1 [eifaiie Couranl'l
Vierde Blad.
Zaterdag 5 Juli 1924
De Nederlandsche
Staatsinrichting.
HET STELSEL DER EVENREDIGE
VERTEGEN WOCRDiGJNG.
Graag op zulk een baantje.'Om
allen zooveel mogelijk tevreden
te stellen. „Menschelijkerwijs
volmaakt". 1 Als nuchtere za-
kenmenschen. Hoe het Rijk
wordt beschouwd. 18 Kies
kringen. Stemdistricten.
Diep in het geheugen prenten.
Centraal Stembureau. Ivort en
krachtig. Als men met hem
correspondeeren wil. Hoofd1-
stemhureaiix. - Stembureaux.
O.'.scr al de raenschen, dio de noodigo
«genschappen hebben om als volksver
tegenwoordiger te fungeer en, zijn cr ve
len, dio deze waardigheid geenszins ver
langen. Niet weinigen zijn daarentegen
Vel „graag op zulk oen baantje".
1 Aan een betrekkelijk gering getal ech
ter is slechts het geluk der verkiezing be
schoren. Want, zooals bekend mag wor
den verondersteld, beslaat de Tweede Ka
mer slechts uit honderd leden. Nu is de
groot© kwestie, wie tot de uitverkorenen
zullen belmoren, want elke godsdienstige
richting, elke partij legt gaarne beslag op
het haar toekomend deel.
Om hen zooveel mogelijk tevreden te
maken is daarom sinds enkele jaren door
den wetgever hier te lande een stelsel in
gevoerd, waardoor de Kamerzetels naar
billijkheid worden verdeeld. Dit stelsel
luistert naar den naam van Evenredige
Vertegenwoordiging. Het prdbleem, welk
oncler allo stelsels voor het doel het meest
vcrkieselijkst is, was indertijd niet in
oen vloek en een zucht opgelost. Ook thans
nog worden telkens nieuwe „menschelij-
kerwijs volmaakte" systemen aangeboden.
Zoo publiceerde o.a. de Nederlandsche
Vereeniging tot verbetering van het kies
stelsel in November 1923 een korte be
schrijving van eventjes negen verschillen
de stelsels. Van de geestelijke dochter van
Sara van Houten, mej. van Dorp, ligt zelfs
nog een initiatief-voorstel te wachten tot
wijziging van liet geldend stelsel, waar
aan „De Maasbode" een artikel wijdde
inet den titel: Een politiek slimmigheidje?
En wat zal minister Ruys weder brengen?
TVhnt zooals hij in de Eerste Kamerverga
dering van 22 Mei j.l. mededeelde, zal
binnen niet te langen tijd „alles wat be
trekking, heeft op de verkiezing van leden
der Sta ten-Generaal bij wijze van wets
ontwerp worden voorgelegd". Intusselien
hebben we, terwijl ons hart vol verwach
ting klopt, als nuchtere zakenmenschen
slechts onze aandacht te wijden aan het
thans vigeerend stelsel, hetwelk wij dan,
in zooverre het do Tweede Kamerverkie
zingen betreft, dn de volgende opstellen
gaan uiteenzetten. Hoé de Eerste Kamer
gekozen wordt in zoover als een men-
schenverstand dat begrijpen kan be
handelen wij bij de Provinciale Staten,
aan wie het kiesrecht onzer senaatsleden
toekomt.
ïn het stelsel der Evenredige Vertegen
woordiging, dat wo voor de verkiezing der
Tweede Kamerleden hebben en dat in de
groot-© lijnen ook voor de verkiezing van
<le leden der Provinciale Staten en van
den Gemeenteraad geldt, wordt heel het
Rijk beschouwd als een groot, uitgestrekt
Kiesdistrict met een Centraal Stembureau
ie 's-Gravenhage. Dat eeno groote, uitge
strekte kiesdistrict wordt verdeeld in .18
Kieskringen, waarvan Zuid-Holland er 4,
Noord-Holland 3, Gelderland en Noord-
Srabant ieder 2 en de overige 7 provin-
i Jjiën er elk één vormen.
