16e Jaargang.
DeABONNEMENTSPRIJSbedraegt vooruitbetaling
{Foor Leiden 19 cent per week 12.50 per kwartaal
ftjj onze Agenten 20 cent per week 12.60 per kwartaal
Franco per post t 2.95 per kwartaal
pet Geïllustreerd Zondagsblad is voor de Abonné*« ver
krijgbaar tegen betaling van 50 ct. per kwartaal, bij voor
uitbetaling. Afzonderlijke nummers 5 ct,, met Geïllustreerd
Zondagsblad 9 ct.
Dit blad verschijnt eiken dag uitgezsnderd Zon- en Feestdagen II.
Bureaux: RAPENBURG No. 10 - LEIDEN
T£L. INT. ADMINISTRATIE 935 REDACTIE 15
GIRONUMMER 103003 is POSTBUS No. II
OE ADVERTENTIEPRIJS BEDRAAGT s
Gewone advertanIISn 30 eeat por rsgsS
Voor Ingezonden Mededeelingen wordt bet
a dubbele van het tarief berekend. 3
Kleine advertenties, van ten hoogste 80 woorden, waarin
betrekkingen worden aangeboden of gevraagd, huur en VS$>
huur, koop en verkoop fó.50.
IPK nummer bestaak uit vij?
bladen, waaronder bet Geïl.
justreerii üomlagblad.
Zondagsblad.
hulde aan de wijsheid van den overleden
Paus, Wiens woorden, naar men weet, ook
reeds gisteren door jkr. Loudon waren in
herinnering gebacht.
Het protocol door 10 Staten
onmiddellijk geteekend.
Malta verklaarde dat de volgende tien
staten het protocol over arbitrage reeds
voor het slot van de vergadering Geneve
hebben geteekend: Albanië, Bulgarije, Est
land, Frankrijk, Griekenland, Joegoslavië,
De administratie herinnert er aan dat
jhei abonnementsgeld ad 50 cent 4de kwar-
(aal op het Zondagsblad heden most wor- Letland. Polen, Portugal en en Isjecho-
den betaald. Slowakije.
De Volkenbondsraad.
Peking ontevreden.
Bij de Donderdag gehouden verkiezing
van de niet-permanente leden van den
Volkenbondsraad zijn alle aftredenden
herkozen. Ghina had toelating verzocht
en is niet gekozen. De Ghineesche dele
gatie verliet uit protest de zaal toen de
uitslag bekend werd, zij vat deze niet-
verkiezing als een ernstig onrecht op.
In de kringen van den Volkenbond zegt
men, dat China wel een zetel had gekre
gen, als er geen inwendige troebelen in
China bestonden.
De Koningin in Leiden.
Het Hoofd van den Staat heeft gisteren
'de gemeente Leiden het voorrecht ge
schonken van een officieel bezoek.
Leiden heeft dit op hoogen prijs gesteld
f- het is altijd een bijzondere vreugde de
gezag-draagster te eeren, haar te
geven bewijzen van eenheid en aanhan
kelijkheid en die vreugde is te grooter
om de persoon van Haar, die ons
Staatshoofd is, onze geëerbiedigde Ko
ningin Wiliielmina.
Wij vereeren toch in haar de oprechte
Christinne, de wijze landsmoeder.
Leidens burgemeester heeft in zijn
$pd9 ten Stadhuize wèl vertolkt de gevoe
lens ide er leven in de overgrooto meerder
heid der burgerij, welke daarbij vertegen
woordigd was door alle Raadsleden
.allo Raadsleden, behalve die dor S. D. A.
en die der Communistische Partij.
Hoewel wij de afwezigheid dezer laat
ste wel hadden verwacht, trof ons toch
»og de kleingeestigheid en benepenheid
'der opvatting, welke daaraan ten grond
slag legt.
Troelstra gaat wel confcreeren met de
Koningin, Haar zóó erkennend als het
grondwettelijk Staatshoofd maar aïs
het geldt een erkenning, die tevens in
houdt een belefdheid, dan zijn de lieeren
Gil dames der S. D. A. P. afwezig. Al
thans in Leiden; elders ziet men het ge
lukkig wel eens anders.
