-
ia
Maar wij zouden willen zeggen: juist
'daarom mag niet worden gezwegen. De
ten van een mensch, van een
priester, die in deugdenrijken eenvoud, in
Christelijke nederigheid zijn groote le
venstaak vervult die. verdiensten móe
ten worden gezet in bet licht, opdat wij
ien Schenker van al dat goede daarvoor
en danken en opdat dat al óns een
jipoorslag zij ter navolging
Wij brengen Pastoor Crombag aller
eerst onzen eerbiedigen gelukwenscb in
zijn kwaliteit van Censor onzer cou
lant. Met dankbaarheid mogen wij ge-
dat de verhouding tusschen den
en ons blad steeds is geweest een
zeer aangename en een zeer hartelijke.
Wanneer wij zijn raad of hulp vroe-
dan stond pastoor Crombag onmid
dellijk klaar. En, buiten zijn eigenlijk
eensorsebap, toonde bij steeds bij ver
schillende gelegenheden op ondubbelzin-
wijze zijn levendige belangstelling,
fjn oprechte sympathie, zijn daadwerke-
'endschap voor onze courant. Het
jtöst ons, den jubilaris op dit jubeltij
daarvoor te brengen onzen bartgrondigen
Wank! i
dagblad der Leidscbe Katholieken
ffiogen wij ook spreken namens do paro-
yan O L. Vrouw Onbevlekt Ontvan-
wiens Herder de Jubilaris geduren
de acht jaren is geweest.
Ea wij danken dan den Pastoor voor
dca ijver, waarmede hij de Kerkelijke
leesten weet te maken tot ware paro-
ie-feesten; voor zijn meeleven met
belangen van alle parochianen;
zijn zeer bijzondere liefde
y°or de armen en voor de. kinderen
i" 't kort: voor bet stichtend voor-
dat zijn priesterlijke vermanin-
pa in biechtstoel en preekstoel en elders
bchtend onderstreept, bet voorbeeld van
priester, van den kloosterling, die
blijft, levend en werkend in
b wereld
Wij brengen den jubilaris ook onze
selukwenselien namens Katholiek Leiden
|a omgeving. Daarvoor is een zeer bijzon-
pre reden, 't Is een van de vurige har-
fewenschcn geweest van den Pastoor, om
pa Leiden een Minderbroedersklooster te
pven. En die wenscb is, zooals be-
JPJ vervuld geworden, tot zegen van
katholiek Leiden en omgeving. Hoe dat
tooster er is gekomen? 't Is een geheim,
o pastoor Crombag beeft gezegd bij de
1U&» God bekend en twee menscben.
j weten dus van do totstandkoming
- w; maar toch mag wel wórden aange-
'a, dat één van die twee menscben
PASTOOR CROiBAG.
De meeste Katholieke Leidenaars heb
ben wel eens van hem geboord, hem wel
oens ontmoet want bij is veel onder de
menscben, zijn ijver drijft hem uit de
pastorie.
De parochianen van de Hartebrug ken
nen hem allen. Zij hebben zijn preeken
gehoord, of tenminste wel eens over zijn
preeken vernomen; zijn met hem, als met
bun pastoor, wel eens in aanraking moe
ten bomen; hebben hem ontmoet bij zie
ken, armen, of bij zijn vluchtig gelegen
heids-bezoek aan families veel tijd
beeft bij nooit; zijn bij hem geweest om
raad, om steun om 't laatste niet 't
minst; ja, die van de Hartenbrug kennen
hem.
Kennen? Men kent 'n mensch niet zoo
spoedig; en 't zij in eerlijkheid gezegd
vooral Pastoor Crombag niet. Die hem
echter kennen, werkelijk kénnen, achten
hem boog, zeer boog; waardeeren hem,
want bij is meer, veel meer, dan bij bij
den eersten oogopslag schijnt te zijn.
Statistieken en cijfers zeggen niet altijd
veel, maar dikwijls zeggen zij toch iets
Als wij dan zeggen, dat Pastoor Crombag,
na negen jaar Kapelaan te Rotterdam te
zijn geweest, onafgebroken bet ambt van
overste heeft bekleed als gardiaan te
Weert, Megen, Vorden, Nieuwe-Niedorp
daarna geroepen werd om als definitor
de provincie der Nederlandscbe minder
broeders mede te besturen, en hem dan,
als opvolger van Pastoor Gadet z.g., de
belangrijke parochie van „de Harte
brug" werd toevertrouwd, begrijpt toch
een ieder terstond niet to deen te hebben
met 'n gewoon en alledaagsch mensch.
