f
Tweede Bladl
Donderdag 7 Augustus 1924
Pel!?,
elegi
GEMEENTERAAD.
De Raad der Gemeente zal a~s. Maan
dag lo 2 uur vergaderen-ter behandeling
yan de volgende punten:
lo. Benoeming van een Stadsgenees
heer voor het tijdvak 15 Augustus 1924—
Augustus 1925.
2o. Benoeming van een Amanuensis le
fclassc bij liet onderwijs in de natuur- en
gcbcikunde aan de Hoogere Burgerscbool
toor Meisjes. -
3o. Idem als voren aan het Gymna-
tiurn.
lo. Praeadvies op het verzoek van Prof.
Dr. J. Huizinga om ontslag als lid der
Commissie van Toezicht op bet Middelbaar
pderwijs.
5o. Idem als voren van Mej. C. M. W.
os, om eervol ontslag uit liaro betrek
king van onderwijzeres aan de Meisjes-;
ichool voor U. L. O. aan de Breestraat.
6o. Voorstel tot overplaatsing van boof-
I den van scholen en van verder onderwij
zend personeel bij het'openbaar lager on-
jderwijs.
7o. Rekening, dienst 1923, van de Plaat
selijke Schoolcommissie.
8o. Rekening, dienst 1923, van de Ge
zondheidscommissie.
9o. Balans en Verlies- en Win§tereke-
liing, dienst 1923, van den Reinigings- en
Pntsmettingsdienst.
lOo. Balansen en Verlies- en Winstre
keningen, dienst 1923, van do Stedelijke
(Fabrieken van Gas en Electriciteit.
lip. Balans en Verlies- en Winstreke-
üing, dienst 1923, van het Vlëesch- en
yisobbedrijf.
12o. Praeadvies op liet verzoek van de
leidsche Duinwater Maatschappij om en
kele wijzigingen te mogen aanbrengen in
de machinale installatie van haar bedrijf
onder de gemeenten Katwijk en Wasse
naar.
13o. Voorstel tot liet geven van namen
aan een tweetal nieuwe straten.
14o. Voorstel:
a. t-ot verkoop aan de Woningbouw ver-
eeniging „Ons Belang" van een terrein ge
logen ten Zuiden van den Haagweg, Sec
tie O, Nis. 914, 915, 916 en 1103;
b. tot het aanvragen en aanvaarden van
oen voorschot uit 's Rijks leas in verband
met de uitvoering van een plan der sub a
genoemde vereeni'ging tot den bouw van 6
eengezinswoningen en 24 beeneden- en 24
bovenwoningen;
c. tot het verstrekken aan de sub a ge
noemde vereenigiu'g van het voorschot sub
b bedoeld;
d. tot vaststelling van den desbetreffeA-
jten liegrootingsstaat.
'15o. Voorstel tot verkoop aan de Ne-
derlandsche Spoorwegen van eenige per
ceelen weg, water en weiland aan den
Stationsweg, den Rijnsburgerweg, de Pest-
jhuislaan en den Ragen Morscliweg in ver
band met de uitbreiding van het Stations-
emplacement te Leiden van den spoorweg
AmsterdamRotterdam.
16o. Praeadvies op het verzoek van W.
Carreo inzake ruiling en aankoop van
strookjes grond aan en nabij de Korevaar-
itraat.
17o. Verordening, tot heffing van
Schoolgeld voor het Buitengewoon Lager
Onderwijs in do gemeente Leiden.
20o. Verordening, op de invordering
*an schoolgeld voor liet Buitengewoon La-
jer Onderwijs in de gemeente Leiden.
_21o. Interpellatie van den heer van
ptralen, in zake de pressie door het Bur
gerlijk Armbestuur uitgeoefend op een der
Vroegere ondersteunden tot aanvaarding
-an werk beneden het normale loon.
De rejjeling van het cpenbaar lager
onderwijs.
