bwaïhss
Bureaux: RAPENBURG No. 10 LEIDEN
r &iê%ÊL
iöe Jaargang.aaimwEmo z JUNI 1924-No. 4474
9e&idóeli^(BoMomt
MAANDAG 2 JUNI 1924
De ABONNEMENTSPRIJS bedraagt bl] vooruitbetaling
Voor Lelden 19 eent per week I2.S0 per kwartaal,
jéij onze Agenten 20 cent per week 12.60 per kwartaal.
Franco per poet I 2.95 per kwartaal.
Pet Geïllustreerd Zondagsblad Is voor de Abonnee ver
krijgbaar tegen betaling van 60 ot. per kwartaal, b(| voor
uitbetaling. Afzonderlijke nummers 8 ct, met Goulnstreerd
Zondagsblad O ct.
M
Dit blad verschat eiken dag uitgezonderd Zon- en Feestdagen L
TEL. INT. ADMINISTRATIE 635 REDACTIE 15
GIRONUMMER 103003 a POSTBUSNo.il
■■■■in i.mmi n> inn w i ,i 11 hui iwi in it ii
DE ADVERTENTIEPRIJS BEDRAAGT I
Gewone advertenllSn 30 eenl per nge|
Voor Ingesonden Mededeellngen wordt het
dubbele ran het tarief berekend, s
Kleine adverlenlIOn, van ten hoogste DO woorden, waart*
W,k^r.nWv°errdk™P"nS:^;a h°»
Dit nummer bestaat uit twee bladen.
Bij het koperen feest van onzen Hoofdredacteur.
Th. B. J. WILMEB.
Op ondubbelzinnige wijze is gisteren en
vandaag gebleken, dat wij er zeer goed aan
gedaan hebben de herdenking van het ko
peren feest van onzen hoofdredacteur zoo
maar niet zonder meer voorbij te laten
gaan.
De (alrijke blijken van belangstelling;
van zoo verschillende zijden onzen hoofd
redacteur betoond bij gelegenheid van zijn
121-jarig feest, zijn daarvan d« .«jTvroVemjïa
he wij zen.
Van de gelegenheid den jubilaris te com
plimenteeren, is gistermiddag tijdens de
receptie van 3—5 uur in ons gebouw aan
het Rapenburg, een druk gebruik gemaakt
Daar waren in de allereerste plaats bet
college van commissarissen en gedele
geerd-commissarissen, de HoogEerw. Heer
Mgr. H. J. M. Taskin, president van bet
Groot-Seminarie te Warmond, de Zeer.
Eerw. Hooggeleerde hoeren A. Th, Scijse-
ner en J. H. Visser, professoren te War
mond, de ZeerEerw. heeren J. H. Cronibag
en Th. M. Beukers, pastoors alhier, de
iWeleerw. heeren R. G. H. Bouters, P. G.
Frigge, A. van Lubeck, A. J. M. v. d
Donk, G. J. Kemperman, allen kapelaans
alhier en L. A. J. M. Beune, kapelaan te
Oegstgeest, terwijl de HoogEerw. Heer De
ken P. G. Dessens en de Weleerw. heeren
P. J. Simons en J. Groot den jubilaris
's avonds thuis kwamen complimenteeren
en van andere Eerw. Heeren bericht van
verhindering was gekomen.
Verder gaven blijk van liun belangstel
ling do leden van het Kerkbestuur van de
parochie van O. L. Vr. Onb. Ontvangenis,
waorvan de jubilaris lid is, vervolgens tal
tan afgev. van kerkelijke, sociale en
politieke vercenigingen, de gemeente-secre
taris mr. dr. C. E. van S tri jen, de wethou
der van financiën de heer J. F. X. Sanders
cn tal van particuliere personen.
Don ganschen dag stroomde het schrif
telijke gelukwenschen van tal van vrienden
en belangstellenden, terwijl ook verschil
lende collega's-journalisten uit do stad van
hun sympathtie blijk gaven.
Do receptie vond plaats in de met groen
versierdo vergaderzaal van het gebouw,
alwaar het eerst het woord werd gevoerd
door den president-commissaris, den heer
C. J. L. van der Meer uit Noordwijk.
Doze feliciteerde den heer Wtilmer als
president-commissaris der N.V. en namiens
het collego van commissarissen en gedele
geerd-commissarissen. Spr.- uitte den
wensch en de hoop, dat O. L. Heer den ju
bilaris nog vele jaren aan ons blad moge
yerbonden houden.
De president-commissaris herinnerde er
aan, dat er in die 12$ jaar heel wat moei
lijkheden en zorgen te overwinnen zijn
geweest, doch daarover wilde hij nu lie-'
yer niet sproken. Liever wilde spr. wijzen
op dien mooien tijd van vooruitgang en
bloei, waarin de lozers en lezeressen de
(vruchten hebben mogen plukken van het
5verk van den jubilaris.
