15e Jaargang.
DONDERDAG 28 AUGUSTUS 1924
No. 4548
LeABONNEMENTSPRIJSbedreagt bi) vooruitbetaling
Voor Leiden 19 cent per week 12.50 per kwartaal.
Bij onze Agenten 20 cent per week 12.60 per kwartaal.
Franco per post I 2.95 per kwartaal.
Het Geïllustreerd Zondagsblad Is voor de Abonnes ver»
krijgbaar tegen betaling van 50 ct. per kwartaal, bij voor
uitbetaling. Afzonderlijke nummers 5 ct., met Geïllustreerd
Zondagsblad 9 ct.
Dit blad verschijnt eiken dag uitgezonderd Zon- en Feestdagen
Bureaux: RAPENBURG No. 10 - LEIDEN
TIL. INT. ADMINISTRATIE 935 REDACTIE 15
GIRONUMMER 103003 POSTBUS No. II
OE ADVERTENTIEPRIJS BEDRAAGT:
Gewone advertentlBn 30 oent per roget
Voor Ingezonden Mededeelingen wordt het
s dubbele van het tarief berekend. 3
Kleine advertentlBn, van ten hoogste SO woorden, waart.
betrekkingen worden aangeboden of gevraagd, huur en VSW
huur, koop en verkoop tÓ.SO.
Dit nummer bestaat uit tares
bladen.
BUITENLAND
De Dawes-wetten.
DE HOUDING DER DUITSCH-
NATIONALEN.
Heden beslissing.
Possimisme in Berlijn.
Do optimistische stemming, die nog
eergisteravond om 9 uur in den Rijksdag
hcerschte, is een half uur later plotseling
omgeslagen.
Het compromis der D.V.P., waaropmen
alle hoop had gevestigd, en waar zich
reeds een aantal D.-nat. fractieleden vóór
hadden verklaard, heette door de leiders
der D.-nat. partij als „niet geheel bevre
digend" te zijn afgewimpeld.
Zij eischten, dat de regeering niet al
leen zou worden gevraagd -haar best te
doen om een vroegere ontruiming van het
Roergebied te verkrijgen, maar dat de
ontruiming zelf als voorwaarde voor het
inwerkingtreden der drie wetten zou wor
den gesteld.
Voorts vonden zrij ook de later door de
D.V.P. ingediende motie, waarin gezegd
wordt, dat het Duitsche volk opnieuw
plechtig protesteert tegen het in het ver
drag van Versailles over de schuld aan
den oorlog uitgesproken oordeel, te slap.
Vóór of bij gelegenheid van de ondertee
kening der overeenkomst van Londen,
meenden de D.-nat. leiders, moet de Duit
sche schuldbekentenis van 1919 worden
herroepen.
De ochtendbladen waren door deze D.-
nat. eischen geheel uit het veld geslagen,
De democratische pers geeft alle hoop op,
dat men nu nog met de D.-nat. tot over
eenstemming zal kunnen komen. Zij is
overtuigd, dat de spoorwegwet zal worden
verwonnen
het „Berl. Tag." spreken van de op ban I
den zijnde ontbinding van den Rijksdag
als van een vaststaand feit.
Een voorzittersvergadering.
Drie van de 2 7 vóór
aanvaarding.
In de vergadering van voorzitters dei
afdeelinigen van de D.-nationale partij
verklaarden zich slechts drio van de 27
vertegenwoordigers vóór- de aanneming
der overeenkomst, van Londen, terwijl alle
anderen zich daartegen scherp verzetten.
Het Centrum tegen concessies aan de
Duitsch-Nationalen.
De German ia brengt, naar H. N. uit
Berlijn seint, een uitvoerig artikel, waar
in er op gewezen wordt, dat de regeering
voor de ingediende wetten een meerder
heid van 2/3 verlangt en dat het in do
tegenwoordige omstandigheden noodzake
lijk is klaarheid over de rechtspositie en
over de houding der. partijen te scheppen
Er beslaat slechts één oplossing, n.l. dat
de Duitsch-Nationalen er toe besluiten
zonder eenige beperkingen voor do wetten
te stemmen. In parlementaire kringen
ziet men in dit artikel een aanwijzing dat
bet centrum er voorloopig niet aan denkt
met de Volkspartij to onderhandelen of
concessies te doen.