Misschien dat zij daarmee mikken op
'de onberedeneerde stemming van een. in
dezo niet nadenkend deel des volks en
bij dat volksdeel dan ook succes hebben,
maar hij de eenigszins ontwikkelde bur
gerij moet zulk een onlogisch en toch
eigenlijk: onbehoorlijk optreden toch
afkeuring wekken.
Hoe het ook zij: wij zijn er van over
tuigd, dat getuigd mag worden, dat ver
reweg het grootste deel der Leidsche bur
gerij Hare Majesteit gisteren heeft be
groet met eerbiedige erkenning als het
Staatshoofd bij de gratie Godsf
i
BÜITE1SLJIWIB
Volkenbond.
ir DE SLOTZITTING.
t Hat protocol eenstemmig aangenomen.
I Rede van M o t t a.
Donderdag heeft de slotzitting van do
Yolkenbondsvergadering' plaats gehad. Na
eenige redevoeringen werd gesterad over
do resolutie die het werk afsluit en waarin
het vredesprofocol den regeeringen warm
Wordt aanbevolen.
Resident Motta las dezo resolutie nog
maals luide voor en vestigde de aandacht
op het plechtige van het oogcnfolik. Zevep.
eu veertig naties waren in de zaal ver
tegenwoordigd en stemden hij koofdelijken
oproep. Het resultaat was een
■totale eenstemmigheid zonder
'c e n i g e onthouding, wat door de
(Vergadering met luid a p la us werd begroet^
Het was een waardig einde voor het
eensgezinde werk -van deze volkenbonds-
VQi'gadering.
Do voozitter hield aan het einde een
dichterlijke sluitingsrede, waarin hij bij
«e bespreking van de groote beteekenis
'Van het vr edesprotocol er op wees, hoe
'Paus Benedictus XV op 1 Augustus 1917
rf°ds aan do wereld heeft aanbevolen pre-
cios datgene te doen, wat de volkenbonds-
Vergadering heden besloten heeft.
1 Motta haalde uit de beken'do 4rrodes-
;jjooc'schap van den overleden Paus aan,
Ihoe Deze bepleit heeft „een gelijktijdige en
wederkeerige vermindering der bewape-
'Dlugon en de instelling van een arbitrage-
systeem met een kooge vredestichtende
Jaak en met sancties tegen den staat, die
j^cigeron zou he'Ji de internationale vra-
Sen aan arbitrage te onderwerpen, hetzij
ao beslissingen der arbitters te aanvaar
den
'MoM* verklaring, dat hij bier Ietter-
'Ja. heeft weergegeven, wat Benedictus XV
•y Augustus 1917 aan de cliristelijko
oreld voorgehouden heeft, maakte een
epen indruk op de vergadering, die ge-
IMuen tyus door de groote overeenstera-
uig van den Pauselijken raad en den in-
Wnn ,Van Hians zeven jaar later aan-
pornen volkenbondsprotocol. Een a!ge-
applaus bedoeld als een eerbiedige
De ontwapeningsconferentie.
Voorbereidende maatregelen.
Do Volkenbondsraad beef! gisteren met
betrekking tot de voorberiding van do ont
wapeningsconferentie besloten, zichzelf als
commissie van voorbereiding te constitu-
cern. Deze commissie van tien zal niet uit
dezelfde personen behoeven te bestaan, die
do regeeringen in den raad vertegenwoor
digen, zoadat de regeeringen daarvoor
andere personen kunnen aanwijzen.
Deze commissie behoudt zich alle beslis
gingen over de voorbereiding van de ont
wapeningsconferentie voor. Zij zal voor
do eerste maal op 17 Nov. waarschijnlijk
to Genève bijeenkomen.
De commisise zal dan in de eerste zit
ting een algemeen program voor de inter
nationale ontwapeningsconferentie' in groo
te trekken opstellen. Het secretariaat-ge
neraal zal de andere staten, die lid van
den Bond zijn, verzoeken, voorstellen in
zake het program voor de conferentie zoo
6poedig mogelijk in te zenden.
Duitsctiland.
Oe verbresding der regeeringsbasfS.
De besprekingen van Marx.