1 D e a. s. o n t s I a g o n.
Tn verband met do opheffing van de O.
i. Scholen aan het Plantsoen A en B en
je inkrimping van de Leerschool aan de
3udo Vest tot een 6-klassige school, waar
toe door den Raad op den 21en Juli j.l.
Vcrd besloten, kunnen twee hoofden van
scholen, tien onderwijzers of onderwijze
ressen, benevens het wegens de vorming
ïan parallel-klassen of wegens het niet
hervullen van vactures -thans nog in
dienst zijnde tijdelijke personeel worden
gemist. Alvorens nu een voorstel tot het
verleenen van eervol ontslag bij den Raad
aanhangig to maken, schijnt het B. en W,
gewenscht de hoofden, onderwijzers en
onderwijzeressen, aan wie naar hun
mcening eervol ontslag zal moeten wor
den verleend, over te plaatsen naar de op
te heffen scholen aan het Plantsoen on
den Raad tegelijkertijd voor tè stellen de
verder noodig gebleken overplaatsingen
tot stand te brengen.
Indien de Raad zich hiermede ver-
eenigt, zullen B. en W. daarna een voor
stel tot ontslag van twee hoofden en tien
onderwijzers (essen) (dat zijn 4 onder
wijzeressen), die verzocht hebben op
wachtgeld te worden gesteld, vijf gehuw
de onderwijzeressen en één onderwijze
res, die thans werkzaam is aan een der op
te heffen scholen, n.l. mej. M. Th. J. Reu-
ser) bij den Raad indienen.
Ter toelichting van een overplaatsing
van twee leerkrachten der Centrale
school voor bet 7de leerjaar naar andere
scholen, deelen B. en W. nog mede, dat het
hun niet twijfelachtig voorkomt, dat het
aantal leerlingen dier school tegen 1
September a.s. in die mate terug zal loo-
pen, dat het personeel der school met
twee vasto leerkrachten en een tijdelijke
onderwijzeres kan worden verminderd.
B. en W. geven in overweging:
a. den heer A. Wisse, thans hoofd der
Opleidingsschool voor Gymnasium en
Hoogere Burgerschool, te stellen aan het
hoofd der O. L. school aan het Plant
soen A;
b. den heer P. G. Hoeks, thans hoofd
der O. L. School aan den Zuidsingel B,
te stellen aan het hoofd der O. L. School
aan het Plantsoen B;
c. den heer W. A. Kriest, thans hoofd
der O. L. School aan de Paul Kruger-
straat A, te stellen aan het hoofd der Op
leidingsschool voor Gymnasium en Hoo
gere Burgerschool;
d. den heer F. A. Schilthuizen Sr.,
thans hoofd der O. L. school aan het
Plantsoen A, te stellen aan het hoofd der
O. L. School aan den Zuidsingel B;
e. den heer M. W. Karstens, thans
hoofd der O. L. School aan het Plantsoen
B, te stellen aan het hoofd der O. L.
School aan do Paul Krugerstraat A.
En verder een aantal overplaatsingen.
De Leidsche Duinwater Maatschappij.
Een uitbreiding van f3200 0.
De Leidsche Duinwater Maatschappij
verzoekt den Raad enkele wijzigingen te
mogen., aanbrengen in de machinale in
stallatie van haar bedrijf onder de ge
meenten Katwijk en Wassenaar. Het
ligt in do bedoeling van de Maatschappij
om, nu de aanwezige accumulatorenbat
terij vernieuwing zou moeten ondergaan,
de benoodigdo electrische energie te be
trokken van de Stedelijke Fabrieken van
Gas en Electriciteit, alhier, welke energie
tevens gebruikt kan worden voor het aan
drijven van enkele pompwerktuigen;
dezo laatste zullen daartoe ten deele moe
ten worden vernieuwd. Voorts zal een klei
ne lucktcompressor, bestemd voor het
aandrijven van de ma nmio u t hp o mp en
door een grooteren worden vervangen. De
aanwezige stoomketels worden intact ge
laten, waardoor men van eventueele sto
ringen in het electrisch bedrijf onafhanke
lijk zal blijven.
