15e Jaargano. DONDERDAG 4 SEPTEMBER 1924 Po. 4554 e fieidóofve Gou^cmt De ABONNEMENTSPRIJS be draagt bij vooruitbetaling Voor Leiden 19 cent per week 12.50 per kwartaal. Bij onze Agenten 20 cent per week 12.60 per kwartaal. Franco per poat 12.95 per kwartaal. Het Geïllustreerd Zondagsblad Is roor de Abonné*s ver* krijgbaar tegen betaling van 50 ct per kwartaal, bij voor uitbetaling. Aftonderlyke nummers 5 ci, met Geïllustreerd Zondagsblad 9 ct. Dit blad verschijnt eiken dag uitgezonderd Zon- en Feestdagen L Bureaux: RAPENBURG No. 10 - LEIDEN TEL. INT. ADMINISTRATIE 035 REDACTIE 15 GIRONUMMER 103003 y POSTBUS No. II DE ADVERTENTIEPRIJS BEDRAAGTl Gewon© ad verten tiën 30 eent per regeQ Voor Ingezonden Mededeelingen wordt bet n dubbele van het tarief berekend. s Kleine advertentlën«, van ten hoogste 80 woorden, waarin betrekkingen worden aangeboden of gevraagd, huur en i« huur, koop en verkoop 10.50. Hit nummer bestaat uit twc bladen. V Kinderboeken. In „Het Kind" bespreekt de heer Daal der een jongensboek en signaleert daarin oen serie onsmakeljikheden en grofhe den, zooals: „porde de vouw van den gas- dirccleur dezen tegen z'n ribben, waar hij volstrekt niet tegen kon, want hij was van een kietelige natuur", en „hij keek naar z'n drie en halve cent en z'n gemoed werd bijna aangedaan, als hij zag, hoe ge ring zijn financieele kracht was; alleen 'de gedachte aan z'n vader kon hem eenige .vertoosting geven; die oude heeren wa ren er per slot van rekening toch niet voor niemendal". Het is heel goed, dat dergelijke mede lijdende pogingen, om bij de jeugd in het gevlei te komen, eens aan de kaak wor den gesteld, om anderen, die de kinderen willen behagen door zulken rommel, den lust daartoe te benemen en om degenen, 'die daartoe geroepen zijn, aan te sporen, waakzaam te zijn en te blijven bij het toe zicht op en het keuren van kinderboeken. Voorbeelden als de bovenstaande zijn, helaas, niet de meest-afschrikwekken- de, welke men aan de z.g. kinderlectuur kan ontleenen zoo men deze niet slechts van „neutraal" maar ook van godsdien stig standpunt beschouwt en beoordeelt. Dat men toch altijd inzako do lectuur ,voor de kinderen de grootste voorzichtig- beid en de teerste kieschheid in acht ne mo! En voorzichtig zij men ook met z.g. nou Itrale kinderlectuur! Kinderhersenen^ zijn zoo ontvankelijk en Jsinderharten zijn zoo week! Langen tijd kan een verkeerde in- Sdruk nawerken en z'n nadeeligo gevolgen vastzetten. En daarom is zoo zwaar do verantwoordelijkheid voor kinderzielen! Mocht toch eens op practischo iwij ze meer algemeen in do portalen on zer kerken propaganda kunnen worden gemaakt voor goede Katholieke lectuur. (In slechts enkele kerkgebouwen ge- Waudin" isnS- sten tijd zeer vele héél mooie kinder-kerfc- boekjes verschenen, terwijl er toch nog steeds zooveel prullen worden gebruikt' Inzake de voorlichting voor Roomsch'e jeugdlectuur is juist dezer dagen een mooie daad gesteld. Door samenwerking van do verscnii- ïendo religieuse mannelijke onderwijs^ congregaties is n.l. te Tilburg opgericht pen „Keurraad" voor Roomsche jeugdlec tuur. Het doel van dezen „Keurraad is de verspreiding te bevorderen van dege- lijko Roomsche jeugdlectuur, door advies uit te brengen omtrent eventueel aangebo den copio of uitgaven. Boeken, die daar voor in aanmerking komen, zullen voor zien worden van den stempel van den „Keurraad". Do „Keurraad" heeft zich- do medewerking verzekerd van vrouwelijk© en andere mannelijke deskundigen, ook -leeken. BUITENLAND Volkenbond. De Ontwapening- en garantiekwesties