Over de gisteren gehouden besprekingen
tusschen den rijkskanselier en de sociaal
democratische leiders, "Wels, Müller en
Hilferding over de reconstructie van bet
kabinet is een officieuse mededeeling ver
schenen, waarin wordt gezegd, dat de so
ciaal-democratische partij zich bij haar
■beslisisng inzake de kwestie van een uit
breiding der regeering niet door partij-
overwgeingen zal laten leiden. Zonder te
willen vooruitloopen op de beslissing van
de fractie werd door de leiders betoogd,
dat de sociala-democraten in beginsel niet
afwijzend staan fbgenover een uitbreiding
der regeering, zooals door den rijkskan
selier wordt beoogd.
Evenwel dient, voordat de sociaal-de
mocraten een definitieve beslissing" ne
men, volledige klaarheid te bestaan over
do houding der Duitsöh-nationalen ten
opzichte der Rijksgrondwet, de uitvoering
van de Conventie van Washington en de
beslissende kwesties der buitenlandscbe
politiek.
Gisternamiddag ontving dr. Marx do
leiders van de Duitscb-nationalen. Dezen
beschouwden bet plan om de sociaal-de
mocraten in de regeering op te nemen als
een volkomen nieuw feit. De bij de uit
breiding cïtr regeering ter sprake komende
gezichtspunten werden uitvoerig door dr.
Marx en de Duitsch-nationaie leiders be
sproken. De Duitsoh-nationale Rijksdag-
fractie zal evenals de fracties der andere
partijen de volgende week haar houding
vaststellen,
Spanje.
De strijd in Marokko,
Moorsche successen.
Op denzelfden dag dat Sjesjoean werd
ontzet, hebben in heb gebied van Beni Aros
Moorsche volksstammen een verbitterden
aanval gedaan op drie Spaansche colonnes,
hetgeen leidde tot den bitters ten strijd van
den geheelen oorlog met zware verliezen
aan beide zijden. De Moore.il beweren, dat
zij in dit gevecht hebben overwonnen en
dat zij groote hoeveelheden wapens en
ammunitie veroverden. Zij moeten het be
langrijke kamp Sok el Ivhamis volkomen
geïsoleerd hebben. Deze beweringen zijn
nog niet bevestigd, maar men meent, dat
niet kan worden betwijfeld, dat het ontzet
van Sjesjoean gevolgd is door belangrijke
Spaansche verliezen in Beni Aros. Verder
wordt gemeld, dat de bemiddelaars inliet
hoofdkwartier van Abd cl Krim de moge
lijkheid besproken om zich met Spanje te
verstaan.
Volgens berichten uit Melilla zou Sjes
joean wederom door dé Kif-Kabylen zijn iu-
gesloten.
Naar via Madrid wordt gemeld, zijn "de
Spaansche verliezen bij d© jongste gevech
ten in Marokko zeer aanzienlijk. Duizend
man zouden gedood zijn, terwijl de Rif-
kabylen betrekkelijk geringe verliezen
leden.
A rab ie
De actie der Wahabieten.
Koning IT. ossein afg e t r o d en
Reuter heeft het volgende telegram ont
vangen van een commissie, bestaande uit
notabelen van Djedcla en Mekka: „De in
woners van Hedzjae hebben besloten, dat
zij ontbinding vragen van de Hassimiti-
sche regeering, aan wier hoofd Hoessein
staat, en .vervanging daarvan door een tij
delijke regeering ter bescherming van het
land, benoemd dcor inwoners van Hedzjas,
zijn, do wet in do gehoelé Mohammedaan-
sche wereld te beveiligen. Zij wcnschennic
mand te berechten en doen een beroep op
de ganscue wereld cm de huidige vijande
lijkheden te doen ophouden."
Een. telegram uit Kairo meldt:
Koning Hoessein is afgetreden.
China.
De burgeroorlog.
Zegevierende - o p m a r 9 cli van
Tsang Tso Lin.
