BERICHT.
15e Jaargang»
ZATERDAG 21 SEPTEMBER 1924
No. 4754
9e&tidódi&Qou/iaMJt
jpeABONNEMENTSPRIdSbedraegt bij vooruitbetaling
,Voop Leiden 19 cent per week fi 2.5Q peï kwartaal.
£ij onze Agenten 20 cent per week 62,60 per kwartaal,
franco per post I 2»S5 per kwartaal
Eet Geïllustreerd Zondagsblad is voor de Abonnéh ver-
fcrijgbaar tegen betaling van 50 ct. per kwartaal, bij voor
uitbetaling. Afzonderlijke nummers 5 ct., met Geïllustreerd
Zondagsblad 9 ct.
^Dit nummei* bestaat uit wijf
Maden, waai*ondes* het Seïï»
^lu&ts^eerd Zondaghfiad.
Zij, die zich per I Ociober a. s.
op „De Leidsche Courant" wenschen
:e abonneeren, ontvangen de vóór
lien ^tum verschijnende nummers
ar'tis.
DE ADMINISTRATIE.
Dit blad verschijnt eiken dag uitgezonderd Zon- en Feestdagen II.
Bureaux: RAPENBURG No. 10 - LESDEN
TIL. INT. ADMINISTRATIE 935 REDACTIE 15
GIRONUMMER 103003 y POSTBUS No. II
OE ADVERTENTIEPRIJS BEDRAAGT:
Gewone adverlentiSn 30 ©ent per
Voor Ingezonden Mededeelingen wordt hei
dubbele van het tarief berekend. s
KSeêne arfvorfenliën, van ten hoogste 80 woorden, wearia
betrekkingen worden aangeboden of gevraagd, huur en vfê»
huur, koop en verkoop 60.50a 1
Onze Volksbond.
Morgen viert de afd. Leiden van den N.
R.-K. Volksbond haar dertig jarig bestaan.
Of eigenlijk is zij reeds aan de feestvie
ring bezig.
Op echte Volksbond-wijze is dit feest
Kerkelijk begonnen, met een triduum,
raarbij de leden zoo gelukkig waren, pa-
Justinus Jansen O.F.M. als leider te
lebben.
Morgen wordt dat Triduum gesloten en
jaarna is er 's middags en 's avonds bij
len komt in de Stadsgehoorzaal.
Den Volksbond onze hartelijke ge 1 u k-
jrenschen.
Onze gelukwens eben, maar ook onze
■Jank.
Dank namens de duizenden leden, die
.j in die dertig jaren beeft geteld, èn
lagk ook namens alle weldenkende Ka-
Iholieken van geheel Leiden.
Namens alle weldenkende Katbo-
ieken uitgezonderd n.l. oenige zeeT-
Brtzicbtigen of jammerlijk-verliberalseer-
len, die bet groote nut, dat da Volksbond
leeft gesticht, voor kerk en maatschappij,
liet schijnen te kunnen erkennen.
Groot nut beeft de Volksbond gesticht
'oor bet godsdienstig, voor bet geestelijk
ia voor het stoffelijk belang van duizen-
len.
Als we den Volksbond niet hadden ge-
iad, dan hadde bet er voor Katholiek Lei-
len vaak minder blij, minder hoopvol
ïit'gezien daarvan mogen wel doordron
gen zijn die enkele inin of meer eigen-
ivijzg Katholieke lieden, die den „rooden"
Volksbond geen goed hart schijnen toe te
Iragen.
Fouten begaan alle menschen, ook alle
irganisaties. Fouten heeft ook ongetwij-
nu en dan onze Volksbond begaan. En
in deze feeststemming moge vèr verwij-
ierd blijven uit de gedachten der huidige
bestuurders en leden van den Volksbond,
hun organisatie steeds beeft gewerkt
zonder fouten te maken en dat ook in bet
i en» voor de toekomst oenig gevaar
laarvan niet zou dreigen.
Maar naast besef van onvolmaaktheid,
- hetzij door gebrek aan deugd, betzij
speciaal door wat we zouden willen noe
men: sociale eenzijdigheid naast dit
moge morgen wel op-stijgen en op-
jubelen de trotsche overtuiging, dat met
Gods hulp veel is bereikt, wat is waar
Pn goed en schoon; wat was tot ze
gen der leden en tot eerc Gods.
