Vierde Blad.
a^-
Zaterdag 14 Juni 1924
De Nederlandsche
Staatsinrichting.
HET KIESRECHT
Een der gewichtigste rechten
Wat thans niet meer aan
gaat Voorloopig er mee
•doen Slechte langzamer
hand *-» Geen geestdriftige
bewonderaars Een stap
verder Als een reuzen-
overwinning uitgebraaid 1-1
Zonder scba of schande
Als een gewetenszaak.
Wij hebben in onze artikelen de ver
schillende rechten en vrijheden der Neder
landsche bevolking achtereenvolgens be
schouwd. Wij spraken over onze persoon
lijke vrijheid, de bescherming van onze
góederen, de vrijheid op godsdienstig ge
bied en op het terrein der school'. Wij be
handelden het recht van petitie, van ver-
ceniging en vergadering, het briefgeheim
i de vrijheid van drukpers.
Thans begint do bespreking van een der
D ivrichtigste rechten der bevolking, het
kiesrecht, oftewel het recht om te kiezen
(actief kiesrecht) en liet recht om gekozen
le worden (passief kiesrecht).
Het overgroot© belang van dit recht
en hier bedoelen we meer speciaal het
actief kiesrecht kunnen we wel vooral
i onze tegenwoordige maatschappij niet
ernstig genoeg inzien.
Van een goed, slecht of heelemaal geen
gebruik ervan hangt ontzaglijk veel af en
machtig is de invloed, welken de kiezers
en ook de kiezeressen'er door kun-
i uitoefenen. Van den uitslag toch der
verkiezingen zelve hangt niet meer en niet
minder af, dan in welken geest en in welke
lichting ons land bestuurd wordt; of de
Christelijke, Katholieke beginselen in ons
>aar leven kunnen doordringen of dat
de liberale en socialistische ideeën haar
stempel op onze wetgeving zullen zetten.
i uitslag der verkiezing is beslissend,
of, dat Nederland een christelijke regee
ring zal hebben of wel dat een anti-cleri-
caal, godsdienstloos Staatsbestuur in ons
zal heerschen. Want het aandeel, dat
bevolking heeft bij de wetgeving,
wordt feitelijk teruggebracht tot het kies
recht.
Het gaat immers thans niet meer aan
om, gelijk dat bij de oude Germanen ge
schiedde, geheel het volk ter vergadering
I? roepen. Destijds vormde de vergade
ring van allo weerbare, meerderjarige
mannen bet hoogste bestuur en zulk oen
vergadering alleen had de macht om wet-
!en to maken, welke voor geheel hun stam
bindend waren. In plaats echter dier oude
volksvergaderingen is thans de volksver
tegenwoordiging getreden. Mannen en
nouwen, dio een zeker aantal lentes tellen
ta aan bepaalde vereisOhten voldoen, la
ten zich door enkele personen vertegen-
In onzen democratischen tijd echter
taan cr stemmen op om terug to keeren
tol het idee der oude volksvergaderingen.
lYij zeggen met voorbedachten, rade,' dat
men wil terugkeeren tot het idee der oude
volksvergaderingen. Want, geheel het
vroegere stelsel wederom in zijn oorspron
glijken vorm te herstallen, behoort thans
pij wel tot het rijk der onmogelijkheden,
po groote uitbreiding toch, die de bevol-
iing genoemen heeft, verhindert een alge-
Oieeno beraadslaging. Verheelden wo ons
$ns, dat laten we zeggen op do Moo-
prheidc, die toch een respectabelen om-
Rg heeft alle mannen en vrouwen van
aederland zouden vergaderd hebben om
ha oordeel uit te spreken over den acht-
tuigen werkdag. Wat zou mo dat een
borrio gegeven liebhen! En als in de
mede Kamer 09 mannen en één juf
frouw toentertijd reeds dagenlang over
wet moesten beraadslagen, wat een
-M zou het gekost heliben, wanneer daar
honderdduizenden bun woordje
iadden moeten zeggen. En waar moesten
'1 dio kinders blijven zonder moeder de
louw, zonder dat er oen „groot" mensch
een oogje in het zeil hield. Wan-
wo dit en nog meerdero moeilijkhe
'ot stof onzer overweging nomen, dan
ieder redelijk mensch de totale on
van dergelijke volksvergade-
voor onzen tijd toe.
