BERICHT. 15e Jaargang. VRIJDAG 19 SEPTEMBER 192^ o. 4567 3)eÊddóokeSoii^omt DeABONNEMENTSPRIJSbedraagt bl) vooruitbetaling ,Voor Leiden 19 cent per week 12.SO per kwartaal. BS onze Agenten 20 cent per week 12.60 per kwartaal. Franco per post I 2.95 per kwartaal Pet Geïllustreerd Zondagsblad is voor de Abonnee ver krijgbaar tegen betaling van 50 ct. per kwartaal, bij voor uitbetaling. Afzonderlijke nummers 5 ct., met Geïllustreerd Zondagsblad 9 ct. Dit blad verschijnt eiken dag uitgezonderd Zon- en Feestdagen L Bureaux: RAPENBURG No. 10 - LEIDEN TEL. INT. ADMINISTRATIE 935 REDACTIE 15 GIRONUMMER 103003 s POSTBUS No. II DE ADVERTENTIEPRIJS BEDRAAGT t Gewone ad verlontlën 30 esnl per regel Voor Ingezonden Mededeelingen wordt hd a dubbele ven bet tarief benkeod. a Kleine advertenllën. ven ten boogete 80 woorden, waeifa betrekkingen worden aangeboden of gemagd, huur en buur, koop en verkoop 10.50. O it nummer bestaat uit drie bladen. Zij, die zich per I October a.s. op „De Leidsche Courant" wenschen te abonneeren, ontvangen de vóór dien datum verschijnende nummers gratis. DE ADMINISTRATIE. V Over een film. In „Opbouw" heeft onze stadgenoot mr. A. van der Eist, lid van de bioscoop commissie, een artikel geschreven over den. film „Credo, het wonder van Lourdes". In dit artikel wordt op dezen technisch zeer fraaien film een critiek geleverd, waarmede wij ons in zeer vele opzichten kunnen vereenigen. Ook wij hebben met dezen film nooit warm kunnen sym- pathiseeren. Maar des te meer spijt het ons, dat de geachte schrijver in hetzelfde artikel iets beweert, wat hij niet bewijzen, niet verantwoorden kan ten nadeele der Katholieke geestelijkheid. .Wij citeeren eenige zinnen: „Want, lezer, onthoud dit goed, dit alles is „echt" het 'zijn „echte" zieken, „echte" priesters, geen figuranten". En verder: „Stuitend is deze vooraf wel overwo gen, door de hooge geestelijkheid goedge keurde filmopname, en het dunkt mij, dat op de plaats en in do omgeving, die voor elke Katholiek vol vrome wijding moet zijn, eenige tooneelspelers zijn ge huurd, die een wonder in beeld brengen, dat geen wonder was. De meest spannende gebeurtenis in deze Credo-film, waarvan men hoopt en ver wacht, dat ze een machtigen blijvenden indruk zal maken op den ongeloovigen zoowel als op den geloovigen toeschouwer, is zeker dramatisch, maar niets meer en ook niets anders. Het is drama, het is kunstig, maar het is tooneel-effect en tooneel-bedrog. Het is n i e t een wonder, dat te Lourdes is geschied". Aldus de heer v. d. Eist. Naar aanleiding van do laatste zinnen, terloops, enkele opmerkingen onzerzijds Ook w ij hebben het in onze beschou wing over dezen film indertijd afge keurd, dat daarin een wonder wordt ge dramatiseerd, terwijl bij een groot deel van het publiek de indruk bestaat die indruk wordt gevestigd of althans niet weggenomen alsof er een gebeurtenis wordt gefilmd, die werkelijk te Lourdes beeft plaats gevonden. Ter gedeelte- 1 ij k 0 verdediging daarvan hebben wij toen echter ook aangevoerd, dat het hier is de dramatiseering van een gebeurtenis, z o o a 1 s er te Lourdes, naar vriend een vijand erkennen, als dagelijks plaats grij pen. Wij willen echter vooral wijzen op den aanhef van den hier geciteerden passus: „Deze, door de hooge geestelijk- he i d goedgekeurdefilmopna me". Verder zegt de schrijver: „Mijn conclu sie is, dat de hooge R. Katholieke geeste lijkheid met dit filmdrama te hoog heeft gemikt en dus het doel heeft voorbij ge schoten". En hij