De Dawes-wetien In den Rijksdag.
In tweede lezing aanvaard.
Gisteren is in tweede lezing gestemd
over de Dawes-wetten. De derde lezing
komt vandaag aan de orde en is beslis
send.
Bij de" stemming over de bankwet wer
den 249 stemmen voor en 171 stemmen,
•tegen de wet uitgebracht, terwijl twee le
den zich van stemming onthielden.
De wet inzake do hypotheek op de in
dustrie wordt met 247 tegen 173 stemmen,
aangenomen: één afgevaardigde onthield
zich van stemming.
De communisten en nat.-soc. weten te
zamen door te zetten, dat over de spoor
wegwet een hoofdelijke stemming wordt
gehouden. Er verklaren zich 248 afge
vaardigden vóór en 175 tegen deze wet.
De wet inzake het spoorwegpersoneel
wordt bij gewone stemming aangenomen.
Incidenten in den Rijksdag.
Een formeel gevecht.
Gisteren is het in den Rijksdag tol een
formeel© vechtpartij gekomen, waarbij
gewonden vielen. Eén democratische afge
vaardigde moest de zaal worden uitga»
«dragen. De aanleiding tot dit onwaardig
gedrag van den Rijksdag was het vol-
igonde: 1 I
De communisten hadden voorgesteld bij
'de stemming over de Dawes-wetten de uit
gesloten Rijksdagleden toe te laten en de
gearresteerden in vrijheid te stellen, op
dat ook zij in den Rijksdag konden zijn.
ÖR voorstel kwam gisteren als eerste
punt in behandeling en werd na een kort
debat met de stemmen van de sociaal-de
mocraten, communisten en Völkischen
vóór verworpen.
Er werd opgedrongen naar de banken
der democraten en vooral had men het
gemunt op den democratischen rechter
dr. Brodauf, die zich reeds meermalen
verzet had tegen de opheffing van hech-
tenisstraffon van veroordeelde afgevaar
digden. De communist Grube gaf Brodauf
met den vuist een slag in bet gezicht.
Talrijke sociaal-democraten, democraten
en centrumleden trachtten de communis
ten terug te dringen. Dr. Cremer van de
Duitsche Volkspartij sloeg een der com
munisten legen den grond. In minder dan
geen tijd was een algemeen handgemeen
ontstaan, waarin afgevaardigden van de
middenpartijen, sociaal-democraten en
communisten gewikkeld waren. Het regen
de vuistslagen naar alle kanten en de com
munisten brulden: „Aan den galg met
Brodauf 1"
De toeschouwers van deze tooneelen op
de tribunes gaven hun verontwaardiging
te kennen «door „Pfuil" geroep. In de al-
gemeene herrie was er geen sprake van
dat president Wallraf zijn gezag kon doen.
gelden. Eindelijk stond hij op en verwij
derde zich, ten teeken, dat de zitting was
opgeheven.
De rijkspresident en hef accoord.
Ebort keurt het accoord goed
De rijkskanselier heeft gistermorgen
den rijkspresident rapport uitgebracht
over den politieken toestand, waarover
heiden het volkomen eens bleken te zijn.
De rijkspresident keurde de onderteeke-
ning van het Londensche accoord op 30
Augustus goed.
Engeland.
De mijnindustrie ongerust.
Bezorgdheid over het
Daw es-p 1 a n.
cie Tse-Kiang, heeft zich meester ge-
maakt van de spoorlijn SjanghaiNan
king en de lijn SjanghaiHangtsjau. De
vijandelijkheden zijn nog niet begonnen,
daar do militaire gouvereur van Kiang-
Soe den oorlog niet zal beginnen, alvo
rens generaal Woe Pei Foe zijn toestem
ming heeft verleend en do noodige gelden
heeft toegezegd
Zuid-Amerika.
De opstand in Brazilië als geëindigd
beschouwd.
Het Braziliaansche consulaat ontving
oen telegram uit Rio de Janeiro, mel
dende, dat Port Obidos, het eenige sterke
element in handen der rebellen in den'
staat Amazonas, zich aan de regeerings-
troepen heeft overgegeven. De opstand
wordt thans als geëindigd beschouwd.
