15e Jaargang. DONDERDAG 31 JULI 1924 No. 4209 peABONNEMENTSPRIJSbedrasgt bi] vooruitbetaling Voor Leiden Ï9 cent per week 12.50 per kwartaal, pij onze Agenten 20 cent per week f2.60 per kwartaal franco per post f 2.95 per kwartaal Pet Geïllustreerd Zondagsblad is voor de Abonnfö ver krijgbaar tegen betaling van 50 ct. per kwartaal bij voor uitbetaling. Afzonderlijke nummers 5 d, met Geïllustreerd Zondagsblad 9 ct Dit blad verschijnt eiken dag uitgezonderd Zon- en Feestdagen I. Bureaux: RAPENBURG No. 10 - LEIDEN TKL. INT. ADMINISTRATIE 935 REDACTIE 15 GIRONUMMER 103003 POSTBUS No. II OE ADVERTENTIEPRIJS BEDRAAGT! Gewon# adverlentlSn 30 oent per rage* Voor Ingezonden Mededeelingen wordt bet s dubbele van bet tarief berekend. s Kleine adveirSenSéëi^ van ten hoogste 80 woorden, waarin betrekkingen worden aangeboden of gevraagd, huur en ver* huur, koop en verkoop 10.50. Dit nummer bestaat uit twee bieden* •t* Herdenking Mobilisatie. Heden is het tien jaar geleden, dat de officieele proclamaties allerwege de tijding brachten, dat Nederland zijn leger mobili seerde. Klokgelui van alle Nederlandsohe torens ondersteunde op dien gedenkwaardigen middag 't alarmeerend bericht der alge- meene mobilisatie, dat voor velen een on heilspellende tijding was. Immers, den volgenden ochtend, ZateT- dag 1 Augustus, verlieten tienduizenden soldaten hun haardsteden, om zich te scharen onder hun regimentsvaandel in het veldleger of om hun plaatsen in te ne men op de forten en andere versterkingen, dan wel om de grens- of kustwacht te be trekken, in één woord, om hun taak te aanvaarden tot handhaving van de neu traliteit des rijks, desnoods ter Verdedi ging van het vaderland. Er is gevormd een Nationaal Comité Herdenking Mobilisatie 1914, dat morgen een bijeenkomst te 's-Gravenhage heeft ge- Ook in verschillende steden en dorpen worden samenkomsten gehouden heden avond b.v. te Leiden in de Stadsgehoorzaal waar spreken prof. Blok en ds. Thomas. Wat het doel van deze herdenking is? In een manifest, dat het Nationaal Co mité verspreid heeft, lezen we o.m.: Morgen, 31 Juli, zal het 10 jaar ge leden zijn, dat het „te wapen" weer klonk. Met klokgelui zal u dat in her innering worden gebracht. Verzamelt u dan oud-gemobiliseerden om, de dagen van weleer in het geheugen te rugroepende, te denken aan den steun, dien gij elkander gaaft, toen gij waart ver van huis, ver van hen die u lief waren. En laat overmorgen te 's-Gra venhage op den landdag geheel Ne derland vertegenwoordigd zijn, om te getuigen van de saamhoorigheid van heel het Nederlandsche Volk, evenals dat op den eersten mobilisatiedag in 1914 zoo schoon tot uiting kwam, zoo krachtig tot heel de wereld sprak. Landgenooten. Indien gij terug denkt aan die dagen van 1914, laat dan uw hart warm voelen voor de oud-gemobiliseerden, die nog lijden. Geef hun uw sympathie en uw dank. En geef, in ruime mate, wat strekken kan om het lijden te Verzachten, den nood te lenigen Van hen, die, vóór 10 jaar, pal stonden voor Neêrlands vrijheid en voor Neêrlands zelfstan digheid. Het doel, in de eerste alinea aangege ven, is op zich niet onsympathiek 1 en syni pathieker nog is de bedoeling, uitgedrukt in de tweede alinea: verzachting van het lijden der oud-gemobiliseerden, die daar van nóg ondervinden de droeve gevolgen. Wij vrcezen echter, dat practisch van de verwezenlijking van het laatst genoemde door middel van herdenkings-feesten niet zoo héél veel terecht zal komen! En wat de herdenking van de in 1914 gebleken saamhoorigheid betreft; 't hangt *er veel van af, hoe men die herdenkt en welke