iTweede BladJ
Maandag 2 Juni 1924
BINNENLAND
BUREAU VOOR DE
R. K. VAKORGANISATIE.
i Onder voorzitterschap van den heer J.
v. Rijzewijk hieM in 't St. Joseph gebouw
te Utrecht het bureau voor de R. K. Vak
organisatie met de aangeslotc-n vakbonden
zijn veertiende jaarvergadering welke ge
opend werd met een reide van den voor
zitter, waaraan wij onlLeeaen:
Openingsrede.
De voorzitter begon uiteen te 'zetten, dat
liet R. Iv. Vakbureau zich bevindt in heit
15e jaar van zijn bestaan al'S R. K. Vak
centrale.
Als de teekenen niet bedriegen, als die
verwachting wordt verwezenlijkt, dan zal
'liet Doorl. Episcopaat binnen een maand
een voor ons Vakbureau zeer 'gewichtig©
beslissing nemen, rt.l. de al of niet goed
keuring van bet „R. K. Verbond van den
Arbeid", dat evenltueel in de plaats zal tre
den van het Bureavi voor de R. K. Vakor
ganisatie en de Federatie der Diocesano
Werkliedehbonden.
Voortgaande zeide spr.: Wij allen ver
korren onder den indruk van wat er zich
in Twente heeft afgespeeld, zich thans af
speelt, en wat er nog afgespeeld zal wor
den. Gedurende een half jaar heeft er een
staking en een uitsluiting geduurtd. Onge
veer 22.000 personen waren er in den
strijd, hetgeen voor het gelieele gewest
Twente van buitengewoon groote beteekc-
nis' is geweest. De werkgevers poogden te
bewerkefi 10 pet. loonsverlaging en invoe
ring door overwerk, van een 53-urige ar
beidsweek. Do noodzakelijkheid noch van
het een, noch van het ander, werd door
hen hewezen. Op de oude bekende wijze,
kwam er van het overleg niets terecht,
zoodat de patroons bun wil doorvoerden.
Onze R. K. Toxtielbewerkersbond had
pl.m. 2300 loden in dezen strijd en keerde
tot heden f 550 000.aan zijn leden uit.
Door de inwerkingtreding der Arbeiders-
gesc'hi'llenwet en het optreden van den
Rijksbemididelaar, den heer Van YsseT-
stein, is het conflict in zijn eerste stdium
beëindigd. Thans zijn er pl.m. 2700 ar
beiders in Enschedé aan den arbeid* of on
geveer 1/3 deel. Met gedeeltelijke hervat
ting van den arbeid telkens enkele fabrie
ken, zijn wij er zeker van bet roode geweM
'te zullen overwinnen.
Brengen wij als R. K. Vakcentrale, na
mens de 100 000 R. K. georganis'eerdcn
arbeiders van Nederland, onze eerbiedige
hulde en hartelijken Bondsgroet, aan de
fiere strijders en strijdsters van Twente.
Ook wij als B. K. Vak-centrale hebben
met ons fonds tot steun bij werkstaking en
uitsluiting een krachtproef doorstaan. Wij
mogen constateeren, dat die proef goed is
'geslaagd. Het fonds heeft steeds aan zijn
verplichtingen kunnen voldoen, en voldoet
tot heden nog. terwijl hét reservefonds nog
niet aangesproken is.
Hét zij mij vergund, aldus ging spreker
voort, nog beknopt op een paar punten
de aandacht te vestigen. Op de eerste
plaats op ons ledental. Het verloop van
lieden is thans tot stilstand gekomen. Wij
zijn blijkens de laatste cijfers nog boven
de 100 000 leden gebleven. Er heeft du9
wel een groot verlies plaats gehad, vooral
van de gelegenheidsreden, die meenden,
dat er in de vakbeweging steeds to profi-
teeren viel. De zuivering deT 'gelederen ié
aan de degelijkheid en paraatheid onzer
beweging ten goede gekomen. Wij zullen
thans moeien trachten geleidelijk tot aan
winst Van overtuigden over te gaan. Wij
verwanten in dit opzicht ook veel van de
stichting van het H. K. Verbond van den
Arbeid.