Volgens de „Daily Modi" wordt officieel
gemeld, dat Tsjang Tso Lin, Tsjienping
heeft ingenomen, hij heeft 12 veldkanon
nen, 20 machinegeweren én groote munitie
voorraden veroverd en zet zijn opmarsch
liaar het Zuiden voort. Hetzelfde blad ver
neemt vilt Tokio, dat hèfc Japansche minis
terie van Buitenland schs Zaken aan Tsjang
Tso Lin, in geval van een nederlaag, zal
weigeren den Zuid-Mandsjoerijschen Spoor
weg to gebruiken voor vervoer van zijn
troepen, aangezien verslagen troepen spoe
dig ontaarden in roo ver benden.
Anissika.
Een overwinning der rebellen in Honduras.
Volgens een bericht uit New York hebben
de opstandelingen in Honduras de regee-
rings troepen verslagen. Aan heide zijden
werden ongeveer 500 man gedood. Het
aantal gewonden bedraagt eenige duizen
den.
Engeland.
De dreigende crisis.
Do moti© van wantrouwen
D© kansen op een spoedige algemeens
verkiezing blijven het onderwerp vormen
van veel beschouwingen in politieke krin
gen. De meeningen over de vooruitzichten
loopen ver uiteen.
Maandag wordt een belangrijke kabi
net© zitting gehouden. Men verwacht, dat
de regeeering dan haar houding zal bepa
len tegenover de motie van wantrouwen,
welke de conservatieven Woensdag in het
parlement zullen indienen, en tegenover
het liberale amendement daarop, waarin
een onderzoek naar de omstandigheden,
die tot intrekking van de vervolging tegen
de Workers' Weekly hebben geleid.
(Zooals men zich herinnert, is de oppo
sitie ontstaan doordat de attorney-general
de vervolging tegen een communistisohen
agitator, redacteur van de Workers'
Weekly, had gestaakt).
Men gelooft in politieke kringen niet,
dat de conservatieve motie zal worden
aangenomen en men hecht meer waarde
aan den liberalen eiscb van een enquette-
coinmissie. Men denkt, dat, als de conser
vatieven hun motie niet aangenomen zien,
zij waarschijnlijk het liberale amendement
zullen steunen.
MacDonald heeft zich bereid verklaard
af te treden, wanneer de motie van wan
trouwen der conservatieven do volgende
week wordt aangenomen. Aan alle leiders
der arbeiderspartij in den lande is de
waarschuwing gezonden zich gereed te
houden voor de algemeen© verkiezingen.
Italië
Fascistenaanval op Ganöoifo
Een schaar gewapende fascisten heeft
oen aanval gedaan op de Pauselijke villa
Gandolfo; teneinde van heb gebouw de
Italiaansche vlag te doen wapperen nadat
do huisbewaarder, er op wijzend, dat het
om Pauselijk gebied ging. geweigerd had
zelf de Italiaansche vlag te hijschen.
De politic-autoriteiten in het Vaticaan
werden onmiddellijk van den aanval in
kennis gesteld, tengevolge waarvan do 20
schuldig© fascisten werden gearresteerd.
Na een onderzoek door de regeering in
gesteld, liet deze aan den Pauselijken be
stuurder haar verontschuldigingen aanbie
den.
Bulgarije.
Nieuwe politieke moorden.
Er hebben te Scfia wederom politieke
moorden plaats gehad. Do Macedoniër
Baceilof ia op straat doodgeschoten. De
dader ontkwam. Woensdagavond is op
liet station oen aa-nhanger van Tuperof
doodgeschoten. De dader ontkwam hier
eveneens. Nabij Delnik werd de commu
nistische afgevaardigde Maximof gedood.
BINHENLAND
DENKT OM DE KLOK.
Een uur terug.
In den nacht van Zaterdag op Zondag
eindigt de Zomertijd. Men denke er dus
aan Zaterdagavond, 4 October, vóór het
naar bed gaan, de klok EEN UUR STIL
TE ZETTEN OF EEN UUR TERUG TE
ZETTEN.
Koninklijks besluiten.
Rechterlijke macht.
Bij Kon. besluit van 27 September j.l.
ia herbenoemd tot kantonrcchter-plaats
vervanger:
in het kanton Alphei: H. A. Banning:
in het kanton 's-Cravenhage: mr. E.
Belinfante.
De verhooging van den Tabaksaccijns.
Spoediger verstrekking van
z e g e-1 s.