'fa plaats echter van die volksverga-
stelt men thans als een geschikt
üddel voor hetreferendum. Een refe-
eiidum vraagt men wat is dat voor
instrument? Een referendum bestaat
dat men in sommige belangrijke
voor sommige gewichtige wetten
beroep doet op de kiezers, die dan
een of andere wijze b.v. schriftelijk
Ua goed- of afkeuring over de te nemen
laten blijken. Dat refcren-
ban nu zoo voorgeschreven worden,
geen. enkele wet recht van lies taan
!eft, indien niet de meerderheid des
er zich voor uitspreekt'. Maar, we
^nen ons het referendum ook aldus
dat, op den eisch van een
kiezers een bepaald wetsvoorstel
11 bet oordeel van de burgers moet on
tworpen worded.
Zwitserland wordt het referendum
En daar is het' zelfs voorgeko-
"at, terwijl de Kamers een wet met
a^'eraeenQ stemmen aannamen, de
^eze^<^10 wet verwierpen met
u stemmen tegen 150.000 stemmen,
,We In ons democratisch landje ooit
e eze nieuwigheid zullen mogen pro-
n> moeten we afwachten; voorloopig
zullen we het wel met liet kiesrcht moe
ten doen, gelijk dit thans bestaat.
Het actief kiesrecht, zooals we dat nu
kennen, mag zich over zijn jeugd verblij
den. "Want het algemeen mannen- en
vrouwenkiesrecht bestaat pas enkele ja
ren en slechts langzamerhand beeft het
kiesrecht die kolossale uitbreiding gekre
gen, welke bet thans bezit.
In hot jaar 1845 gaf de Grondwet im
mers pas een census-ki es-recht; zij alléén
namelijk, die census, centen, een bepaalde
som gelds betaalden in do directe belastin
gen, ontvingen het recht om te stemmen.
Bij de Grondwetsherziening in 1887
ging men een stap verder, niet alleen zijj
die hun geldoffers brachten aan den Mo
loch, die 's lands schatkist heet, maar ook
diegenen kwamen in het bezit van het
kiesrecht, die zekere kenteekenen hadden
van geschiktheid en van maatsc'happelij-
ken welstand.
Door de wet-Van Houten kreeg in 1896
het kiezerscorps zijn groote uitgebreid
heid, toen namelijk bepaald werd, wie al
lemaal de kenteekenen hadden, welke de
Grondwet van 1887 eisch te. Krachtens het
kenteeken van maatschappelijken wel"'and
kregen, ave: belasting-, huur- of wor ing-,
loon- en spaar kiezers en zij die oen or an
der der bepaalde examens gemaakt bed
den en niet „gezakt" of „gejast" waren,
hadden het kenteeken van geschiktheid;
zij waren, gelijk dat genoemd werd,
examenkiezers.
Sinds 1896 echter werd de wensch naar
algemeen mannen- en vrouwenkiesrecht
geleidelijk levendiger; en verschillende
ministeries 'hebben dan ook getracht het
kiesrecht nog meer uit te breiden.
Eindelijk bij do Grondwetsherziening in
1917, onder bet ministerie Gort van der
Linden, werd het algemeen mannenkies-
recht ingevoerd. De vrouwen, die toen
reeds verkiesbaar worden, ontvingen in
1919 eveneens actief kiesrecht, wat bij de
Grondwetsherziening in 1922 werd vast
gelegd (art. 81). Het kiesrecht is ook al
gemeen in dien zin, dat elke kiezer, wie
ook, slechts één stem uitbrengt (art. 81).
