DINSDAG 3 JÖMB 1924
No. 4475
Bureaux: RAPENBURG No. 10 - LEIDEN
spmiT
15e Jaargang.
fiiidóoke 6ouAa/nif
PefiBONNEMENTSPRIJS bedreagl bi) vocmlibetallng
Voor Leiden 19 cent per week 12.50 per kwartaaL
JBij onze Agenten 20 cent per week 12.60 per kwartaaL
franco per post I 2.95 per kwartaaL
0et Geïllustreerd Zondagsblad is TOor da Abonnê's ver-
trijgbaar tegen betaling van 50 ct. per kwartaaL bij voor
uitbetaling. Afzonderlijke nummers 5 ct, met Geïllustreerd
Zondagsblad 9 ct.
Olt blad verschijnt eiken dag uitgezonderd Zon- en Feestdagen J.
TEL. INT. ADMINISTRATIE 933 REDACTIE 15
GIRONUMMER 103003 u POSTBUS No. II
pit nummer- bestaat aft twee
bladen.
IjuiTEEILftMD
Duitschland.
r I De kabinetscrisis.
j Nieuwe besprekingen
I met de Duitseh-naiionalea.
Op aandringen van tie Duitsche Volks
partij zijn nieuwe onderhandelingen met
de Duitsch-nationalen ingeleid. Deze laat-
elen hadden den voorzitter van deDuitsch
Volkspartij een brief gezonden, waarin zij
i yerklaren, dat hun besluit van Vrijdag j.l
Terkeerd is begrepen en dat zij niet staan
op een wijziging in den koers van de bui-
tenlandsche politiek. Evenmin beschouw
den zij, volgens dit schrijven, de onderhan
delingen als afgebroken. Overeenstemming
■was mogelijk, indien dr. Streseanann in
de nieuwe regeering niet opnieuw als mi
nister van Buitenlandsche Zaken zou op
treden.
De Duitsche Volkspartij heeft daarop wel
een besluit genemen, waarbij dr. Strese-
niann in zijn functie wordt gehandhaafd,
maar tevens heeft zij bij dr. Marx stap
pen gedaan, om te bewerkstelligen, dat,
op grond van deze nieuwe lezing van de
Duitsch-nationalen van hun besluit van
Vrijdag j.l., nogmaals met hen besprekin
gen zouden worden geopend.
Open brief aan Stresomann.
In een open brief aan Stresemann,
Waarin betoogd wordt, dat gezien de uit
slag der verkiezingen de Duitsch-nationa
len in behoorlijke mate vertegenwoordigd
pioeten zijn in de nieuwe regeering.Avordt
dezen door de „D. A-llg. Ztg." vriendelijk
verzocht vrijwillig er van af te zien in
het nieuwe kabinet als minister te zetelen,
daar de politieke situatie door zijn ver
der aanblijven buitengewoon bemoeilijkt
zou worden.
„Het belang van het vaderland eischt,
tlat hij deze moeilijkheden vrijwillig ie
niet doet. De begeerde regeeringsvorming
mag door zijn persoon niet mislukken."
Völkische Interpellaties.
De völkische fractie in den Rijksdag
Eeeft een interpellatie aangekondigd over
do schuldvraag. Van de rdjksregeering
wordt verlangd onmiddellijk officieel en
met klem, met publicatie van alle betref
fende documenten, de schuldvraag aan do
orde te ontnemen aan het vredesverdrag
ran Versailles, de regeering van Londen
«i 't rapport der deskundigen" Ook wordt
van de regeering verlangd de vraag te
beantwoorden of gedurende den oorlog de
mogelijkheid heeft bestaan tot het sluiten
van vrede.
Verder heeft de fractie haar voorstel
Ingediend tot opheffing van de wet tot
bescherming der republiek en tot het tref
fen van een afzonderlijke regeling van de
positie der Joden. Verlangd wordt ten
6loüe, dat alle personen, die deel hebben
gehad aan de voorbereiding van de revo
lutie van 1918 en aan samenwerking met
de Russische sovjetrepubliek, Wegens
boog- en landverraad zullen worden ver
volgd,
i-
Kei einde van de slaking In da Roer.