besluit zijn artikel: „Een wereldorganisatie als de R. K. Kerk, aan welker uitbouw eeuwenlang eminente mannen stelselmatig hebben ge arbeid, staat vast genoeg, om een zoo grof propagandamiddel als deze film is, te kunnen ontberen." Wij willen hierbij opmerken, dat er ons nooit iets van bekend is geworden, dat de samenstelling van dezen Lourdes-film door de hooge geestelijkheid is goedgekeurd, ja zelfs zou zijn gewild als „propaganda middel"! En wij aarzelen zelfs niet, om als onze besliste meening uit te spreken, dat de „hooge geestelijkheid" (evenals de „lage geestelijkheid") volkomen on bekend is geweest met deze roman waarin de daarin voorkomende priesters niet „echt' zijn,, maar, ongetwijfeld, slechts figuranten. Zeker, er is door de geestelijkheid vergunning gegeven voor oen filmopname te Lourdes, die b v. als journal zou kunnen zijn gebruikt, maar daartegen kan toch niemand bezwaar hebben. Wat de roman betreft ten slotte nog dit: de verkeering van een goe den Katholiek met een ongeloovig meisje, die daarin voorkomt, is af te keuren en zal zeker door geen enkelen Katholiek priester worden aangeraden, terwijl in do geheele film niet de minste afkeuring daarvan is te vinden; dit alléén reeds be wijst, dat de hooge Katholieke geestelijk heid dit film-drama niet in elkaar kan hebben gezet. Als Mr. v. d. Eist er meer van wil we ten, boe door Katholieken bier te lande over den Lourdes-film wordt gedacht, dan leze (of herléze) bij een in bet „Maand blad voor de bioscoopcommissies", wat daarover op de zevende algemeene verga dering der Vereeniging van Gemeentelijke en particuliere bioscoopcommissies in Ne derland is gezegd door den heer Wolf en (misschien wol wat èrg krachtig) vooral door rector Möller. Mogen wij van iemand als Mr. v. d. Eist niet verwachten, dat hij zijn de Katho lieke geestelijkheid diffameerende mee ning herroept? BUITEMLABBB Volkenbond. Arbitrage, veiligheid, ontwapening. Hot ontwer p-p rotocol Benesj Gistermorgen publiceerde een Geneefsch blad den volledigen tekst van het proto- kol, dat door Benesj is ontworpen in over leg met de Fransche en Engelsche delega ties en dat thans door de subcommissies uit de le en 3e commissie behandeld wordt Het blad verzekert, dat dit ontwerp- protokol in den vorm zooals het thans luidt, aan de goedkeuring der 3e commis sie onderworpen zal worden, doch er zal nog wel het een en ander in veranderd worden. Toch mag men aannemen, dat al thans de groote lijnen gehandhaafd zullen blijven. In het eerste artikel erkennen de stalen die het protokol onderteekenen, als ver plicht van rechtswege en zonder dat een bijzondere conventie noodig is, de rechts macht van het statuut van het interna tionaal gerechtshof. Den stalen wordt echter do gelegenheid geboden hij de ondertcekening van dit protokol een voorbehoud te makeu ten aan zien van bepaalde geschillen. Artikel twee verplicht de ondortceke- nende stalen alle geschillen die niet onder het vorige artikel vallen en waarvoor niet een andere arbitrage is voorzien, voor den Volkenbond-rad te brengen, met uitzon dering van eenige bepaalde geschillen wel ke tot de uitsluitende bevoegdheid van de Volkenbonds vergadering bchooren. De volkenbondsraad zal als arbitraal college beslissingen met meerderheid van stemmen geven. De arbitrale beslissing zal bindend zijn, ook indien geen een stemmigheid is verkregen. Dit is zooals men weet de groote nieuwigheid op het gebied der verplichte arbitrage. De Volkenhonsraad zal het recht ver krijgen