Moge ook in de toekomst onze zich aan
So veranderende tijden aanpassende Volks
bond groeien en bloeien!
Anti-Rome!
Gisteren hebben in de groote Stadsge
hoorzaal bet woord gevoerd ds. Grave-
meijer uit Den Haag en ds. den Hertog uit
botterdam, beiden vanwege de Herv Ger.
Staatspartij, ter herdenking van Leiden's
Ontzet.
Deze heeren hebben beiden bun best ge-
Saan, om te betoogen, dat de viering van
Aden's Ontzet moet worden beschouwd
3ls een viering van de overwinning op
ïo'R.-K. Kerk, en dat dus de viering van
^it feest (daarop komt bot neer) een
aansporing is om zich te blijven verzet
en tegen „de macht van bet donkere Ka-
fliolicisme".
Zóó zijn dergelijke) (dominéés op ideuf
Soedan weg om oen einde te maken aan
de gemeenschappelijke viering van 3 Oc
tober door héél Leiden als een feest van
de bevrijding der stad niet vande
K, kerk, maar van 'n ongewensebte over-
ueersching, een feest, dat ten slotte is uit
gegroeid tot een nationaal volks
feest.
Gelukkig hebben deze menschen nog
st zoo heel veel invloed.
Gelukkig ook vooral omdat hetgeen zij
pr voorlichting op bijeenkomsten als die
ivau gisteren mededeelen is vol van histo
rische en dogmatische en politieke o n-
baarbede n.
Dp één onwaarheid meer of minder te-
?en Dome kijken die heeren niet in
u& droevig bedrijf van haat en laster.
BUITEHLAISD
Volkenboiul.
De ontwapenings-conferentie.
De ontwapening ter zee.
De derde commissie van den Volkenbond
besloot de kwestie van de ontwapening ter
zee ook op de algemeene ontwapenings
conferentie ter sprake te brengen en bet
zal daardoor overbodig worden om in
plaats van de dit jaar te Rome zonder sue
ces gehouden conferentie van marine-ex
perts een nieuwe conferentie samen te
roepen.
Het protocol inzake de veiligheid.
De tekst thans vastgesteld.
De commissie voor de ontwapening
beeft bet onderzoek geëindigd in zake bet
ontwerp-protocol- voor de veiligheid. Onder
voorbehoud van enkele kleine wijzigingen
is de redactie van bet pact thans definitief
vastgesteld.
Het is in hoofdzaken gelijk aan Sen
reeds gepubliceerden tekst.
De toetreding van Duitschïand.
Nauw overleg met Rusland.
Een der leiders van de Democratische
Partij in Duitschïand, de Rijksdagafge
vaardigde Haas, beeft in een openbare
vergadering te Heidelberg gesproken over
het Volkenbondsprobleem. Naar de mee
ning van Haas (welke in Duitschïand zeer
verbreid is) kan Duitschïand slechts tot
den Volkenbond toetreden in nauw over
leg met Rusland. Als men zonder dit nauw
overleg toetreedt, zal dit in Rusland w.or-
den beschouwd als een breken met de tot
dusver gevoerde Duilsdi-Russische poli
tiek en als een schending van bet Verdrag
van Rapallo. Men verdedigt ook door tot
den Volkenbond toe te treden, de tegen
woordige Poolscbe Oostgrens, en dat zal in
Rusland tot opvattingen aanleiding geven,
die niet van vriendschappelijken aard
zijn. Ik zou daarom, aldus Haas, willen
voorstellen, dat wij óf wel gemeenschappe
lijk met Rusland tot den Bond toetreden,
waardoor deze geheel van samenstelling
zal veranderen, óf toetreden na nauw over
leg met de Russen, waardoor wij bun dui
delijk te kennen geven, dat wij door tot
den Volkenbond toe te treden, geenszins
willen breken met de politiek van 'bet Ver
drag van Rapallo. "Wiat mij betreft, ging
Haas verder, zijn de mogelijkheden die ik
voor Duitschïand in bet Oosten zie, groo-
ter dan de mogelijkheden dio de Volken
bond biedt. In ieder geval moet lfet pro
bleem in verband met onze Russische be
trekkingen voorzichtig worden behandeld.