Een enkel woord wil ik nog spreken over
bet groote vraagstuk -der bedrijfsorganisa
tie en medezeggenschap. Deze materie is
geleidelijk in de sfeer der politieke belang
stelling terecht gekomen. Naar do male
da't zulks 'gebeurde, verklaarden onze R.
K. Grootwerkers zich meer als feeenstan
ders van hét Bedrijfsorganisatie en Mede
zeggenschap, die zij vroeger in 1919 mede
hebben gepropageerd om wettelijk gere
geld te worden.
Wij kunnen thans zeggen, dat die gelieele
arbeidersbeweging staat op liet standpunt
idat do overheid tot taak heeft het bedrijfs
leren wettelijk te regelen en publiekrechte
lijke bevoegdheid ie geven. Er is nog wel]
geen overeenstemmin'g over de wijze waar
op. De eene organisatie wil dm dit opzich'b
verder gaan dan de ahderc, hoofdzaak is,
dat de arbeidersbeweging van de Regee
ring' verwacht een wettelijke regeling der
bedrijfsorganisatie en der modezeggen
schap.
Ten slotte deed spr. een aanmaning hoo-
ren om het Eucharistisch Congres bij to
wonen en openide daarna de bijeenkomst.
De mededeelingem en de jaarverslagen
van secr. en penn. gaven geen aanleiding
voor belangrijke besprekingen.
V o or s tc 11 en v a n h et B e s t u ur.
O.m. werd door hét Bestuur voorgesteld:
De jaarvergadering besluit met bet oog
op de noodzakelijkheid eener versterking
.der geldmiddelen voor „Herwonnen
Levenskracht" te bevorderen, dat cLe
afdeelingen van de aangesloten Vakbon
den plaatselijk stappen doen om te komen
tot een permanente vri!jwi'll>fge bijdrage
van 5 ets. per lid en per week.
Eventueele m'ndere "bijdragen zullen ook
worden aanvaard.
Door het hoofdbestuur van „Herwonnen
Levenskracht" zal liét propagandaplan
nader worden uitgewerkt.
Do voorzitter wees er op, dat een' ver
hoogde bijdrage absoluut noodig zal zijn,
wil men met Herwonnen Levenskracht"
propaganda knnnen blijven maken voor de
Vakbeweging. Deze sympathieke instelling,
aldus spr., kan n 1. niet meer werken zoo
als ze wil en moet, en teveel plannen moe
ten „plan" bhjven. waardoor te veel zie
ken en zwakken teleurgesteld worden in
hun verwachtingen.
De heer Bekker geeft eenige pract'ische
middelen tot steun van H. L. Sommige
acties voor H. L„ zooalé de kalemder-ge-
-schiedenis, kunnen, volgens spr.. echter
best gestaakt worden. Ze kosten meer (fan
ze opbrengen.
Na voortgezette 'discussies werd besloten
H. L. te machtigen, mét de Vakbonden en
het Vakbureau cene regeling te treffen voor
een nieuwe propaganda. Het innen der
gelden zal worden overgelaten aan H. L„
dat hiertoie in overleg treden zél met de
daarvoor in aanmerking komende oTgani-
satiën. Vervolgens werd besloten een com
missie te vormen tot het nagaan op welke
wijze de financiën van hét wéerslands
fonds versterkt zullen kunnen worden.
Het bestuur zal de leden benoemen.
Rede over den arbeidsduur.
Daarna hield ide heer A. C. de Bruin,
secretaris ran het R.-K. Vakbureau een
inleiding over: „De Katholieke Vakbewe
ging en de wettelijke regeling vah den ar
beidsduur."
Spr. constateert, dat hét cr op het
oogenblik naar uitziet, dat de arbeidstij
den weder ingevoerd worden van vóór de
invoering der Arbeidswetten.