De kosten van een en ander worden,
met inbegrip van alle bijkomende werken,
geraamd op rond f 32000.
Aangezien noch bij B. en W., noch bij
de Commissie van Fabricage, noch ook
•bij den Commissaris der gemeente bij de
Leidsche Duinwater Maatschappij, tegen
inwilliging van het onderhavige verzoek
bezwaren bestaan, geven B. 'en W. den
Raad in overweging, het plan goed le
keuren.
Woningbouwvercen. „Ons Belang".
Bouw van 5 4 woningen aan
den Haagweg.
!B. en W. doen den Raad een voorstel,
strekkende om de Woningbouwvereen.
„Ons Belang" in de gelegenheid te stellen
24 beneden- en 24 bovenwoningen te
bouwen op een terrein aan den Haagweg,
waarvan de gemiddelde huurprijs f 5.46
zal bedragen.
B. en W. stellen n.l. den Raad voor:
I. aan de Woningbouwvereen. .„Ons
Belang" voor het sub II genoemde doel
to verkoopen een terrein ter oppervlakte
van 3072 M2., deel uitmakende van de
kadastrale perceelen der gemeente Lel
den, Sectie O, Nis 914, 916, 916 en 1103,
gelegen ten Zuiden van den Haagweg, te
gen den prijs van f 8.56 per M2;
II. hun College te machtigen aan te vra
gen en te aanvaarden uit 's Rijks kas een
voorschot groot f177.031,, of zooveel min
der als in verband met de kosten van het
door de te Leiden gevestigde woningbouw
vereen. „Ons Belang" uit te voeren, nader
omschreven bouwplan en den aankoop van
den daarvoor benoodigden grond, zal noodig
blijken, ten behoeve van do verstrekking
aan do vereeniging van een evengroot
voorschot,
een en ander tegen een overeenkomstig
art. 17 van het Woningbesluit ,te bepalen
rente en ^flossing in 75 gelijke annuïtei
ten, voor zooveel betreft een bedrag van
ten hoogste 142.031, bestemd voor den
aankoop van den grond en den straataan
log c.a., en in 50 gelijke annuïteiten, voor
zooveel betreft een bedrag van ten hoog
ste f 135.000, bestemd voor den woning
bouw;
en verder volgens de gebruikelijke
voorwaarden
De Schoolgeld-heffing.
Eenigoformcelewijzigin ge n.
Aangezien de door den Raad den 30en
Juli 1923 vastgestelde verordeningen tot
heffing en invordering van schoolgeld
voor lager-, uitgebreid lager- en buiten
gewoon lager onderwijs door de. Kroon
slechts tot 1 September a.s. zijn goedge
keurd, is bet noodig die verordeningen
opnieuw vast të stellen en ter goedkeuring
in te zenden. Hoewel B. en W. van mee
ning zijn, dat, nu dezo verordeningen nog
geen jaar hebben gegolden, er geen aan
leiding bestaat om verandering in het
schoolgoldtaricf te overwegen, kan toch
ook niet alleen worden volstaan met bet
opnieuw vaststellen van de tegenwoordige
verordeningen. Immers, do schoolgeldbe
palingen der Lager-onderwijswet 1920
zijn niet meer van toepassing op bet bui
tengewoon lager onderwijs; thans gel
den ten'deze de voorschriften der Ge
meentewet. Hieruit volgt o.m., dat de
schoolgeldkohieren voor dit1 onderwijs
niet door Burg. en Weth. executoir wor
den verklaard, maar zij door den Raad
worden vastgesteld. Om die reden ver
dient het h.i. aanbeveling het schoolgeld
voor het lager onderwijs niet langer bij
ééne verordening, maar bij twee (n.l. een
voor het lager- en uitgebreid lager onder
wijs en een voor het buitengewoon lager
onderwijs) te regelen.