conclusies men daaruit trekt, of er al dan niet -daaruit eenig nut is te verwachten. Wij schreven hierboven: herdenkings- feesten. En o.i. is uit deze geheele her denking het karakter „feest" niet genoeg van den beginne, af aan geweerd. En dat had moeten geschieden Een droef gebeuren toch, èn op zich zelf èn om den nasleep van zedelijke en stoffelijke ellende, kan allerminst het object vonnen voor een een gedachtenisviering die ook maar «enigermate fees tel jk is. En omdat dit niet geschied is, en de eigenlijke be doeling van de gedachtenisviering niet genoeg omlijnd is in de p r a c t i s ch e be^- teekenis, daarom voelen de menscken niet warm voor deze herdenking.' Wat heel verklaarbaar is. HUSTEKÜLAMD De Londensche conferentie. Frankrijks compromisvoorstel. De militaire ontruiming va den Roer. De Fransche experts hebben gister d9n tekst opgesteld van het ontwerp-probocol dat aan de eerste commissie zal worden voorgelegd. Het karakteristieke van het Fransche Voorstel is, dat in de volgende gevallen tot Arbitrage zal worden overgegaan: lo. Wlanneer de gedelegeerden der G. fT' H. er niet in slagen tot een accioord to komen over de constateering yan een in fcebreke blijven van Duitschland. 2o. "Wanneer de Duitsche industrieeïen hun contract inzake dé leveringen in Stotura niet nakomen. Conflicten van dezen aard moeten in eerste instantie tot 1930 door de C. v. H. behandeld worden en later door de trans- fercommissié, welke de leveringen zal financieren. 3o. Bij hooger beroep van alle beslissin gen der C. v. H. en de transfercommissie, waarhij de Duitsche betalingen in baar op rekening der schadeloosstelling beperkt worden. De Fransche en Belgische militaire ex- iperbs, ingenieurs en diplomaten, bijge staan door de ftaliaansche vertegenwoor digers hebben eveneens, onder leiding van Seyd'oux een schema in zake de militaire ontruiming van het Roergebied opgesteld, hetwelk vervat is in denzelfden geest wat do methodes betreft als het plan der eco nomische ontruiming, hetwelk reeds door do conferentie werd aanvaard.. Het schema stelt de terugtrekking dor Fransche troepen uit Rijnland en West- falen afhankelijk van de male van „com mercialiseering" der Duitsche schulden: met andere woorden, de militaire ontrui ming van het Roergebied zal plaats heb ben in successievelijke étappes naar go- lang van de plaatsing der spoorwegobliga ties van 11 milliard goudmark en der in dustrieel© obligaties van 5 milliard g'uod- mark. Herriot staat er op, ondubbelzinnig en nadrukkelijk aan to toonen en te bewij zen, dat Frankrijk geen enkele hijgedachte heeft aan annexatie, doch hij wenscht eveneens dat Duitschland binnen een zeke ren tijd het onweerlegbare bewijs levert van zijn goeden wil tot uitvoering van het Dawes-rapport. Ter voldoening aan al dezo overwegin gen zou de plaatsing der leening van 800 millioen goudmark, het sein geven tot een rectificatie onzer bezettingszone. .De Fransch-Belgische ontruiming zou kunnen geschieden in drie successievelijke etappes correspondeerende met de plaatsing van driemaal telkens milliard aan Duitsche obligaties. Indien dit resultaat eenmaal bereikt was," zou de terugtrekking van do Fransch-Belgische troepen voltooid zijn, want men acht het waarschijnlijk, dat Duitschland, om niet zijn crediet in de wereld te zien vernietigd, dan zal voort gaan met zijn verplichtingen na te komen. Indien het onmogelijk blijkt voor de wereld geldmarkt do Duitsche obligaties zoo snel op te nemen,, zou toch de ontrui ming tegen Augustus 1926 kunnen ge schieden, op voorwaarde dat Duitschland aan do betreffende