Bureaux: RAPENBURG No. 10 LEIDEN
BERICHT.
e Jaargang,
ZHTES3DAG 20 SEPTEMBER 19?'
No
SeEcldócli^Soti^mt
DeABONNEMENTSPRIJSbedraagtbl) voorullbelallng
Voor telden 19 cent per week 12.50 per kwartaal.
Pij onze Agenten 20 cent per week 12.60 per kwartaal,
Franco per poat 12.95 per kwartaal.
Het Geïllustreerd Zondagsblad la TOOr de AbonnPa ver
krijgbaar tegen betaling van 50 et. per kwartaal, bij voor
uitbetaling. Afzonderlijke nummers 5 ot, met Geïllustreerd
Zondagsblad 9 ct.
gtf' ■k''J!!Hl.LU..ll!l'j-!l!llBg|^Bj8iaMWgeg8aaB
Dit blad verschijnt eiken dag uitgezonderd Zon- en Feestdagen IJ,
TgL. INT. ADMINISTRATIE 935 REDACTIE 15
GIRONUMMER 103003 POSTBUS NÓ. II
DE ADVERTENTIEPRIJS BEDRAAOTt
O e won n advorlenlISn 30 oeal per awgeS
Jhjor Ingezonden Mededeellngen wordt bet
p dubbele ven het tarief berekend, ft
XMm advarlenUii, van ten hoogste SO woorden, waarin
betrekkingen worden aangeboden o£ gevraagd, buur en VVW>
hnur, koop en verkoop 10.50.
Dit nummer bestaat uit vijf
bladen, waaronder* het Geïl»
ilustreerd Zondagblad.
Zij, die zich per I October a.s.
op „De Leidsche Courant" wenschen
te abonneeren, ontvangen de vóór
dien datum verschijnende nummers
gratis.
DE ADMINISTRATIE,
zegt
Y Verdraagzaamheid.
1 Er is misschien wel niemand, die
jiiet verdraagzaam te willen zijn.
Doch daar zijn er maar al te veel, die
inderdaad niet verdraagzaam zijn.
Verdraagzaaamheid in het alledaagsche,
ionderlinge verkeer, in de kleine dingen
van het dagelijksche leven, is een deugd,
[welke bij dengene, die ze beoefent, nobel
karakter uitstraalt welke een kostelijke
gave is voor de samenleving
Verdraagzaamheid wordt echter "ook
'door velen vaak verkeerd begrepen' "Wan
neer wij zien buiten het gewone dagelijk
sche leven en beschouwen de oplossingen,
Idie de menschen geven aan de groote le
vens-vragen van den Godsdienst, dan ia
Ihet een dwaasheid, om te beweren, dat de
verdraagzaamheid zou eischen, alle die op
lossingen te beschouwen als van gelijke
waarde, als van dezelfde objectieve betee-
kenis. Dat is, zooals wij bet niet overdre
ven uitdrukken: een dwaasheid, en zulk
«en verdraagzaamheid is, gelijk wij, Ka
tholieken, zeker begrijpen, te veroordeelen.
Iets anders is het natuurlijk, om de aan
hangers van die verschillende levensrich
tingen, zoolang verondersteld kan wor
den, dat zij in goede trouw verkeeren,
'dat zij, subjectief, een eerlijke en oprechte
overtuiging hebben, te achten en te respec
teren. En wij belmoren ook verder het
goede, dat, in die overtuiging, objectief
beschouwd, gelegen is, te erkennen en te
waardeer en.
Dat is onze Christelijke verdraagzaam
heid een verdraagzaamheid, die vaak
bij niet-geloovigen wordt gemist, t e r w ij 1
zij doen, alsof juist zij er het monopolie
.van hebbenI
Aanleiding tot deze beschouwing gaven,
ions eenige opmerkingen in het gisteren
idoor ons besproken artikel van mr. v. d.
(Eist in „De Opbouw". Deze luiden:
„Zij (ni. do vrijdenkers) eischen volko-
men vrijheid van geweten voor anderen,
Üoch ook voor zich zelve. Meer niet, maar
Ook niet minder. Zij zijn te „verstandig",
om de hooge waarde van den godsdienst
van den echten geloovige niet te erkennen
en te eerbiedigen".