Ontslag.
B. en W. stellen voor aan den heer
Prof. Dr. J. Huizinga op diens verzoek
eervol ontslag te verleenen uit zijne func-«
tio van lid der Commissie van Toezicht
op liet Middelbaar Onderwijs, onder dank
betuiging voor de door hem in die func
tie bewezen diensten.
Evenzoo stellen zij voor aan mej.
C. M. W. Bos op haar verzoek eervol ont
slag te verleenen uit haro betrekking
van onderwijzeres aan de Meisjesschool
voor U. L. O. aan de Bresstraat
Benoemingen.
ïn verband met de mededeeling in de
raadsvergadering van 14 Juli j.l. en on
der verwijzing naar do in do Leeskamer
ter inzage gelegde missives van het Col
lege vau Curatoren van het Gymnasium
en de Commissie van Toezicht op het
middelbaar onderwijs, bieden B. en W.
den Raad do volgende nicuwo aanbevelin
gen aan voor do benoeming lot amanuen
sis 1ste klasse bij het onderwijs in de na
tuur- en scheikunde en natuurlijke his
torie:
a. aan de Hoogere Burgerschool voor
Meisjes:
le. den heer Th. H. M. Pleij, amanu
ensis aan het R.-K. Lyceum voor meisjes
te 's-Gravenhage, wonende alhier;
2e. den lieer F. J. W. Mug ge, sinds 1
Maart 1924 lijdelijk werkzaam als ama
nuensis aan do H. B. S. voor Meisjes al
hier.
b. aan het Gymnasium:
le. den heer S. W. Van Leeuwen,
werkzaam aan het Natuurkundig labora-
orium der Rijksuniversiteit alhier;
2e. den heer Th. H. M. Pleij, amanuen^
sis aaq, het R.-K. Lyceum voor meisjes
te 's-Gravenhage, wonende alhier.
Verkoop van grond.
B. en W. geven den Raad in overwe
ging, een aanbod van de Directie der Ne-
derlandsche Spoorwegen aan te nemen ën
le besluiten, ten behoeve van de uitbrei
ding van het stations-emplacement alhier
van den spoorweg Amsterdam—Rotter
dam, aan de Nederlandohe Spoorwegen
te verkoopen eenige perceelen weg, water
en weiland aan den Stationsweg, den
Rijnsburgerweg, de Pesthuislaan en den -
1 Lagen Morschwcg alhier, voor do som
van f 7350; onder voorwaarde dat, voor
zooveel deze perceelen zijn openbare weg
en water, het recht van publieken weg op
'het verkochte zal worden gevestigd en dat
de gemeente het recht behoudt do in die
perceelen aanwezige buizen, leidingen en
anderszins te behouden en te onderhouden
en dat allo kosten op dezen verkoop val
lende, zoomede de schadeloosstelling ten
gevolge van dezen verkoop uit loopende
huren voortvloeiende, door de -koopster
zullen worden gedragen
Straatnamen.
Twee straten, welke in verband met de
bebouwing ter plaatse, tusscken den Hoo-
gon Morscliweg en den Rijn' (Galgewater)
worden aangelegd, dienen thans van na
men te worden voorzien. Aan den langs
het Galgewater loopenden weg, stellen B.
en W. voor, den naam van „Morsehkade"
te geven; voor de dwarsstraat tusschen
deze kade en den Iloogen Morscliweg
komt, in aansluiting op de andere in dit
stadsgedeelte reeds bestaande namen, ont
leend aan de geschiedenis van Zuid-Afri-
ka, de naam „Bathastraat" hun het meest
in aanmerking.
Ruiling grond.
De heer W. Carree verzoekt de
Raad ruiling van een aangegeven gedeelte
van liet toebchoorende perceel Hooge-
woerd No. 9, tegen de gedeelte van liet
aangrenzende perceel Hoogc-woerd No. 7,
waarvan de gemeente Lelden eigenares is.