Gewoon en alled'aagsch is Pastoor Crom
bag dan ook niet; zeker niet als predi
kant. Het afgemetene, het vormelijke, het
plechtstatige zouden we zeggen van
den ouderwetscben predikant heeft bij
heelemaal niet. Eriscb oorspronkelijk zijn
z'n gedachten, levendig is zijn woord
recht uit bet hart tót bet hart; daarom
altijd origineel.
En hier gelooven we met 'n enkel woord
bet karakteristieke in Pastoor Crombag te
hebben aangeduid: Pastoor Crombag is
'n man van 't hart. Al zijn woorden, al
zijn daden komen recht uit zijn hart, 'n
edel, warm hart; 'n hart die hem 't
meest nabij hebben gestaan, zullen bet
't luidst erkennen dat geen zelfzucht
kent, waaraan alle egoïsme vreemd is.
Nooit beeft Pastoor Crombag de eere-
ambten gezocht of nagejaagd en als ze
misschien juist daarom tot hem kwa
men, beeft hij de lasten ervan aanvaard,
maar de eer versmaad. Voor zijn per
soon zocht bij niets, behield bij niets;
van wat hem werd geschonken, genoten
zijn medebroeders 't meest. Zoó ging 't en
zoó gaat het nog; zoo was bij en zoo is
bij nog. Zichzelven wegcijferend heeft hij
maar één liefde: de goede zaak. Uit die
vurige liefde vurig, want Pastoor
Crombag heeft 't temperamentvolle van
den Zuid-Limburger komen al zijn
woorden en zijn daden.
Zijn rustelooze ijver gaat tot den luis
ter voor Gods huis altijd peinst bij
op wat nieuws; gaat naar de jeugd ge
tuige het door hem gesticht pratronaat;
gaat tot de armen, tot do zieken, tot de
zondaren, o die man met, die scherpe
trekken kon voor ben zoo barmhartig-
zacht zijn. Zijn liefde-ijver omvat alles:
En toch, bij al dien rus telo os-stuwen den
ijver iets bescheidens, iets schuchters bij
na; deugd en karakter tegelijk, waarover
alleen zijn liefde hem kon heenzetten.
Nooit dringt bij zich naar voren, en als
bij dan ook somtijds meent krachtig te
moeten op treden,_,Jcracl\rig to moeten in
grijpen, dan kost hem"'dat toch altijd
moeite, zelfoverwinning, en is 't tenslotte
liefde, die hem zijn plicht doet vervullen.
Zoo zal bij sommige armen wel eens
scherp vermanen, maar bij steunt ze toch
nog milder.
Pastoor Crombag 'n man van 't hart.
Gaat daarom ook .niet zijn groote gods
vrucht tot bet H. Hart van Jesus, tot den
God met 't menschelijk hart; godsvrucht
die hij altijd als overste reeds j- zoo
veel hij kon, heeft aangewakkerd.
Moge dat warme hart van Pastoor
Crombag, echten zoon van den vurigen
Franciscus van Assisië dan nog lang
kloppen tot eer van God, heil der men
scben, geluk van zijn parocbiannen
i N. L.
BUiTElBLAMa
België.
De siaking in de Bcrinage.
Ernstige wanordelijkheden.
In de Borinago hebben ernstige botsin
gen plaats gehad. Te Flénu beeft zich een
troep van eenige bonderden stakers naar
de directie van de Levant-mijn begeven en
de deuren en vensters vernield van de
woning, welke was betrokken door eenige
nog werkende arbeiders. De gendarmerie,
die tusscbenbeide kwam, werd met stee-
nen en revolverschoten ontvangen. De gen
darmen schoten terug, waarbij een staker
werd gedood.
Te Jemappes hebben eveneens wanor
delijke tooneelen plaats gehad. Eeli pa-
trouillo gendarmen werd door communis
ten aangevallen. Twee gendarmen werden
met revolverschoten gewond, terwijl de
overige op een regen van steenen werden
onthaald. Verschillende personen werden
gearresteerd.
Spoedige be rv at ting van bet
w e r k?
Een B.T.A.-bericht uit Brussel meldt,
dat tengevolge van de interventie van de
regeering ten gunste van een oplossing van
bet stakingsconflict in de Boriuage, de ge
mengde nationale commissie opnieuw de
voorstellen en concessies der werkgevers
beeft onderzocht. De commissie oordeelde
unaniem dat er reden was om deze te aan
vaarden en om de mijnwerkers aan te
sporen zoo spoedig mogelijk bet werk te
hervatten.
Duitschland.
De pclifiske foes'.and te Berlijn.
Nieuwe bespre'kingen met de
5 a r t ij e n.