Ons kiesrecht is derhalve, gelijk men dat
noemt enkelvoudig en niet, gelijk in som
mige andere landen, waar één persoon on
der bepaalde voorwaarden meer stemmen
kan uilbrengen, meervoudig.
W5j katholieken, zijn geen geesld. ifti-
go bewonderaars van het kiesrecht, gelijk
dat thans bestaat.
Het individualistische, persoonlijke kies
recht is een vrucht der individualistische
staatsopvatting der liberalen. Zeer juist
sprak Mr. X Loeff zich uit, toen hij in de
Tweede Kamer zeide: „de grondslag van
ons kiesrecht is 'n afkeurenswaardige, een
onjuiste grondslag. Wij zijn gekant tegen
oen grondslag, die gelegd is door Rousseau
en door de groote Fransche revolutie". In
derdaad, wij huldigen de organische staats
idee; volgens ons stelsel is do staat niet
samengesteld uit louter personen, maar
uit huisgezinnen en familiën. Welnu, in
dien deze opvatting do cenig juiste is,
en dat is zij zal ook iedereen moeten
toegeven, dat een kiesrecht aan afzonder
lijke personen als zoodanig geschonken,
een ongerijmdheid is.
Eenmaal echter dit soort kiesrecht als
feit aanvaard, zou 't overweging verdienen
of we nog maar geen stap verder op den
weg. zouden zotten en niet slechts aan
mannen en vrouwen van bepaalden leef
tijd, maar gewoonweg aan alle bewoners, -
jong en oud, het kiesrecht zouden schen
ken. Voor kinderen en jonge menschen
beneden de jaren zouden dan bun ouders
of wettige overheden de stem kunnen uit
brengen. Want is het van den ©enen kant
onnoozel, dat de grootste nietsnutter even
veel invloed heeft op ons staatsbestuur, als
do groote en edele figuren, die zich voor
do maatschappij buitengewoon verdienste
lijk maken, logisch is het evenmin, dat
een huisvader, die 10 kinderen aan Kerk
en maatschappij schenkt evenveel in de
molk te brokken heeft, als de alleenstaan
de man of vrouw.
Ons algemeen kiesrecht is vooral door
do Socialisten gepropageerd cn zij heb
ben de invoering daarvan als een reuzen-
overwinning uitgekraaid. Wat echter die
gTooten-mond-open-zet ten-partij feitelijk
om liet.algemeen kiesrecht geeft, bleek uit
de beruchte rede van Troelstra op 12 No
vember 191S, toen hij in de Tweede Ka
mer deze kenschetsende woorden sprak:
De vraag is niet, of men de meerderheid
heeft bij de verkiezing, maar welke is uw
kwaliteit. En toen er moest gestemd wor
den over het wetsvoorsteLMarchant tot
invoering van het vrouwenkiesrecht
verliet onze held de zaal.
Tegelijk met het algemeen kiesrecht is
ook de stemplicht ingevoerd. Onze man
nen en vrouwen mogen dus niet alleen,
maar moeien zelfs, gaan stemmen of zich
tenminste binnen den voor do stemming
bepaalden tijd ter uitoefening van hun
kiesrecht aanmelden bij het eigen stom-
bureau. Alleen de leden van het Konink
lijk huis zijn van deze verplichting vrijge
steld (art. 72 Kieswet).