DE VERHOOGING VAN DEN
TABAKSACCIJNS.
Ongunstige ontvangst in de
Tweede Kamer.
'Aan het Voorloopig Verslag van de
Tweede Kamer over het wetsontwerp tot
erhooging van den accijns op tabak is
het volgende ontleend:
Zeer vele leden hadden tegen dit wets
ontwerp ernstige bezwaren. Zij betreurden
het zeer, dat reeds zoo kort na de invoe
ring van den tabaksaccijns ecn voorstel tot
verhooging wordt gedaan. Bij de invoering
gaf meer dan één lid, zij het aarzelend,
zijn stem aan het desbetreffende wetsont-
erp, in het vertrouwen, dat het bij den
toen voorgestelden accijns zou blijven. Dat
Teeds zoo spoedig een voorstel tot verhio-
ging van dien accijns wordt ingediend,
meenden de bedoelde leden destijds aller
minst te behoeven te vreezen. Te minder
leek een zoodanig voorstel ^ganrg^hiinliiV
een H. N.-telegram, dat niet alleen onder
de mijnwerkers, maar ook onder de mijn-
bezitters grooto bezorgdheid heerscht om
trent de bepalingen van het Dawesplan,
voor zoover dit het Roergebied betreft.
Aan den Engelschen kolenuitvoer zal daar
door ernstig nadeel worden toegebracht.
Reeds thans is er een sterke achteruit
gang in den Engelschen kolenuitvoer
merkbaar, wat te wijten is aan de toene
mende productie van het Roergebied. Na
het in werking treden van het Dawesplan
zullen België en Frankrijk hun kolen op
rekening van de schadevergoeding ont
vangen, tot groot nadeel voor den Engel
schen uitvoer, en ook naar andere landen
zal de uitvoer van Duitsche kolen grootere
afmetingen aannemen.
Polen.
Gosi-Polen in Staat van Beleg.
Het Poolsche Telegraafagentsckap meldt:
Naar verluidt, is bepaald, dat de Ooste
lijke gebieden in staat van beleg zullen
worden verklaard. De woiwoden van No-
wogrodeck en Wolhynie zullen door gene
raals worden vervangen. Aan den minis
ter van Buitenlandsche Zaken is een vice-
minister voor do Oostelijke gebieden toe
gevoegd.
Rusland.
Een proefmobilisatie.
Volgens een radiogram uit Berlijn is
tegen 30 Aug. de proefmobilisatie van 't
geheele Russische leger gelast.
De gespannen toestand in het land, met
name in verband met de verhouding tot
Roemenië, zou den oppersten oorlogsraad
tot dezen kostbaren maatregel aanleiding
hebben gegeven.
Anderhalf millioen werkloozen.
Volgens berichten uit Rusland breidt
do werkloosheid zich in de Sovjet-Repu
bliek steeds meer uit. Er zijn reeds meer
dan 4 Yi millioen werkloozen, een onge
kend hoog cijfer voor dit land.
Britsch-lndië
De Bengaalsche Nationalisten.
1 Actie tegen den gouverneur.
In den Belgaalscken volksraad werd
een motie der Swarajisten tot verwer
ping van het ontwerp betreffende de jaar
wedden der ministers aangenomen met 68
tegen 66 stemmen. In verband met deze
verwerping is de Bengaalsche Volksraad
tot nader order verdaagd. De nationalisten
begroetten dezo mededeeling met luid ge
juich. De betrokken ministers zijn afge
treden. De gouverneur zal de verschil
lende departementen onder zijn beheer ne
men.
China.
Dc dreigende burgeroorlog in China.
KTitieko toestand in
Shanghai.
De militaire gouverneur van de pro vin
BSSillEBSLAND
zoodamgjrooi^i jga n wiim
de tabaksnijverheid reeds geruimen tijd
verre van gunstig zijn. Onze bij uitstek
nationale siga-renindustrie verschaft tegen-
oordig aan veel minder personen arbeid
idan vroeger het geval was. Van 1916 tot
Juli 1923 liep bet aantal sigarenmakers
van 15.000 tot 10.000 terug. Het verbruik
va.n sigaren in het binnenland is sedert
,1914 met bijna 30 pet. verminderd.
