15e Jaargang.
DINSDAG 8 JOL! 1924
No. 4504
Bureaux: RAPENBURG No. 10 - LEIDEN
spoirr
CJeABONNEMENTSPRMSbedrsagt bf] vooruitbetaling
Voor Leiden 19 cent per week f2.59 per kwartaal
Bij onze Agenten 20 cent per week f2.60 per kwartaal
franco per post f 2.85 per kwartaaL
Pet Geïllustreerd Zondagsblad is voor de Abonné's ver
krijgbaar tegen betaling van 50 et per kwartaal bij voor-
uitbetaling. Afzonderlijke nummers 5 ct, met Geïllustreerd
Zondagsblad 9 ct.
Dit blad verschijnt eiken dag uitgezonderd Zon- en Feestdagen
TEL. INT. ADMINISTRATIE 935 REDACTIE 15
GIRONUMMER 103003 POSTBUS No. II
git nummer bestaat uit tere*
bladen.
BUITENLAND
De Herstelkwestie.
MAC DONALD HEDEN NAAR PARIJS.
Het misverstand.
^et onderhoud op The Chequers
De Engelsche premier Mac Donald heeft
gister in het Lagerhuis gezegd, dat hij
voornemens was, heden op voorstel van
Herriot naar Parijs te vertrekken om
daar besprekingen te voeren over de aan
slaande Londensche conferentie. Woens
dagavond zal hij weer uit Parijs vertrek
ken. Bij de debatten over de buitenland-
sclie politiek verklaarde de premier in ver
band hiermede nog het volgende:
Tegen het einde van de vorige week
ontstond er over de onderhavige kwestie
een ware storm, die het noodig maakt,
dat het Lagerhuis niet in twijfel wordt
gelaten omtrent den waren toestand. Voor
Boover het in mijn macht ligt, zal ik niet
toestaan, dat de een of andere kwaad-
stichter aan deze zijde van het Kanaal of
aan de overzijde moeite doet onze pogin
gen om overeenstemming te bereiken tus-
schen Engeland en Frankrijk te verijde
len.
Wat er op The Chequers is besproken,
laat zich voldoende begrijpen. Wij hadden
tot overeenstemming te komen over kwes
ties, die verband houden met de practi-
sche toepassing der experts-rapporten.
Ook werden wij het eens over de wijze,
waarop aan onze overeenstemming vorm
ïou worden gegeven en wij besloten op
16 Juli een conferentie bijeen te roepen
voor oplossing van de waagstukken. Bij
ons voorloopig onderzoek werd het sche
ma van de agenda opgesteld. Bij de be
oordeeling der verschillende kwesties kwa
men wij overeen hoe zij behandeld moes
ten- worden en onze overeenstemming was
zoo volledig, dat deze kwesties louter tot
departementale aangelegenheden werden.
Nu wordt de Engelsche regeering eT
door verschillende bladen van beschuldigd
een complot te hebben gesmeed om de Com
missie van Herstel op zijde te schuiven en
wijzigingen in het vredesverdrag aan te
willen brengen.
„Ik verklaar nadrukkelijk" 1 zeide de
premier „dat die beschuldigingen van
allen grond zijn ontbloot. Er is over het
rerdrag van Versailles niet gesproken.
Voor het oogenhlik hebben wij alleen de
experts-rapporten behandeld. Ik ben zeer
verlangend om, als wij het daarover eens
kunnen worden, deze overeenstemming
aan te vullen met een andere overeen
komst en wel een overeenkomst, welke de
kwestie zal betreffen dat, wanneer Duitsch
land na aanvaarding der experts-rappor
ten moedwillig in gebreke zou blijven, de
geallieerden schouder aan schouder zul
len slaan om Duitschland "tot de nakoming
Yan zijn verplichtingen te noodzaken".
De Londensche conferentie.
De middelaarsrol van België.
Volgens inlichtingen nit betrouwbare
Belgische bron,-is er geen sprake van wij-
ïiging van den datum voor de Londensche
conferentie. De datum blijft bepaald op 16
Juli a s.