Mot citaten uit do verdediging van de
wet docr den Minister, bewees spr. verder
de economische verdedigbaarheid van den
8-urendag, waarbij hij tevens Mgr. Nolens
aanhaalde. Nu heeft men eerst beweerd,
dat de wet voor Holland geen stand kan
houden en daarna' is zelfs voligebouden,
dat ze internationaal onhoudbaar is. Spr.
ontkent echter met nadruk, dat do ar
beidswet de oorzaak rs> der bedrijfsdepres-
s:e. Immers, vóór de wet tot stand kwam,
had men reeds in vele fabrieken hier te
lande wegens de slapte de 8-urendag inge
voerd. En in Engeland waren vele voor
standers, terwijl in Amerika de wet reeds
tientallen jaren in zwang was. Ook in ons
land, speciaal' in de- diamantindustrie,
kwana reeds in sommige fabrieken de 48-
urenwéek voor vóór de invoering der wet.
Met vele voorbeelden toonde spr. aan,
dat verkorting van den arbeidsduur geen
nadeeligen invloed oefent op de produc
tie.
De arbeiders dienen wettelijk beschermd
te worden tegen hunne broodlieeresn. In
velband hiermede betoogde spr., dat ook
vele katholieke werkgever^ alles behalve
vrij uit gaan. De mentaliteit der werkge
vers-leiding is zonder twijfel dikwijls nog
te liberalistisch. Tegen dezen moet Aal-
berse 'de arbeiders Mijven beschermen; hij
wijke daarbij niet voor drang. Spr. noemt
het daarbij een schande, da/t nog zoove-
len, als winkel-, hotel- en apotheek-perso
neel niet onder de wet zijn gebracht, maar
vermaant, dat men in Minister Aalberse
vertrouwen moet blijven schenken.
Nu, nóch in de toekomst, rekene men
er op, dat het R. IC. Vakbureau ooit ite vin
don zal zijn voor een afwijking van de
Arbeidswet.
De rede vond luiden bijvaü.
Er had nog eenige gedachtonwisseling
over plaats, waarna de vergadering werd
R.-K. P., T. en T.-personecf.
Het R.-K. Post-, Telefoon cn Telegraaf
personeel, vereenigd in den Bond „St. Pe
trus" heeft een congres gehouden te 's-
Gravenhage.
De Voorz., de heer M. v. d. Broek, open-
het congres met een rede, waarin bij zijn
ontevredenheid uitto over de R.-K. Ka
merfractie, maar toch „oprechten dank" en
„warme hulde" bracht aan monseigneur
Nolens (onder applaus der vergadering)
voor diens houding bij het wetsontwerp 312
Het congres heeft na veel discussie de
volgende motie aangenomen.
De Nederl. R.-K. Bond van P. T. T. Per
soneel „St. Petrus", in congres bijeen te
's-Gravenhage op 30 en 31 Mei 1924,
gehoord do besprekingen omtrent de fi
nancieel© positie van de Rijksambtenaren
in het algemeen en die van het P. T. T.-
porsoneel in het bijzonder en omtrent de
plannen der Regeering ten aanzien van de
salarieering, welke plannen reed3 gedëel-
telijk ten uitvoer zijn gebracht,
c-onstateerende, dat (heb personeel van
P. T. en T. sedert jaren ten opzichte van
andere gelijkwaardige groepen van Rijks
personeel in salarieering is achtergesteld,
constateerende, dat deze achterstelling
hoewel meermalen erkend, ook door het
indienen van voorstellen tot verbetering,
welke voorstellen helaas nimmer werke
lijkheid zijn geworden van de zijde der
Regeering, nog steeds blijft voortduren en
dat de gevolgen daarvan door pensioen
korting en salarisverlaging zich steeds
schrijnender doen gevoelen.