Elke kieskring heef tl een hoofdstem-.,
bureau, in een der hoofdplaatsen van den
Kieskring. Zoo is b v. het hoofdslcmbu-
reau van den Kieskring Utrecht te
1 Utrecht, van den Kieskring VII (Zuid-
Kol land III) te Leiden, van den Kieskring
lirakirg te Maastricht gevestigd.
Opdat echter e<jn kiezer van Roermond
"kt te Maastricht, of van Amersfoort te
Utrecht of van Gouda te Leiden zou moe
ien gaan stemmen, wordt elke Kieskring
per verdeeld in oen grootcr of kleiner
aantal slemdistricten met stembureaux.
jVoor de verkiezing van de leden der Twee
de Kamer worden die stemdistricten vast-
&s!e!d dcor niemand minder dan den
ffiinider van Binnenlandsche Zaken, die
;oor de goede vervulling van die ingewik
kelde opdracht, advies inwint bij de Gede
puteerde Staten. ^\ls regel mag zoo'n
jtemdprict niet meer dan 1000 kiezers
watten en nooit kunnen bijvoorbeeld
Iwee verschillende gemeenten, geheel of
gedeeltelijk samen er één vormen.
Als onze lezeTs diep in het geheugen
Prenten, dat het land wordt verdeeld in
Kieskringen en elke Kieskring in een
k^lal stemdistricten, kunnen we voor
^ndaag nog even praten over Centraal
Stembureau Hoofdstembureau, Stembu
reau.
Zooals we juist al terloops opmerkten,
j3 bot Centraal Stembureau gevestigd te
s-Gravenhage, dn welke stad het zijn ze-
!el beeft opgeslagen in het Gebouw van
p Departement van Binnenlandsche Za-
p ^aar het ook zijne geheime zittingen
jjoudt. Als voer kiezers toegankelijke rit*
fDgen worden uitgeschreven, dan wijst de
*tiisler van Binnenlandsche Zaken, wel
gebouw aan, wat hij in elk ge-
u tijdig in de Staatscourant aan den
°Je bekend maakt.
'km °bef van het bureau hebben wo
Zou bet anders kunnen' een voor
zitter, die met 'dien' pïaafsvervangenden
voorzitter, drie vaste en een dito aantal
plaatsvervangende leden door do Regee
ring voor den tijd van vier jaren worden
benoemd.
Als elk mensch op aarde hebben dezen
de hun opgelegde .taak met ijver en toe
wijding te verrichten.
- Welke bezigheden ze aLzoo hebben te
verrichten, zal in den loop van onze ver
handeling steeds duidelijker voor oogen
komen staan. Kort en krachtig zouden wo
ze kunnen samenvatten dn deze twee: ze
moeten desgevraagd don Minister wan
Binnenlandsche Zaken van voorlichting en
advies dienen over onderwerpen die de
uitvoering der Kieswet raken enzit
tingen houden, als bovenbedoeld.
Met genoemden ijver en toewijding kan
heel goed samengaan, dat een lid eens van
een vergadering afwezig moet blijven.
Kan dit den beste niet overkomen? 't Is
trouwens zoo erg niet, want anders telden
de plaatsvervangende loden heelemaal niet
medo.
Als beleefd mensch past het hem ech
ter den voorzitter ten spoedigste een be
richtje- te sturen," opdat deze voor*de op
roeping van een plaatsvervangend lid kan
zorgen, wat vcor alle zekrheid moet ge
beuren. Geen zitting immefs kan het Cen
traal .Stembureau houden, als er niet min
stens drie leden aanwezig zijn. Zijn beslis
singen neemt het altijd bij volstrekte
meerderheid van stemmen.