gedurende de behandeling van het geschil alle maatregelen te nomen, die noodig zijn om in afwachting der arbi trale uitspraak een gewapend conflict te voorkomen of tot stilstand te brengen. Artikel drie van het protokol betreft het nemen van conservatieve maatregelen in gevallen waarin het geschil niet door den Volkenbondsraad zelf behandeld wordt. - Artikel vier van het protokol betreft de benoeming van internationale commissies van toezicht, die zullen moeten toezien dat gedurende de arbitrage-procedure geen der partijen zal overgaan tot voorberei ding van oeconoonische en militaire mobi lisatie. Het belangrijke vijfde artikel behan delt de definitie, wie aanvaller is. Een stad zal tot aanvaller verklaard worden en builen de wet worden gesteld, indien hij zijn geschil niet onderwerpt aan de in do vorige artikelen voorziene procedure tot vreedzame beslechting van het geschil, indien hij zich niet onmiddellijk onder- werpt aan de voorziene conservatoire maatregelen of indien hij niet binnen den vastgestelden lijd de rechterlijko arbitrage uitspraak nakomt. Een en ander, indien de handelingen van dien staat den wereldvrede kunnen verstoren. Artikel zes beveelt eenvoudig aan de schepping van gedemilitariseerde zones. Het zevendo artikel van het protokol is het groote artikel betreffende do sancties. Zoodra de verklaring van de aanwezig heid van een staat-aanvaller zal zijn ge daan, zullen de verplichtingen der onder- teekenende mogendheden betreffende do sancties van iederen aard, onmiddellijk in werking treden. Deze verplichtingen moeten zóo uitge legd worden, dat aldus artikel zeven van het protokol, dat zij ieder volle endhonds- lid verplichten loyaal en doeltreffend me- do te werken om het Volkenbondsstatuut le doen eerbiedigen en aan iedere daad van aanval weerstand te bieden. Artikel acht zegt, dat met het oog op in artikel zestien van het Volkenbondsver drag voorziene militairo sancties de Vol kenbondsraad zal kunnen in ontvangst nemen de toezeggingen van staten, die zich tevoren verbinden onmiddellijk be paalde militaire strijdkrachten ter be schikking te stellen.voor do eerbiediging der beslissingen van gerechtshof cn raad Verder bepaalt artikel negen het een en ander over do voorbereiding der ontwape ningsconferentie en over het tijdstip van hot inwerking treden van de bepalingen van dit protokol. Eindelijk bepaalt artikel tien, dat alle geschillen over de uitvoering of uitlegging van het protokol zullen beslist worden door het Haagsche gerechtshof. Instituut voor intellectueele samenwerking. Het aanbod van Frankrijk aanvaard. De tweede commissie (technische orga nisatie), heeft gister haar rapport over den arbeid in de commissie voor de intel lectueele samenwerking voltooid, en een resolutie aangenomen, waarin het aanbod van Frankrijk in zake de stichting van een internationaal instituut te Parijs wordt aanvaard. De Volkenbond en Georgië. Geen interventie gewcnscht. De Russische pers publiceert heftige commentaren op do resolutie van den Volkenbond, waarbij den Volkenbondsraad wordt opgedragen om te trachten maat regelen te vinden tot herstel van den vrede tusschen do Sovjet-republiek en Georgië. De „Izwestija" noemt de gestie der eer ste ministers van Frankrijk en Engeland een vijandige actie tegen de Sovjets. De publieke opinie in Sovjet-Rusland be schouwt deze nieuwe inmenging als oen poging lot interventie. Het blad stelt de vraag: Wat zou Mac Donald zeggen, indien do Sovjetregeering een onderzoek eischte