protesteert met nadruk tegen de ver
krachting van bij K. B. verkregen rechten,
protesteert bij voorbaat tegen elk voor
nemen der Regeering om een nieuw sala-
risbesluit samen te stellen, waarin niet zou
zijn opgeheven de declasseering van het
P. T. T.-personcel in bet algemeen en die
van de technische groepen daarvan in het
bijzonder en waaruit groote groepen zou
den worden gelicht om te worden gesala
rieerd volgens het Rijks werklied en-regle
ment, en waarbij in het bestaande kinder
toeslagstelsel wijziging ten gunste wordt
gebracht,
protesteert tegen het streven om, ten
koste van de salarissen en de arbeidsvoor
waarden van het personeel bij het Staats
bedrijf van P. T. on T., welk bedrijf een
cultureel Jjelang dient, te komen tot een
sluitendo begroeting,
geeft tot zijn leedwezen to kennen, dat
liet onder de tegenwoordige omstandighe
den, waarbij een eenzijdig offer is en zal
worden gevorderd van de ambtenaren, niet
alleen onmogelijk is de Regeering den
stgun te verleenen, waarop zij als Christe
lijke Regeering aanspraak zou kunnen
maken, doch dat do omstandigheden er toe
hebben geleid, dat bet vertrouwen zeer
ernstig is geschokt, ja zelfs bij velen beeft
plaats gemaakt voor ernstig wantrouwen,
dringt er daarom bij de Regeering met de
meeste kracht op aan haar tot nu toe ge
volgde gedragslijn met betrekking tot de
ambtenaren te wijzigen en geen maatrege
len te nemen, die niet bet resultaat zijn
van een gezond overleg,
en gaat over tot de orde van den dag.
De geestelijk adviseur, de weleerw. pater
v. Delden, sprak hierna de vergadering toe
R.-K. Vereeniging ter bescherming
van Meis'jes.
Centr ale Vereenig i n gi n bet
Bisdom Haarlem.
Op 27 Mei j.l. had te Den.Haag de jaar
vergadering plaats van de Ned. R.-K. Cen
trale Ver. ter Bescherming van Meisjes
in bet Bisdom Haarlem, onder leiding van
de Vice-Voorzitster mevr. M. Krul-
Schütz.
Een verkort verslag werd uitgebracht
over do verschillende werkzaamheden ïn
den loop van 1923 verricht door de negen
afdeelingen, die te zamen de Centrale
Ver. uitmaken en gevestigd zijn te Amster
dam, Den Haag. Rotterdam, Leiden, Haar
lem, Alkmaar, Delft, Castricum en Vlis-
singen. Op bijne alle andere plaatsen in
het Bisdom zijn correspondentschappen
gevestigd.
Alle afdeelingen hebben Tehuizen,
waar tegen billijk tarief, nachtverblijf, des-
gewenscht met pension, wordt verleend,
en waar alleenstaande meisjes haar vrije
avonden kunnen doorbrengen.
Het stadsonderzoek gaf handen vol
werk; het aantal bezochte meisjes beliep in
de duizenden. De bemiddelingsbureaus
hadden afwisselend te'kampen met te veel
en te kort aan werkzoekenden, al naar den
toevloed der Duilscbe meisjes, die ook de
volle aandacht der afdeelingen hadden.
In Amsterdam, Rotterdam en Den Haag
waren de vaste posten van het stations-
werk gedeeltelijk door vrijwillige en bezol
digde krachten bezet, wier toewijding en
waakzaamheid boven allen lof verheven
waren
Er kwam een kleine wijziging in het
bestuur, doordat mevr. Is. Droog-Deckers,
krachtens de statuten als voorzitster moest
aftreden. In hare plaats werd mej. N. Crie-
laers, voorzitster der afd. Amsterdam, mej.
algemeene stemmen gekozen.
Door onvoorziene omstandigheden, zag
mej. L. Schmeik zich genoopt als secreta
resse te bedanken. De vacature werd ver
vuld door benoeming van mevr. Is. Droog-
Deckers, als baar opvolgster. Het secre
tariaat wordt nu gevestigd: Raadhuis
plein 8, Heemstede.