Maar als men met 40 graden koorts te
bed ligt of men vertoeft in Zuid-Ghansi,
dan kunnen wij toch onmogelijk aan deze
verplichting voldoen. Zeer zeker, maar
dan heeft men oolc een geldige reden van
verhindering. Wanneer men echter zijn
plicht om nietswaardigo redenen verzuimt
kan zulk een nalatigheid ons ©en be
schaamd gezicht of zelfs zakcenten kosten
Het stembureau deelt n.l. aan den burge
meester mede, wie gespijbeld hebben. De
burgemeester moet op zijn beurt den na-^
latigen kiezer naar de reden van zijn af
wezigheid vragen. Als geen aannemelijke
verklaring gegeven wordt, komt de zaak
bij den eersten keer voor den Kantonrech
ter, die den wegblijver een standje geeft ol'
hem veroordeelt tot een boete van minstens
50 cent en hoogstens drio gulden. Een
verzuim, binnen tweo jaren na do eerste
veroordeeling herhaald, kan op een boete
van f 10 komen te staan.
Tot nu toch echter zijn de slapende kie
zers vrijwel overal heelemaal mot rust
geïa len en ér zonder scha of schande af
gekomen.
De katholieken, ook do vrouwen, die
„or niets van moeten hebben", moeten
echter niet uit dwang of wees, maar uit
innig© overtuiging, als een gewetenszaak
hun stemplicht vervullen.
Als een gewetenszaak: in voel ^gevallen
immers is kiesrecht ook kiesplicht en wel
op zonde.
„Schuldig aan zware zond© zoo lezen
wij in „Sint Antonius" XXVHI (1922)
blz. 143144 is zeker hij, die wetens en
willens op den vijand stemt, omdat hij
diens anti-christelijk program goedkeurt.
Slechts domme onwetendheid of zelfmis
leiding kunnen zulk een kiezer van dood
zonde vrijpleiten.
Niet gaarne echter zouden wij bewe
ren, dat ieder katholiek kiezer, die zon
der billijke reden zijn stemplicht ver
waarloost, plichtig is aan zware zonde.
Want niet licht is het te bewijzen, dat do
einduitslag van zijn stem afiiankerjk was
En daarenboven moet hij zulks dan nog
gewild of voorzien hebben.
Maar ©en ware zoon van Rome vraagt
zich niet krenterig af, of hij zijn stem
plicht kan verzuimen zonder een zware of
lichte zonde te doen. De erkenning der
katholieke beginselen, ook in het staats
bestuur, ligt hem na aan zijn hart. Hij
kent do voorschriften van het vierde ge
bod en doet zijn plicht.
Ook do katholieke vrouw, al mocht zij
het niet begeerde doch haar opgedrongen
stemrecht als een lastige nieuwigheid be
schouwen, draagt in deze een even zware
verantwoordelijkheid als de msn".
ER. CÜNIBERTUS SLOOTS.
Weert. O. F. M.
Buiten!. Weekoverzicht.
Laten wij deze weck eens beginnen met
een stukje geschiedenis. Niet met de ge
schiedenis van de laatste paar dagen maar
met de geschiedenis van vele eeuwen.
Eeuwen geleden zwierven de menschen-
stammen van de eene plek naar de andere.
Aan hun hoofd stond de patriarch, niet
door vrije keuze van het volk, maar door
familie-omstandigheden geroepen om zijn
stam te leiden, zoowel in geestelijke als
in wereldlijke zaken. Waar zij een vrucht
baar land vonden, vestigde zich de stam
en bebouwde gezamenlijk den grond. Ko
ningen werden gekozen of wierpen zich op.
Naarmate de stammen zich verder uit
breidden en meer in contact traden met de
naburige stammen ontstaat een uitwisseling
van individuen. In de plaats der stamne-
derzettingen ontstaan marktvlekken, waar
handel en nijverheid zich gaan ontwikkelen.
Opkomst van adel en geestelijkheid.
De steden bloeien op en do burgers
eischen rechten. Men begint meer en meer
de wereldlijke ze.ken te scheiden van de
geestelijke, de invloed der priesters op liet
wereldlijk gezag vermindert. De voorrech
ten van den adel worden beperkt en do
staatsmacht wordt aanzienlijk uitgebreid.