De rijkskanselier bad gisteren met do
leiders der drie coalitie-partijen oen be
spreking over den politieken toestand.
Febrenbach, een van de leiders van bet
centrum, verklaarde' dat het aanblijven
van het Kabinet de beste oplossing zou
zijn, daar oen regeeringscrisis op grond
van buitenlandsch-politieké overwegingen
ongewensebt is. Persoonlijk was spreker
de meening toegedaan, dat op bet .oogen-
blik een eenzijdige uitbreiding der rege
ringscoalitie naar rechts door het cen
trum afgewezen moet worden.
Dat Fehrenbach hierbij voor zichzelf
sprak, schijnt er op te wijzen, dat het ge
rucht, over verschil van meening bij het
centrum, wel waarheid kan bevatten. Ook
Stegerwald, een andere centrum-leider,
sprak zich voor aanblijven van het kabi
net uit.
Door do democraten werd verklaard,
dat ook zij do meening zijn toegedaan,
dat er geen aanleiding vöor een regee
ringscrisis is. In ieder geval echter wen-
scben zij geen coalitie met do Duitsch-
nationalen.
Dit beteekent dus, dat de vorming van
een recbtscb bloc als uitgesloten schijnt
te kunnen worden beschouwd.
Scholz, van de Duitsche Volkspartij,
sprak zich echter voor een reehtsch bloc
uit, en verzocht den rijkskanselier in on
derhandeling to treden met de 'Duitscli-
nationalen. Marx verklaarde daarop dat
hij nogmaals do Duitscb-nationalen bij-
zich zou ontbieden.
Deze conferentie vond in. den namiddag
plaats. Do Duitsch-nati'onalen gaven te-
kennen, dat zij de richtlijnen van den
rijkskanselier als grondslag voor verdere
besprekingen, aanvaardden. In verband
hiermede zou dus opnieuw bet denkbeeld
van een volksgemeenschap naar voren zijn
gekomen, daar dan opnieuw bet vrageri-
en antwoordenspelletje zou "beginnen-.
Frankrijk.
De oppositie organiseert zich.
Millerand weer in do politiek?
Naar in parlementaire kringen verluidt,
zou do oppositie zich op een nieuwen
grondslag organiseern. Het oudste natio
nale bloc zou voortgezet worden in een
unie van nationale actie, die baar zetel
zou krijgen in de rue do Iéna en over een
eigen groot dagblad zou beschikken.
Er wordt zelfs beweerd, dat Millerand
de leiding zou nemen. Zulks is misschien
nog wat voorbarig, daar het zeker wel het
voorjaar zal worden eer men de beschik
king krijgt over een kamerzetel voor Mil
lerand. Marsal en Maginot zouden in de
nieuwe organisatie eveneens een groote
rol hebben te vervullen.
Men kan zich voorstellen, dat een goede
aaneensluiting tusschen de wel wat hete
rogene bestanddeelen der oppositie zeer
gewenscht wordt. Er moet echter afge
wacht, of voor den verzamelkreet reeds
de dag is aangebroken. De oppositie be
vat te veel elementen die gewoon waren
bun eigen weg to gaan, dan dat boven
staande geruchten zonder nadere bevesti
ging kunnen worden aanvaard.
Engeland.
i)e verkiezingscampagne.
De verkiezingsleuzen.
De regeering zal de verkiezingen in
gaan voornamelijk met een beroep op de
resultaten, welke zij in baar korte zit
tingsperiode beeft behaald. In het mani
fest zal worden aangevoerd bet vele werk,
door do regeering verricht voor bet her
stel van Europa en voor het evenwicht
en den vrede in de internationale verhou
dingen.
Verder zal ook bet Russische verdrag
verdedigd worden als middel tot bevorde
ring van den wereldvrede en als stap tot
bestrijding van do werkloosheid.
Do begrooting van Snowden, waarbij
veel indirecte belastingen werden vermin
derd of afgeschaft en de werlcloosheids-
uitkeeringen evenals de ouderdoms- en
ziektepensioenen werden verhoogd, zal
eveneens als verkiezingsleuze dienen en
verder bet voorgestelde weduwenpensioen
en do maatregelen tot oplossing van bet
won ing vr aa gs tuk
Do intrekking van de vervolging van
den communistischen redacteur blijft bui
ten bet program evenals de kapitaalhef
fing, en de vermindering van de staats
schuld, welke beide laatste kwesties thans
door speciale commissies worden onder
zocht en daarom niet die plaats kunnen
innemen, welke hieraan bij de vorige ver
kiezing werd gegeven.
Het aantal candrdaten van
Laiour.