"Wij moeten niet alleen naar bet Westen
zien, maar ook bet oog op Rusland gericht
houden.
M o s k o u's agitatie tegen
toetreding.
In een blijkbaar officieel artikel be
spreekt de „Izwestia" onder bet opschrift:
„Voor bet gevaar van een niet meer goed
te maken stap" de mogelijkheid van
Duitschlands toetreding tot den Volken
bond. De coalitie van Versailles zegt
bet blad wil het overwonnen Duitsch
ïand dwingen, zijn ketenen met eigen ban
den vaster aan te trekken en 'intact te
houden. Duitschïand zal zelf op wacht
staan bij zijn eigen smaad. Duitschlands
toetreding tot den Volkenbond wordt na
gestreefd door de kortzichtige sociaal-de
mocratische kleine burgers. Het blad be
schrijft voorts den Volkenbond als een
pseudo-pacifistische vereemging, een bond,
die alleen daartoe is gesticht, om de im
perialistische politiek van de groote mo
gendheden die bet verdrag van Versailles
opstelden, te beschermen. Hij garandeert
den territorialen toestand in Europa, die
bet verdrag van Versailles beeft geschapen
en tot dat doel moet Duitschïand meewer
ken. Duitschlands toetreding wordt voor
gesteld als gericht tegen do politiek, die
met bet verdrag van Rapallo werd begon
nen. De regeering der Duitsc'be bourgeoisie,
zoo wordt gezegd, beeft bet niet verstaan
uit dit verdrag de voordeelen te trekken
die bet kon bieden. Als Duitschïand in
plaats van de Rapallo-politiek er de voor
keur aan geeft zich bij den Volkenbond
aan te sluiten, gaat bet over in bet kamp
van de tegenstanders en wordt bet lid van
de coalitie van onze imperialistische vij
anden.
DiiitscSiland.
De verbreeding der Regeeringshasis.
Vöorüoopig geen resultaat
te wacbten.
Rijkskanselier Marx lxeoft bet bestuur
van de Duitscb© volkspartij 'ontvangen en
medegedeeld, daV bij eveneens van de
noodzakelijkheid overtuigd is de regee-
ringsbasis te verhreeden, gelijk bij zulks
trouwens reeds eerder te kennen bad. ge
geven.
-mede is een periode van partij-on
derhandelingen geopend, die voorloopig de
binnenlandsche politiek in heftige beroe
ring zal houdcn.In de ochtendbladen stuit
men voortdurend op woorden als: perfide,
leugenachtig, onwaar, enz. enz. enz, waar
mee de linksche partijen van bun enthou
siasme over bet vooruitzicht, door de
Duitseh-nationalen geregeerd te worden,
kennis geven.
Het „Berl. Tagebl." is van opinie, dat
bel nog wel lang zal duren voor de onder
handelingen tot eenig resultaat gevoerd
hebben en voorziet veeleer schipbreuk er
van. Do „Tag" denkt nok, dat het nog wel
een poosje zal aanloopen, voor het van
verklaringen tot daden gekomen zal zijn,
maar verdeelt terwijl al de ministersze
tels. Het blad meent, dafjde nationalen
erfgenaam zouden kunnen worden van
Jarrcs, wanneer deze weer in Duisburg als
burgemeester zal mogen terugkeeren, van
Oeser, die spoorwegdirecteur gaat worden
en van 'Hamm, wiens democratische gevoe
lens zich waarschijnlijk tegen samenwer
king met de nationalen zullen verzetten.
Een vredescongres te Berlijn.
Van 2 tot 10 October wordt te Berlijn
bet door den internationalen bond van
pacifistische vereenigingen bijeengeroepen
23e wereldvredecongres gehouden. De open
bare besprekingen zullen ,5 Oct. beginnen
met een herdenkingsplechtigheid voor de
dooden der laatste' tien jaren. Do voor
naamste programmapunten zijn: interna
tionale ontwapening; Pan-Europa cn de
Volkenbond. Uit de meeste landen zullen
gedelegeerden naar het congres komen..
Frankrijk.
De anti-clericale koers.
S c h r ij v e n cle r KOrdinale n
aan H er riot.