Wij willen „de vrijdenkers" niet vereen
zelvigen met de vrij denkers-vereeniging
„De Dageraad". 11 Men zal ons wel willen
toegeven, dat daar al heel weinig te be
speuren is van erkenning en eerbiediging
van de hooge waarde van den godsdienstll
Maar toch mag de vraag gesteld: Zijn er
ook buiten „De Dageraad", wel zoovele
vrijdenkers, „atheïsten", „godlooche
naars", die verdraagzaam zijn in den hier
boven gescbetstcn zin? De schrijver van
'het artikel zal er eenige kennen' maar
'hij zal ons toch tenslotte wel willen toege
ven, dat als regel, ware verdraagzaamheid
bij dezulken niet is te vinden.
V De neu!rale(!) „Telegraaf".
"Kaar aanleiding van het zilveren hoog
leraarsambt van prof. G. Jelgersma lezen
Wo in })De Telegraaf" een artikel, hetwelk
$ldus aanvangt:
Men weet dat de geneeskunde, ge
boren uit de magie, in haar eerste sta
dium, zich over haren oorsprong niet
i schaamde. De medicijnmannen der
Indianen belmoren in dit stadium,
y i evenals die van de tempels van Delphi
y en Cos, evenals onze wonderdokters
1 van Lourdes, onze telkens opduikende,
i. zoogenaamd mot „geneeskracht" bo-
gaafde stationschef of helderziende
Juffrouw.
t Is voor iederen. e e r 1 ij k e n mensch
Btuitend te lezen over „wonderdokters
Van Lourdes", die worden vergeleken met
!*cr} helderziende Juffrouw". Iedereen, die
objectief kan waarnemen, vergelijken en
.oordcelen, moet walgen van deze vunzige
vergelijking. 1 i
Voor Katholieken is een dergelijke
schrijverij in bijzondere mate krenkend en
grievend.
Eu toch laat de „Tel." dit in -zijn kolom
men neerschrijven door eenzekere heer A.
Staroke. i
En toch zijn er nog Katholieken zelfs,
jpoia bene, zoogenaamd vooraanstaande
katholieken! die abonné zij van de
■lel.".
Dezulken laten blijkbaar over zich. heen
loopen neen',hoogstwaarschijnlijk niet
als het betreft de^ belangen van hun porte-"
monnaie, hun matérieele persoonlijke be-5;
langen, maar wel,"*naar het schijnt als in
het geding is him Katholieke overtuiging,
die hem toch bóven alles kostbaar en dier
baar en heilig moet zijn
BUITENLAND
Juni
Vol-
Volkenbond.
DE ONTWAPENINGSCONFERENTIE.
Komt uiterlijk 15 Juni 1925 bijeen.
Alle Staten worden
uitgenoodigd.
Gisteravond is in de commissie van den
Volkenbondsraad de beslissing gevallen
over bet bijeenroepen van de groote ont
wapeningsconferentie.
Deze conferentie zal uiterlijk 15
van het volgend jaar bijeenkomen.
Het protocol, dat thans door - de
kehbondsvergadering wordt
moet uiterlijk 15 Mei geratificeerd zijn.
Tot de ontwapeningsconferentie, zullen
alle staten worden uitgenoodigd ook die
welke geen lid van den Bond zijn.
Met de voorbereiding van de ontwape
ningsconferentie is de Volkenbondsraad
zelf belast. In het protocol dat de Vol-
köubondsraad voorbereidt zal alsnog wor
den bepaald, dat dit protocol in geen en
kel opzicht in strijd mag zijn met het
oorspronkelijk Volkenbondspact, en dat de
leden van den Bond die het protocol niet
ratificeeren, toch aan de bepalingen van
bet Volkenbondspact gebonden blijven en
bet lidmaatschap van den Volkenbond be
houden.
Het toetreden van Duiischland.
Tegenwerking Tan Moskou.
De „Vorwarts" deelde gisteravond in
een hoofdartikel mede, dat leidende poli
tieke kringen te Moskou met groote on
gerustheid, zoowel de tijdens de confe
rentie van Londen begonnen ontspanning,
als de mogelijkheid van Duitschlands toe
treding tot den Volkenbond volgen.