De arbeid door nagenoeg
f'! alle arbeiders hervat. 1
Gistermorgen zijn zoo goed als alle ar
beiders in het Roergebied weer aan het
werk gegaan. In het geheel waren onge
veer 85i der arbeiders opgekomen.
Opvallend is, dat in liet district Duis
burg, waar de communisten bet sterkst
zijn vertegenwoordigd zijn, het aantal
werkwilligen grooter was dan ergens el
ders, n.l. ruim 93
Het grootste deel der arbeiders, die nog
hiet aan het weTk zijn gggaan, behooren.
,tot do mijnen „Wiestphalen", „Hansa" en
ijSachsen". i
Frankrijk.
De strijd tegen Millerand.
Wat zal Herriot doen.
,-j-ü de politieken toestand Is nog geen
wijziging gekomen. De meest gangbare
j&pvatting is, dat Herriot de opdraoht tot
i orming van een regeering uit de handen,
van Millerand zal aanvaarden en daarbij
i'^an den president de voorwaarde zal stel-
,en' dat hij onmiddellijk zal aftreden, na-
het nieuwe ministerie zal zdjn ge-
ornid ofwel, dat hij geen voorwaarden'
«tellen, doch onmiddellijk bij zijn
'e. 0 optreden in de Kamer een stem-
sal uitlokken over het geval-Mülo
ftohr' ïSf* laatste wordt het meest waar»
«ebjjnlijk geacht.
jnJ linkerzijde van den Senaat, waartoe
i i de helft der senatoren behoort,
'fan „ede^ddag haar houding bepalen
pzichto van de presidentscrisis.
kt'K VGrwacht' de Kamer in haar
S yan heden* welke opnieuw dooi 1
professor Pinard zal worden gepresi
deerd, in staat zal zijn de verkiezing van
minstens 400 leden geldig te verklaren.
Morgen zal de Kamer dan haar bu
reaux kunnen kiezen. Dienzelfden dag of
Donderdag as. zal Millerand dan het ad
vies inwinnen van den nieuwgekozen
voorzitter der Kamer, Painlevé en den
voorzitter van den Senaat, Doumergue,
terwijl Donderdag Herriot op het Elvseê
zal worden ontboden.
De socialisten nemen geen deel.
Eon resolutie van den
p a r t ij d a g.
Gisteravond heeft do Fransche socialis
tische partijdag een resolutie aangono-
men, waarin de socialisten zich onder de
huidige omstandigheden verklaarden to
gen deelneming aan de regeering. Een ra
dicaal-socialistische rogeering kan echter
rekenen op hun steun.
Het R e g e
H
Herriot heeft aan Leon Blum een schrij
ven gericht, om de socialisten op de hoogte
te stellen, van wat Herriot voornemens is
als regeeringsprogram te volgen.
In de eerste plaats wil hij afschaffing
van de decreetweften.
2e. de amnestie,
3e. het weer in dienst nemen van de
spoorwegarbeiders bij de staking ontsla
gen,
4e. opheffing van de ambassade hij het
Vaticaan,
5e... strikte toepassing van de wet op de
congregaties,
6e. een legerhezuiniging en inkrimping
op den voet van de gewapende natie,
7e. een begrootingsevenwicht voor te be
reiden door een nauwkeurige inventarisa
tie van do kapitalen en een belasting op de
vermogens,
8e. op onderwijsgebied intrekking van de
decreten Berard en do invoering van de
verplichte staatsschool, dus met verbod
van het bijzonder onderwijs en de verwe
zenlijking van het program van de eenige
school,
9e. versterking van den volkenbond:
10e. erkenning van do sovjet-regrev<ng.
Engeland.
Ds Enuc'sch—Russische Conferentie.
De „Observer" geeft een interview van
Rakowski weer, waarin duidelijk de vrees
geuit wordt dat deKngelsch-Russische con
ferentie zal stranden op de leening.
De „Westminster Gaz.", het liberale
hoofdorgaan, dat zulk een propaganda ge
voerd heeft voor het herstel van normale
•economische betrekkingen met Rusland cn
het publiek voortdurend beschouwingen le
vert ten aanzien van den waren stand van
zaken, leidt thans uit een interview in den
„Observer" af, dat de Russische en Brit-
sche delegaties achter de schermen zijn
overeengekomen en noodsignaal te geven,
aangezien besloten was dat geen van de
leden der conferentie zich in het open
baar zou uitlaten, zoolang de besprekin
gen voortduren. In elk geval, zegt het
blad, bestaat er geen twijfel aan, dat de
toestand thans crifciek is geworden.