voorwaarden van het plan-Dawes hoeft voldaa.n Volgens do Fransch-Belgischo meening zou voorts de Britscbe bezetting van de Keulsche zone ook na 10 Januari 1925 moeten worden voortgezet, al zij het dan ook met een verminderd effectief, tot het oogenblik der algeheel© ontruiming van het Roergebied door de Fransche en Bel- gitroepen. Duitschland. De demonstraties te Beieren Eon werk van hoogerhand De Beiersche minister van Binnenland- sche Zaken hoeft in een persbijeenkomst medegedeeld, dat naar de meening der Beiersche regeering in den laatsten tijd tijd veel te veel luidruchtige herdenkingen enz. gehouden worden en dat zij dan ook van plan is, voortaan allo plechtigheden van dien aard in de' open lucht en op tochten, demonstraties enz. to verbieden voor zoover deze niet het algemeen be lang van volk en staat dienen. Dit betroft ook de door de rijksregeering ingestelde herdenking van in den oorlog gevallenen op 3 Augustus en de herdenking van de rijks grondwet op 10 Augustus. Zij die daartoe lust gevoelen -kunnen do herderin king binnenshuis vieren. Dit verbod geldt echter niet voor gjun- nastiek- of andere sportieve demonstraties Do staat Beieren zal ook geen grond- wetsherdenking houden. Do Staatsregee- ring zeido de minister respecteert de grondwet en zal haar voor zoover noo- dig beschermen, maar haar met vreugde begroeten doet zij niet. Duitsche schepen in Fransche havens Het verbod opgeheven Sedert het einde va.n den oorlog tot op heden was het Duitsche schepen verboden Fransche havens aan te doen. Alleen voor het stoomschip „Cap Polonio" van de Hamburg Siidamerikanische Dampschif- fahrtsgesellschaft werd een uitzondering gemaakt. Dit stoomschip kon een tijdlang Cherbourg aanloopen. Volgens de „Vossi- sc£o Zeitung" heeft de Frangche regee ring thans besloten dit algemeen verbod op te heffen. Binnenkort zal er een ver ordening verschijnen, volgens welke vanaf 1 September Duitsche schepen alle Fran sche havens, ook die in de Fransche kolo niën, zullen kunnen aandoen. Algemeens staking in Opper-Siiezië Sedert gistermorgen zes uur is er bij alle Opper-Silezisohe ijzer- en kolenmij nen een staking uitgebroken, met uitzon dering van eenige kleine bedrijven. De strijd gaat niet zoozeer tegen de verlen ging van den arbeids tij d,# waarbij de ar beiders in de metaalindustrie zich reeds hadden neergelegd, maar tegen de beta?- ling voor dien verlengden arbeidstijd, die niet hooger is dan het loon, dat voor den vroegeren achturendag werd uitbetaald. Do arbeiders verzekeren, dat zij door deze regeling niet eens aan het bestaans minimum toekomen. Frankrijk. De amnestie. Heftige "toon eëlen in den Senaat, Gistermiddag is het in den Senaat tot heftige tooneelen gekomen. Bij de discussies verzocht het Senaats lid Tissier, het wetsvoorstel in zako de amnestie' onmiddellijk in behandeling te nemen. Sena-tor De "Monzi ondersteund© dit voorstel. Hij werd op heftige wijze door senator De la Haye in de rede geval len, die uitriep: „Gij draagt liefde voor Duitschland in het hartl" Do linkerzijde protesteerde heftig, de uiterste linkerzijde nog heftiger. De Voorzitter kwam evenwel niet tusschen heide en vergenoegde er zich mede, met de bel te zwaaien. Het grootste gedeelte van de leden der linkerzijde liet daarop do lessenaars klapperen en do senatoren De Jouvenel, Millan en Valette uitten hun verontwaardiging. Men riep den voorzitter" toe: „Aftreden!" Eindelijk nam de voorzitter zijn hoed op, aarzelde.... legde den hoed weder op de plaats terug, nam daarna een besluit en zette zijn hoofddeksel op. Daarmede werd de zitting