Er bestaat een sterke strooming in de
Wilhelmstrasse, welke zich beweegt in de
richting van het standpunt, dat Duitsch-
land alleen gemeenschappelijk met Rus
land tot den Volkenbond kan toetreden. De
aanhangers dezer strooming maken de op
lossing van deze zoo belangrijke kwestie
afhankelijk van de toestemming van de re
geering te Moskou.
De „Vorwarts" waarschuwt tegen deze
politiek en wijst op de houding van de
Sovjetregeering tegenover den Volkenbond
in het algemeen.
Nog steeds houden de Russische macht
hebbers vast aan het woord van Lenin,
door deze in 1918 gesproken: „Wij moe
ten tusschcn de tegenstellingen van de
Epropeesche nolitiek'laveeren. Dat is onze
eenige redding."
Het is duidelijk dat onder deze om
standigheden le Sovjet-regeering de toe
treding tot den Volkenhond met kan wen
schen. Duitschland zal het stootblok van
de Moskousche politiek worden. Eener-
zijds wordt aan Duitschland een militair
verhond met Rusland voorgespiegeld, an
derzijds wordt er op gewezen dat., op
grond van het verdrag van Rapallo
Duitschland niet tot den Volkenhond kan
toetreden, zoolang het over deze kwestie
niet met Rusland tot- overeenstemming is
gekomen.
Een en ander heeft slechts ten doel, de
beslissing van Duitschland te vertragen,
ten einde de Russische diplomatie bij haar
onderhandelingen met Frankrijk en Enge
land nieuwe troeven in handen le geven.
Duitschland.
Uit het bezette gebied.
De overdracht
der regie-s poorwegen.
De onderhandelingen over de overdracht
van de regie-spoorwegen aan de Duitsche
spoorwegmaatschappij hebben er toe geleid
dat deze overdracht niet onmiddellijk aan
de Duitsche spoorwegmaatschappij zal ge
schieden, maar eerst aan een z.g. organi
satie-commissie. Dit organisatie-comité zal
in samenwerking met de regie en de Duit
sche spoorwegmaatschappij de overdracht
van de regie-spoorwegen voorbereiden.
De overdracht zal binnen zes weken
worden voltooid. Het organisatie-comité
draagt de inkomsten van de spoorwegen
aan de rijksspoorwegen over.
Van Duitsche zijde zijn alle voorberei
dingen getroffen om de regie-spoorwegen
over te nemen.
De douanegrens aan den Rijn opgeheven.
Do Rijnlandcomniissio h'eeft een verorde
ning laten verschijnen die onmiddellijk
van kracht wordt en waarbij de douane-
grens ten Oosten van het bezette gebied
wordt opgeheven. De Duitsche wetten no
pens den buitenlandsche handel worden
weer van kracht.
De militaire controle in Duitschland.
,vDfl Rijksweer aan de beü^r t.\E
De intergeallieerde militaire controle
commissie is gisteren, nu de Duitsche
herfstmanoeuvres zijn geëindigd, met de
eindcontrole van den rijksweer begonnen.
Verschillende onder-commissies zullen
de hooge commando- en strafbureaux van
den rijksweer bezoeken. De controle-arbeid
die tot nu toe in alle deelen van het rijk
heeft plaats gevonden is in ieder opzicht
vlot en bijna onopgemerkt verloopen. Ge
controleerd werden in hoofdzaak vroegere
munitiefabrieken alsmede de voornaamste
munitiedepots.
De Pauselijke gedelegeerde Mgr. Testa.
In dienst der mensch h e i d.
De missie van den Pauselijken gedele
geerde voor het Roergebied, Mgr. Testa, is
beëindigd.
Een medewerker van de „Tel. Union"
had gelegenheid Mgr. Testa te intervie
wen over zijn indrukken, welke hij bij zijn
werkzaamheden gedurende 18 maanden in
Duitschland had opgedaan.
Mgr. Testa sprak met ontroering over
de ellende, waarvan hij in den eersten tijd
van zijn verblijf in het bezette gebied ge
tuige moest zijn. Hij legde er den na
druk op, dat zijn arbeid vrij van alle poli
tieke overwegingen was geweest en dat bij
slechts gehandeld had in dienst der
menschheid met het doel wederzij dsche
verzoening tot stand te brengen. De meest
waardevolle persoonlijke herinnering was
de hooge onderscheiding, welke hem door
het Duitsche Roode Kruis verleend is.