Van alle leden hoeft natuurlijk de voor
zitter het meest te doen. Behalvo de ambts
verrichtingen, die wij ook reeds meiddien,
mag hij ook allo stukken openen, die aan
het Centraal Bureau gericht ziju en on
derteekent hij allo stukken, die cr van uit
gaan. Voor kiezers, die soms met hem
correspondeeren willen, geven wij hier
zijn adres: i
Aan den. j'
Voorzitter van het Centraal Bureau voor
de verkiezing van de leden der Stat en-
Generaal, Gebouw van het Departement
van Binnenflandsche Zaken te
's-Gravenhage.
Do woordjes „den Voorzitter van", mag
men ook weglaten.
Behalve een Voorzitter heeft het Cen
traal Stembureau nog zijn secretaris en
adjunct-secretaris, die door de Regeering
worden benoemd en ontslagen en hun vas
te woonplaas in Den Haag hebben.
Be Secretaris moot natuurlijk schrijven
dat hoort bij zijn vak maar boven
dien fungeert hij nog als archivaris; als
zoodanig echter staat hij onder coniTole
van den voorzitter; iooit mag hij boven
dien groot© opruiming houden, voordat
het Centraal Stembureau er zijn zegen
over heeft gegeven.
Minder omvangrijk is de taak der
hoofds'tembureauxdio, zooals we reeds
mededeelden, in eiken kieskring worden
samengesteld.
Behalve uit den Voorzitter, als hoeda
nig optreedt de burgemeester der gemeen
te, waar het bureau zetelt, bestaat dit
lichaam uit vier gewone en drie plaatsver
vangende leden.
Hun benoeming voor 4 jaren en even
tueel hun ontslag ontvangen zij van
's Lands Regeering zelvo.
De benoeming des voorzitters, twee ge
wone oil minstens twee plaatsvervangen
de leden der stembureaux geschiedt
oveneens voor vier jaren door den Raad
dier gemeente, waar zij hun zittingen hou
den. Als het ©enigszins mogelijk is, be
hoort de voorzitter oen raadslid te zijn.
Aan den voorzitter en do leden is het voor
recht verleend om, waar zij ook ter we-
rold eigenlijk hun stem moesten uitbren
gen, steeds bij het eigen stembureau aan
de stemming deel te nemen, wanneer zij
bij de opening der zitting als zoodanig
fungeer en.
ER. CUNIBERTUS SLOOTST
Weert. O. F. M.
Boiienl. Weekoverzicht.
Er zijn zoo van die beroemde dingen in
de wereld, die op bepaalde tijden ter
sprake komen. Zij zijn onder journaliste^-
Wel bekend. Daar is op de eerst© plaats do
zeeslang. Maar dio is zóó afgezaagd (fi
guurlijk gesproken I) dat je tegenwoordig
niet meer van hem hoort. Dan is er het
drama van d© moeder, die met 4 kinderen
uit het raam springt. Gebeurt ieder jaar
en wordt ieder jaar tegengesproken. Tot
voor kort hadden we de doodsberichten
van Lenin. Wij zeiden zóó dikwijls: „Kijk
daar is-ie weer dood", totdat-hij werkelijk
dood was tenslotte. Nu hebben wij die Ka
naaltunnel weer op de proppen gebracht.
Dezer dagen heeft blijkbaar iemand dat
plan weer eens tusschen oude paperassen
gevonden en aan de Fransehe en Britsehe
autoriteiten voorgesteld. Mac Donald was
dadelijk enthousiast alsof hij er voor
den eersten keer vara hoorde hij Kou
persoonlijk de besprekingen daarover lei
den, zooveel belang stelde hij in het plan.
AlleS zou thans uitstekend gaan, alleen de
militaire autoriteiten moesten nog even
gehoord wordendie natuurlijk neen
zeiden. Zoo'n tunnel naar Frankrijk,
waaruit in oorlogstijd een regiment Fran-
sclien zou kunnen maroheeren, neen hoor,
daar komt niets van in. Als ze met een
bootje komen, weten de Engelschen er
wel raad mee, maar als ze door een tun
nel kruipen
Een gewoon mensch is natuurlijk geen
militaire autoriteit on dat zal wel de re
den zijn, dat hij deze onoverkomelijke be
zwaren niet recht snapt. Enfin, het eind
van het liedje is, dat de plannen tot om
bepaalden tijd zijn uitgesteld. En zoo zal
het wel altijd blijven, want de Franse-hen
en de Engelschen blijven hot lief.-t door
een zeetje gescheiden.