Het volk wordt soeverein en rcgec.rt het
land in deze of in die richting al naar de
meerderheid de.r partijen. Presidenten ne
men de plaats in der koningen.
Ten slotte worden de partij-twisten zoo
hevig dat het volk de leiding in handen
geeft van dictators, rageermgsspecialisten.
Dat is een kort schematisch overzicht
van de geschiedenis niet van één volk. maar
van -r- men kan wel zeggen, bijna all''
cultuurvolken.
Zoo was in groote lijnen de ontwikke
lingsgeschiedenis der Grieksche volken, zoo
.ras de geschiedenis van het Romeinsche
olk en parallel daarmede voltrekt zich ook
de historie der West-Europ"^-sche volkeren.
Met dit verschil, dat de geschiedenis der
Grieken en Romeinen af is, maar die der
West-Europeesche volken het laatste sta
dium de.r regeeringsspecialisten nog niet
heeft bereikt.
Bij de Grieken is het regecringsspecialis-
me terug te vinden in do Ptolemeeën. ko
ningen over Egypte, waarheen de Eelleen-
sche cultuur zich had verplaatst na do val
der Grieksche republieken.
Bij de Romeinen waren de Caesars deze
specialisten, dio een einde maakten aan het
tijdperk der burgeroorlogen tegen 't einde
der republiek.
Onder welken vorm zullen deze specialis
ten optreden in onze toekomstige geschie
denis?
Bij hot beschouwen van de gebeurtenis
sen der laatste dage.n moesten wij onwille
keurig» denken aan deze ontwikkelingsgang
van de Grieksche cn Romeinsche cultuur,
omdat wij bij de Westersche. volken de
eerste symptomen reeds meenen te ontdek
ken van dat regeeringsspecialisme.
Dictators kennen wij reeds in Rusland,
Italië cn Spanje en in Roemenië dreigde
er ook een te zulle.n komen. Maar waaruit
het afloopen van het tijdperk der volks
soevereiniteit wel het duidelijkste, spreekt,
is het echec van het parlementarisme. Het
lot. van een land wordt door de wissele.nde
partijmeerderheid her. en derwaarts ge
slingerd. Men zie naar Duilscliland, Frank
rijk, Engeland, als de meest sprekende en
meest recente, voorbeelden. In Frankrijk
heeft men nu in de laatste dagen zelfs het
presidentschap tot „een speelbal der par
tijen" gemaakt. Men kan dat alles beschou
wen als do symptomen van een ontbindings
proces, dat het ontkiemen van een nieuwe
pericde voorafgaat.
De val van Mille ran d. De
isselvalliglxeid der volksgunst, zich open
barend in een nog wisselvalliger ding als
de uitslag der verkiezingen is, heeft Mille-
rand van het regeeringstooneel doen rollen.
Millerand is er aan de linkerzijde opgeklau.
terd, hij is toen meer en meer naar'rechts
geschoven, aan welke kant hij tenslotte er
af getuimeld is.
Hij begon z'n politieke loopbaan als socia
list en kwam als zoodanig in liet ministerie
Waldeclc-Rousscau. Zijn roode kleur ver
schoot "echter in het regeeringszonnëtje en
wel zoo erg, dak hij in 1912 in he.t eerste
kabinet-Poincaré zelfs minister van oorlog
werd. Na den oorlog was hij stichter en
leider van het Nationale Bloc en zijn liefde
voor dab Bloc heeft hem nu ten val ge
bracht. Hij zou zijn conclusies eruit trek
ken, als dat Nationale Bloc de nederlaag
leed. Welnu de linkerzijde heeft hem daar
bij een handje geholpen.