Eerstgenoemd stukje grond, dat even
over de rooilijn van de Korevaarstraat
heenreikt, is groot pl.rn. A. vierk. M.; het
bij Hoogewoerd No. 7 bekoorende terrein-
tje, dat in het naburige erf, Hoogewoerd
9, inspringt, is groot pl.m. 1 vierk. M.
Aangezien laatstgenoemde grond, voor de
gemeente van weinig waarde is, bestaat
er legen do totstandkoming van de ge
vraagde ruiling noch bij B. en W., noch
bij de Commissie van Fabricage bezwaar.
In de tweede plaats vraagt de heer
Carree, hem èen ge.deelte van het perceel
Hoogewoerd No. 7 te willen verkoopen,
opdat hij daardoor oen uitgang van zijn
perceel Hoogewoerd 9 naar de Kore
vaarstraat kan verkrijgen.
Tegen inwilliging van dit verzoek nu
waren bij het gemeentebestuur verschil
lende bezwaren.
Tusschen de belanghebbenden en B. en
W. is nu overeenstemming verkregen over
een oplossing, waarbij de gemeente aan de
firma Molkenboer een stukje grond groot
pl.m. 2vierk. M. afstaat, onder voor
waarde, dat deze laatste zich verbindt
aan den eigenaar van perceel Hoogewoerd
No. 9 vrijen uitgang over dezen grond
naar do Korevaarstraat te geven en ge
noemd terreintje van die straat af te
scheiden door een muur met poort to ma
ken ten genoegen van B. en W. Dezo
muur en poort zullen architectonisch moe
ten aansluiten bij het door de firma Mol
kenboer langs de Korevaarstraat te bou
wen perceel, zoodat voor ontsiering van
het stadsbeeld geen vrees behoeft te be
staan.
Do koopprijs van het strookje grond
ware in dit bijzonder geval te stellen
op f 1.
Ë.ömeïsgsSe Berichten
Verdronken.
Gisterenmiddag hebben bij de herstel
lingswerken aan de Willemsbrug te Rot
terdam twee ongevallen plaats gevonden,
waarvan ef één met doodelijken afloop.
Te ongeveer éen uur kwam de 27-jarige
arbeider P. van R., uit de Slotboomstraat,
van het schaften terug om zijn werk te
hervatten. Toen hij een werktuig wilde
grijpen gleed hij op heb gladde ijzer uit,
verloor het evenwicht, en stortte, in do ri
vier, waarin een sterken stroom stond. Of
schoon er verschillende roeibooten zich in
de omgeving ophielden, slaagde men er
nie,t in den drenkeling, die in een oogwenk
ongeveer 50 Meter was medegesleept, te
edden. Hij verdween voor de oogen zijner
kameraden in de diepte. De rivierpolitie is
direct aan het dreggen gegaan, tot dusverre
zonder resultaat.
Een kwartier later overkwam een ander
werkman daar tor plaatse hetzelfde onge
val. Men slaagde er nu echter in, de man
te redden. Hij werd door do politie van
droge kleeren voorzien.
Te Rotterdam is gister verdronken een
vijfjarig kind van den schipper B. aan de
Steenplaat.
Gisteren is het 6-jarig zoontje van v.
W. al spelende in de Waal te Nijmegen ge
raakt en verdronken.
UIT DE RADIOWERELD.
Wat er vanavond te hooren is:
uur FL (Eiffel to ren) 2600 M. Concert
uur 2ZY (Manchester) 375 M. Zang.
uur 2LO (Londen) 365 M. Uitvoering
van Les Petits Reins van Mozart
uur Brussel 265 M. Nieuws, waarna
concert.
uur SFR (Radio Paris) 1780 M. Con
cert.
uur Berlijn 430 M. en 500 M. Concert
uur SFR (Radio Paris) 1780 M. Dans
muziek.
uur Berlijn 430 M. en 500 M. Dans
muziek.