De conferentie te London. 1
Dat neemt niet weg, dat er tusschen de
Fransehe en Britsehe regeeringen de
meest volmaak to eenstemmigheid beslaat.
Dat hebben wij gezien op foto's van de
samenkomst dor beide premiers, dio zich
■lieten kieken met petten op, pijpen in hun
mond en hand in hand. Wat 'ze tusschen
twee smakken aan hun neuswarmortjas
kebbèn afgesproken, bleef geheim, zóó ge
heim, dat men al begon to denken, dat er
eigenlijk heelemaal niets afgesproken was
Maar opeens komt daar een Havas-tele-
gram melding maken van het program
van do a.s. geallieerde conferentie te Lon
den. Op die conferentie zou alleen gespro
ken worden over do uitvoering van het
plan der deskundigen en zou worden voor
gesteld een nieuwe organisatio in het le
ven te roepen, die een eventueel in gebreke
blijven van Duitschtand zal hebben te con-
stateeren. Da/t laatste was 'n nieuwigheid,
die opzien baarde. In het vredesverdrag
van Versailles wordt ü.l. gezegd: „Komt
Duitschland oen van zijn verplichtingen
krachtens dit gedeelte van het tegenwoor
dige tractaat niet na, dan geeft do Com
missie van Hers el "van doze niet-naleving
onverwijld aan do betrokken mogendhe
den kennis en deelt haar levens hare voor
stellen medo over de maatregelen, dio met
het oog op deze niet-nakoming gepast
schijnen". Do instelling van deze nieuwe
organisatie zou dus de Commissie van
Herstel voorbij gaan. Dat is de ondergang
van het vredesverdrag, jammerden de
Fransehe politici van do rechterzijde.
Eerst moesten de deskundigen eraan te
pas komen om hun plan te stellen in de
plaats van de regeling genoemd in het
tractaat van Versailles dat was nog
wat, Duitschland izou -toch moeten betalen
en r.iet zuinig ook maar nu gaat een
tweed© stuk naar de maan. In plaats van
de overwegend Fransohe Commissie van
Herstel komt oen organisatie van wie
weet welke mannen. En bovendien is mon
nog voornemens hij mogelijke geschillen
over de interpretatie van de op het rap
port der deskundigen gebaseerde overeen
komst, hot Haagsche international© ge
rechtshof te laten beslissen. Dat doet de
deur dicht.
Uit ..is het met het decreteeren van
Frankrijk! Tenminstezoo scheen het.
Want al waren het maar plannen en nog
geen besluiten van do gemeenschappelijke
conferentie, men meende toch fo moeten
aannemen, dat Harriot en Mac Donald het
hieromtrent eens zouden zijn. Waartoe
diende anders die demonstratie van de
„meest volmaakte eenstemmigheid"?
Edoch, Herriot liet gauw verklaren dat
dit program alleen Engeland bindt en dat
er op (lit punt geen enkele overeenkomst
bestaat, zoodat Frankrijk (zijn vrijheid
behoudt. Waarmede dus m.a.w. wordt
duidelijk gemaakt, dat Mac Donald kan
zeggen wat hij wil, maar dat Herriot het
daar heelemaal niet over eens is. Echter
bleek het absoluut niet, dat dit program
enkel een voorstel van Engeland was.