Heden spreekt Donald. Bij een persontvangst door Herriot Süeclde deze gisteravond mede, dat de ver gadering van heden hoofdzakelijk gewijd zou zijii aan een redo van MacDonald over ontwapenings- en garantie-kwesties. Her riot zelf zal eerst morgen aan het woord ikomen. Natuurlijk is een nauwkeurig on derzoek van alle ingediende ontwerpen en <van den algemeenen toestand noodzakelijk .voordat men met eenige kans op succes aan het oplossen van die ingewikkelde kwesties kan denken. Herriot had verschillende besprekingen gehad met do drie ontwerpers van 'het reeds gemelde Amerikaanscho verdrag in zake een algemeene vermindering den be wapeningen en hij is voortdurend met hen dn verbinding gebleven. Hij heeft echter als .zijn meening te kennen gegeven, dat inen niet de hoop mag koesteren, dat in enkele dagen een volledige oplossing van zulke moeilijke kwesties bereikt kan wor den. Do ingediende voorstellen moeten era 6tig en nauwkeurig worden onderzocht, voordat zij tot een vruchtbaar resultaat 'kunnen leiden. Herriot zal waarschijnlijk tot Zaterdag te Genève blijven, want Zondag moet hij ;in Noord-Frankrijk zijn voor de herden king van de slag aan de Marae. Neg een interview met MacDünald. Naar do Daily Express uit Parijs ver neemt, heeft MacDonald verklaard, dat dn Genève geen opzienbarende beslissing zal i worden genomen. Frankrijk zal veilig heid verkrijgen, doch niet door mot een sabel te rinkelen. Met Herriot is Mac Do nald van meening, dat het vraagstuk der beperking der bewapening en dat der vei ligheid tegelijk moet worden behandeld. Het plan van Lord Esher tot beperking van de bewapening zal eenigszins gewij zigd de beste methode zijn. Het Vaticaan en de Volkenbond. Op do to Hannover gehouden Duitsch- Katholieken-dag werd door Alois zu Lö- wenstein betoogd, dat do onpartijdigheid van den Volkenbond niet gegarandeerd is, zoolang de Heilige Stoel geen lid is. Hij richtte het verzoek tot de katholieken van de geheele wereld, te arbeiden voor de inwilliging van dezen eisch, welks doel is de instelling van 'het ambt van een pause lijk vrederechter. Duitschland. Uit het bezette gebied. Hot vrijo yerkeer weder toegestaan. Generaal. Degoutte hoeft het vrijo vor keer in de bezette gebieden toegestaan, de reisvergunning tusschen bezet en onbezet Duitschland opgeheven en de heffingen op het vervoor van handelswaren tusschen zet Duitschland ingetrokken. Volgens een nader bericht, zal de ver ordening van Degoutte op 10 September van kracht worden. Ontbinding van den Rijksdag. Eon soc.-democratische eisch. Do „Vorwiirts" van gisterochtend ver scheen met een oproep aan de sociaal-de in o'cratische partij, waarin wordt betoogd, dat 'het Duitsche volk in zijn geheel de ontbinding van den tegenwoordigen Rijks dag wenscht. De sociaal-democratie zal er met alle .krachten naar streven om dit doel te bereiken. Het Duitsche volk zelf dient gevraagd te worden of het 't burgerblok en de beschermende rechten wenscht. De „Vorwarts" kondigt een groote ac tie door het geheele land vóór ontbinding van den Rijksdag aan. Communistische agitatie. u^noiuuouTju TOUJUBHC De recherche heeft te Gerbhe in liet be* zette gebied een geheim hoofdkwartier ont dekt van een communistische terroristi sche groep. Het huis, waarin het hoofd kwartier was gevestigd, werd van onder tot boven doorzocht en daarbij werd eert groote hoeveelheid belastend materiaal gevonden, o.a. wapenjen en munitie. Ver der bleken eenige uitgewerkte plannen tot het plegen van sabotage gereed te liggen. Uit 'het gevonden materiaal wordt