Na behandeling der mededeelingen en
ingekomen stukken, ontspon zich een le
vendige gedachtonwisseling over het dienst
bodenvraagstuk waarna de vergadering
werd gesloten.
De vergadering van „Mercurius".
Het einde van de „neutrale"
vakbeweging.
De zoogenaamd „neutrale" Bond van
Handels- en Kantoorbedienden heeft nu
eindelijk zelfs den schijn van zijn onzij
digheid in de politiek afgeworpen, om met
vlag en wimpel over te loopen naar de teo-
cialistische vakbeweging, dus naar do
S.D.A.P. Het voorstel tot fusie met den
rooden Alg. Ned. Bond van Handels- en
Kantoorbedienden en tot bestuurlijke sa
menwerking met het N.V.V. is aangeno
men met een meerderheid van 5958 tegen
3206 stemmen. Een sterkeo minderheid in
den Bond blijft derhalve tegen de fusie
met den rooden Bond.
Gemengde Berichten.
De moord te Gestel
Het bericht, dat Coppen, de dader van
den moord te Gestel, dien de Bossche
rechtbank tot 6 jaar gevangenisstraf heeft
veroordeeld, en in bet Huis van Bewaring
te 's-Hertogenbosch een poging te zelf
moord pleegde, stervende zou zijn, is on
waar. Coppen is geheel genezen uit het
ziekenhuis ontslagen en weer in de gevan
genis opgesloten zegt het „Vad.".
De doodslag te Ederveen
De jongen in Ederveen, die het 18-jarige
meisje Rika Vlastuin doodschoot, schijnt
meermalen blijk te hebben gegeven, dat
hij niet wel bij het 'hoofd was. Hij kon
niet hebben, dat het meisje met andere jon
gens omging of sprak, terwijl hij haar
meermalen met. liefdesbetuigingen, waar
van zij niet gediend was, lastig viel. Waar
schijnlijk was or Hemelvaartsdag weer iets
gepasseerd, dat hem nie-t aanstond. Met
een revolver gewapend is bij 's ochtends
naar haar huis gegaan. Buiten heeft hij
tegen haar broertjes gezegd: ik ga eens
met Rika praten. Hij vond haar alleen
thuis en schoot haar neer.
De dader is thans na zijn poging tot
zelfmoord naar het ziekenhuis te Arnhem
overgebracht. Zij toestand is zeer ernstig.
„Tel."
Overreden
Op het station te Heerlen is gisteren
een circa 30-jarige spoorwegbeambte door
een losse locomotief overreden en gedood.
Verdronken
Het bijna tweejarig zoontje van Wolter
UIT DE RADIO-WERELD, "^sjj
Wat er vanavond te hooren Is.
6.30 uur FL (Eiffeltoren) 2600 M. Coup
eert. j
NSF (Hilversum) 1050 ML'j
kinderuurtjo door mej. AnJl
toinetto v. Dijk.
2LO (Londen) 3G5 M. Duetten en.'j
vergelijking van Schotseken en'
Ierschen humor.
5NO (Newcastle) 400 M. Ameri-
kaansche muziek ij
PCGG (Den Haag) 1070 M.
Concert met medwerking van de
„Batavieren".
6BM (Bornemouth) 385 M.
Concert van het stedelijk or-
kest.
Brussel 270 M. Concert.
PTT (Postsckool, Parijs) 450
M. Causerie en concert.
2LO (Londen) 365 M. Muziek'
van moderne Engelscke compo-:
nisten.
SFR (Radio-Paris) 1780 M,
Concert en causerie.
2LO (Londen) 365 M. Dans
muziek.
7.1b
8.20
8.20
8.35
8.50
Dekker te El*m is in een. bij het liui3 zijnd1
mestgat met water geraakt en verdronken
Vergiftiging
Ten gevolge van het eten van planten is
het 6-jarige zoontje van de H. te Scher-
penzeel aan vergiftiging overleden.