Waar blijft nu dio algeheelo overeen
stemming? Wat.hebben Herriot en Mac
Donald daar op de Chequers toch in 's he
melsnaam anders uitgevoerd dan pijpen
rocken? -
Do militaire controle. Duiiscb
land heeft van zijn kant een stap go-
daan, welke het Zwaar is gevallen, maar
welk© het niettemin heeft gedaan om do
naderende vredesengel niet dadelijk weer
op de vlucht te drijven. Na lang wachten
heeft de Duitsche regeering eindelijk ge
antwoord op de nota van den Raad van
Gezanten, waarin hervatting van do mili
taire controle gevraagd werd. In het eer
ste ontwerp van het Duitsche antwoord
werden ©enig© reserves gemaakt, waarvan
de voornaams to was: uitstel van oen
maand. Men deelde- echter aan de Duitsche
regeering mede, dat deze reserves onaan
nemelijk waren en ze werden dan ook ge
schrapt. Duitsohiand stemt dus to© in een
militaire controle, maar vraagt als laat
ste gunst: schieten jullie asjeblieft op en
maakt, dat de boel vóór 1- October klaar
is. Maar Izelfs dit is geweigerd. Alen wil
alles haarfijn napluizen, in ieder fabriekje
snuffelen tot in het kolenhok en de prul
lenmand toe en dan kan men onmogelijk in
'n grooto 2 maanden klaar kotmen. (20
Juli zal de c-ontrol© hervat worden). Hier
komt weer even d'e oudo geest van wan
trouwen om het hoekje kijken, evenals in
de verklaringen, dat de uitlegging der re
geering omtrent het karakter der gymnas-
tiekvereenigingen niet bevredigend is.
O wat zijn ze bang. Angstig wordt ge
speurd of er niet ergens een paar gewe
ren zitten en als er Duitschers aan het
bokspringen zijn, wordt er meteen ge
dacht, dat ze izic-h oefenen om binnenkort
de Franschen op den rug te springen.
Hoogstwaarschijnlijk zullen er wel hier
of daar een paar geweren of handgrana
ten voor den dag komen. Natuurlijk zijn
de jongelui zich niet allemaal aan het
oefenen louter uit liefde voor de spo.rt
Het zou al te naïef zijn om dat te meenen.
Maar men moet daarin niet dadelijk oor
logsgevaar zien. 'n Honderd jaar geleden
'zou het mogelijk geweest zijn, maar de
weroldöorlog heeft ons geleerd, dat het te
genwoordig aankomt op massa's munitie,
vliegtuigen, tanks, moderne kanonnen,
gifgassen, etiz. en in de toekomst mis
schien wol op een menigte doodende stra
len. En wie zal in ernst durven beweren,
dat Duitschland dat alles in massa kan
aanmaken, zoodat het onder de huidig©
omstandigheden geheim zou blijven?
Toch dienen doze gyninas tï ekbomden wel
ergens voor, n.l. om den geest van wraak
en revanche levendig te houden. Er wordt
beweerd, dat na iedere Zondagsch© rede
voering van Poincaró tienduizenden nieu
we leden tot deze voreenigingen toetraden.
Dat zegt genoeg. Afa ar dien geest van
revanche en wraak onderdrukt men niet
door d© gymnasten het tuirnen te ver
bieden. Poonoaró heeft ze tot bloei ge
bracht, laten wij hopen, dat Herriot en
Mac Donald erin slagen deze „sportiviteit"
wat te doen luwen'.
D e R o e r b o zet li n g. Warm eer
Herriot b.v. de Roerbezetting ophief, zouden
do gymnastiekbonden denkelijk heel wat
leden verliezen. Maar zoover is het nog
niet. Wel (zijn de Franschen begonnen
met een mildere houding aan te nemen t.
o.v. do uitgewezenen. Deze mogen thans,
op enkele uitzonderingen na, allen terug
koeren. Alaar van den anderen kant zorgt
generaal Begoutte er voor, dat die „Bo
dies" weer niet al te vroolijk worden. Hij
requireert op groote schaal woningen in
Diisseldorf en Wiesbaden, zqodat de Duit
schers zeggen: Wat hebben 'de uitgeweze
nen eraan dat zij terug mogen keer en, als
zij hun woningen niet weer kunnen be
trekken? De bezetting is dus nog alles be
halve „onzichtbaar".