Nieuwe accijnsverhooging - 'zal nieiuwe
vermindering van het gebruik ten gevolge
hebben, met daaraan noodzakelijk verbon
den vermeerdering der werkloosheid.
Hierbij komt nog, dat er vooreerst niet
aan valt te denken, dat tegenover de ver
mindering van het binnenland sch ver
bruik een vermeerdering van den uitvoer
zal komen te staan.
Vele van deze leden zouden tegen het
ontwerp een belangrijk (bezwaar minder
'hebben, indien de daarin vervatte regeling
niet beteekende een handhaving e.n toe
spitsing van de onjuiste verhouding tus-
schen de heffing op sigaren eenerzijds en
die op rooktabak en sigarettén anderzijds.
Juist de sigarenindustrie geeft den meesten
handen werk. Hierbij komt, dat in de
sigarenindustrie ongeveer de helft van het
personeel uit huisvaders bestaat, terwijl in
do sigarettenindustrie en in de tabaksker-
verijen hoofdzakelijk door jeugdige per
sonen wordt gewerkt.
Met klem werd door deze le-den aange
drongen op de door hen bepleite gelijk
heid in heffing. Voorts wenschten deze le
den zeer ernstig te waarschuwen tegen het
verhoogen van den accijns, voor zoover
deze sigaren betreft. Een gelijk bedrag ah
door de regeering wordt verlangd, zou
naar hun meening kunnen worden verkre
gen door een heffing van 10 pet. op sigaren,
20 pet. op rooktabak en 30 pet. op sigaret
ten.
Het duurder worden van rooktabak en
sigaretten zal wellicht eenige verschuiving
ten gevolge hebben ten gunste van de
sigaren. Iedere verschuiving van dezen
aard komt echter aan de schatkist t.en
goede.
Aanvaarding van de boven aangeduide
heffing zou medo ten gevolge hebben het
ontgaan van de moeilijkheden, welke het
vraagstuk van de navordering oplevert.
Verscheidene andere leden, die bet niet
in alle opzichten met de boven weer
gegeven beschouwingen eens waren, acht
ten echter de conclusies dier beschouwin
gen zeer juist. Ook deze leden meenden,
dat het thans geen tijd is, om aan de siga
ren-industrie nieuwe lasten te gaan op
leggen.
Ook voor deze industrie is bedrijfsrusl
een eerste levensvoorwaarde.
Deze leden vermochten niet te begrijpen,
hoe het toch, komt, dat dezelfde regeling,
die aan de schoenenindustrie de helpende
hand heeft geboden en di© d©or haar voor
stel betreffende den Kon. HoLl. Lloyd' ge
toond heeft er iets voor over te hebben om
een bestaande werkgelegenheid te behou
den, en aanzien van de sigarenindustrie
1 imet een voorstel komt, dat aan dit bedrijf
■grcot nadeel zal toebrengen eu de wer
keloosheid in niet geringe mate. in dfe hand
Izal werken.
Deze leden zouden niet gaarne, hun stem
aan een ver'hooging van den tabaksaccijns
'willen onthouden, omdat deze verhooging
een onderdeel uitmaakt van de plannen
Ider regeering om te geraken tot herstel van
het budgetair evenwicht. Zij waren echter
toch ook van meening dat de sigaren bui
ten deze accijnsverhooging moeten blijven,
twijl de sigaren-industrie op dit oogenblik
een zoodanige verhooging niet zonder aan-
tzienlijke schade zou kunnen dragen. Ge
vraagd werd, of het niet mogelijk zou zijn
een verhooging van den accijns op sigaren
te voorkomen, door verhooging van he't in
voerrecht.
Enkele leden verklaarden, hoewel on
gaarne, aan het wetsontwerp hun stem te
zullen geven. Intusschen verklaarden ook
zij hét op prijs te zullen stellen, indien van
verdere belasting van de sigarenindustrie
zou kunnen wo.den afgezien. Sommige
leden, tegenstanders van de voorgestelde
verhooging, verklaarden het zeer te be^
treuren, dat de regeering "in de Memorie
van Toelichting niet meer feitelijke ge
gevens omtrent de werking van de Tabaks
wet heeft verstrekt. Uit deze gegevens zou
zeker blijken, dat deze wét zeer nadeelige
gevolgen heeft gehad. Sommige leden
merkten nog op, dat verhooging van de
belasting op sigaren nog bijzondere moei
lijkheden zou veroorzaken in verband met
.de aanpassing aan de prijsschaal, welke de
kleinhandel kent en waarvan niet zonder
schade kan worden afgeweken.