De Belgische regeering is van mooning,
dat een vertraging van de conferentie zeer
te betreuren zou zijn. Zij zal alles doen,
wat in haar vermogen ligt, opdat ëen over
eenstemming worde bereikt langs - diplo-
matieken weg vóór den 16den Juli. Zij zal
formules voorstellen, welke tot overeen
stemming kunnen leiden ten aanzien van
de rol, welke in de toekomst zal worden
gespeeld door de Commissie van Herstel.
België is van meening, dat men geen dag
moet verliezen om te komen tot de ten uit-
ïoer legging van het plan der experts.
Duitschland.
Engelsch-Duitsch vliDgtuigenccnfÜct.
Duitsche pressie-poging tot
verdragsherziening.
Sinds j.l. Dinsdag zijn geen van de
groole vliegmachines, die den dienst tus
schen Engeland en Duitschland onderhou
den, meer uit Croydon vertrokken, tenge
volge van het nieuwe Duitsche voor
schrift, krachtens hetwelk buitenlandsche
vliegtuigen boven Duitschland aan dezelf
de voorwaarden onderworpen zijn als die,
welko ingevolge het verdrag van Versail
les voor Duitsche machines gelden.
Duitschland heeft dezen maatregel uit
sluitend genomen, in de hoop, aldus pres
sie te kunnen uitoefenen op Engeland,
door wijziging van de betreffende ver
dragsartikelen en .volgens do „Daily Ex
pres" zou do Brifsche regeering te Berlijn
4en krachtigste hebben aangedrongen op
Intrekking der nieuwe verordening.
Wat Duitschland wensoht, is de betref
fende artikelen van het verdrag van Ver
sailles iq opspra.uk te brengen en de En-.
DE ADVERTENTIEPRIJS BEDRAAGTs
Gewone advert en fl Sn 30 oent per regefe
Voor Ingezonden Mededeelingen wordt bet
it dubbele van het tarief berekend, s
Kleine advertentlënv van ten hoogste 80 woorden, waarfij
betrekkingen worden aangeboden of gevraagd, huur en ver*
huur, koop en verkoop f0.50a
gelsche regeering te dwingen in het be
lang van de Britsohe vliegtuig-industrie
voor een herziening der betreffende bepa
lingen op te komen, hetgeen tevens het
voordeel zou hebben, dat een nieuw ge
schil tusschen Frankrijk-en Engeland zou
ontstaan.
Lord Thomson, de staatssecretaris voor
vliegwezen en Francker, het ihoofd van
het departement van civiele luchtvaart,
zijn in groot e haast naar Parijs vertrok
ken en wel in verband met den ernstigen
toestand welke door Duitschland is uitge
lokt.
Beieren en het rijk.
Beiersclie bezwaren tegen het
Dawes-rapport
Volgens berichten nit München zou de
instemming van minister-president Held
met de buitenlandsche politiek der rijks-
régeerin'g niet zoo volledig zijn, als' men
volgens de eerste berichten meende te mo
gen gelooven.
In de kwestie der spoorwegen hijvoor
beeld zou de minister-president zijn in
stemming afhankelijk gesteld hebben van
de resultaten der besprekingen, welke over
dit onderwerp tusschen het rijk en Beie
ren gevoerd zullen worden.
Overigens heeft Held de allerzwaarste
bedenkingen tegen het rapport-Dawes
doen gelden, vooral wanneer de rijksre-
geering er niet in slaagt, - nieuwe toezeg
gingen te krijgen voor het herstel van de
Duitsche economische eenheid, voor de
vrijlating der gevangenen, voor het bevor
deren der oorlogsschuldleening, enz.
D8 naticnaal-socialistische beweging
Hitier legt de leiding neer
Naar ons uit München gemeld wordt,
heeft Adolph Hitier besloten de leiding
van de nationaal-socialistische beweging
neer te leggen. Het heet officieel, dat hij
het in de vesting te Landsberg, waar hij
zijn straf uitzit, te druk heeft me-t het
schrijven van zijn herinneringen. Deze
lezing vindt echter weinig geloof, men
sclien de verschillende nationaal-socialis
tische leiders en in het hijzonder tusschen
Hitler en Ludendorff bestaan, Hitlèr heb
ben bewogen het leiderschap neer te leg
gen.