En voorloopig blijft de bezetting nog
bestaan, want de Rcercredieten zjin dezer
dagen weer toegekend in de Fransehe Ka
mer. Dat was een eigenaardige situati©
voor Herriot. De socialisten, die n.b. het
ministerie steunen, waren er tegen, en de
oppositie steunde hier de regeering. Wel
hebben de meeste socialisten tenslotte vóór
gestemd, toen Herriot een beroep op de
lucht in de socialistische gelederen deed,
maar hard was het. Hier kwam heel dui
delijk naar voren, de zwakke positie van
de huidige Fransehe regoerrng. Zij drijft
van links naar rechts. De socialisten trek
ken Herriot naar links, do senaat trekt
bom naar rechts. En nu gaat Herriot van
twee wallen eten, nu eens zijn meerder
heid zoekende bij rechts, dan weer hij
links. Als dat maar goed gaat op den
duur. i
Labour. ïn dit opzie!.', v: leert het
Fransehe kabinet in een even hachelijke
positie als de Engclsche regeering. Deze
laatste heeft zoo juist haar 7e nederlaag
geslikt. Het was wieer geen belangrijke
kwestie, een wijziging van de 'financieel©
wet, volgens welke liefdadigheidsvoorstel
lingen van de vermakelijkheidsbelasting
-worden vrijgesteld. Baldwin diende toon
gauw oen voorstel in om de debatten to
verdagen, opdat „de regeering haar positie
kon overwegen", m.a.w. of ze niet eens
wilde op-hoepelen. De aanneming van dit
voorstel toon bedenkelijk geweest zijn,
maar tot zoover lieten de liberalen het niet
komen. Eerst moeten de groot© internatio
nale probkmien worden opgelost, of ten
minste een goed eind op den weg naar do
oplossing rijn door de uitvoering van de
experten-rapporicn, eerst moet de Londen-
sohe conferentie achter den rug zijn, dan
zal men wel verder zien.
Toch doet het eigenaardig aan, als men
ziet, hoe do regeeringen, die de groote pro
blemen tot klaarheid moeten brengen, allo
uiterst wankel staan: de Engclsche, de
Fransehe, de Duitsche; als or oen klein
ongelukje gebeurt, liggen (ze voer de
vlakte.
•M usso.Iini. Mus-sol li L vft dan
eindelijk de daad bij het woord gevoegd
en zijn kabinet gereconstrueerd, d.w.z hij
hoeft de meest compromitteerende elemen
ten eruit verwijderd en een paar moer ge
matigde fascisten er in opgenomen. Want
feitelijk rijn het allen fascisten en zoo
doende is dus alles bij het oude gebleven.
De fascistische militie is van de leiding
der fascistische' partij losgemaakt en ras-
sorteert nu rechtstreeks onder het minis
terie van Oorlog, d.w.Z: onder MussoHni.
De partij is dus wat zwakker geworden,
maar Mussolini is sterker geworden.
Doch daarmede is de oppositie niet tevre
den en zoodra het parlement weer bijeen
komt dat is in September ongeveer,
meenen we teal het nog oen vinnige
strijd, kunnen worden.
De democr atisc.be conventie
Hebt u wel eens een vergadering mee
gemaakt, waar een paar stemmingen en
'herstemmingen plaats hadden? Dan krijgt
u zoo'n beetje een idee van do vervelend
heid van de democratische conventie,
thans bijeen om een candidaat voor het
presidentschap aan te wijzen. Alen heeft
thans ai meer dan 60 stemmingen achter
den rug en nog bestaat er geen kans, dat
een van de candidaten hei winnen zal.
Alac Adoo heeft tot nog toe de meeste
stemmen (ongeveer 500 en hij moet er
meer dan 700 hebben). Hij is een schoon
zoon van Coolidge en is min of meer be
trokken bij het petroleumsohandaal. Dan
volgt gouverneur Smith, die twee fouten
heeft: hij is n.l. katholiek en niet „droog"
genoeg- Stel je voor, dat een katholiek
candidaat gesteld werd door do partij 1
Wat zou de Ku Klux Klan daarvan zeg
gen? De keepen ritten danig onder de
plak van do K. K. K.