opgeheven. Zulk een heftig incident heeft in den Senaat in geen 25 jaar plaats gehad. Zondagsrede van Poincaré. Poincaré geeft het niet op! Zondag heeft hij wederom het woord gevoerd bij het overhandigen van -eb»:, -aandel aan oud strijders te Fresnes-en-WoëYre (Maas- dep.) Hij.zeide o.a.: „Met een helse h uit houdingsvermogen heeft Duitschland niet opgehouden do openbare meening der wereld op een dwaalspoor te brengen en op hen, die do taak hebben den vrede to redden, do gruwelijke verantwoordelijk heid te werpen, welke het zelf en Oosten rijk vrijwillig op zich hebben genomen. Indien het juist is, dat er in bepaalde kringen een wind van defaitisme waait; indien het waar is dat er hier en daar lie den zijn, die ten onrechte de apologie van het verzet en de desertie verkondigen, dan zijn de oud-strijders er om de eer voor zich op te eischen Frankrijk te heb ben gered, en om het nationaal gevoel hoog te houden. Neen, gij zult nimmer gedoogen dat' de ontmo-edigings-manoeuvres, waar aan Frankrijk in de somberste uren der vijandelijkheden bijna ten onder was ge gaan, zich heden zullen herhalen om onze overwinning te niet te doen. Ge zult voor ons land het recht opeischen om na zóó veel lijden de luttele schadeloosstelling te behouden, welke de heldenmoed zijner zonen het heeft verschaft. Ge zult er op staan dat Duitschland het kwaad herstelt, hetwelk het heeft aangericht en dat het in do onmogelijkheid wordt gesteld in de toe komst zijn aanslagen op den vrede te her halen Engeland. De lerscha grenskwestie. Herziening van het Engelse h-I ersch verdrag. Gemeld wordt, dat de in besloten zitting bijeenkomende juristencommissie, waarin de Iersche grenskwestie werd besproken, heeft beslist, dat een nieuwe wetgeving voor verbetering van het EngelschIersch verdrag het eenige middel vormt tot oplos- siifg der kwestie. Verwacht wordt, dat de regeering de volgende week het wetsont werp indient en zal beproeven, het voor de vacantie te doen aannemen. Hongarije, Bomaanslag op een synagoge. Do Neue Freie Presse verneemt uit Boe dapest, dat do bomaanslag op een syna goge bij Arad, te wijten is aan de anti semieten. "Waarschijnlijk hebben dezen gebruik ger fnaakt van een helsche machine. Er zijn geen döoden. Roemenië. De politieke onrust. Hét land in staat van beleg. Volgens berichten uit Boekarest is in Roemenië de staat van beleg afgekondigd. De Roemeensche regeering beweert n.l. documenten te bezitten, volgens welke ge neraal AVerescu, tot wiens partij verschei- de oud-ministers beboeren, plannen beeft voorbereid, om het kabinet-Bratianu ten val te brengen en zichzelf tot dictator te doen uitroepen. In de straten van Boekarest snrveilloe- ren patrouilles. Samenscholingen en verga deringen zijn verboden. i Rusland. Erkenning door Mexico. De MexicaansChe minister van buiten- landsche zaken maakt bekend, dat Mexico de Russische Sovjetregeering erkend heeft Amerika. De opstand in Brazilië. Het einde der beweging? Telegrammen uit Buenos Ayres melden, dat de rebellen in twee gedeelten uit Sao Paulo zijn gevlucht. Zij worden nu ver volgd. De rebellen begonnen zich reeds terug te trekken uit de stad, toen de groote aan val der -regeeringstroepen begon. Er wer den veel gevangenen gemaakt. Generaal Lopez, leider der rebellen, en andere aan voerders ontsnapten. Majoor Costa heeft zelfmoord gepleegd, toen bleek, dat hij niet meer ko-n ontkomen. De gouverneur is in Sao Paulo terug gekeerd. Verwacht wordt, dat de banken en handelshuizen hun kantoren op 1 Aug. weer zullen openen. De revolutie heeft on geveer 3000 slachtoffers geëischt, onder