Millerand heeft na al de herrie in de pers
en in de partij-vergaderingên om zijn per
soon en na ©en vergeefsche poging om aan
e.en man van links een kabinetsformatie op
te dragen, een beroep op het parlement
(Kamer en Senaat) willen doen. Daartoe
heeft hij zich bediend van een stelletje
„stroo"-ministers, die het contact met het
parlement moesten teweegbrengen en zijn
boodschap moesten overbrengen. In die
boodschap doet hij zich voor als een hand
haver van de constitutie. Want volgens
constitutioneel standpunt is de president
alleen verantwoordelijk voor hoogverraad..
Hij wordt gekozen voor 7 jaar, waarmede
de grondwet te kennen wil geven, dat een
president niet onderhevig mag zijn aan de
wisselingen van een meerderheid. Gij #wilt
de grondwet eerbiedigen, niet waar, a'ldus
Millerand, want anders zoudt gij van don
president maken een speelbal der partijen,
De linkernartijen waren echter even han
dig als Millerand en stelden zich ook al op
constitutioneel standpunt. Zii beweerden
nl. dat een delbat over het aftreden van
den president ongrondwettelijk was en
weigerden zich met de ..stroo"-ministers in
verbinding te stellen. Zij weigerden iets te
zeggen, wat wel zoo gemakkelijk is (je kunt
met praten over zoo'n kwestie allicht wat
teveel zeggen) maar wat even doelmatig is.
Men kan iemand de d©ur wijzen met hefti
ge woorden, maar men bereikt hetzelfde
door hem ijzig te neeeeren. Millerand be
greep dan ook dat hij het met zulk een
parlement nooit eens zou kunnen worden
en berichtte, dat ..hij de eer had zijn ont
slag in te dienen."
Hiermede is dus een precedent gescha
pen, waardoor feitelijk de president in
Frankriik een speelbal wordt der partijen.
Het besluit om Millerand te. laten vallen
is genomen in een soort overwinningsroes
en het staat te bezien of men later geen
berouw zal hebben over dezen onberaden
stap. Men zou de vraag kunnen stellen: Zou
de linkerzijde Millerand hebben laten val
len, als deze zich voor de verl voor
links had uitgesproken?
Doumergue preside n 1 In
den middag is gister te Versailles Doumer
gue gekozen tot presidcrït van de Fransche
republiek Doumergue is voorzitter van den
Senaat. Hij behoort tot een oude Hugeno
tenfamilie en is een zeer gematigd man, een
echt vertegenwoordiger van den Senaat
waarin het nationale blok pooit zooveel
invloed heeft gehad als in de Kamer, maar
waarin de reactie naar links zich nu ook
veel minder sterk uit dan in dezelfde Ka
mer sinds 11 Mei. De senatoren willen
eigenlijk een algemeens nationale politiek
blijven doorvoeren; alleen het al te sterk
uitgesproken rechtsehc karakter van het
blok keurden zij af, maar juist daarom
willen zii thans ook geen uitgesprok--: !3nk-
scho politiek ondersteunen.
H e r rio t kabinetsformateu r.
Wanneer wij dit schrijven heeft Herriot
nog geen opdracht tot kabinetsformatie uit
de handen van den nieuwen president ont
vangen. maar niemand twijfelt eraan of hij
wordt eerste-minister. Hij heeft- zijn poli
tiek reeds Inng uiteengezet en men weet
in welke richting hij s.'urcn zal.
Op buitenlandsch gebied naar overeen
stemming met Engeland, aanvaarding der
expertenrapporten en mildere houding ten
opzichte van Duitsehlaud. Op binnen-
landsch gebied naar afschaffing van do
financieels machtigingswet, bezuiniging op
de legeruitgaven. begunstiging van de open
bare (lees anti-clcricale) school, stipte nale-
ing van den 8-urendag, afschaffing van
het gczantscha-p bij den Paus, enz. enz.
Zcoah wij de vorige week reeds zeiden,
zal Herriot den socialisten naar de oogen
hebben te zien, daar deze slechts willen
steunen en geen. aandeel in de regeering
wenschen.