Auto-ongeluk
Op den Bennebroekerweg gemeente Haar
lemmermeer reed de heer Schwarz, onder
directeur van het Amsterdamsch kantoor
der Rotterdamsclie Bankvereeniging met
een 30 K.M. snelheid tegen een boom met
zijn luxe auto, waarin zaten zijn echtge-
noote met zijn zoontje, mevrouw Rast, dal
heer Mulisch en het dertien-jarig zoontje
van dokter van der Valk uit Amsterdam,
benevens den chauffeur. De auto is totaal
vernield, de inzittenden werden verwond,
de chauffeur ernstig. Laatstgenoemd©'
werd naar het ziekenhuis te Haarlem ver
voerd.
Motorongeluk
Uit Alkmaar wordt gemeld:
Te kwart voor 3 Zaterdagmiddag is
tijdens de motorrennen de renner J. C. v.
d. Pijl op een Douglas in vole vaart tegen
een hek gereden, waarachter zich publiek
bevond. V. d. Pijl sloeg over den kop en
geraakte bewusteloos. Hij werd naar het
St. Elisabth-gesticht vervoerd. Daar werd
een ernstig onderbeenfractuur geconsta
teerd. Heb slachtoffer bracht een rustigen
nacht door. Er bestaat kan, dat het ge-
kweste been geamputeerd zal moeten wor
den.
Ook de renner Bur lage kwam met zijn
motor te vallen, doch werd niet ernstig ge
wond.
In een zeis gevallen
Zaterdagmorgen had de landbouwer Jan
Visser, wonende te Waddinxveen,
het ongeluk in een zeis te vallen. De slag
ader in het dijbeen werd doorgesneden.
Daar het geruimen tijd duurde voor hulp
kon worden verleend, was z'n toestand, toen
hij naar het ziekenhuis te Gouda werd
vervoerd, zorgwekkend. Des middags is hij
in het ziekenhuis overleden. Hilj laat een
vrouw met een kind achter.
Brandstichting
Donderdagmorgen werd te Aalsmeer een
begin van brand ontdekt in het groote cm-
ballagelolcaal van het veilingsgebouw „Blo©
menlust". Een door de rijkspolitie inge
steld onderzoek wees uit. dat hier moedwil
ligheid in het spel was en leidde tot arres
tatie van den vermoedelijken dader J. B.,
aldaar.
Clandistiene distilleerderij
Bij een te Wijk bij Duurstede gehouden;
inval waarbij een geheime jeneverstokerij
werd ontdekt, werd behalve het distilleer-
toestel nog ongeveer 100 liter gedistilleerd
in beslag genomen.
Net nog gesnapt
Een auto uit Pijnacker reod Donderdag
avond op de Voorstraat voorbij dc Molen
straat te Delft, zonder dat de chauffeur
een signaal gaf, waardoor een meisje op
een rijwiel werd aangereden en de fiets
vernield. Na even te hebben bestopt. wild©
FEUILLETON
HET STERVENDE LAND.
4)
Do breedte der borst, de lengte der ar
men en handen verraadden een hooge ge
stalte, maar als deze reus zich tusschen
zijn krukken oprichtte, dan leek hij een
iaeengerolde romp, waarvan lamme en ver
draaide beenen afhingen. Dit herkulische
lichaam eindigde in twee spillebeenen,
waarop hij nauwelijks eenige seconden kon
rusten en waaruit alle levenssap wegteer
de. Nauwelijks de dertig voorbij, grijsde
reeds zijn volle baard rond zijn bleek ge
zicht, waaruit twee zwarte oogen droef
den, die bij tijden flikkerden, als hij d^cht
aan zijn onverbiddelijke kwaal, die hem
langzaam naar bet graf sleepte. Diepe vo-
l'en doorgroefden zijn voorhoofd en sneden
de tusschenruimte van zijn wenkbrauwen
af. „Arme groote Lumineau, wat is er ge
worden van u, den schoonsten jongen van
bier", zei de moeder destijds.