Het proces tegen den separatist Backhold
Een dezer dagen deelden wij mede dat
voor het Duitsche Staatsgerechtshof be
gonnen is het proces tegen den separatist
Backhold. Het O. M. had een poot aan
tal getuigen uit het bezette gebied gedag
vaard. De gedelegeerde te Rüdelsheim
van de intergeallieerde Rijnlandcommissie
Armnnd, heeft nu 31 getuigen verboden te
verschijnen. Het proces kan derhalve niet
doorgaan.
Frankrijk.
De oppositie tegen Herriot.
Teveel dilettantisme
De „Quotidien" kwam dezer dagen met
een „onthulling", dat n.l. de rechtsche
partijen Herriot. heden hij de interpellaties
in den Senaat zouden willen omverwerpen
Het lijkt niet zeer waarschijnlijk. Maar
het is een feit dat de aanvallen op den
nieuwen premier reeds steeds feller wor
den en dat de nationalisten geen kans zul
len verzuimen hem zoodra mogelijk een
stootje te geven.
Dit is niet alleen politieke hartstocht,
maar wel degelijk ook de meening dat,hij
niet de aangewezen persoon is om tegen
over Engeland de Fransche belangen be
hoorlijk te verdedigen. Men is rechts over
tuigd dat Herriot, in weerwil van zijn
qualiteiten, niet de man is om de post te
bekleeden, waar elk woord, elk gebaar van
zooveel beteekenis is, als bij het minister-
premieTSchap in Frankrijk. Er bestaat be
paald ongerustheid omtrent hetgeen Her
riot op Chequers kan hebben toegezegd of,
door niet tegen te spreken, schijnt te heb
ben toegezegd, hetzij omdat MacDonald
handiger opgetreden is dan hij, hetzij om
dat Herriot de stemming van toenadering
niet verbrek'en wilde. Deze angst omtrent
Harriot's bekwaamheid en verantwoorde
lijkheidsgevoel, gevoegd bij een geheel af-
wijkendje opyatting omtrent de toepas
sing van het Verdrag van Versailles, moti
veert de felle campagne, die reeds thans
tegen hem gevoerd wordt en die, juist nu
er toch voorloopig geen sprake kan zijn
van een omgooien, zoo betreurenswaardig
is omdat ze Herriot hindert in zijn be
wegingen en preoccupeert op een oogen
hlik, waarop al zijn geestescapaciteiten
voor de onderhandelingen met Engeland
noodig zijn.
Engeland.
De Kanaal-Tunnel.
De Britsche regeering geeft
geen toestemming.
MacDonald heeft in het Lagerhuis ver
klaard, dat de regeering, met het oog op
de eenparige opinie van de commissie
voor de rijksdefensie, geen toestemming
kan geven voor den houw van den Kanaal
tunnel.
De bouwvakarbeidersstaking.
De aangekondigde staking van bouwvak
arbeiders is - rustig aangevangen. Zij is
evenwel verre van algemeen. Het aantal
stakers wordt geschat op ten hoogste
150.000 van de circa 600.000 bouwvak-,
arbeiders. De werknemersbond heeft zijn
leden toestemming gegeven aan het werk
te blijven bij patroons, die de loonsverhoo-
ging hebben toegestaan. De officieele raad
van onderzoek naar het geschil heeft
heden zijn werk voortgezet.
Noorwegen.
Geen Christian:® meer.
De nieuwe naam is Oslo.
Ook het Lagting he'eft, met 21 tegen 14
stemmen, het voorstel aangenomen om met
1 Januari den naam van ,de hoofdstad van
Noorwegen te veranderen, van Christiania
in Oslo. Daarmee is de zaak beslist.
De oude naam van de stad was Oslo,
maar is door Christiaaa IV in 1624 over-
gedoopt tot Christiania. Noorwegen was
toentertijd in de macht van Denemarken,
reden waarom men thans liever den ouden
naam laat herleven, dan den naam hand
haven, die dateert uit den „tjjd der schan
de".
Albanië
Nieuwe onüusten.