Het verkiezingsbureau der Labour Par
ty deeltr mede, dat reeds 370 candidaten
voor de verkiezingen aan het werk zijn.
Vermoedelijk zal het aantal candidaten
van de Labour Party ongeveer 500 bedra
gen.
Mac Donald zal een groote rondreis
door bet land maken.
Malcolm MacDonald, do zoon van den
Dit nuninisp bestaat uit vs$
bladen, waaronder het Geïft
lustreerd Zondagblad.
NET VOORNAAMSTE NIEUWS
BUITENLAND
Ongeregeldheden in de Borinage. (Bei-.
gië)r
De moordenaar van Erzberger blijft in
Hongarije.
Een Spaansch infant van zijn rechten
op den troon vervallen verklaard.
Do Wahabieten verslagen?
Op hei traject Moskou—Ikanow is een
personentrein in brand geraakt, waarbij
2G0 reizigers zouden zijn omgekomen.
(Buitenl. Berichten).
Het comité vliegtocht Heiland—India
heeft definitief tot voortzetting van den
tocht besloten. (Luchtvaart).
BINNENLAND
Verslag van den Kardinaal Legaat aan
2. H. den Paus over het Intsrn. Each
Congres (2de blad).
Tegen dsn tweeden beklaagde, betrokken
bij de malversaties Rijksgebouwendienst,
een bouwkundige van het bureau van den
Rijksgebouwendienst, is 4 jaar gevange
nisstraf geëischt (Rechtzaken).
Het personeel ter Landsdrukkerij heeft
gisteren gestaakt en geconfereerd in ver
band mei de 5 pet. salariskorting.
De R.-.K Arbeidsorganisaties over de
Tarisfwct (2de blad).
Een vergadering van het hoofdbestuur
van den Neder!. R.-K. Middenstandsbond-
LEIDEN
Wij verwijzen naar een beschouwing
over het 3-October-monumeni in ons derde
(Zaterdagsche) blad.
vertoeft, zal candidaat gesteld worden. Hij
kan niet tijdig voor de verkiezingscampa
gne terug zijn. Zijn vader zal daarom
voor hem de campagne voeren.'
Hongarije
Schulz in vrijheid gesteld.
S c b.ulz b 1 ij f t i n H o n g a r ij o
Schulz heeft onmiddellijk na zijn invrij
heidstelling bekend, dat hij 'werkelijk dó
moordenaar van Erzberger is.
Hij zal niet worden geïnterneerd of uit
het land gezet, maar kan zich verder onge
stoord in Hongarije ophouden.
Waarom uitlevering werd
geweigerd.
Het H. K. B. meldt:
De minister van justitie beeft do door
de Duitsche regeeripg gevraagde uitleve-
ring van Schulz geweigerd, omdat politieks 1
misdaden vallen builen de internationale
jurisdictie.
De Balkan.
De Bessarab.sche kwestie.
Een M o 1 d a v i s c h e Sovjet-
Re publiek.
Naar uit de Eugelsche bladen valt op te
maken, is dé Bessarabisehe kwestie, waar
van men de laatste weken weinig meer
gehoord heeft, in een nieuwe fase Te-
treden. Het schijnt n.L dat de Russen bun
oude idee van een plebisciet opgegeven
hebben en nu een nieuw systeem zullen
beproeven, dat reeds in Georgië succes
beeft gehad. Zij willen n.L een sovjet-
centrum stichten als een tegen-attractie
voor de bestaande orde.
Daar echter de sovjet-mannen Bessara*
bië niet mogen binnenkomen, moeten zij
bun plannen buiten het land zelf uitvoe
ren. Daarom is een Moldavische sovjet-*
republiek gesticht, welke z.g. politieke
autonomie verleent aan bet half milliocn.
Roemenen, dat tusschen de Dn jester éh de
Boeg leeft en de historische connecties
met de oude Roemeensche provincie Mol
davië handhaaft. De grenzen en de politiek
van deze jongst-geborone van do unie der
sovjet-republieken hangen nog in de lucht,
maar baar doel is reeds geteekend, want
Moskou heeft een Bessarabisehe liga"
goedgekeurd, welke er naar zal streven om
allo Moldaviërs, met inbegrip van die in
Bessarabiij, onder de beschermende vlcu-,
gelen van de sovjets bijeen te brengen.
Klaarblijkelijk hoopt Moskou, dat de Mol
davische republiek aantrekkingskracht zal
uitoefenen op een bevolking, aan welke ten
tijde van baar vrijwillige vereeniging mot
premier, die op bet oogenblik in Amerika c Roemenië autonomie is beloofd, doch diö