Vervolgens zal de regeering-Herriot den
gevallen president Millerand wel als oppo
sitie-leider in de Kamer terugvinden, waar
hij beter dan als president aan den partij
strijd zal kunijen deelnemen.
Het kabinet Marx. Toont het
Fransche parlement, dat het door partij
haat ingegeven ondoordachte besluiten kan
nemen en dus ongeschikt is of zachter uit
gedrukt niet het meest geschikte lichaam is
om in deze tijden het lot van Europa mede
te helpen leiden, nog veel meer toont dat
dc, Duitsche Rijksdag. Terloops zij even
aangestipt, dat do Thüringsche en de Sak
sische Landdagen verdaagd moesten wor
den wegens de herrie, welke er geschopt
werd. Het verval -van 't parlementarisme!
En hoe het er in den Rijksdag naar toe
ging, weet ieder. Bij zulk een. stand van
zaken mag het nog een wonder heeten. dat
het kabinet-Marx cr zoo goed is afgekomen
bij de motie van vertrouwen. Weliswaar
heeft de Rijksdag niet de geheele politiek
van Marx goedgekeurd, maar slechts de
verklaring van de regeering, „waarin zij
het advies der deskundigen als grondslag
erkent voor een snelle oplossing van de
kwestie van het herstel."
De motie werd aangenomen met een meer
derheid van fyl stemmen. Dat alles schikt
vrij wel. Voorloopig kunnen we weer ver
der. over de vraag hoe de regeering aan de
meerderheid van twee derden komt. is van
later zorg.
De opstand in Al ban..
Albanië is geen hoog beschaafd land en
zoodoende kan de ontwikkeling der gebeur
tenissen aldaar niet als norm dienen, maar
voorzoove.r de nationalistische beweging ia
Albanië een navolging is van het fascisma
in Italië,.kan men ook in do gebeurtenissen
in Albanië zien een der symptomen van den
komenden tijd.
De regeering is gevlucht naar Italië en
de Gricksch-Katholieke aartsbisschop Fa-
noli heeft een voorloopige regeering ge-1
vormd. Het militaire elemeDt is daarin i
overwegend.
De beweging is een nationalistische en
zuoals gezegd, een navolging van Mussoli
ni's staatsgreep en gericht tegen een zwak
ke regeering, die niet voldoende den baas
kon spelen bij de ongeregelde cn verwarde'}
toestanden in het land.
Volgens een bericht uit Boekarest zouden I
daar een aantal Albaneezen den Ameri- i
kaanschen olie-magnaat Henry Sinclair tot j
koning willen maken, 't Zou wel leuk zijn
voor Honry, zoo van petroleumkoning te I
worden een heusche koning over een petro-
leumland 't Is te mooi om waar te zijn.
1
Avorescu. De 'staatsgreep van den
ouden generaal Averescu is blijkbaar op
niets uitgeloope.n. Maar dat het nog verre
van rustig is in Roemenië bewijst wel de
afkondiging van den staat Van beleg.
De oppositie schijnt danook alles op ha
ren en snaren te willen zetten om Bratianu 1
uit de regeering te werken. Deze is op het
oogenblik druk bezig met stukken land on-
der de boeren uit te deelen, e.n hangt zoo- J
doende het goede heertje uit. „Overal juich-
te de bevolking den minister hartelijk toe",
zegt het bericht, 't Zal wel waar zijn.