alge- leid, dat de bende uit een dertigtal perso nen bestond en werkte volgens aanwijzin gen en bevelen van Moskou. Bij 20 com munisten hebben huiszoekingen plaats ge had; verschillende arrestaties zijn ver richt. Het zou hier een communistische Tsjeka betreffen, die een reeks aanslagen voorbereidde. Op de lijst van hen, die uit den weg geruimd moesten worden, ston den' ook verschillende politieambtenaren. Ook is veel dynamiet gevonden, gestolen uit de omliggende mijnen. Geen „Beherbergungssteuer" te Berlijn meer. Het gemeentebestuur van Berlijn heeft besloten het voorstel goed te keuren, vol gens hetwelk de belasting op het verblijf van vreemdelingen, de z.g. „Beherber gungssteuer" per 30. Sept. as. zal worden opgeheven. Engeland. Da oppositie tegen het Dawes-plan. Een fabrikanten petitie. De nationale bond van fabrikanten heeft een petitie aan het parlement gezon den, waarin gevraagd wordt, dat de iee- ning van 40 miltioen pond aan Duitsch land niet door het land zal worden ge steund of gegarandeerd. Verschillende leden van den bond heb ben zich tot de afgevaardigden van het district in het lagerhuis gewend mot een verzoek in den zelfden geest. Vijf tg leden van het lagerhuis zouden reeds van groot-industrieelen brieven heb ben ontvangen, waarin een beroep op ben wordt gedaan, opdat zij zich tegein het Dawesplan zullen verzetten. Het Britsch-Russisch verdrag. Zalhet parlement ratificeeren' In oen interview met de „Manchester Guardian" verklaarde Ponsonby, dat hij het zeer onwaarschijnlijk acht, dat het Britsche parlement zal weigeren het En- igelsch-Russische verdrag te ratificeeren. Hij gelooft, dat vele liberalen verstandig genoeg zullen zijn om dn te zien welke ernstige internationale gevolgen een ver werping van het verdrag zou hebben dat daardoor ook de positie der extremis ten in Engeland zou 'worden, versterkt. Ponsonby wees er verder op, dat het par ■lemen t na de ratificatie van het verdrag de gelegenheid zal hebben gedurende een proeftijd na te gaan, hoe het functioneert de be.slipsing aangaande hot waarborgen van eeno loening voor Rusland kan later worden genomen. De Soedaneesche kwestie. Zagloei Pacha weer terug. Za.gloel Pacha heeft medegedeeld, dat zijn regeering geen prijs meer stelt op het onderhoud met Mac Donald. Het blad „A'hram" meent te weten, dat Zagloel Pacha, in verband met den poli- tieken toestand, waarschijnlijk 22 dezer in Egypte zal terugkeeren. Naar de „Daily Express" uit Parijs ver neemt, heeft Mac Donald verklaard, dat van een ontruiming van Egypte door de Engelsche troepen geen sprake zal zijn. Italië Mislukte aanslag op Mussolini. De „Tribuna" meldt, dat verleden week een aanslag is gepleegd op het leven van Mussolini. Kort nadat zijn auto den straat naar Rome had gepasseerd, kwam van denzelfden kant oen tweedo auto aanrijden, welke door kleur en grootte ge houden kon worden voor dien van Mus solini. Op dezen laatsten auto werd plot seling van twee kanten geschoten, zoodat aan beide zijden dé vensterruiten werden vernield. Gelukkig zat niemand in den wa- had er echter iemand in gezeten, dan zou hij zeker zijn gedood. Spanje. Een nieuwe Marokko-kwesiic. Franse 'h-E n g e 1 s c h e rivaliteit De toestand in Marokko wordt voor de Spanjaarden buitengewoon moeilijk. Men moet nu ernstig rekening houden met de mogelijkheid, dat een groot deel van het gebied practisch vrij komt van Spaan- schen invloed. Dit feit alleen reeds moei de aandacht trekken van de mogendheden, die kolo niale aspiraties hebben. Een koloniaal minder waarschijnlijk lijkt een