Sommige leden achtten in elk geval een
verhooging en een aanzienlijke verhooging
van de belasting op sigaretten zeer ge-
wensckt, omdat deze verhooging, het ver
bruik van dat artikel, door de jeugd, waar
aan zooveel nadeelige gevolgen verbonden
zijn, zal doen verminderen.
Vele leden verklaarden hét in elk geval
niet gewenscht te achten, dat tot navorde
ring za'l worden overgegaan ten aanzien
HET VOORNAAMSTE NIEUWS*
BUITENLAND
Men heeft te Berlijn weinig hoop, dat
de Duitsch-nationalen vandaag vóór d®
Dawes-wetten zullen stemmen.
Incidenten in den Rijksdag.
Een proefmobilisatie in Rusland.
De dreigende burgeroorlog in China.
BINNENLAND.
Verschenen is het Voorloopig Verslag
op het wetsontwerp tot verhooging van den
tabaksaccijns. Ongunstig onthaal in dï
Tweede Kamer.
De opening der R.-K. Vacantieleergang
voor Beroepskeuze-voorlichting.
LEIDEN
Morgenavond zal er een eer e-voorste Hing
van den „Adoro-Te"-film gegeven worden,
waarbij de ontwerpers Pater Hyacinth
Hormans en Dorus Hermsen zullen gehul*
digd worden.
B. en W. stellen vcor de electriciteits*
prijzen te verlagen. (Tweede blad).
Eenige leden meenden, dat de overgang
van den bestaanden tot den nieuwen toe
stand beter aldus zou kunnen plaats heb
ben, dat den winkeliers de gelegenheid
wordt gegeven, hun voorraden met d© oud®
banderolles uit te verkoopen, zonder daar
bij aan een termijn t© zijn gebonden.
Vele leden gaven de Regeering in over
weging nog eens ernstig te onderzoeken, of
niet een ander stelsel, waaraan de onder
zonden bezwaren niet kleven, kan worden
ingevoerd.
Gevraagd werd in dit verband,, hoe hoog
eon belasting bij de bron zou moeten zijn,
opdat daaruit eenzelfde opbrengst als
thans zou worden verkregen.
Gevraagd werd nog, of hot niet ge
wenscht is, het recht voor de tabaks ver
gunning eenigszins te verhoogen, ten ein
de, de bona-fide-winkeliers ©enigermate te
beschermen tegenover concurrenten, dio
op die betiteling geen aanspraak kunnen
maken.
Het Tweede Kamerlid Schaper.
Het Tweede Kamerlid, de heer Schaper,
heeft, wegens verandering van woonplaats
bedankt, als lid van den gemeenteraad te
Rijswijk.
Naar wij meenen te weten, gaat de heer
Schaper to Voorschoten wonen.
„Msb."
Een openluchtschool te Amsterdam.
B. en van Amsterdam, stellen den
gemeenteraad voor hen te machtigen, een
gedeelte van het schoolgebouw Frederik-
straat ISa zoodanig te laten veranderen en
uitbreiden, dat het geschikt wordt voorde
vestiging van een openluchtschool,
stemd voor 150 leerlingen, en roor dit werk
beschikbaar te stellen een bedrag
f 40.000.
Het instituut dor collectieve arbeids
overeenkomst.
Dinsdag 26 Augustus werd door de af-
deeling Amsterdam van den Nederl. R.-K
Grafischen Bond, een goed bezochte ver
gadering gehouden in verband met het af-
loopon der verschillende collectieve con
tracten in do grafische bedrijven. Bij de
beraadslagingen werd scherp naar voren
gebracht, dat het instituut dor collectieve
arbeidsovereenkomst nog geen waarborg is
voor behoorlijke arbeidsvoorwaarden, om
dat het afsluiten van een voor do arbei
ders meer of minder gunstig contract groo
tendeels afhangt van een meer of minder
gunstige positie, welke de arbeidersgroep
inneemt. Na uitvoerige besprekingen werd
ten' slotte met algemeene stemmen aange
nomen de volgende motie:
De afd. Amsterdam van den Ncderland-
sohen Roomsch-Katkolieken Grafischen
Bond,
in vergadering bijeen op 26 Augustus
1924 ter bespreking van eventueel af te
sluiten nieuwe collectieve contracten
voor de Typografie. Binders-, Lithogra
fisch- en Chemigrafisch Bedrijf,
spreekt als haar meening uit, dat eerst
dan een bevredigende toestand zal kun
nen ontstaan, indien de arbeiders door
middel hunner organisaties medezeggen*
•chap in de bedrijven zullen hebbeiTge-
kregen, zooals deze door de R.-K. Vakbe*
weging wordt voorgestaan.