Zij bad gelijk hem te beklagen. Zes jaar
geleden was hij van het regiment terug
gekeerd, mooi als bij zijn inlijving bij het
leger.
Drie jaar kazerneleven waren heenge-
gegaan over hem, zonder z'n wild ontstui-
ttdg boerenharit, zonder zijn droomen voor
arbeid en angst, zonder zijn geloof, bet
kostbaar erfdeel zijner voorvaderen, iets
of wat aan te tasten. Met een afkeer van
de stad, was bij huiswaarts gekoerd.
Men bad gezegd bij zijn terugkomst:
>iDe oudste der Lumiaeaux gelijkt niet
dp. de andere jongens, hij is heelomaal niet
veranderd". "Welnu, op een avond dat hij
naar den molen een grooten wagen koren
gekard bad, kwam bij leeg terug. Dicht bij
hem, op een hoop ledige zakken gezeten,
luisterde bij aandachtig naar een meisje
van Sallertaine. Félicité Gaurit van la Seu-
lière, die bij tot zijn vrouw wilde nemen.
Over de wegen schaduwde reeds de aanko
mende donkerte.De karsporen waren niet
meer te onderscheiden van de gras terpen.
Hij nochtans, geheel bezig met zijn vrien
din, wetend dat zijn paard blindelings den
weg vond, hield de teugels niet vast, die
dan ook afvielen en over den grond sleur
den. En op bet oogenblik dat ze een steilen
weg afdaalden,, dicht bij de Fromentière,
ging bet paard, gezweept door een boom
tak, op hol. Do w agen, geslingerd van den
cenen naar -den anderen kant, dreigde om
te kantelen, de raderen kwamen op den
berm, en bet meisje wilde afspringen.
„Heb geen vrees, Félicité, laat mij be
gaan'" schreeuwde de jongeman. Hij stond
rcht, klauterde over de berries om bet
paard bij de stang te nemen en tot staan
t brengen. Doch de duisternis, een schok,
kortom, het ongeluk gebeurde toen; hij
slibberde uit langs het tuig. Twee kreten
tegelijk trilden door de lucht, van onder en
boven de kar uit. Het rad was hem over
de beenen gegaan. Toen Félicité Gaurit
naar hem toeliep, zag ze hem moeite doen
om op te staan, maar 't- ging niet meer.
Gedurende acht maanden lang, builde Ma-
thurin Lumineau van pijn en smart. Dau
verdoofde de klacht; bet lijden smartte ver
der en lang: doch de dood wroette in de
'voeten, dan in de knieën en liet hem niet
meer los
Thans sleurt hij de helft van zijn li
chaam achter zich; bij kruipt op zijn
knieën en zijn overdikke kneukels.
Nog kan bij een karretje naar den ak
ker leiden, maar de gang mat hem heel en
ganscb af. In een bouten wagentje, waar
mede boerenkinderen spelemeien, voert
hem zijn vader of familie naar vergelegen
akkers. Hij ziet bij naar 't werk, waaraan
hij zelf niet kan medehelpen, dat werk
waarin bij opgegroeid is en toch nog lief
beeft.
„Arme groote Lumineau, de schoonste
jongeling van de streek!" Alle vroolijkbeid
is geweken. De ziel evenals 'het lichaam
heeft zich outvormd. Zij is gesloten.
Hij is barsch, argwanend en boos; Zijn
broeders en zusters verbergen hun klein
ste gangetjes voor dezen man, voor wien
't geluk van anderen 'n uitdaging voor zijn
ziekte is; zij vreezen zijn bestendigheid in
het'ontdekken van liefdesontwerpen, zijn
valschkeid, die zoekt om liefdesplannen
stuk te slaan. Hij, die niet bemind zal
worden, wil ook niet anderen liefhebben.