Het ligt in de bedoeling van den minis
ter van Financiën te bevorderen, dat
nadere voorschriften omtrent de verstrek
king van zegels worden vastgesteld, die de
tusschenkomst van den ontvanger der ac
cijnzen bij de aflevering uilsluiten. Daar
van kon hot gevolg zijn, dat de zegels
spoediger in het bezit van de aanvragers
komen, terwijl het voor -de fabrikanten,
wonende buiten do gemeenten, waar het
ontvangkantoor gevestigd is, het voordeel
heeft, dat zij de bestelde zegels op het
postkantoor in ontvangst kunnen nemen.
De .aflevering der zegels zonder tusschen
komst van den .ontvanger maakt het noo-
dig, het vervallen van den crcdiottermijn
afhankelijk te stellen van het tijdstip van
aanvraag der zegels.
Daarom wordt voorgesteld in art. 6 van
hot wetsontwerp tot verhooging van den
tabaksaccijns de in het eerste en tweede
lid voorkomende woorden ,,aan hen zijn
verstrekt" te vervangen door „door hen
zijn aangevraagd."
De salarisverminderlng der ambtenaren.
Do verlaging per 1 October
gehandhaafd.
De wijziging in de pensioenwet
dezer dagen te wachten.
De reeds op 21 Aug. aangevraagde bij
zondere audiëntie van de vertegenwoor
digers van het Comité van Zes (A.C O.P.
en C.N.O.P.) bij den minister van Finan
ciën, welke niet eerder kon verleend wor
den o.m. wegens een tweetal vergaderin
gen van de Centrale Commissie voor Ge
organiseerd Overleg en afwezigheid van
den minister, bad heden plaats.
Uitvoerig werd de wensehelijkheid be
pleit om de voorgenomen salarisverlagin
gen op 1 October en 1 Januari niet te doen
doorgaan, zulks o.m. op gronl van het rui
mer vloeien der middelen en de snelle stij
ging van de prijzen der voornaamste
levensmiddelen.
De minister antwoordde positief, dat de
verlaging op 1 October ten volle zou
plaats vinden en dat hij omtrent zijn be
doelingen op 1 Januari a.s. nog niets kon
zeggen, zoolang de verwachtingen, die ge
koesterd worden ten aanzien van een bete
ren toestand van 's lands financiën geen
feiten zijn geworden.
Hiermede deed de minister dus alle ge
ruchten van den laatsten' tijd te niet, spe
ciaal (en aanzien van het bericht in de
katholieke pers betreffende het halveeren
per 1 October van de voorgenomen salaris
verlaging.
De wijze, waarop het overleg vanwege
de regeering met de Commissie voor Ge-
org. Overleg is gevoerd, werd ook uitvoerig
besproken. De minister gaf te kennen, dat
hij van dezen, voor het personeel uiterst
onbevredigenden gang van zaken, niet op
de hocgte was. Hij had geen bezwaar dat
docr de delegatie van het Comité van Zes
in het openbaar zou worden medegedeeld,
dat de ontworpen wijzigingen, van de Pen
sioenwet 1922 dezer dagen aan de Staten-
Generaal zullen worden aangeboden en
dat verschillende voorstellen van de Cen
trale Commissie Ier zake in het ontwerp
zijn verwerkt. Speciaal do kwestie der
medezeggenschap in de beslissingen van
den Pensioenraad bleek de volle aandacht
vanden minister Ie hebben.
De wijziging van de Gemeentewet.
Een adres van Amsterdam.
De Raad van Amsterdam heeft besloten
een adres te richten töt de Tweede Kamer,
naar aanleiding van het ingediende wets
ontwerp tot wijziging van de Gemeente
wet mot betrekking tot de plaatselijke be
lastingen, met het dringend verzoek dit
wetsontwerp niet aan te nemen.
In de discussie deelde wethouder Wibaut
HET VOORLAAGSTE HSEUWS.
BUITENLAND
In dc slotzitting van de Volkenbonds
vergadering is hei protocol algemeen aan-
vard. Een indrukwekkende rede van Motta
De Volkenbondsraad heeft zich gecon
stitueerd tot commissie van voorbereiding
voor de a.s. ontwapening-conferentie.
Koning Hoessein afgetreden.
Volgens berichten zou Sherhoean In
Marokko weer door de Riffs zijn ingeslo
ten.