De Pauselijke gedelegeerde wees ten
slotte op den merkbaar geworden vooruit
gang in den vrede van Europa en hoopte,
dat do- ware en definitieve verzoening
langs den ingeslagen weg bereikt zou
worden.
Frankrijk.
De kwestie van den Elzas.
Een conferentie -net Her riot.
Men meldt aan het Hblu.:
Men hecht groot gewicht aan de confe
rentie met de drie prefecten van Elzas-
Lotharingen en andere hooggeplaatste anib
tenaren; daar werd de noodzakelijkheid
erkend om krachtig in te gaan tegen de
clericale campagne die de eenheid van
Frankrijk openlijk bedreigt(!|), doch do re
geering zal zonder overhaasting handelen
en toestemmen in een nieuwe reeks voor-
loopige overgangsmaatregelen, teneinde te
voorkomen, dat aanstoot wordt gegeven,
aan de gewoonten en de gevoelens der be
volkingen van die gemeenten, welke den
godsdienst boven alles stellen. Daarentegen
weigert Herriot besprekingen voor een
compromis te beginnen met kerkelijke per
soonlijkheden.
('t Zou verschrikkelijk zijn! Herriot in
gezelschap van zwartrokken!)
Engeland.
De Britsch-Egypiische besprekingen.
Zaghloei komt Dinsdag te
Londen.
Zaghloel Pasja wordt Dinsdag a.s. te Lon
den verwacht. De besprekingen tusschen
de beide premiers zullen Donderdag aan
vangen. Deze besprekingen zullen een vol
strekt officieus karakter hebben. Gespro
ken 'zal worden over alle kwesties, voort
spruitende uit de opheffing van het Brit-
scke protectoraat in Egypte, de kwestie
van do Brilsche garnizoenen, van de vei
ligheid der Engelscbe verbindingen door
het Suez-kanaal en ten slotte van de toe
komstige ontwikkeling van het gemeen
schappelijk Britsch-Egyptisch beheer in
den Soedar.
Het belangrijkste doel van deze bespre
kingen is, de relaties tusschen Engeland
en Egypte op vriendsckappelijker basis te
brengen.
Dc grenskwestie in Ierland.
Wapenen en munitie ontdekt.
De poktie heeft gisteravond in Gurrie-
street te Belfast, een inval gedaan en in
een gebouw achter buizen machinegewe
ren, een hoeveelheid bommen, meer dan
twintig geweren en duizenden patronen
gevonden, die in pantserauto's naar de ka
zernes zijn vervoerd. Toen de politie het
gebouw binnendrong, was er niemand in.
Tot dusver is niemand gearresteerd.
Spanje.
De strijd in Marokko.
Een nieuw Spaanseh offensief
Een nieuwe Spaansche actie is begon
nen, naar uit Tanger wordt gemeld.
Spaansche r toep en, die 40.000 man sterk
zijn, zijn uit Tetoean vertrokken om te
trachten het Tetoeandistrict van vijanden
te zuiveren en daarria op te trekken naar
Sjesjoean, teneinde deze plaats te ontzetten
Het geheele Zuitd-Wcstelijke district
nabij Tetoean en de weg van Tetoean naax
Taneer ziin wederom door de vijanden be-
De Jibala-stanime^, bielden gisteren een
massa-vergadering'bij het Heilige Graf
van Mulei-Abcl-Es^Salem,alwaar de eed
werd afgelegd tot voortzetting van der^heï1-'
ligen oorlog.
Het resultaat van dé eerstvolgende dagen'
zal waarschijnlijk beslissend zijn voor de
Spaansche positie in Marokko.
Bulgarije.
De politieke toestand.
Over de afkondiging van den staat van
beleg in Bulgarije meldt de Chicago Tri
bune, dat de Bulgaarsche regeering tot de
ze maatregelen haar toevlucht heeft geno
men om de aanhangers van Stamboelinsfcl,
die van plan waren een opstand te verwek
ken in bedwang te houden. Uit verschil
lende deelen des lands worden onlusten
van boeren en arbeiders gemeld. Te Sofia
moeten 50 verdachte personen volgens het
standrecht gefusilleerd zijn.
Rusland.
Een opstand in den Oeral.
Een leger van 50.000 man.