De Franscbe kardinalen hebben aan
minister-president Herriot een collectief
schrijven gericht, waarin zij de handha
ving vragen van de Franscbe ambassade
bij bet Vatieaan, welke r-cn. te waardee-
ren steun zaï vormen Vuur de buitenland-
scbe politiek van Frankrijk en den invloed
van dit land in de wereld zal ten goede
komen.
In bet schrijven wordt'voorts eerbiedi
ging der tradities en rechten van Elzas-
Lotbaringen gevraagd, volgens de formee-
le beloften na den oorlog gedaan.
Het schrijven eindigt aldus: „Wij zullen
geen strijd zoeken, maar indien bij wordt
opgelegd, zullen do Katholieken weerstand
bieden, genoodzaakt als zij zijn, bun recht
op leven en veiligheid op te oiseheu, als
mede eerbied voor bun geloof en bet genot
van alle wettelijke vrijheden".
De v e r d r ij v i n g der G1 a r i s s en.
Zooals men weet beeft de Franscbe re
geering besloten de Eerw. Zus I ers Cla
rissen, die zich in strijd met de wet van
1905 op Fransch grondgebied weer heb
ben gevestigd uit te drijven.
Te Evian dreigt dat niet zonder verzet
te zullen plaats vinden. Vijftienhonderd
jonge mannen hebben gezworen desnoods
met geweld de verdrijving der zusters te
verhinderen.
Een telegram werd naar Herriot gezon
den, om hem van dat besluit in kennis te
stellen en hem er van te verwittigen, dat
zij voornemens zijn bel uit te voeren. Ken
nisgevingen met gelijksoortige protesten
zijn in tallooze exemplaren in 't departe
ment rondgezonden.
De opening der diplomatieks archieven.
Reeds in 1920 had do Ligue des Droits
de l'Homme er op aangedrongen dat de
Franscbe diplomatieke archieven zouden
worden geopend teneinde voor de studie
van de kwestie betreffende de oorzaken
van en do verantwoordelijkheid voor den
oorlog nieuwmateriaal te verkrijgen. Poin-
caré antwoordde toen dat bij de publica
tie der documenten „voorbarig" achtte.
De Ligue beeft thans haar verzoek aan
Herriot herhaald.
Spanje.
De slnjd in Marokko.
Berichten uit Madrid zeggen, dat
Spaansche troepen oprukken om Shes-
boean te gaan ontzeilen. Do bezetting dei-
stad houdt, den strijd krachig vól.
Uit andere berichten zou er in Spanje
groote ontevredenheid heers oh en over bet
optreden van het directorium cn zou de
toestand over bet algemeen zorgwekkend
zijn.
Volgens een bericht uit Madrid zal Pri
mo de Riveira persoonlijk de drie colon
nes in liet Riff gebied, samen veertig dui
zend man aanvoeren. Do operaties verloo-
pen normaal. In Spanje komen vele ge
wonden aan; bet groote casino te Sebas-
tiaan is als hospitaal ingericht.
Portugal.
Bommen-werpcnde stakers te Lissabon.
De barbiersbedienden te Lissabon zijn
in staking gegaan voor hoojrer loon. In
den nacht van gisteren is bij een barbier
door een bom groote schade aangericht.
Voorts is er een strijd uitgebroken in
bet hotelbedrijf. De patroons weigeren
aan de eischen der kellners tegemoet te ko
men. Omstreeks acht uur gistermorgen is
ook in een hotelkamer een bom ontploft,
vermoedelijk in verband met deze loonbe-
weging. Djrie personen werden gewond. De
schade is aanzienlijk.
China.
De burgeroorlog.
De operaties t e e n
T s j a n g T s o L i n.
De militaire concentratie legen Tsjang
Tso Lin, den dictator van Moekden, beeft
met grooten spoed plaats. De regeering
beeft thans aan liet front reeds 120.000
man samengetrokken en men verwacht dal
dit aantal de volgende week tot 200.000 zal
stijgen. Do overbrenging van deze (roe
pen over enkel spoor is mogelijk gewees*
door de onttrekking van vrijwel alle rij
dend materiaal aan de Spoorwegen be
noorden de Jang Tse Kiang die nog
slechts in zeer beperkte mate brieven en
reizigers vervoeren. Daar de leege treinen
niet teruggevoerd worden is een groote
verwarring ontstaan aan bet eindpunt van
de lijn.