wie ongeveer duizend burgers. BINH.7.HL MIS HET PERSBUREAU VAN HET CONGRES. Het persbureau van het congres, door het Comité voor Pers en Propaganda in het fraaie zeventiendeeeuwsche gebouwtje van hét voormalige korenmotersgilde aan den N.Z. Voorburgwal (N. Z. Kolk) inge richt, is in de afgeloopen congresdagen een centrum van intensieven arbeid ge weest voor de pers uit alle streken der wereld. Verleden week gaven wij een lijstje van tusschen de veertig en vijftig buitenlandsche couranten, die gemeld had den een vertegenwoordiger te zullen zen den. Wij herinneren--ons*1'niet,-dat er ooit zelfs niet bij de inhuldigingsfeesten en allerminst bij de jubileumfeesten verleden jaar zóóveel vreemde journalisten en publicisten bijeen zijn geweest in ons land. En niet alleen van katholieke couranten. Het persbureau stond trouwens voor iederen journalist van elke gezindte en nationaliteit open,die zich behoorlijk legitimeercn kon. Behalve de verleden week genoemde bladen kwamen onver wacht nog enkele vertegenwoordiegrs van een Chineesch orgaan, uit Tientsin, van een nog niet vermeld Hongaarsch en Poolsch orgaan enz. enz. De meeste bla den van eenige beteekenis in ens eigen land hadden vertegenwoordigers gezon den. Eigenaardig is wel, dat geen der open- liare lichamen, persvereenigingen of ge meenten, die wel b.v. een kleine groep Finsche journalisten door ons land leidon en ontvangen, het profijt te trekken van de zeldzame aanwezigheid van zoovele bui tenlandsche persmensen o Tb'v.sschen is het Perscomité hun met tl los van dienst geweest. Reeds een week te voren noodigde het de in' ons' land reeds aanwezige pers vertegenwoordigers uit en voerde hen door de stad. Aan den vooravond van het Congres heiegde het comité een réunie, waar de verbroedering van de schrijvers uit de voor kort nog met elkaar strijd voe rende landen geheel in den geest van het Congres lag. De binnen en buitenlandsche journalis ten vonden heel den dag tot na midder nacht in 't persbureau eensdeels een rus tige oud-Hollandsche werkzaam, met oude schilderijen uit den kunstshandel Douwes en meubelen en tapijten uit ,,'t Woon- huys aangekleed, anderdeels een geoutil leerd inlichtingsbureau, waar de heer J. W. Helmer als perscommissaris met een staf mdewerkgters- en medewerkers den scepter zwaaide, waar do kaarten gereed lagen, waar de schrijfmachines tikten en de cyclostyle draaide, om do communi que's in vele talen te vermenigvuldigen, waar de telefonen ratelden en alle moge lijke faciliteiten den lieden van de pers werden verstrekt van 's morgens vroeg tot 's avonds laat. Het werk, daar verric1 t voor allen, is door de confraters zeer op prijs gesteld. Alvorens de stad te verlaten kwamen bin nen- en buitenlandsche 'publicisten hun dank voor alles betuigen en als een aar dige attentie van enkele buitenlandsche schrijvers vermelden we een stoffelijk be wijs in den vorm van een ets, den voor zitter van het Comité overhandigd. De directie, hoofdredactie en redactie van „De Maasbode" heeft eveneens den heer Van den Brooke als bewijs barer waardeering een gouden potlood aangebo den, vergezeld van een zeer vleiend dank schrijven van den directeur, den heer H. Kuypers, namens allen. De AmMenaren-salarissen. Geen overleg meer? De „Rbsd." verneemt, dat de' onderhan delingen tusschen de Regeering en de cen- HET VOORNAAMSTE NflEUWS, BUITENLAND. Het Fransche compromisvoorstel op do Londensche conferentie. Heftige tooneelen in den Franschen Se naat. In Roemenië is de staat van beleg af gekondigd. BINNENLAND. Na het Eucharistisch Congres: Ds pers en het Congres De Gereformeerden en het Congres (2e blad) De Volkseenheid en het Congres. (2e. blad). De ambtenaarssalarissen De onder handelingen tusschen regeering en organi saties zouden zijn afgebroken,. Vandaag en morgen wordt herdacht dat Nederland. 