in zako de gebeur tenissen in Mesopotamia, in den Soedan, in Indië of in Ierland? Wat zou Herriot zeggen, indien de Sovjet-rogeering een on derzoek eischte inzake den toestand in Indo-China of Marokko? Do „Prawda" roert dezelfde kwestie aan en voegt er aan toe: Zouden wij Mac Do nald niet kunnen vragen in naam van welk recht een Engelsche kruiser dreigt met het homhardeeren van Chineesche steden? De andere bladen uiten zich in dcnzelfden geest. Duitsctiland. aj'ad De Redactie van een Conimunisiiscl: gearresteerd. Woensdagmorgen heeft de politie te Stuttgart do geheele redactie van de com munistische „Süddeutscho Arbeiterzei- tung", waartoe ook de Landdagafgevaar digde Kohier behoort, gearresteerd, en het redactiegebouw gesloten. Frankrijk. Herriot en Elzas-Lotharingen. De premier zal „te rechter tijd" spreken. Ravnaldy, de Fransche minister van handel, heeft op een banket van de kamer van koophandel to Straatsburg een rede gehouden, waarin 'hij zich ook uitliet in verband met het Elzas-Lotbaringsche vraagstuk. „Frankrijk", zoo zeide de minister, „wil op geen enkele wijze uw moreele eenheid verzwakken, noch uw geweten verontrus ten, noch aan uwe overtuiging raken. Do regeering vraagt van u vertrouwen in haar te stellen, niet op haar beslissin gen vooruit te loopen, noch haar plannen aan te wrijven, welke niet de hare zijn. Terechlerzijd zal de premier spreken met oprechtheid en met edelmoedigheid van geest en hart. Hij heeft een Fransche ziel en men kan hem niet, zonder verachting, een gedachte aanwrijven, welke niet overeenkomstig het ideaal van rechtvaardigheid en vrj- heid is, dat hij altijd heeft voorgestaan". Het is le wenschen, dat dit „te rechter tijd" spoedig zal aanbreken, opdat de ge moederen der Fransche katholieken het gebeurde met de zusters van Alengon had plaats na de aangekondigde politiek voor Elzas-Lotharingen nog niet meer wor den verontrust. Door telkens opnieuw der gelijke incidenten vervaagt Herriol's ideaal snel. Engeland. Hei Britsch-Russisch verdrag. Toenemende oppositie. Van verschillende zijden wordt be weerd, dat de regeering. zal pogen het de zen herfst nog niet lot verkiezingen te la ten komen. Klaarblijkelijk durft zij het verdrag met Rusland niet aan het oordeel der kiezers te onderwerpen. Ramsay Mac Donald zou dan ook voornemens zijn over dit verdrag in het lagerhuis een vrije stemming te doen houden of liberal© amen dementen over te nemen. Ondanks alle groote woorden, door la bour-ministers op openharo meetings ge bruikt, schijnt hot kabinet in to zien, dat de groote meerderheid van 't volk do Rus sische politiek afkeurt. Wanneer de regee ring het verdrag aan een vrije stemming onderwerpt doet zij dit om niet gedwon gen te zijn consequenties to trekken uit de verwerping. Het wordt steeds duidelij ker, dat do regeering elke nederlaag zal slikken, zoolang zij niet gelooft, dat ont binding van het lagerhuis een verster king der labour-fractio tengevolge zal heb ben of zelfs vreest, dat de regeeringspar- tij bij de stembus een nederlaag zal lij den. Een buitengewone vergadering van het bestuur van den hond van Kamers van Koophandel heeft een resolutie aangeno men, waarin er hij het parlement op wordt aangedrongen om 't voorgestelde Britsch- Russische verdrag niet te ratificeeren. De vergadering van de Federatie van Britsche Industrieën veroordeelde even eens de voorstellen en sprak de hoop uit, dat het parlement zal weigeren het ont- werp-verdrag te bekrachtigen. Lord Grey, een der meest