Te Harlingen is aan don Noorderzee
dijk voorbij den Coöperatieven Vischhan-
del het lijk gevonden van een omstreeks
18-jarig meisje.
Te Nw. Dordrecht is het 2-jarig zoon
tje van J. Muskce in ee.n kuil met water
verdronken.
Ongelukken.
Naar 'het Binnengasthuis tq Amsterdam
is vervoerd een 57-jarige bootwerker, die
in een ruim van het s.s. „Zeelandia" ten
gevolge van het uit elkaar vallen van een
hijsch papier door gedeelten hiervan was
getroffen. De man is inmiddels overleden*
Bij de Maaswe.rken te Belfcld'(L.) is
een werkman bij storten van beton*. ge
troffen. De dood trad spoedig in.
Te Balkbrug (Dedemsvaart) is dc J0-
jarige B. de Y. wonende te Dordrecht van
heb balcon van heb hotel, waarin hij met
zijn ouders èn broertjes logeerde, gevallen.
Het knaapje is overleden.
Gisterenmorgen had de vier-jarige H.
J. van B., die me.t eenige vriendjes op de
Fijnjekade te 's-Gravenhage speelde, liet
ongeluk onder een stapel hout te geraken,
waardoor hij ernstig aan het hoofd werd
gewond. Door den G. G. D. we.rd dc jongen
naar het Gem. Ziekenhuis aan den Zuid-
wal vervoerd, waar hij kort daarna over
leed.
Dinsdagmorgen is op de gasfabriek to
Utrecht een ernstig ongeluk gebeurd. In
verband met den bouw op de terreinen
stagd aan het water een havenkraan, die
een grijper draagt, welke is opgehangen
aan twee snaren. Toen nu dit toestel bezig
was kolen uit een schip op den wal te
laden, braken plotseling, bij het ledig naat
beneden gaan van den grijper, de twee
snaren. Het zware gevaarte stortte naar
beneden, kwam op den.rand van het schip
terecht en kantelde vandaar het ruira in. In
het schip waren twee werklieden aan den,
arbeid, die niet tijdig het ongeluk zagen
aankomen. Eén van heb werd door den
vallenden grijper getroffen en gevaarlijk
aan heb hoofd verwond.
De hoestand van den getroffene is zor
gelijk. „U. D."
In de Pijperstraab te Rotterdam, heeft
W. V., wonende Wa-tergeusstraat, een kist
öp het hoofd gekregen, tengevolge waar
van hij een schedelbreuk bekwam en zijn
kaak op drie plaatsen brak. De man werd
naar -het ziekenhuis aan den Bergweg ver
eerd. Daar is hij aan de gevolgen over
leden.
Autobus in een sloot.
Dinsdagavond is de. Stichtsch-Geldersche
autobus, tengevolge van éen botsing met
een passeexende auto, nabij Terschuur in
de sloot gereden. Alle passagiers, een 10 k
12-tal, bekwamen min of meer verwondin
gen, terwijl de autobus zeer ernstig be
schadigd werd.
Naar wij vernemen, treft den. chauffeur
der bus geen schuld.
Goed afgeloopen.
Dinsdagavond, terwijl eenige kinderen
in de zandbulten bij Doetinchem aan heb
spelen waren, kwam een groote zandklomp f
in beweging, waardoor een vijfjarig jon- J
getje geheel bedolven werd. Een. vierjarig
kamraadje snelde direct naar de fabriek
van zijn vader, waarop men terstond met'
zes "man aan heb graven ging. De inmiddels
geroepen geneesheer slaagde er na veel j
moeite in. de bijna geweken levensgeesten
wee.r op te wekken.
Branden. j
Te Ehze is de boerderij van P. Ooster-
dijk afgebrand. Ook kwamen een zeug en
8 biggen in de vlammen om. Verzekering
dekt de schade.