Japan en Amerika. De Amé-
rikaansche immigratie-wet, waarbij heb
„gele ras" uit de Vereen.. Staten wordt ge
weerd, heeft in Japan heftige verontwaar
diging gewekt. President Coolidge heeft
tevergeefs getracht, door zijn veto erover
uit ta spreken, de wet te keeren, daar hij
overtuigd was, dat deze maatregel de Ja-
pansch-Amerikaansche politieke betrekkin-
gen allerminst ten geede zou komen, maar
integendeel de kiem zou leggen voor een
toekomstige botsing. Het Congres wilde
z'n kop evenwel niet buigen (daar heb ja
weer zoo'n domme zet van een parlement,
zie boven!) en dreef da uitsluiting der Ja
panners door. Algemeen ziet men nu met
bezorgdheid de ontwikkeling van de ge
beurtenissen rondom de Stille Zuidzee te
gemoet. Sommigen voorspellen, dat de
eerstvolgende oorlog tusschen Japan cn
Amerika zal gevoerd worden. Maar al
neemt men de waarschijnlijkheid van een
a.s. oorlog tusschen Japan en Amerika niet
aan, jammer blijft toch, dat er door die
immigraliewe.t zooveel vredeswerk onge
daan zal blijven.
Een maritieme ontwapen igsconfcrefitie
wordt onmogelijk gemaakt als Japan, die
de derde zeemogendheid is, daaraan niet
mee wil doen.
Bovendien krijgt men nu een versterking
van de vriendschapsbanden met de andere
geeltjes, de Chineezen. waardoor het „gel©
gevaar" weer dreigender vormen gaat aan
nemen. Een nauwere aansluiting bij Sovjet-
Rusland behoort ook niet tot dc onmoge
lijkheden.
Men ziet het, een beetje bezorgdheid is
niet misplaatst, vooral wanneer men in het
oog houdt, dat het hier niet betreft een
kunstmatig relletje, maar dat de veront
waardiging in Japan diep gevoeld is. wat
blijkt uit de demonstraties, den boycot vaa
Amerikanen enz.
Do verbittering dateert trouwens niet van
vandaag of gisteren, maar is reeds büna -0
jaar oud.
Coolidge. Dc -republikri he con
ventie heeft president Coolidge weer car.di-
daat gesteld, voor het presidentschap en
meteen haar urogram uiteengezet. De repu
blikeinen willen zich wel inlaten met do
Euvopeesche aangelegenheden, maar wen
schen, dat Amerika geen lid wordt van den
Volkenbond. Wel dringen zij met kracht
aan op het bijeenroepen van ontwapenings
conferenties.
Laten wij besluiten met dc woorden van:
do ,3fsb." over de Amcrikaansch-Japansc-ho
betrekkingen:
„Alle mooie woorden over vrede, vofken-
bond en ontwapenings-conferenties zijn.
doelloos, zelfs gevaarlijk, als de regeerin
gen niet door daden van zelfbeheersching
aan haar woorden kracht bijzetten."
ËSIKÜESSLÜ&L
HET INTERNATIONAAL
EUCHARISTISCH CONGRES.
(Officieel).
Toerop's Congresplaat.
Do congresplaat van den kun sinr.ar
Jan Toorop is nu gereed en wordt door
het Congresbureau Raadhuisstraat 4
(Witte Huis) te Amsterdam naar binnem
en buitenland verzonden. (Voor het bin
nenland o.a. door middel van de diocesane
comité's). Een krachtig beroep doet het
bestuur op do medewerking van heeren
pastoors, rectoren, besliuirderen van ver
gaderlokalen e.a. om de plaat overal,
waar passend, op te hangen.
Do lieer L. A. P. M. van den Broeke,
voorzitter van het Comité voor Pers en
Propaganda, doelde ons over do plaat
nog het volgende mede:
In het begin van dit jaar kon ik in al-
gemeene trekken reeds liet plan aangeven,
zooals de heer Jan Toorop zich de plaat
had gedacht cn de voorloopigo goedkeu
ring er op was verkregen. Langzame r-
hand is natuurlijk onder het werk de
uit to drukken gedaclile klaarder gewor-
den in lijn, zijn in overleg met Z. D. IC.
Mgr. Callier en ons comité eukelo wijzi
gingen door den kunstenaar aangebracht,
totdat de affiche gegroeid is tot een
schoon kunstwerk, dat in een taal, weiko
elk volk verstaat, op waardige kunstzüH