Marokko vrij van vreemden invloed, indien men be denkt, dat de belangen van verschillende mogendheden direct betrokken kunnen worden bij een nieuwen status in Marok ko. Het gevaar voor aanvallen van vreem de stammen zou b.v. aanmerkelijk grooter worden. Reeds enkelen tijd geleden kon men dan ook in de Matin een betoog lezen, dat Frankrijk eventueel „de vrije hand" zou moeten krijgen in een ontruimd Spaansch Marokko. De diplomatieke medewerker van de Daily Telegraph-Schrijft, dat de mogelijk heid van het terugtrekken der Spaansche troepen uit het gebied van het Spaansche protectoraat in Marokko de Europeesche kanselarijen begint bezig te houden en met zorg te vervullen. De Spaansche zone en het Spaansche gezag in Marokko zijn door eenige internationale overeenkomsten, o.a. door do Acte van Algesiras geregeld. „De toekomstige status van Marokko zal, in geval van ontruiming, in verband met deze overeenkomsten door de mogendheden, die ze onderteekend hebben, opnieuw moeten worden onderzocht, indien een poging zou worden gedaan om het Spaansche gezag door dat van een andere buitenlandsche mogendheid te doen vervangen. Dit vraag stuk raakt ongetwijfeld de vitale belangen van alle Middellandsche zeemogendheden, met inbegrip van Engeland en o<jk de Ver. Staten zijn er om bijzondere economi sche en juridische redenen bij betrok ken". Dit artikel schijnt oen waarschuwing aan Frankrijk in te houden, dat het niet zonder medeweten van Engeland en Ame rika moet trachten de vrije hand tc ver krijgen in Marokko. Algemeene Opstand. De situatie voor de Spanjaarden critiek. Volgens het gisteren over den strijd ln Marokko uitgegeven communiqué, heeft de opstand der Mooren nog een uitbrei ding ondergaan. De opstand is thans al gemeen. Tal van Spaansche instellingen worden bedreigd. Generaal Grund, die de operaties bij Ceuta leidde, is van zijn post ontheven. Rusland. De opstand in Georgië. Nog niet onderdrukt. Volgens berichten uit Russische bron zou de anti-bolsjewistische opstand in Georgiq binnen 24 uur onderdrukt zijn ge worden. Andere berichten maken er even wel melding van, dat de strijd te Batoem nog volop aan den gang is. Do helft van Georgia's grondgebied zou in de macht van de anti-bolsjewiki zijn De spoorwegverbindingen zijn verbro ken. Een bom in Lenin's graf. Talrijke arrestaties De corrospondent van de „Chicago Tri- i bune" meldt; In liet mausoleum van Lenin op het Roode Plein to Moskou is door de autori teiten een bom gevonden. De wacht, die des avonds in dienst kwam vond een bundel kranten, welke een helsche machine bevatte, die zoo sterk geladen was, dat bij ontploffing mogelijk het geheele mausoleum in do lucht zou lYlogen zijn. Dien dag was de crypte juist bezocht door enkele arbeidersorganisaties en stu- dentenvereenigingen. Honderden studenten werden door de tsjeka in hechtenis geno men en aan een „derde graad" onderzoek onderworpen. Dit onderzoek is zoo streng, dat een aantal studenten bekenden aan 't complot medeplichtig te zijn, teneinde aan de kwellingen te ontkomen. Hun verkla ringen waren echter zoo onsamenhangend, dat de autoriteiten daaraan niet voel ge loof geslagen hebben. De wacht hij de crypte is verdubbeld. Voortaan zullen alle bezoekers, alvorens tot het mausoleum te worden toegelaten, gevisiteerd worden. China. De burgeroorlog in China. De strijd begonnon. Aangaande den toestand te Shanghai komen nog verdere verontrustende berich- De spoorweg tusschen Shanghai en Nanking-Peking is door de troepen afge- ineden en troepenafdeelingen van Kiang- soe bewegen zich