Volgens een „Gentral News"-berichï
heeft een opstand der boeren in de bergen
van den Oeral tegen de bolsjewiki een groo
ten omvang aangenomen.
De kozakkenleider Mitrothon heeft een
leger van 50.000 man bijeengebracht, waar
mee steden en dorpen worden aangevallen.
Allo sovjets-beambten werden gedood,
spoorwegstations en -lijnon vernield. Over
al werd geplunderd en de buit onder de
hongerende bevolking verdeeld. De opstand
strekt zich uit van Oeralsk, de hoofdstad
der provincie, tot Shopovo en breidt zich
nog voortdurend uit.
Het Rcode Leger in Tifiis.
Do Chicago Tribune verneemt uit Trebi-
zonde dat het Sovjetleger Woensdag na
een verbitterd gevecht met de opstandelin-
ge Tifiis is binnengerukt. 600 burgers
zijn op last van do Tsjeka volgens hot
standrecht doodgeschoten, terwijl honder
den in de gevangenis zijn*geworpen.
China.
Ce Chineesche burgeroorlog.
De nederlaag van Tsje Kiang
De plotselinge, nederlaag van het Tsje-
leger kan van grooten invloed zijn
op de geheele situatie in China. Het succes
van het Kiang-Soe leger heeft aan de Tsjili
partij een grootere kracht en prestige be
zorgd, waardoor het gemakkelijker zal wor
den Soen'Yat Sen op zijde te dringen.
Het resultaat kan in ieder geval zijn een
versterkte regeering, welke de mogendhe
den verantwoordelijk kunnen houden voor
hare verdragen.
Men beschouwt de inneming van Hang-
Tsau door de troepen van de oentrale re-
geering als aanstaande. De ineenstorting
van het leger van Tsje-Kiang schijnt on
vermijdelijk te zijn.
i Eencoup d'et a t.
De nederlaag van den gouverneur van
Tsje Kiang is voor een deel te wijten aan
een coup d'etat te Hankow, waarbij Loe
Joeng Shang genoodzaakt werd naar
Shanghai de wijk te nemen. Boze coup
d'etat was georganiseerd door Haiatsjao,
chef der politiemacht van Tsje Kiang. Hij
heeft zich tot civiel gouverneur der pro
vincie benoemd. Haiatsjao was een bekend
tegenstander van Loe Joeng Shang. r
De val van Shanghai.
Uit Shanghai wordt gemeld, dat de val
der stad aanstaande is. Zwaar geschut is
aan alle kanten opgesteld. Do buitenland
sche kolonies worden beschermd door vrij
willigers van de marine.
Ernstige gevolgen voor de
haven van Tientsin.
Door het stopzetten van den treindienst
heeft de kolenaanvoer te Tientsin opgehou
den. Men vreest, dat de stoomschepen
spoedig niet meer zullen kunnen bunkeren
en ook de voortzetting van het baggerwerk
bij Takoe loopt gevaar, wat ten gevolge
zou hebben, dat de rivier verzandt en sche
pen niet in staat -zullen zijn de rivier op te
stoomen.
Interventie dor mogendheden?
Volgens een bericht uit Tokio, zouden
Groot-Brittannië en de Vereenigde Staten
aan het Japansche Departement van Bui
tenlandsche Zaken voorstellen hebben voor
gelegd in zake een interventie in den Ohi-
neeschen burgeroorlog.
BI&aHEPILAfêO
FROF. VAN GINNEKEN VOOR
DE RADIO.
Rede over de Eucharistie
Van alles wordt per radio rondgezon
den, doch specifiek Roomsche onderwer-
HET VOORNAAMSTE NIEUWS.7
BUITENLAND,--,
Gisteravond is in denVotkenbondsraajf
besloten, dat een ontwapen ingsconferenttóf
uiterlijk 15 Juni 1925 zal bijeengeroepen!
worden. Alle staten ook niet-Bondsledettf
zullen worden uitgenoodigd.
De overdracht der regie-spoorwegen ïri
het bezette gebied.
De Spanjaarden hebben een nieuw ofW
fenslef In Marokko ingezet.
In China lijden de troepen van Tsje
Kiang de nederlaag. De val van Shanghai
aanstaande
BINNENLAND.
Een radio-rede van prof. dr. v. Gi'nnei
ken S.J.