Oostenrijk.
Do moordaanslag cp dr. Seipel.
Zijn toestand bevred 1 g e n d.
Dr. Seipel lieeft een rustigen nacht
doorgebracht. Zijn algemeen© toestand is
bevredigend; do temperatuur was 36.7. De
inwendige verbloeding strekte zich niet uit
tot het onderste gedeelte van den rechter-
long. De patiënt heeft nog zeer lichte
bloedspuwingen.
De motieven van den dader.
Het ingestelde onderzoek bevestigt den
indruk, dat de aanslag van den arbeider
Jaworek, in de eerste plaats een patho
logisch geval is. Daar Jaworek gistermor
gen eenige heldere oogenblikken had,
werd een poging gedaan hem andermaal
te verhooren waarbij hij teekenen van be
rouw gaf. Hij wil geen voedsel lot zich ne
men en zeide, dat hij niet eerder zou eten,
alvorens men hem kon verzekeren, dat de
bondskanselier buiten gevaar is.
De lange brief aan zijn vrouw, welken
men op hem bevond, is zeer verward. Hij
zegt daarin, dat hij niet langer wil le
ven, daar hij niet gelukkig meer kan zijn.
Hij wil echter zijn vrouw en kinderen geen
leed doen. Hij had geld verduisterd (één
millioen Kronen) en dit op reis medege
nomen. Bij de fabriek, waar hij werkte,
kon zijn vrouw de bedragen innen, welke
hem nog toekwamen, doch zij moet zijn
schulden daarmede betalen. Hij wilde spoor
loos uit de wereld verdwijnen en men
moest hem begraven, waar men hem vond.
Voorts zegt hij in dit schrijven-: „Als ik
ga, dan gaat er nog een met mij mede, dien
ik gaarne mee wil hebben, n.l. dr. Sei
pel. Dan zal ik volkomen tevreden zijn".
Uit het onderzoek is echter gebleken, dat
Jaworek niet gestolen heeft, maar dat
hij gelden, die hU vooa? ene anderen ar
DE ADVERTENTIEPRIJS BEDRAAGT:
Gowona a verten tiön 30 cent per rege|
Voor Ingezonden Mededeelingen wordt het
a dubbele Tan het tarief berekend. s
ai'ver'en,'ön, van ten hoogste 80 woorden, waarin
betrekkingen worden aangeboden of gevraagd, hour ra tot.
huur, koop en verkoop f0.50a
beider bij do „Sparkasse" had moeten
afdragen, niet heeft afgegeven. Hij ver
diende een weekloon van 270.000 Kronen
(ongeveer f 10) en moest daarvan een
vrouw en twee kinderen onderhouden. Se
dert maanden reeas was hij zeer verbit
terd en hij leed vaak aan aanvallen van
woede. Dan schreef hij brutale brieven
aan de overheid.
Jaworek heeft tevens nog verklaard, dat
hij opdracht had dr. Seipel uit den weg
te ruimen, doch omtrent zijn lastgevers
wenschte hij zich niet uit te laen. Hij
verzocht echter, dat men zijn moeder naar
Weenen zou laten komen, dan zou hij al
les zeggen.
Spanje.
De strijd in Marokko.
Vlieger-actie.
Het „Journal" verneemt uit Madrid, dat
volgens berichten uit Marokko Zaterdag
54 vliegtuigen verscheidene tonnen ontplof
bare stoffen hebben geworpen op de vij
andelijke zone bij Alhucemas en daar
door een paniek hebben veroorzaakt. Een
vliegtuig met drie officieren viel in vlam
men neer aan den voet van den berg
Anida. De drie inzittenden werden ver
koold.
Albanië
De opstand in Albanië.
Hevige gevechten te
Skoetari.
Uit Belgrado wordt gemold, dat ook te
Skoetari een opstand is uitgebroken. Een
duizendtal Alhaneezen en Millissoren viel
de aanhangers van de regeering aan en
bezette de helft van de stad. In den nacht
van Zaterdag op Zondag bombardeerden
de opstandelingen de prefectuur te Skoe
tari. Aan beide zijden worden versterkin
gen verwacht. Er zouden talrijke slacht
offers zijn. De opstandelignen worden
door twee Kamer-afgevaardigden aange
voerd.