vooraanstaan de liberale leiders, meende, dat het Lager huis geen verantwoordelijkheid voor dit verdrag moest aanvaarden en de leening moet weigeren, totdat het bedrag daarvan is vastgesteld en de terugbetaling zal zijn gegarandeerd. Spanje. De strijd in Marokko. De eischen van Ah d-E 1-K r i m. Abd-el-Krim heeft als eischen gesteld dat de Spanjaarden Tetoean zullen ontruimen en voorts nog een nader aangeduide streek. Hierdoor zullen de Spanjaarden behouden Ceuta en Melila en een klein achterland, henevens het eiland Alhucemas en nog een eilandje. Voorts eischt hij erkenning van de volkomen onafhankelijkheid van de Rif onder een constitutioneel sultan en ten slotte 'n schadeloosstelling en het recht lot gevangenneming en verbanning van de stamhoofden die aan de zijde der Span jaarden hebben gestreden. Tsjetsjocan nog steeds geïsoleerd. De „Daily Tel." meldt uit San Sebas tian, dat Tsjetsjocan nog steeds geiso- leerd is en dat de Rif-troepen do omgeving bezet houden. Het contact met het Spaan- sc.be gasnizoe'^'wordt draadloos onder houden. Spaansche vliegers zoeken do om geving af en werpen hommen op de con centraties van vijandelijke afdeelingen, waardoor dezen wordt belet tot den aan val over te gaan. Men verwacht, dat, wanneer de verbin dingen tusschen Ceuta, Tetoean, Fondak, Larasj en Tanger hersteld zullen zijn en wanneer de zone van Tanger zal zijn ge zuiverd, voldoende troepen ter beschik king zullen staan om Tsjetsjoean te ont zetten. Bulgarije. Ds troebelen in Bulgarije. De regeering mobiliseert de troepen. Do moord op Alexandroff heeft een vendetta-oorlog ontketend, welke Bulgarije naar den afgrond van den burgeroorlog drijft. Drie dagen na den dood van Alexanroff vermoordden zijn vrienden 50 a 100 Macedonische communistische lei ders in geheel Bulgarije, waaronder Dimo Dimoff, den leider der communistische af gevaardigden. Zij zwoeren zóó verder te gaan totdat de geheele communistische be weging in Bulgarije in het bloed ge smoord zou zijn. De communisten maken plannen om de regeering omver le wer pen en do communistische republiek uit te roepen, doch het lcabinet-Zankoff heeft gisteren de mobilisatie gelast van het ge- heelo leger om een staatsgreep to verijde len. Een strenge censuur wordt uitge oefend. Patrouilles doorkruisen de straten van Sofia ten einde een communistüchen opstand den kop in te drukken Rusland. De cpstand in Georgië. Door de Sovjets onderdrukt. Het gisteren door de Georgische legatie te Parijs uitgegeven communiqué zegt, dat do opstand tegen de Sovjet-xegeering is mislukt. Gemeld wordt, dat de bolsjewi- ki sterko troepen gezonden hebben, voorzien van pantserauto's, tanks en vliegtuigen, die het beheer over de voornaamste spoor lijnen weer in handen hebben gekregen. Vele intellectueelen uit Georgië hebben, zich in het bergland teruggetrokken en verklaarden vastbesloten te zijn, den strijd voort te zetten in den v um van een China. L: C!-.ir.3esche burgeroorlog. Debacle van de Tse Kiangj-t roepen. Het eerste en tweede leger van Tse- Kiang zijn in opstand gekomen. Een nieuwe aanval op Lioe-Ho is begonnen. Het gerucht gaat, dat de Kiang-Soe-troe- pén do linie van Tse-K'iang doorbroken hebben nabij I-Hing en dal Nankau ls ontruimd. Deze tijding veroorzaakte groo te opwinding te Sjanghai waar de vrijwil- ligerslrocpcn werden gemobiliseert. HET VOORNAAMSTE NIEUWS. BUITENLAND Het ontwerp-protoko! van Benesj ovefl de kwestie van arbitrage, veiligheid en ont-< wapening ter Velkenbondsvergaderfng. Het