De anti-Tabaksaccijnsbond over de siga-i
renbelasting. (Vierde blad)
LEIDEN
Op 3 en 4 October rijdt de electrischtf
trein Den Haag—Leiden.
Verhooging van den melkprijs
pen worden niet zooveel behandeld. Het is
dan ook wel een evenement in de Radio
wereld te noemen, wanneer een man als
prof. dr. Jac. van Ginneken voor den Hil-
versumschen zender van de N.S.F. een re
de houdt oveï de H. Eucharistie. In een,
taal, waarvan de forscbe bouw gepaard
aan fijnheid en sierlijkheid van structuur
aanstonds den taalkundige verried, en
met een gevoel en uitdrukking, zooaks al
leen een priester, die dagelijks de Gehei
men der Eucharistie viert, in zijn voor
dracht leggen kan, sprak de Nijmeegsche
priester-hoogleeraar gisteravond over dit
middelpunt van ons Katholiek geloofsleven
voor een gehoor van wellicht duizenden'
over het geheele land.
Spr. volgde als leiddraad de H. Mis met
haar gebeden en ceremoniën vanaf het Of
fertorium en behandelde uitvoerig het ge-'
iheele H. Offer, zijn onderwerp verdeelendi
in de Offervoorbereiding, de Offerdaad en
het OffermaaL
Toen hij te spreken kwam over de ge
voelens en de intenties, welke priester en
geloovigen bezielen bij bet nuttigen van
het H. Offermaal hoe Christus in allen
is en allen den Christus in hun naaste we
ten wonen en hoe zij zoo wè 1 begrijpen dafc
alles wat men den naaste doet, aan Chris
tus zelf i3 gedaan toen sprak de hoog-»
'leeraar als zijn innigste overtuiging uit,
dat het eenige redmiddel om de wereld op
te heffen uit den chaos van liefdeloosheid*
waarin het is verzonken, de H- Eucharis
tie is. Wanneer allen bezield waren met!
dien geest, waarvan men bij het nuttigen
der H. Communie doordrongen moet zijn*
er zou geen ontwapeningskwestie bestaan^
en geen sociale kwestie.
De rede was, zpoals alles van prof. vap
Ginneken, iets heel bijzonders.
VOOR BEZUINIGING.
In een vergadering van den Amstefl
damsclien Raad van gisteren sprak dJL,
heer Wibaut er zijn vreugde over uiL
dat de bezuiniging zooveel instemming bij
de verschillende sprekers vond.
De Raad aldus deze sociaal-democratie
sche wethouder, zal er zich rekenschap
van moeten geven, dat men op onderdeelen
moet bezuinigen: anders komt men niet
aan een sluitende begrooting.
Zouden in L e i d e n de sociaal-demo-»
cratische Raadsleden bij de begrooting óók
zoo spreken? Wij meenen het, helaas, te
mogen betwijfeln.
Overleg met de onderwijzersverenigingen!
inzake de salarissen.
Vaz Dias bericht ons:
Gisteren hadden de zeven groote onder-»
wijzorsvereenigingen, Canisius Federatief
Federatie van Bijz. R.-K. Onderwijzerqj
do Unie van Chr. Onderwijzers, de Vereen}
van Hoofden van Scholen in Nederland/
het Nederlandsch Onderwijzersgenoot*
schap, de Bond van Nederlandscho Ondeii
wijzers en de Vereen, van Chr. Onderwijl
zers in Nederland en Overzeescho bezitL.
tingen, een onderhoud met de Ministers
De Visser en Westcrvold,. Namens zes van
de zeven uitgenoodigde vereenigingen
alleen de Vereen, van Chr. onderwijzers
trad voot haar zelf op 1 zette de heer^
Ossendorp uiteen, dat do wijzigingen, z0^.
als thans door de regeering voorgesteld^
voor de onderwijzers niet te aanvaarden
waren, ook al zou men toegeven dat ver-4
mindering om welke reden dan ook nood
zakelijk is. In do eerste plaats we*l gewe-»
zen opj de vreemde handelwijze der Regee
ring, die voor andere ambtenaren slecht^
twee verhoogingen bij niet gehuwd zijn "«it
inhouden en voor ue onderwijzers vier.
Uitvoerig werd betoogd dat het voorgestel-
do minimum van f1200 in verband met