Volgens berici wi uit Belgrado is liet
garnizoen van Vaiona aan het muiten ge
slagen: alle staatskassen werden geplun
derd. De omgeving van Krum staat onder
do gowoldheerschappij van een benden-
hoofdman, Bayram Zur genaamd.
Geen interventie van Itali'ë.
De berichten, dat Italië tusschenbeide zal
bomen, worden tegengesproken, boewei te
kennen wordt gegeven, dat Italië niet kan
toelaten, dat de Grieken Vaiona bezetten,
of Zuid-Slaviö een poging zal doen om
zich van Skoetarie meester te maken.
Naar verluidt, is een Italiaansch oor
logsschip naar Saseno vertrokken, een
klein eiland voor Vaiona.
Het laatste nieuws alhier uit Albanië
ontvangen, is, dat do nationalisten zich
op marsch naar Tirana bevinden. De na
tionalisten worden voorafgegaan door 200
gendarmes onder bevel van kolonel Regret
Scialla. Zij zijn 6000 man sterk, goed ge
wapend en voorzien van eenig artillerie-
geschut en eenige machinegeweren.
Het eerste doel der nationalisten schijnt
to zijn de bezetting van Fieri en Lussi-
nia, vanwaar zij zullen voortrekken in de
richting van de rivier de Skumbi.
Turkije^
Turkije en Italië.
Gespannen verhouding.
De Turksche regeering heeft gisteren zes
uur lang beraadslaagd over den critieken
toestand, welke tusschen Italië en Tur
kije is ontstaan. Eenige dagen geleden zijn
de te Angora verschijnende dagbladen ten
zeerste opgewonden over de gemelde con
centratie van Italiaansche troepen in Gi-
licië. De Turksche vertegenwoordiger te
Rome beeft opdracht gekregen, de Italiaan
sche regeering opheldering te vragen, ter
wijl den militairen autoriteiten te Smyr
na last is gegeven alle noodige voorzorgs
maatregelen te nemen.
Italiaansche troepen op
Rhodes.
Op het eiland Rhodes, in de Egeische
Zee, zijn. vier Italiaan3Cho regimenten
geland.
Rusland.
Ca corrupti9 in Rusland.
Een vroegere adjunc t-vo 1 k s-
c ommis s ari s goarresteerd.
Volgens berichten uit Moskou is Skganski,
die niet lang geleden nog vice-voorzitter
was van den revolutionairen militairen
raad en adjunct-volkscommissaris van
Oorlog, wegens corruptie gearresteerd.
Skganski was Trotski's voornaamste hel
per en werd tijdens Trotski's ziekte uit
zijn ambt ontzet en door Froenze ver
vangen.
Naar gemeld wordt heeft de gearres-
teerdo een groote som gelcLs van de Rus
sische ledertrust aangenomen, waardoor
het deze mogelijk werd gemaakt aan het
Russische departement van Oorlog goe
deren van een inferieure kwaliteit tegen
zeer hooge prijzen te leveren. ..jj
China.
Weer op vrije voeten.
De twee zendelingen, die 29 Mei door
een Ghineesche bende werden
genomen, zijn weder vrijgelaten.
Amerika.
De immigratie-wet.
Japansche protesten.
Het staatsdepartement te Washington
heeft den tekst gepubliceerd van het Ja
pansche protest tegen de uitsluitingsbepa
lingen in de immigratie-wet.
De Japansche regeering verzoekt de
Amerikaansche regeering alle mogelijke
en juiste maatregelen te treffen voor de
verwijdering van de genoemde bepalingen,
die een onderscheid maken voor Japan.
Do Amerikaansche autoriteiten laten
zich in afwachting van de bestudeering
der nota niet over de kwestie uit.
Ofschoon het lcabinet-Kijura zich tegen
alle represailles in verhand met het im
migratieconflict heeft uitgesproken, nèemt
toch de opgewondenheid onder de Japan
sche bevolking, naar uit Tokio wordt ge
meld, voortdurend toe.
Er schijnt reeds een beweging aan den
gang te zijn om de Amerikaansche waren
te boycotten.