langs den spoorweg en boreiktcn Hoc-Eng-Woo., De verschillende vacantieplaatsen in de huurt van Shanghai worden al door de vreemelingen ontruimd. De strijd is begonnen te H wangtoe, op twintig mijl afstand van Shanghai langs den Shanghai-Nanking spoorweg. Er zijn geen bijzonderheden bekend wegens de slechte communicatiemiddelen en de censuur. WHE.]BH»°B||H ren HET VOORNAAMSTE NIEUWS. BUITENLAND Hotlen zou Mac Donald op de Volken bondsvergadering te Genève het woord voeren. De Duitsche sociaal-democraten cischen ontbinding van den rijksdag. Een nieuwe Marokko-kwestie tengevolge van hot echec der Spanjaarden. In China is den burgeroorlog begonnen. BINNENLAND. Overleden is -de oud directeur-hoofdre dacteur van „De Maasbode", de heer J. W. Thompson. Een voorgestelde wijziging in het Werk* tijdenbesluit. De a.s. heropening van den postchèque- en girodienst. In een gezin te Den Haag deden zich na het gebruik van gekookte oude melk ver giftigingsverschijnselen voor. Een kind is overleden. (Gem. Berichten, 2de blad). J. W. THOMPSON, t Dinsdagmorgen bereikte ons aldus le zen we in de „Msb." het droeve be richt, dat gisteravond, negen uur, ra het gasthuis aan de Leuvenaarstraat te Breda overleden is de Weledelgestrenge heer Jo hannes Wilhelmus Thompson, oud-direc- teur-hoofdredacteur van ,,De Maasbode on stichter der Rotterdamsche Vereem- ging voor Katholiek Onderwijs. Meermalen tijdens zijn ziekte werd de heer Thompson, die op 7 Januari j.l. zijn 85sben verjaardag vierde, van de laatste genademiddelen dér Heilige Kerk voor zien. Enkele uren slechts voor zijn dooa was zijn toestand van dien aard, dat hij niet meer bij kennis was. De nlechtiere uitvaartdienst zal Vrijdag 10 uur in het gasthuis te Breda worden opgedragen. Do ter-aarde-bestelling heeft op de begraafplaats Zuylën, aldaar, plaats. De heer L. Hazelzet. wnd. hoofdredac teur, schrijft bij dit doodsbericht o.m.: „1924 mag voor „Do Maasbode een rouwjaar heeten. Nog pas droegen wij onzen priesterlijken vriend, rector N. H. M. van Reijsen die het laatsto decennium de redactioneel© leiding onzer courant voerde, ten grave; en zie, nu staan wij wederom aan do baar van een zijner voor gangers. van den man nog wel, die in do oprichting van „De Maasbode" zulk een betoekenend aandeel had en do begin-ja- ren zwaar van zorg, met het blad door worstelde, den heer J. W.-Thompson. Een reus van vitaliteit, zoodat hij zijn otium cum dignitate door Gods goedheid tot in hoogen ouderdom mocht genieten en ra lengte van dagen den uitgroei mocht be leven van den nu breed-vertakten boom, dien hij hielp planten en met zooveel toe wijding opkweekte, ligt hij thans niette min neergeveld door den onverbiddehj- ken dood, die zoo lang vergeefs hem be laagde". TT Aan een arikei van Pater Hyacinth Her mans ontleenen we: J. W. Thompson is een self-made man van de meeest respectabele uitbeelding. Als eenvoudige weesjongen „san3 fa milie" in de wereld geplaatst zijn jeugd leven beschreef hij ons in zijn boeienden Rotterdamschen roman „Twee weiezen" heeft hij zich door eigen energie en voor beeldige amibitie opgewerkt tot een van die sterke figuren, van wie in het leven leiding, en kracht tot daden uitgaan. In oen tijd, toen er aan Katholieke lite ratuur nog geen denken was, is hij een der eersten' en besten geweest, die ons Katholieko volk in een respectabele reeks van eigen werken do zoo graag genoten lectuur heeft geschonken, welke in het kleed der romantiek de schoonheid van het Roomsche leven bij ons volk wakker Maar deze zelfde voortreffelijke volks