De troepen aan bet front zijn onderge
bracht in dorpen, waaruit de inwoners
in grooten getale vluchten. De enkele bom
men, tot nu toe uit vliegtuigen neergewor
pen, hebben slechts geringe schade aange
richt, maar reeds enkele non-combattan
ten gedood. Deze bomaanvallen hebben
eenige onrust te Peking veroorzaakt, waar
de vreemdelingen over de heele stad ver
spreid wonen, doch tot dusver beeft nog
geen Europeaan aanleiding gevonden do
stad te verlaten.
Amerika.
De opstand in Honduras.
Comayagua door de
rebellen bedreigd.
De vredesonderhandelingen tussdien de
regeering en de revolutionairen in Hon
duras zijn afgebroken. De rebellenleider
Ferrera bedreigt naar verluidt Comayagua
!Él«Eg!LÜIltS
De Koningin te Tilburg.
Gisteren heeft Tilburg gevierd de „blijde
incomste" van de Koningin, die den wensch
had te kennen gegeven-om tegenwoordig
te zijn bij de wederopstelling van bet
standbeeld van Koning Willem II, dat 75
jaar lang op het Haagsche Buitenhof beeft
gestaan.
Heel de stad was in vlaggentooi, terwijl
de straten en pleinen, waar langs benen
H. M. zou zijden, nog in bijzonderen feest
dos waren gestoken®
Bij bet standbeeld heeft H. M, in ant
woord op een redevoering van den Burge
meester een korte rede gehouden.
Koninklijke Besluiten.
Po- s t e t ij e n, en telegrafie.
Bij Kon. Besluit is aan de directeuren
van de post- en telegraafkantoren te Maas
sluis, J. F. Peeters, en te Blarioum, D. A.
Kakebeen, en, met ingang van 1 October
aan den directeur van het post- en tele
graafkantoor te Kampen H. van 't Hof, op
bun verzoek, eervol ontslag verleend.
De onderwijzers-salarissen.
De voorgestelde normen.
Naar de „Tel." verneemt, luidt het ont-
werp.-besluit tot herziening der onderwij
zerssalarissen in hoofdzaken als volgt:
a. onderwijzers met hoofdakte f 1400
f 3100; b. idem zonder lioofdacte f 1200
f 2600; c. ongebuwden missen de vier laat
ste verhóogingen; d. marge voor U. L. O.
f 400 bij bezit van hoofdacte. 2 bijacten of
van 3 bijacten; e,. marge hoofd f 300 bij
minder dan 145' leerlingen, f 500 bij 145—
336 leerlingen, f 700 bij 337 of meer leerlin
gen; f marge lioofd U. L. O. bij minstens 2
bijacten: f 700 beneden de 61 leerlingen,
f 900 bij 61 of meer leerlingen (zijn er geen
2 bijacten dan wordt de marge f 400 min
der; g bijacten aan de lagere Scholen f50
tot een maximum van 4; h. bijacten aan
U. L. O.-scbolen f 100 per acte in de vak
ken, welke aan de school worden onder
wezen; c. middelbare bevoegdheden de
zelfde belooning als de lagere; j jeugdaf-
trek f 100 per jaar voor ben, die bij de
ouders inwonen; f 100 in totaal voor ben,
die bij vreemden inwonen; k. 'kindertoe
slag 3 pet.; 1. gehuwden en kostwinners zul
len in 1925 hoogstens 15 pet. verliezen van
wat. liet bezoldigingsbesluit 1920 bun toe
kende.
Bezoldiging Ministers.
Bij Kon. Besluit von 9 Sept., tot nadere
regeling van <le bezoldiging van de minis
ters, hoofden der Departementen van Alge
meen 'Bestuur, is bepaald dat in Bijlage C.
HET VGOHHAAftlSTE HBEUWS*
BUITENLAND
De toetreding van Duitschïand tot den
Volkenbond ontmoet moeilijkheden van
Russischen kant.
De verbreeding van de
in Duitschïand.
regeeringsbasis
Een schrijven der Fransche kardinalen
aan Herriot.
BINNENLAND.