Dienstweigering.
Inwerkingtreding der wet
op 1 Juni 192 4.
Bij Kon. Besluit is bepaald, dat de wet
van 13 Juli 1923 betreffende dienstweigering
in werking treedt op 1 Juni 1924.
Tot leden, der commissie van advies over
de verzoekschriften bedoeld in art. 2 der
wet, zijn benoemd: Jhr. mr. P. A. J. van
den Brandeler, procureur-generaal bij het
gerechtshof te 's-Gravenhage, voorzitter;
mr. R. H A. M. Romme, lid van den Ra-ad
van State; rar. J Woltman, secretaris-gene
raal bij het Departement van Oorlog, en
tot secretaris: mr. A. H, Kamerlingh Onnes
referendaris hij heb Departement van Oor-
Verhooging Tabaksaccijns?
Geen nadere mededeeling.
De minister van financiën heeft dato 28
Mei aan den secretaris van den Anti Ac
cijns B.ond het volgende bericht:
„In antwoord op uw schrijven van 23
Mei jl. deel ik u mede, dat, indien u met
de in de dagbladen bekend gemaakte voor
nemens der regecring bedeelt, het in ver
schillende couranten opgenomen bericht
betreffende de percentages waarmede de
accijns op verschillende tabaksartikelen zal
worden verhoogd, ik u daaromtrent geen
mededeeling kan doen."
Naar men weet., bevatte de brief van den
Bond de vraag of de minister bereid was,
zekerheid te geven omtrent zijn voorne
mens tot verhooging van den tabaksaccijns
dit naar aaleiding van alarmeerendo be
richten dienaangaande.
Vragen van Kamerleden.
Noodslachtingen.
Op vragen van het lid der Tweede Ka
mer, den heer Braat betreffende opheffing
van de centrale slachtplaatsen voor nood-
slachtingen in kleine plaatsen, heeft de mi
nister van arbeid, handel en nijverheid ge
antwoord i'
Reeds meermalen, laatstelijk in de me
morie van antwoord op het voorloopig ver
slag van do Tweede Kamer betreffende bet
Xde hoofdstuk der Staatsbc-goroting voor
1924, heeft ondergeteekende er nadrukkelijk
aan herinnerd, dat de Vleeschkcuringswet
niet voorschrijft, dat er centrale slacht
plaatsen moeten zijn voor noodslachtingen.
•Het geldt hier een vraagpunt van utiliteit
waarvan de oplossing is overgelaten aan de
gemeentebesturen, die met plaatselijke toe
standen en belangen te rade, kunnen gaan.
Het bovenstaande maakt beantwoording
van de tweede vraag overbodig.
Invoflr van slacht paard e,n
uit Engeland.
In het Lagerhuis heeft Buxton, de Minis
ter van Landbouw, naar Reuter gisteren
seinde, in antwoord op een vraag gezegd,
dat viijwel alle paarden, die voor voedsel
bestemd zijn in Frankrijk en België, hier
(in Engeland, Red.) geslacht worden, maar
dat niettegenstaande er vertoogen tot de
Nederlandsche regeering geuit zijn, Neder
land verkiest, dat de slacht paarden levend
worden ingevoerd, volgens bepalingen, di9
waarschijnlijk even humaan zijn als welke
bestaande ook.
Antwoordende aan leden, die erop aan
drongen, verdere vertoogen tot de Neder-
landscho regeering te richten, zeide Bux
ton: "Wij zullen dat doen, als een nadere
gelegenheid zich aanbiedt.
Rijwielen met aanhangmotor.
Zooals men weet, zijn de rijwielen met
aanhangmotor onder de wet onder de mo-
M£T VOORNAAMSTE NiLUWSg
BUITENLAND.
Op aandringen van de Duitsche Volks-
partij zullen de onderhandelingen van df
midden-partijen met de Duitsch-nationa
len weer geopend worden.
De strijd tegen Millerand. De socialisteiS
namen geen deel aan de regeering. ZIJ
keuren echter het program van Herriot
goed.
De toestand van dr. Seipel is bevredi
gend. De dader niet geheel normaal?
Hevige gevechten in Albanië.
Gespannen toestand tusschen Turklj»
en Italië.