Volgens een Yougo-Slavisch blad zijn in
midden-Albanië opnieuw onlusten uitge
broken. Er zouden namelijk botsingen heb
ben plaats gehad tusschen aanhangers
van de regeering Fm Noli en de Moham-
medaansche bevolking; welke zich verzet
tegen de hervormingen op agrarisch ge
bied. De regeermg heeft eenige afdeelin-
gen militairen gezonden, teneinde de rust
te herstellen.
Spanja;
De strijd in Marokko.
Spaansche verliezen."
Uit Hendaye (Fransch-Spaansche grens}
J de
generaal Sarraze werd nabij Isgaria a!
de Rifs zoo hevig bestookt, dat zij moest
terugtrekken en haar gewonden achterla
ten.
Griekenland.
De zee-officierenstaking-
Aftreden van den minister van
marine.
De Griekscho minister van Marine Haji-
kirikakes heeft nu on'slag genomen. Zijn
portefeuille wordt tijdelijk door den pre
mier waargenomen. Dit aftreden wordt
beschouwd a's een moreele overwinning
van de 125 Grieksche zeeofficieren, die
onlangs het ontslag van dezen minister
hebben geëischt en als dwangmiddel hun
eigen ontslag indienden. Zij verklaren
thans op dit besluit terug te komen, zoodra
het aftreden van den minister in de
staatscourant is gepubliceerd. Ook heeft
de regeering besloten den eisch der zee
officieren in te willigen in zake herstel van
den admiraalsgraad, die tijdens het re
volutionair bewind was afgeschaft.
Brazilië.
De dendagsrevolutie.
Omtrent den opstand welke in Sao Paulo
is uitgebroken kan nog het vólgende wor
den gemeld: Een afdeoling politie had zich
met het plaatselijk garnizoen vereenigd
om een poging te doen de regeeringsmacht
in handen te krijgen. Het paleis van. den
president werd gebombardeerd en een
aanval werd gedaan op de federale regee-
ringstroepen. Deze waren in de minder
heid maar bleven niettemin dapper stand
houden. Na de aankomst van versterkings
troepen der regeering konden de opstande
lingen worden verspreid waarna de revo
lutie was afgeloopen. Gedurende de re
volutie reden er geen trams maar de an
dere openbare diensten functionneerden
ongestoord. Naar door de regeering wordt
medegedeeld Is zij weer geheel meester
van den toestand. In de andere deelen van
het land is het rustig gebleven.
BINNENLAND
SAMENWERKING VAKCENTRALES'.
Wij vernemen, dat de „Bureauvergade
ring" van het R. IC. Vakbureau met alge-
me ene stemmen besloten heeft, niet in te
gaan op he.t voorstel tot samenwerking
baar namens het N, V. V. geworden.
Het Bestuur van het R. K. V.wheeft het
Nederlands-eb Verbond van Vakverenigin
gen als volgt bericht!
„Utrecht, 7 Juli 1924.
Aan den heer R. Stenhuis,
Voorzitter van het N.V.V.
Amsterdam.
Mijnheer,
In aansluiting op ons schrijven d.d. 30
Juni jJ. deelen wij U mede, dat onze, op
4 Juli gehouden Bureauvergadering, op
grond van de in genoemd schrijven aan
gevoerde overwegingen, met
stemmen besloten heeft, thans Uw voor
stel tot samenwerking af te wijzen.
Het R.-K. Vakbureau zal, zoo noodig in
samenwerking met organisaties wier lei
ders zich waardig weten te gedragen, de
noodigo maatregelen overwegen, waardoor
een verdere toepassing der Arbeidswet
kan worden bevorderd.
Wij stellen ons bovendien voor, daarbij
de wettelijke bescherming der landarbei
ders ter sprake te brengen en te zien of
het mogelijk is op dit punt tot een geza
menlijke actie te komen.
Voor het Bestuur f
(w.g.) J. v., RIJZEWIJK,
Voorzitter.
A. C. DE BRUIJN,
Secretaris.
Een antwoord, dat het N.V.V. niet zijn
„leider" Stenhuis, wiens kracht ligt in
verdachtmaken, ten volle verdient 1
Vragen van Kamerleden.
De liquidatie van de N. V.
C-e ntrale Bouwmaterialen
Voorziening.