Te de Pol (Steenwijkerwold), is de wo
ning van P. Raggers door brand vernield.
Er kon niets worden gered. Slechts gedeel
telijk wordt de schade door verzekering
gedekt.
Door onbekende oorzaak ontstond gis
teravond brand in een boerenhuis, bewoond'
door Brouwer en Fisia en staande aan dert
DE M!SSA PAPAE MARCELLI.
n.
Een uitvoerige uiteenzetting, hoe de
èfissa Papae Marcelli gebouwd is, Zou u
fciet interesseeren. Ge moét ze hooren en,
.nu zo toch eenmaal in studie is, mogen
toe hopen, dat de uitvoering er van niet tot
éénmaal' blijve beperkt. Het zou jammer
«fijn van de velo uren van studie er aan
5ewijd, jammer voor den muzikalen zin,
jammer voor de Godsvrucht der geloovigen
hls het hij ééne uitvoering bleef.
Men lette in de eerste plaats, op het spel
3cr melodische 'lijnen, waarbij men in 't
geheel niet opmerkt dat een orgelpartij af
wezig is. De a cappe-lla-sti.il wan Pa-
üestrina is in zichzelf volmaakt. Men heeft
hr later, om practischo redenen soms een
•orgelpartij onder geschreven, maar bij een
bede vocale (uitvoering doet deze meer
:waad dan goed.
Do menschelijke stem is 't allerschoonste
fcuziekinslriiment: onmiddellijk big het
nart, onmiddellijk in staat door 'de gering
de vibralio de aandoeningen van dat hart
«o vertolken. Geen instrument kan dit zóó
Volmaakt. Soms knnnon instrumenten do
flowogonheid van het hart cloor de stem
Iers terken, nader illustreer en.
1 Palestrina was de grootste kenner der
Memmoge! jjldi eden en -quali teilen. Hij
iwist hoe hij de stem en de stemmen be
handelen meest, om daarmee de volko-
menste uitdrukking te verkrijgen van
-smeeken, jubelen, belijde'j, vertrouwen.
'Een kunstwerk, dat in zich zelf volmaakt
•is, kan men niet verbeterc-n door er iets
anders aan toe te veegen. Een orgelipartij
hindert bij do Missa Papae Marcelli wan
neer deze goed wordt uitgevoerd even goed
als gezang 'zou hinderen bij een orgelfuga
wan Bach. - i
De mis vangt aa.n met een statigen roep
'Kyrie door ide eerste tenoren ingezet op
'C, onmiddellijk door de sopranen een oc
taaf booger overgenomen.
Achtereenvolgens vai'len ook de 1ste bas
sen en alten in en weldra ritten we mid
den in het zil'verdradig weefsel der melo
dieën. En nu is dit het eigenaardige: men
moet om cz'oo te zeggen' horizontaal 'luiste
ren, niet verticaal. Men moet niet in do
eerste plaats luisteren naar de accoorden,
naar de harmonieën. Samenklank is er
'altijd en altijd even puur.
Men moot letten op de inzetten, do lei
dende stemmen volgen; luisteren; hoe tel
kens de motieven overgenomen worden en
voortdurend wisselen. Men moet beluiste
ren, hoe van alle zijden de stemmen ko
men met hun roep Kyrie, hoe ieder op
eigen wijze het eleison smeekt.
Niet zesstemmig, Iwintigstemmig lijkt
•het Weefsel. Op de meest volmaakte wijze
suggereert Paleslrina ons, hoe de geheele
meusc-hheid op de knieën ligt en zijn Ky
rie, Ghriste eleison smeekt.
In ietwat: vlugger tempo breekt het Glo
ria los als een .grandiose jubel. Hier in
•treft ons een enkele maal het -gelijk inzet
ten van 't zesstemmig koor in breede har
monieën, b.v. bij Gratias agimus en Do-
mine Fili. Men lette op de wi'j'ze waarop
•Palestrina het Jesu Ghriste laat zingen,
telkens tweemaal en hoe hij ons dwingt bij
de majesteit van Christus in deemoedigen
eerbied het 'hoofd te buigen. Een overwel
digend amen sluit dit gedeelte af.