Het officieel© partijprogram bevat wel
is waar een artikel voor godsdienstvrijheid,
en verdraagzaamheid, maar een uitdruk
kelijke veroordeeling van de anti-katholie
ke en anti-semietisoho politiek van den
Ku Klux Klan achtte men voor do partij
niet zonder gevaren.
Het 'beeld van de Vrijheid staat nog al
tijd voor de haven van New-York.
UIT DE PERS
ZIJN UITGANG.
Volgend mooi© kruiskopje nemen we
over uit Do Maasbode.
Hij den tragisohen dood van mr. Jacob
Israël do Haan heeft ons iets getroffen,
dat wij hier wel eren onderstrepen mogen
Deze man, die het levert liet onder het
moordend lood van zijn belagers, heeft
een roerig bestaan achter rich.
In rijn jeugd was hij oen strijdbaar so
ciaal-democraat, werd vervolgens anar-
ohist, schrijver van boeken, welke d©
grenzen dor pornografie naderden.
Toen kwam de inkeer. Van joodschen
kuiize, keerde hij op middelbaren leeftijd,
tot de orthodoxe geloofsbelijdenis zijner
kinderjaren terug.
Man van idealen, lokte hem het Zf onj&"1
mie, dat zich eeir herstel van do Joodschè
heerschappij in Palestina denkt. ij
Vol geestdrift trekt hij zelf naar het
Heilige Land om naar zijn krachten mede"?
te werken aan de' verwezenlijking van dit"
hem zoo grootsch toelijkend ideaal.
Maar wat hem zoo ideaalvol toescheen'
bleek hem tenslotte grof-maierieel.
Opnieuw een teleurstelling. Vol weemoed
kocht hij rond in het leven, en kwam ein
delijk weifelend voor de vraag to staan of
de -vrede, welken hij zoo lang tevergeefs'
had gezocht, niet alleen te vinden was in'
do Katholieke kloosters, welke hij om zich.'
heen zag in het Heiligo Land.
Alen heeft den zoeker geen tijd meer
gelaten om voor "zich zelf dcfeo vraag nog
t© beantwoorden.
Hij viel onder de moordende hand van
bon, dio hem haatten.
Alaar toch was zijn uitgang uit het ]eJ
ven als di9 van een gelukkigen 'mensch',
die den vrede gevonden heeft.
Den vrede na een leven vol strijd cn'
verwarring.
Toen hij verraderlijk uit het leven
werd weggerukt kwam hij op den schooi
nen Oosterschen avond uit de Synagogen-
waar hij zijn avondgebed had verricht,
waar zijn ziel, na een langen anoeizamen
werkdag, het (zoete verkeer had gezocht'
met rijn God.
Air. de Haan, heel den dag voortge
jaagd door zijn drukken arbedd van jour-)
nalist, zocht de ontspanning van zijn'
geest in een verkwikkend avondgebed.
Onder dit opzicht mag het verscheiden
van Mr. Jacob Israël do Haan ook voor
ons Christenen een voorbeeld zijn.
Zijn uitgang was wel voorbereid. Alet
©en dankende gedachte taan zijn God
scheidde hij uit het leven dat hem in zoo
veel punten teleurstelling en desillusie had
bereicl.
MGR. J. J. GRAAF, t
In huize „Duinrust" te Overveen is Don
derdagnamiddag overleden de HoogEerw.-
Heer Mgr. J. J. Graaf, eere-kanunnik van1
het Kathedraal-Kapittel in het bisdom'
Haarlem.