Op vragen van het lid van de Tweede
Kamer, den heer Van Dijk betreffende de
liquidatie van de N. V. Centrale Bouwma
terialen Voorziening (C. B. V..), heeft .de
minister van waterstaat geantwoord:
De liquidatie der N. V. Centrale Bouw
materialen-Voorziening wordt uitgevoerd
door een liquidatie-commissie, welke is sa
mengesteld uit de leden van den voormali-
gen raad van toezicht en den oud-directeur
der vennootschap. Deze liquidatie is begon
nen op 1 Augustus 1922.
Het commercieele bedrijf der vennoot
schap is in het afgeloopen jaar beëindigd.
Met de liquidatie van haar onroerende goe
deren en van haar belang bij een andere
amlooze vennootschap, alsmede met de
afwikkeling van hangende processen, zal
echter nog eenige tijd gemoeid zijn.
Spoorwegpersoneel.
ïn een gisteren gehouden"hoofclbe< Luurs-
niging van ö"fR/ï>l-^'a-Nederlandsche Veree-
een ontwerp-Personeelraad vastgesteiu* ca
besloten dit ter beoordeeling te zenden aan
de andere spoorwegbonden. Daarna r 1 in
een gecombineerde hoofdbestuursverg:'de
ring, de definitieve vaststelling van het
ontwerp geschieden.
De staking bij „Werkspoor" te Amsterdam.
Gisteren hebben de hoofdbesturen der
arbeidersorganisaties beraadslaagd over
de voorstellen, voortgevloeid uit de be
sprekingen met den rijksbemiddelaar ir.
van IJsselsteyn. Men besloot de voorwaar
den tot opheffing der .^staking te acceptee
ren en de stakersvergadering, die morgen
wordt gehouden, in dien geest te advisee-
ren.
Wanneer de stakers de voorwaarden aan.
flemen, kan Donderdag het werk worden
hervat.
Ned. Bond van Werklieden in
Overheidsdienst.
Gisteren is te Utrecht begonnen de bouds
vergadering van den Nederlandschen Bond
van Werklieden in Overheidsdienst.
De bondsvoorzitter, de heer N. van Hipte
uit Amsterdam wec3 er op, dat de strijd
voor 4iet uitvoeren van werk in eigen be
heer met volle kracht gevoerd zal moeten
worden, opdat er aan het aanbesteden en
de daaraan verbonden knoeierijen een ein
de kome.
Hij deelde nog mede, dat heb ledental
van den bond terugliep van 16.904 op 14.449
en het vermogen van den bond op 1 Juni
11 f 470.000 be-droe.g.
De heer Stenthuis bracht de groeten over
van het N. V. Y. Hij wee3 er op, dat he.t
verweer van het overheidspersoneel tegen
de reactie niet sterk genoeg is geweest.
De sociaal-democratische wethouders van
Amsterdam hebben teveel vergeten, dat ze
mandatarissen waren van de sociaal-demo-
cratisdh© arbeidersbeweging, toen het in
de laatst© weken ging om de arbeidsvoor
waarden van het gemeentepersoneel, hoe
wel spreker daardoor niet toegeeft dat zij
slechts een verbeterde editie van de Colijn-
regeering zouden zijn als van. zekere zijde
NET VOORNAAMSTE NIEUWS*
BUITENLAND.
Mac Donald gaat heden op uitnoodiginfl
van Herriot naar Parijs.
Het Engelsch-Dui*sch vliegtulgen-con*
filet.
Hitier legt de leiding van de nationaal*
socialistische beweging neer.
Christiania veranderd in Oslo.
BINNENLAND.
Het R. K. Valkbureau weigert samen*
werking met het N. V. V.
Sluiting van de Duitsche grenzen voor!
verschillende soorten bloemen. (L. en T.).
OMGEVING
Mededeelingen betreffende het gewesten
lijk Eucharistisch Congres te Ncordwijlc
Uitbreiding van de Kaasmarkt te Bode
graven.
ken aan z.g.n. communistische cellenbnuw.
met 'het doel de organisatie te ondermijnen
niet als lid van den bond kunnen worden
geduld;
verklaart, op grond van de door bet
hoofdbestuur verstrekte inlichtingen om
trent het optreden van L. A. J. Mensen
in de afdeeling Arnhem, er ten volle mede
in te stemmen, dat dit lid, overeenkomstig
het bepaalde in art. 7 der bondsstatuten,
wege.ns cellenlbouw is geroyeerd;
«dringt er bij het hoofdbestuur op aan
met kracht op te treden tegen elke po
ging om de eenheid in den bond te onder
mijnen en onmiddellijk tot royement over
te gaan van ieder, die naar de voorge
schreven communistische tactiek tracht
cellen te bouwen in de organisatie."