Het Credo, bij vele componisten van
vroeger en later tijd een struikelblok, werd
bij Palestrina een massieve eenheid, een
rotsvaste 'belijdenis van geloof. De gedach
ten-inhoud van den tekst is hier op de
meest volmaakte wijze muzikaal tot uiting
gekomen. i
1 Al de verschillende onder deelen van ons
Credo 'hebben bun aparte kleur, maar het
•geheel is een indrukwekkende eymphonie.
Ik denk alleen maar aan 'het zachte ge-=
nitum non factum on daar fortissimo
het breed uitgemeten per quem omnia
•facta sunt. Men lette op do fraaie welving
van descendit de coelis.Hier wordt de com
ponist een point d'jrgue. En dan volgt het
hemel'sch - sohoone Et incarnatus est. De
laatste maal hoorde ik ke't geheele Credo
van Cuypers koor Schola Cantorum in de
groote Willebrord buiten de Vest te Am
sterdam. De kerk was vergaderzaal; hét
Allerheiligste was verwijderd. Herhaalde
lijk daverden de gewelVen van een storm
van toejuichingen, hetzij voor den kardi
naal-legaat, hetzij voor een spreker. Gees't-
drift bézielde den stamp vollen tempel.
Toen zong Cuypers koor heit Credo." Hét
Was doodstil en zóo machtig geraakte de
menigte onder den indruk, dat alles bid
dend op de knieën zonk bi'j Et incarnatus
esL Als of het nu geen vergadering meer
was, maar het H. Misoffer werd opgedra
gen. Een huivering van eerbied gaat
door ons heen bij deze passage; hier wordt
'het groote mysterie van Golds menschwor-
Üing bezongen zee subliem als dat men-
'SchéEjkerwigze mogelijk is.
„Crucifixus" zingen vervolgens na een
kleine rust vier van de zes stemmen en in
een aandoenlijk klankeribeeld wordt het
kruis opgericht en we zien voor oris den
lijdenden Verlosser. Stuk voor stuk krij
gen wo verder die groote myysteries van
'ons geloof voor ons, en we Woelen boe alles
■onverbrekelijk samenhangt.
1 Ten sftotto komt aanbruiseri de jubel van
•Et vitam venturi saeculi, besloten met een
fortissimo zich ontwikkelend Amen, een
majestueuze pracht van aandrommemLe
klanken eindigend als een massief orgel-'
•dreunen. 1
Het Sanctus met zijn voortdurende figu
raties, zijn ieder oogenblik wisselende
tempi is in den beginne weer lieflijk a's
'een engelenzang en 'zet dan weer machtig
uit om Gods Glorie te prijzen.
1 Hemelsch rein is hot Bcnediclus, alleeni
'door d bovenstemmen gezongen. 1
Juist door het zwijgen van de baspartij
én het zweven in meditatieve schouwing
krijgt het Benedictus dat verheven mijme
rend karakter. Hier is Palestrina boven de'
aarde, bier verwijlt zijn ziel in hemel scha',
Vegionen. Wie dit eenmaal goed gehoord
'heeft, vergeet het nooit weer. i
Het Agnus Dei dat de compositie besluit
'is in op'zet gelijk aan 'hét Kyrie, maar ini
'de slotuit'.vorking ariders.
1 Ja de vreugde van het Hosanna smeeken
'we van het Lam Gods den VTede af.
En nu hopen we van ganscher harte dat
de uitvoering van 'deze beroemde nua hier
te Leiden in alle' opzichten slagen moge,
zoowel om het feest van onzen Hoogeer-,
waarden Deken als om de verdieping van
ons godsdienstig leven. h J. 11
I