aanbod van Frankrijk inzake het instituut voor intellectueele samenwerking aanvaard. In Bulgarije dreigt een ernstige burger-# oorlog. De regeering heeft de mobilisatie gelast. De opstand in Georgië door de Sovjets onderdrukt. De regeeringstroepen in China krijgen de overhand. Shanghai onmiddellijk be dreigd. BINNENLAND Door de betrokken overheid zal inzake den Blue Band-stempel geen beslissing ge nomen worden over al dan niet handha ving van den reclams-stempel. Een rech terlijke beslissing wordt afgewacht. (3do blad) De Tweede Kamer heeft links tegen rechts het voorste! van den voorzitter aan genomen, om de openbare behandeling van de Tariefv/et te beginnen na afhandeling van een aantal kleinere onderwerpen, v/aarmee op 9 October a.s. een aanvang zal worden genomen. (Staten-Generaal). De plannen voor wegenverbetering cp de Waterstaatsbegrocting 1925 (3de blad) Beschouwingen over onze Hollandscho molens, gevoerd in den Molenaarsbond. (2de blad). OMGEVING. Opening van de Willem van den Bcrgh- Siichting te Ncordwijk-Binnen. Do gemeorv'eraad van Katwijk heeft he den besloten, een ziekenhuis te bouwen. Onze Geïllustreerds Pagina Onze geïllustreerde pagina bevat van daag o.m.: De Eerste-steenlegging van do St. Josephkerk te Leiden. De tocht van' H. M. de Koningin en Z. K. H. den Prinj op Dinsdag 16 Sept. in den gouden koets naar do Staten-Generaal. Het nieuwe standbeeld van Willem II. Foto's van dr. Seipel, Oostenxijksch bondskanselier; Motta, president van de Volkenbondsver gadering; mr. Patijn, burgemeester van 's-Gravenhage, en diens echtgenoote. Sjanghai onmiddellijk bedreigd. Te Sjanghai wordt verwacht, dat een al- geheele debacle der Tse-Kiang-troepen, die Sjanghai verdedigen, ophanden is. De militaire regeering van Tse-ICiang is uit Wang-tsjou naar Sjanghai gevlucht, waar de burgerlijke regeering haar onaf hankelijkheid heeft afgekondigd ten einde do stad voor de muitendo legers to spa ren. Do Gouv. van Tsc-Kiang Loe-joeng siang heeft do mededeeling afgekondigcC dat hij bereid is, af te treden. Do Zuide lijke troepen van Tse-Kiang zijn om res kocht en overgcloopen naar den vijand, die naar Hen-tsjou oprukte. Alleen huur* lingen van Sjantoeng houden nog stand oi de linie Lioe-hokwangtoo en men ver# wacht, dat zij vannacht zullen zwichten ea de Ghineezcnstad in Sjanghai over zuile» laten op genade van de strijdkrachten van Kiang-soe. Men koestert geen vrees met betrekkinj tot de veiligheid van de buitenlandschc n» derzettingen, wegéns de genomen voon zorgsmaatregelen, w.o. het aan land zet# ten van internationale mariniers-strijd* krachten, dat onlangs heeft .plaats gehad. Er komen duizenden vluchelingen aan. IsminECeEWE^ST* j TWEEDE KAMER. Vergadering van gisteren'. Verkiezingen1. Ds Tarief wat. De intrede van den heer WijkampVj den eindelijken opvolger van den heer Hu* gcmholtz, maakto do Kamer weer voltallig.] Van links gingen er stemmen op om behandeling van do Taricfwet te stellen na' de Begrooting. Rechts tegen link3 werd ten slotte lie? voorstel van den Voorzitter aangenomen-' Nadat de afdeelingen waren getrokken/ werden bij eerste stemming en met grootf meerderheid do heer en Dresselhuys cn Vaj der Voort van Zijp herkozen tot lede* van de Huishoudelijke Gommiss'e en d< lieeren Schokking, Van Vuuren en Mar- chant. tot leden van de Gemengde Gom- missie voor de Stenografie, en werd de Vragend.'g (waarvan zoo goed a's mooi»

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidsche Courant | 1924 | | pagina 1