Heden werd het congres voortgezet.
De Minister vanOnderwijs, Kunsten
en Wetenschappen, dr. De Visser, heeft
orHr»o- Don Haa? met e •nigr- weken ver-..
.Tbr, W--OT- fr*
Nederlandsch gezant bij den Pauselijken
Stoel, is te Scheveningen aangekomen.
Te 's-Gravenhage is met verlof aan
gekomen de Nederlandsche gezant bij hel
Quirinaal te Rome, mr. J. H. van Royen.
Land- en Tninbaasw
SLUITING DUITSCHE GRENS.
Men seint ons uit Boskoop:
Bij deu bond van planténhandelaren is
heden het telegraphisch bericht' binnenge
komen van tuinbouwconsulent Jaustra te
Berlijn, dat Duitschland de grenzen ge
sloten heeft, voor verschillende artikelen
w.o. taxus, ilex, tinus, orchideëan.
Er worden reeds pogingen in het werk
gesteld, om alsnog invoer voor deze arti
kelen te verkrijgen.
De afdeeling Wcesp oefende scherpe cri-
tiek uit op de houding van heb gemeente-
bestuur van Amsterdam, in zake de wijze
waarop het tal van verslechteringen voor
het gemeentepersoneel wil invoeren.
De voorzitter beantwoordde verschillende
sprekers. Hij wees er op, dat niet overal de
48-urige werkweek kon worden tegengehou
den. Wij hebben zeicle hij, liever de 48-
urige werkweek aanvaard dan loonsverla
ging en andere verslechtingen.
Spreker deelde nog méde, dat het hoofd
bestuur binnenkort een vlugschrift, inhou
dende een pleidooi voor eigen beleer, zal
uitgeven.
In een huishoudelijke zitting werd de
volgende resolutie met algemeens stemmen
aangenomen:
Het. congres enz.,
van oordeel, dat zij, die zich schuldig ma-
WATERPOLO.
L. Z. C.—S. V. H.
Morgenavond te S uur speelt het- eerste
zevental cler L. Z. C. een competitie-wed
strijd tegen de Sportvereniging Hilligers-
berg.
Een combinatie van het tweede en derde
zevental zal een vriendschappelijken wed
strijd spelen tegen S. Y. H. II.
Uitslagen.
De uitslag van den wedstrijd H. Y. ,G. B.
IWaterratten, Zondag te Haarlem ge
speeld voor de 3e klasse D is G0.
De stand in 3 D is thans:
gesp. gew. gel. verl.-jr.t. pnt. ge.m.
H. V. G. B. 3 3 1-2—0 6 2.—
IJ III 3 3 11—2 6 2.—
L. Z. C. II 3 3 2-9 - 0—
Waterratten 3 3 014 0.—
DE ACHTSTE OLYMPIADE
In en om het Olympisch derp
Onze speciale verslaggever meldt d.d.
7 Juli:
Het is nog niet (zoo heel lang geleden,
dat sommige Fransche en ook buitenland
sche sportbladen meer dan onze „offi
cials" wel lief was hun aandacht wijd-,
den aan het Olympisch dorp.
Er waren klachten binnengekomen van
do zijde der Amerikanen en Finnen,
wier afhleten zich in dat dorp niet erg
thuis schenen te voelen. Hert eten is alles
behalve geschikt voor a'hl et en, die ernstig
moeten trainen, zouden zij beweerd heb
ben. Ook de ruimte was niet meegevallen.
Natuurlijk was er nog veel meer niet
in orde. Zoo lagen de oefenterreinen b.v.
veel te ver van het Stadion, of waren da
omstreken niet geschikt voor hot oefenen!
voor den marathon. Om kort to zijn: Het
Olympisch dorp was een heil