Vooral wil hij niet dat een ander de
plaats inneemt, die hem rechtens, als oud
ste zoon, toekwam, deze van toekomend
meester, van opvolger van zijn vader in
het bestuur der boerderij. Om deze reden
nijdigt bij tegen Francois, en meer nog
tegen André, den inooien Afrikaanschen
jager, vaders gunsteling; hij is zelfs ja-
loersck op den knecht, die gevaarlijk zou
kunnen worden, mocht hij Rousille hu
wen. Soms zei Mathurin Lumineau: „In
dien ik eens genas' Mij dunkt dat het be
ter gaat'" Andermaal is hij soms razjend
gedurende verschillende dagen, blijft bij
doof, ver teruggetrokken van alle werk en
zelfs van bet buis, dan vloeien hem do
tranen langs de wangen, die zijn woede
stillen.
In dergelijke oogenblikken mag hem
maar een menscb genaken: zijn vader. Eén
ding verteedert den zieke: bet zien van zijn
akkers, van zijn ossen, van zijn zaden,
waaruit haver en koren opschieten, do ho
rizonten, waar hij het volle leven genoten
heeft. Sedert zes jaar dat hij lijdend is,
heeft bij het gehucht van Sallertaine niet
meer teruggezien. Nooit meer heeft hij
op zijn weg nog Félicité Gaurit van Seu-
lière ontmoet. Soms vraagt hij aan Eleo-
nora:
„Hoort ge niet vertellen dat zij trouwen
gaat? Is zij nog zoo schoon als toen ik
haar vriend was'?"
Toen Maria Rosa in de kamer Yan de
Fromentière binnentrad, was hij het, dien
zij vluchtig bezag en het scheen haar dat
hij grijslachte en dat hij het uitgaan van
den knecht gezien of geraden had.
Dicht bij Mathurin was Francois geze
ten. Deze verschilde geheel en ganscb van
dén oudste door zijn middelmatige ge
stalte, zijn bollig rozend gezicht. Dezen
vreesde Rousille heelemaal niet. Hij hield
meer van genoegens dan van al het ove
rige. Niet al te vlijtig, en tevens verkwis
tend, want hij was op alle markten te
vinden. Door aard en wezen geleek bij op
Eleonora, die twee jaar ouder was, had
hetzelfde breede gelaat, met fletse blauwe
oogen en een lusteloosheid, die aan beiden
herhaalde berispingen vanwege den vader
bezorgde. Maar, terwijl de dochter, door
het milieu beschermd door den invloed der
overleden moeder, eene onbekende en hei
lige boerin, gelijk er nog zoo velen op den
buiten zijn, eerlijk bleef, had de kazerne
hem bedorven. Hij had. de krijgstucht aan
den lijve gevoeld zonder de noodzakelijk
heid ervan te begrijpen, zonder het noo-
digo voordeel er uit te trekken. Men had
hem bevelen gegeven, men had liem ge
straft, hem doen loopen en terugkomen
gedurende drie jaar, maar nooit had hij
zich bemind gevoelde, nooit had hij on
dersteuning gevonden in enkele schuchtere
goede gevoelens, die hij van huis had me
degebracht, nooit was hij behandeld ge
worden als oen menscb, die een ziel heeft
en die al zijn werk wil veredelen. Aan den
anderen kant had al liet kwaad van de
kazerne vat op hem gehad; de voorbeelden
op de kamer, de gesprekken, de gedurige
zorgen'om aan do voorschriften tc ont
snappen, de vooroordoelen, al de verlokkc-
lijkheden van de steden voor landelijke
jongens, onttrokken aan bim haardsteden,
waarvoor de jeugd geen veiligeu gids had
Hij was daarom niet beteT of hechter
dan vele andere jongens, die terug naar
huis komen. Hij had meegebracht op de
Fromentière een herinnering aan slechte
plaatsen, een wantrouwen in de overheid,
en tegenzin in harden arbeid en een liefde
voor lichter werk, dat in de stad zoo goed
betaald werd en waarbij tevens heel wat
vrije tijd overschoot. Met zijn lossen vriend»
en beschermer André hiold hij enkel van
lichten arbeid en hij verzorgde slechts
met tegenzin het vee.
(Wordt vervolgd). Lf