Bericht over toenemende duurte. (2do
blad).
De onderwijzers-salarissen.
De voordracht van het Adviseerend Col
lege in den Kamerkieskring Leiden,
van het Bezoldigingsbesluit Burgerlijke
Rijksambtenaren 1920 vervalt de vermel
ding van de bezoldiging van de Ministers,
Hoofden der Departementen van Algemeen
Bestuur; die bezoldiging, met ingang van
1 Jan. a.s. vast te stellen op f 15.000 per"
jaar.
Kosten openbare verpachtingen.
Bij K. B. is bepaald, dat de Wet van 28
Jub 1924 houdende regeling omtrent heb
dragen der kosten van ope.nbare verpach
tingen en bet uitloven van premiën bij
openbare verkpopingen en verpachtingen
in werking treedt met ingang van 1 Jan.
aanstaande.
De voordracht voor het College van Advies
door de R.-K. Kamercentrale Leiden.
Namens bet bestuur van de R.-K. Cen
trale wordt ons gemeld:
Zooals wij reeds berichtten, wdas de
voordracht voor bet. College van Advies
door de R.-K. Kamer-Centrale Leiden, al
dus vastgesteld (alpbabetiscb): Prof. J.
D. J. Aengenent, Warmond; Ur. A. G. A.
Hoffman, Gouda; Prof. Dr. H. W. Keesom,
Leiden.
Dr. Hoffman, dank zeggende voor het
in bom gestelde vertrouwen, heeft zich
van dezo voordracht teruggetrokken,
wijl bij meent, dat ook andere standen
vertegenwoordigd moeten zijn in dat col
lege, zulks ook geheel overeenkomstig den
wensch van bet Bondsbcstuur.
Het terugtrekken van Dr. Hoffman ge
schiedt thans, om ook den arbeiders, in
den persoon van den beer J. Kortekaas,
to Lisse, een vertegenwoordiger te geven
op de voordracht voor bet College van Ad
vies.
De daad, die Dr. Hoffman thans stelt,
zal ongetwijfeld in de kringen der arbei
ders in de R.-K. Kamer-Centrale Leiden,
ten 'hoogste worden gewaardeerd.
Do voordracht luidt dus thans (alpbabe
tiscb): Prof. J. D. J. Aengenent, Warmond
Prof. Dr. H. W. Keesom, Leiden en J.
Kortekaas, Lisse.
In de gisterenavond gehouden vergade
ring van bet R. K. Kieskring'oestuur te Am
sterdam werd de volgende voordracht op
gemaakt ter verkiezing van e.en lid in het
College van Advies: Willem Nieuwenbuis,
J. W. Smit en F. Wierdels.
Maandag a.s. geen audiëntie bij den
Minister van Financiën.
{Hemesïggsis Bsrislsten
Diefstal van patronen.
In een rustkamer te H i e r d e n
z ij n 1 0 0 0 scherpe
p a t r o n en vermist.
In de buurtschap Hierden, nabij Har
derwijk, waar ongeveer 600 grenadiers
waren ingekwartierd, zijn Woensdagavond
ÏO'OO scherpe patronen ontvreemd uit een
tot rustkamer ingericht gedeelte van oen
boerderij. Tot dusver is van de dader(s)
geen spoor bekend geworden. „Tel."
Verbrand.
Het 3-docbtertje van J. M., wonende in
do Arcbimedesstraat te Woensel, bad het
ongeluk een kan kokende koffie van een
gascomfoort te trekken, waardoor het aan
de banden en beide onderbeentjes ernstige
brandwonden opliep, zoodat geneeskundige
hulp moest worden ingeroepen. De toe
stand van de arme kleine is zeer zorgwek
kend.
Gedccd.
De 75-jarige J. Wostslrale, die dezer da
gen te Goes door een autobus werd aange
reden, is gisteren aan de bekomen veiwon
dingen bezweken.
Aanvaring.
Donderdag is te Maurik bet met grint
valaden motorschip Vertrouwen van L'.
Jmi te Beusiohem, aangevaren door de
vrachtboot Stompwijk, kapitein H. Tim
mer, van do Rijnvaartmaatschappij te Am
sterdam. Het schip zonk bijna oogenblik-
i kolijk. De opvarenden konden zich redden.