Acht daartoe noodzakelijk, dat do Pu
bliekrechterlijke Bedrijfsorganisatie zoo
spoedig mogelijk wordt ingevoerd,
verzoekt het Hoofdbestuur bij de a.s.
onderhandelingen de medezeggenschap
van de arbeiders zooveel mogelijk te ver*
wezenlijken,
tUfphlunflm 1ui1gauij.au»',ai I?uu1
aan te wenden, opdat de R.-K. Staatspar*
tij de totstandkoming der Publiekrechte-"
lijke Bedrijfsorganisatie krachtig bevor*'
dere,
besluit deze motie ter kennis te bren*
gen van het H.B. en te publiceeren in vak-
en dagbladpers.
Waar het wachtgeld voor gebruikt wordt*
De Western Union, een particulier tele*
graaf-agentschap, profiteert er van, dab'
het Rijk een aantal vrouwelijke ambtena
ren van telegrafie en telefonie met wacht
geld ontslagen heeft. Zij neemt deze gaar
ne in dienst en betaalt bet verschil tus-'
8clien wachtgeld en vroeger salaris.
Meer eischen deze vrouwen niet. omdafc
zij toch niet meer mogen houden. Immers,
indien haar verdiensten plus wachtgeld
stijgen boven het vroegere salaris, dan'
wordt het meerdere gekort op het wacht*
geld. Voor haar is een hooger salaris .dan
de maatschappij nu betaalt dus van geen
belang. En de maatschappij voelt er na
tuurlijk niets voor om normal© salarissen'
to betalen en daardoor de Rijksuitgaven
op den post wachtgeld te verminderen.
(Het Volk).
RÉcHT^ftKeis-
KANTONGERECHT TE LEIDEN.
Voor de openbare zitt:ng kwamen op do
rol voor 83 zaken, voor niet-oponbare bc*
handeling 6 zaken.
H. W. v. d. B., chauffeur te Leiden,
is ten laste gelegd, dat hij de bevelen van
den verkeersagent niet heeft opgevolgd,
wat bij de Blauwpoortsbrug heeft plaats
gevonden.
Bekl. ontkende. Het verkeersvraaestu^,;
i Leiden noemde hij een puzzle. Bekl. bc;,"4
greep er niets van en had ook niet te ba'
gereden.
De verbaliseercnde agent gaf een h:
ander veriiaal te hooren. Bekl. noemde cu
wat de agent Holstein vertelde abso'.Ux t
onwaarheid, en noemde deze man door a
zenuwachtigheid niet .voor z;jn taak bexi- j
kend. Eisch f 5 of 5 d.
F. H. A. Dr., fabrikant te Leiden, dia
voor meerdere overtredingen van de ar-j
beidswet gedagvaard was, doch waarbij j
een der getuigen wegens ziekte verhinderd!
was, verkreeg aanhouding van zijn zaak,,
tot 8 October, wanneer nog meer zaken'
van bekl. kunnen berecht worden. Bek' is'.-
gedurende de maand September uitlandig. j
Dan zullen ook eenige organ ;salie'ei der Si
gedagvaard worden. (j
L. V. te A 1 p h e n is ten laste gelegd,]
dat hij varkens vervoerd heeft lijdenno"
aan vlekziekte, wat get. Rperna Weiland'
aannemelijk verklaart, daar. hij dit zelf.
niet heeft bemerkt..
Eisch f 2 of 2 dagen.
Tegen K. de K. te Koudekork,
voor een ongeveer gelijk feit, oveneens
niet verschenen, werd f 10 of 10 dag* n
1 geëischt.