De Nederlandsche vliegers naar IndiS
zijn te Belgrado aangekomen en reed;
naar Constantinopel vertrokken. (Lucht
vaart).
BINNENLAND
De Gemeenteraad van Amsterdam heeft
een voordacht inzake mcelaankoop van ge
meentewege aangenomen.
De Gemeenteraad van Amsterdam heeft
be toten een adres aan de Tweede Kamer
te zenden, om haar ta verzoeken, het wets
ontwerp inzake de Forensenbelasting niet
aan te nemen.
De Minister van Financiën heefl mede
gedeeld, dat de salarisverlaging per 1 Oc
tober j.l. ten volle gehandhaafd blijft: om
trent de bedoelingen voor 1 Januari kon
nog niets bekend gemaakt werden.
LEIDEN
De feestelijkheden ter gelegenheid van
hel 350-jarig bestaan van Leiden's Ontzei
Onze photo's.
Wij geven vandaag onze wekelijksche
pboto-pagina.
Maandag zullen wij photo's geven van
do Drie-October-rfeeaten.
Onze SeïHustreerde Pagina
Onze geïllustreerde pagina bevat van
daag om.: Vertrek der HollandIndië-
vliegers Een vossejacht op de Veluw-
sche Hei Eenige uit de gewijde enVa-
derlandsche geschiedenis bekende plaatsen.
mede. dat nog slechts twee afdeelingen der
Kamer met hun werk ten opzichte van dit
wetsontwerp gereed zijn, drie nog niet;
zoodat dit adres invloed kan hebben en do
Commissie v i Rapporoeurs de bezwaren
ervan zal kunnen verwerken in baar rap-
port.
Hij gaf als zijn oordeel te kennen dat
de voorgestelde wetswijziging de finan
ciën van de groote gemeenten ontwricht.
Amsterdam zag zich reeds f 3.200.000
ontvallen, verkreeg desondanks een slui
tende begrooting, doch aan het optinusmo
komt eens een einde, al is liet clan nog niet
zóóver als in de Ver. van Ned. Gemeenten
werd gezegd: Dan maar regeeringscom-
missarissen, die de gemeenten besturen.
Amsterdam als meelverkoopster.
Een beslissing van den Raad.
De Raad van Amsterdam heeft met 20—
10 stemmen goedgekeurd een voordracht
waarbij B. ©tt W. rrachtiging vragen om
op het daartoe door hen te bepalen tijdstip
ce mogen overgaan tot den aankoop van
tarwebloem tot eeu bedrag van f 260.000
ten behoeve van bakkers, die zich verbin
den den broodprijs gedurende een door
B. en W. te* bepalen termijn niet te ver-
hoogen en eventueel het verlies op d:t
meel tot een maximum van f 40.009 gccd.
te keuren.
Duitsche industrie is Venlo.
Da Rheindraht industrie te Amern BezMc
Dusseldorp zal zich te Venlo vestigeoiv 7.o
heeft er de noodige fabriekruimte beschik
baar gekregen en begint met 2;> arbeiders.
Dit is de tweede Duitsche industrie wel co
zich te Venlo vestigt. De eerste is de Zeep
fabriek te Jena.
Kei Veiligheiiisprotocol van Genè^eP
Het Corr. Bureau meldt:
Met betrekking tot het Veiligheidsproto-
col van Genève vernemen wij, dat, ofschoon
het ontwerp in vele opzichten een be.nne-
rijken vooruitgang beteekent en aanbeveling
verdiend, dc Regeering nochtans gemeend
heeft, met het oog op enkele punten, z.cft
no" de gelegenheid te moeten voorbe
houden van bestudeering en overweging,
alvorens zich te verbinden.
Die iloaiaie ncmscecn!
In een correspondentie in „Ue i ro-J
testant" lezen we onder meer fraais het
volgende: r
v B. V. „Klein geminarisiische studiën
hebben als voorbereiding voor de univer
sitaire studie zoo goed als geen de
minste waarde".
Och neen. wetenschappelijkheidmoet
men bij de Roomschen niet zoeken
Dat 'wist de vrager in „De Protestant
zelccr nog niet! ,,«sgz.