Jacobus Joannes Graaf werd geboren
te Delft 25 Januari 183D en prioster ge--
wijd 15 Augustus 1802. Op 30 September
van het jaar werd Z.Eerw. benoemd tot
secretaris van het Bisdom. Tot Deken en
Pastoor te Ouderkerk werd hij benoemd
op 20 September 1881; op 29 April 1910
werd hij eervol uit dio functie ontslagen.
Do metten zullen, gezongen worden mor
genavond 7 uur in do parochiekerk te
Overveen. Alaandag orn half 10 uur heb
bende lauden plaats,waarna door Z.DH. den
Bisschop van Haarlem een. Pontificale H.
Requiem-Mis zal worden gecelebreerd. Na
de H. Mis heeft de begrafenis plaats.
De „Msbd." teekent bij uit overlijden
o.m. aan:
De stichting, instandhouding en uitbrei
ding van het Bisschoppelijk Aluseum van'
Kerkelijke Oudheid, Kunst en Geschiede
nis to Haarlem is het groote levenswerk'
van Algr, Graaf geweest, waaraan zijn
naam voor altijd zal verbonden blijven.
De stichter zelf heeft de geschiedenis
van het museum uitvoerig beschreven in
een „Alemorie over do oprichting van een©
Veitzameling van Kerkelijke Oudheden
voor het Bisdom van Haarlem".
Als secretaris van den bisschop Algr.
Wihncr bezocht Algr. Graaf op vormrei
zen en bij kerkwijdingen talrijke pasto
rieën en de jonge priester met den smaak'
voor het schoon© en de eruditie uit do
school van Thijm, ergerde zich aan do
verwaarloozing van talrijke kunstwerken
en merkwaardige oudheden, die op zol
ders en in vergeten hoeken lagen te ver
gaan onder het stof van den tijd.
Do diosecane musea, dio Algr. Graaf in
Keulen en Utrecht had gezien, haddon bran
duidelijk gemaakt wat ook hier gebeuren
moest, maar onzeker over de mogelijkhe
den van -welslagen liield hij het plan voor
loopig nog voor izich en beperkte hij zich
tot nauwkeurig rondzien en het maken
van aanteekeningen.
Van rijn eerste pogingen om c-en collec
tie bij elkaar ta krijgen on do schenkin
gen, die er de kern van hebben gevormd,
van zijn moeite om de verworven schatten
©enigszins behoorlijk tc huisvesten, heeft
Algr. Graaf later oen onderhoudend relaas
gegeven. Op de magazijnkamers in het ge-
bouw der Vincentius-ve r een ig ing te Haar
lem is in Januari 1870 het museum in
zeer bescheiden verhoudingen tiot stand
gekomen.
Door de onvermoeide zorgen van Algr.
Graaf groeido do verzameling steeds aan.
In 1876 werd er ruimer huisvesting voor
gevonden aan don Kruisweg en in 1893
deed zich de schoone gelegenheid voor een
gebouw te verkrijgen, dat bijzonder ge
schikt was de verworven kunstwerken ett
oudheden te herbergen en als een deel der
voormalige bisschoppelijke woning van
Godfried van Alierlo, den tweeden, bis
schop van Haarlem vóór do reformatie,
ook uit historisch oogpunt de belangstel-
ling verdiende.
Dezo nieuwe woning word in 1S93 bes
trokken en het is in dit huis in de Jans-«
straat dat het museum lot op den hui dn
geu dog -gevestigd bleef. Tot op rijn Ikxh
gon leeftijd bleef Algr. Graaf er do betere-'
lende conservator van, onvermoeid lo ver
beteren, to reoïganiseercn en uit to brei-'
den. 1
Ook als historicus heeft Algr. Graaf zich
v-b verdiensten verworven. Met zijn
vriend Algr. Vrogt en den rijksarchivaris
Cornet begon bij do uitgave van do Bij
dragen voor de Geschiedenis van het Bis-*
dom Haariem en van zijn drukke puhln
cistische werkzaamheid gaven itienden
oen overzicht toen rij hem op zijn taclwj
tigs ten Verjaardag verrasten mét eonkciH
rig gedrukte lijst van rijn geschriften, i