Een staatsgreep in Roemenië? (Tele
grammen).
toren gebracht, en moet. de eigenaar zich
van een plaat voorzien. Do vraag is nu, of
de eigenaars van zoo'n rijwiel, die reeds hf
de Personeel© Belasting zijn aangeslagen,
dubbel zullen hebben te betalen. Naar het
„Vad." verneemt, kunnen dezulken terug
betaling van de gestorte belastingen of at
schrijving van den aanslag vragen.
Beoefening der wetenschap onder de
Katholieken.
Prof. Struycken herdacht.
Ter gelegenheid van de bijeenkomst van
do vereeniging tot het bevorderen van de
beoefening der wetenschap onder de Katho
lieken in Nederland, Zaterdag en Zondag te
Nijmegen gehouden, had het bestuur der
openbare Leeszaal en Boekerij aldaar eene
tentoonstelling ingericht van boeken en
platen, betrekking hebbend op den H. Tho
mas van Aquino, in verband met dient
Eeuwfeest, alsmede van de boeken en ge
schriften van wijle.n den voorzitter dier
vereeniging, Staatsraad prof. mr. A. A. H.
Struycken, .als eerbiedigo hulde aan de
grooto talenten, rustelooze werkkracht en
algeheels toewijding door den betreurden
overledene, in, dienst van Vaderland en
Kerk gesteld.
Zaterdagmiddag werd deze tentoonstel
ling geopend, bij welke gelegenheid prof
mr. dr. J. van Grinten, hoogleeraar aan do
R K. Universiteit te Nijmegen eene ge
dachtenisrede uitsprak.
Na deze rede dankte ee.n zoon van wijlen
prof. Struycken voor de hulde aan zijn va
der gebracht.
Naar het „Hsgz." verneemt is tot alge
meen voorzitter als opvolger van wijlen
Staatsraad professor Struycken benoemd
minister mr. P. J. M. Aalberse.
De w.n. voorzitter, dr. C. J. van Yia-
kesteyn wijdde Zondag zijn openingswoord
aan de nagedachtenis van den overleden
voorzitter prof. Struycken en schelste de
beteckenis van deze figuur in het leven der
vereeniging.
Prof. J. H. E. J. Hoogveld hield een
rede over „de beteekenis van Thomas' wijs
begeerte voor zijn en voor onzen tijd".
In de aan de algemee.ne vergadering voor
afgegane afdeelingsvergadering werden do
volgende onderwerpen behandeld:
In de rechtsgeleerde afdeeling werden,
naar aanleiding van prae-adviezen van prof.
Taverne en prof. Pompe de „beginselen van
het strafrecht" behandeld.
In de geneeskundige afdeeling bespr: 'e
mijnarts B. A. G. Veraart de verzorging
van ongevalswonden, de heer A. van Balen
„plaatselijke stase als oorzaak van ziektec
verschijnselen".
Dr. van Bomdijk Bastiaansè besprak d
..ontwerp psychopathcnwet" en dr. A. C A.
Hoffman „twintig jaren geregelde ervaring
van de infeetie-methode-Denijs tegen tuber
culeuss processen".
In de wis- en natuurkundige afdcoling
werden voordrachten gehouden door dr. F.
C. Huygen, mej. dr. J. Hol, ir H W Schef-
fers, prof. dr. H W Keesom, den heer A'
Michels en dr. A. C. J. van Goor,
In de letterkundige afdeeling waren aart
het woord dr. J. F. M. Sterck en dr. P. J
M. van Gils.
DE VIHe OLYMPIADE.
Van onzen verslaggever.
Voclbal.
NederlandIerland 21.
De onLmoeting tusschen Ierland en Ne
derland heeft gisteren niet veel belang
stelling getrokken. Dg wedstrijd was trou-
wena het aankijken niet zoozeer waard.
Door het niet medespelen van Pijl en
Snouck Hurgronje was onze voorhoede
aanmerkelijk verzwakt. OokdoNatris leed
onder de algemeone malaise en bet r..d
veel moois zien. Even voor zes uur helro
den de Hollanders het speelterrein, dat.
zeer moeilijk te bespelen scheen, wa
Ioren verschijnen daarna in witte trui en
broek. Nederland wint den toss. IIol spel
geeft niet veel fraais te aanschouwen tot-*