schrijver heeft mede geheel in de lijn van zijn leven en karakter twee stichtin gen in het levon geroepen, waarvoor ons katholieke volk hem ten eeuwigen dage dankbaar heeft te zijn. En dat zijn de stichtingen van „Do Maasbode" en van de „Rotterdamsche Vereeniging voor Katholiek Onderwijs". In 1868 had de jonge Thompson de hoofdakte van onderwijzer gehaald en werd hij benoemd tot hoofd der school te Velddriel. Maar Rotterdam, waar hij zijn jeugdopvoeding genoten had. "bleef hem altijd na aan 't hart liggen. In Rotterdam, het bolwerk ran het oude liberalisme, nog eens een eigen Katholiek blad stichten was een ideaal reeds in do dagen zijner jonkheid gekoesterd. In die dagen bestonden te Rotterdam alleen de Protestantsche „Roterdamscho Courant" en de „Nieuwe Rotterdamscho Rotterdam hard mode. In Velddriel nu hield Thompson zich trouw op de hoogte van de Rotterdamscho toestanden, ook het kwijnend bestaan van het Katholiek lager onderwijs aldaar deed hem zeer aan 't hart. In die dagen verscheen nu van zijn hand een brochure „Het Rotterdamsch li beralisme", waarin hij den ellendigen too* stand der Katholieken beschreef onder li* beraal bewind. Wie zich uit dien tijd de jaargangen nog herinnert van het „Dompertje van den Ouden Valentijn", kan eenigszins begrij pen dat Thompson 6tof tot schrijven Ie over had, en dat zijn brochure met groo- ten smaak werd genoten. De belangstelling to Rotterdam was al-' gemeen, zoodat Thompson zich opnieuw voor de levensvraag stelde: zou een Ka tholiek blad in Rotterdam niet hoogst nood zakelijk en levensvatbaar zijn? Als man van de daad schreef hij -een brief aan den Rotterdamschen uitgeven van Belle en deed hem het voorstel een Katholiek weekblad op te richten. Van Belle ging op de zaak in en zo© kwam J. W. Thompson in 1868 naar Rot terdam als hoofdredacteur van „Do Maas bode", oorspronkelijk een weekblad, later na den oorlog van 70 twee- en driemaal per week verschijnend. Dit is wel het zichtbare Godsloon ge weest van het arbeidzame leven van de zen in patriarchalen ouderdom gestorven mensch, dat hij bij zijn leven nog, gelijk aan slechts weinige wordt gegund, do vol komen vervulling en verwezenlijking heeft gezien van zijn groote, met zeldzame ener gie nagestreefde levens-idealen. Allereerst de volgroeiing van „De Maas bode", waarvan nog kort voor zijn dood een oud-hoofdredacteur van de N. R Crt. zijn voortreffelijk boek over „Do journa listiek in Nederland" getuigde, dat deze door Thompson gestichte Katholieko cou rant in alle opzichten de gelijkwaardige is geworden van de grooe vrijzinnige dag bladen van Nederland. En ten tweede is 't hem vergund ge worden den zegenrijken dag to beleven van de volkomen gelijkstelling van t bij zonder onderwijs met het openbare onder wijs, waarvan hij tot de eerste en noeste pioniers en voorvechters heeft behoord. Niet alleen theoretisch maar ook prac tisch. Dertig jaren lang heeft hij m Rotter dam de hoofdredactie van „De Maasbode gevoerd, heeft hij den moeilijken strijd, om het bestaan van dit Katholieke dag* blad gevoerd. Vijf en twintig jaren lang is h'J oo.c de leider geweest van het Katholiek On derwijs in Rotterdam, waarvan hij niet alleen de eerste bestuurder was, maar ook naast zijn ande.ro niet te tellen werkzaam heden van volksschrijver en publicist ook de docent van de door hem zeiven gestich te kweekschool voor onderwijzers. VERSTANDIG! De a.r. „Rotterdammer" meldt, dat, naar aanleiding van het verzoek, door cenigo

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidsche Courant | 1924 | | pagina 1