10 jaar geleden mobiliseerde. trale commissie voor georganiseerd over leg, omtrent de salarissen der rijksamb tenaren, thans geheel zijn afgebroken. De Regeering zal nu, zonder eenig advies, de nieuwe salarisregeling voor de ambtenaren vaststellen, welke regeling, zopals men weet, 1 Jan, 1925 zal ingaan. Dit conflict betreft intussehèn niet 'do salarisregeling van de rijkswerklieden. Spoorwegpersoneel. De besturen van „St. Raphaöl" en dep Pret. Ghr. Bond van Spoor- en Tramweg personeel zijn Woensdag 30 Juli bij den Minister van Financiën op audiëntie ge weest om te spreken over de nieuwe pen sioenregeling voor het spoorwegpersoneel. De Minister deelde mede, dat de ver traging inzake de indiening van de nieuwe regeling uitsluitend, is toe te schrijven aan het feit, dat eene herziening van de pen sioenregeling voor de Burgerlijke Ambte naren in bewerking is. Het ontwerp van wet daarvoor is reeds van den Raad van State terug ontvangen en zak na overweging van het advies van dien Raad. aan de Slaten-Generaal worden aangeboden.' Daarna, kan het ontwerp voor het spoor wegpersoneel spoedig volgen, zoodat ver wacht mag worden, dat dit ontwerp de Tweede Kamer in de najaarszitting zal be reiken. Door deze bespreking heeft de deputatie den stelligen indruk gekregen, dat de Mi nister eene spoedige tot sfandkoming der nieuwe regeling zal bevorderen, en welwil lend zal staan tegenover eventueel voor het spoorwegpersoneel te billijken afwijkingen van de regeling voor de Burgerlijke Amb tenaren. Zal de gang van zaken zijn zooals dezo hij de bespreking met den Minister go- dacht is, 'dan kan binnen enkele weken, het overleg over de ?e wijzigde regeling tusschen Directie en organisaties een aan vang nemen. Het thans in dienst zijnde gehuwde vrouwelijk personeel- der Spoorwegen, dat geen kostwinner is, zal in den loop dez'-r week de dienst worden opgezegd, zoodat de dienstbetrekking 31 Aug. zal eindigen Winterdiensl Spoorwegen. Do winterdiensT op de Nederlandsche Spoorwegen zal 5 October in werking tre den. De wijziging der Bolerwet. Onlangs hebben wij gemeld, dat de Alge meen© Nederlandsche Zuivelbond aan do regeering had verzocht, bij de onderhon den zijnde wijziging der Boterwot ook do bepalingen op te nemen, dat in winkels, waar natuurboter verkocht wordt, geen margarine verkocht mag worden en omge keerd, en dat margarine alleen verkocht mag worden in verpakking van den fabri kant. Wij vernemen thans, dat de regeering, in verhand met ernstige bezwaren van an dere zijde aangevoerd, besloten heeft aan dit verzoek geen gevolg te geven. „Hbld." De rijwrelplaatjes. Hodon is het de laatste dag, dat men zonder plaatje kan rijden. Aan bet post kantoor loopt het storm. Van de verschil lende wijzen van bevestiging, die wij daar te zien kregen, zouden ons de koperen huisjes het beste bevallen. Hoe het echter met den namaak van de plaatjes zal gaan? Een fiets! andelaar heeft oen aanbod go kregen van drie rijksdaalders de honderd. De-monsters waren in niets te onderschei den van de echte plaatsjes. In een plaats in Drente werd een poli tieman, die er wel wat tegen opzag voor do enkele dagen da't hij in burger was f3 te betalen voor een plaatje, het vriendelijk aanbod gedaan van huur a 10 cents 1 por dag.

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidsche Courant | 1924 | | pagina 1