Spr. eindigt met den wensch, dat de
beer Wilmer lange jaren nog aan ons
blad verbonden moge zijn en dat hij op
den ingeslagen weg moge voortgaan tot
genot van lezers en lozoressen, tot tevre
denheid der commissarissen en tot heil van
dit gewest. i
j Tenslotte zeide spr., dat het collego van
.commissarissen gemeend had, dat deze dag
iuet onopgemerkt mocht voorbijgaan en dat
stoffelijke aandenken daarvan het
Berekende bewijs zou blijven, Spr, bood
hierna den beer Wilmer een ïraale minu
ten-kast aan.
De heer Wilmer, die hierna het woord
nam, zeide aanvankelijk dit jubileum van
12$ jaar liefst onopgemerkt te hebben voor
bij zien gaan, doch er zijn bij zulk een ge
legenheid steeds wel redenen aanwezig die
tot blijdschap stemmen. I^rprikkeT 'tot
Sf *0 J?Vweïiing voor de
Dank bracht spr. allereerst aan God, die
hem de kracht tot het vervullen van zijn
taak gaf. Daarna bracht spr. dank aan
heeren commissarissen. Zulke oollege'a al
dus zeide spr., kan men in drie categoriën
onderscheiden. Ten eerste zijn er commis
sarissen, die zich zoo ongeveer nooit
laten zien. Ten tweede zijn er, waarover
men niet dan met gefronste wenkbrauwen
en een heel ernstig gezicht spreekt en die
men beschouwt als een noodzakelijk kwaad
De derde categorie bestaat uit die perso
nen, waarover met oprechte waardeering
wordt gesproken. En onder deze cate
gorie wil spr. onze commissarissen rang
schikken. Spr. verklaarde op prijs te stel
len de voorlichtende en aanwijzende leiding
die van bet- college steeds uitgaat. Spr.
verheugde zich over de goede verstand
houding, zoo meermalen op ondubbelzin
nige wijze aan den dag getreden en ook
nu weer gebleken uit de hartelijke woorden
van den president-commissaris en uit het
fraaie en zeer gewaardeerde geschenk, hem
aangeboden. Spr. eindigde tenslotte, de
verzekering gevend, zijn beste krachten aan
de belangen van de krant te blijven wijden
Hierna voorde het woord de heer dr.
H. J. A. Walenkamp, commissaris, der N.
V., die aan de woorden van den president-
commissaris cr gaarne nog eenige wilde
toevoegen als vriend van den jubilaris, wijl
spr. onder de commissarissen degene is,
die met de oudste vriendschapsbandien aam
hem is verhonden. Reeds vóór die 12$
jaar hadden zij, aldus spr., elkander loo
iden kennen. Na aanvankelijk andere idea
len gehad te hebben, koos de jubilaris den
journalistieken loopbaan. Spr. memoreer-
do dan hoe Z. D. H. de Bisschop van
Utrecht op het Journal is tencongrea ge
wezen had op de verwildering van zeden
in Frankrijk, omdat zij geen goed onder
legde pers hebben. In Frankrijk bouwt
men kathedralen en scholen en de broe
ders en zusters worden over de grenzen ge
zet. Door een degelijke voorbereiding van
goed onderwijs wist do jubilaris zich de
voor een journalist noodigo kennis te ver
werven en thans, gekomen aan een mijl
paal op den levensweg, mag de jubilaris
met vreugde daarop terugzien.
Spr. schetste dan, boe de heer Wilmer
mot medewerking van directie en adminis
tratie de courant heeft geleid en doen uit
bloeien tot een kachtig en flink orgaan, dat
met eero genoemd' mag worden onder dè
Katholieke bladen in Nederland.
De heer Walenkamp wees er dan op, boe
Mgr. Gallier als zijn oordeel te kennen
heeft gegeven, dat „De Leidsche Courant"
oen der beste is uit bot gewest en dat Z.
D. H. steeds mot volle aandacht do daarin
vooTkomendo driestarren leest. Dit onver
dacht en welverdiend getuigenis meende
spr. te moeten releveeren, omdat zij mede
is een eer voor de courant.
Spr. besloot tenslotte met den wensch,
dat de heer Wilmer zich nog vele jaren
moge geven aan de Katholieke journalis
tiek en dat „De Leidsche Courant" daar
van moge profiteeren.
Tenslotte voerde nog het woord de heer
J. Stadhouder, die erop wees, hoe de
hoofdredacteur tegen de opvliegendheid
van menschen, die over een of ander in de
courant meenten zich te moeten beklagen,
steeds kalmte blijft stellen. Als de storm
dan bedaard is, komt hij aan het woord.
Door dit kalme optreden is er heel wat
misverstand uit den weg geruimd. De woor
den, tot den-jubilaris gesproken, zijn spr.
naar het hart gesproken. Spr. wijst dan
tenslotte op den bloei der courant door sa
menwerking van redactie en directie en
besluit met den wensch, dat de hoofdredac
teur nog lang voor de courant behouden
moge blijven.
Hedenmorgen had' een korte huldiging
plaats in tegenwoordigheid van het per
soneel.
De heer B. Lans, directeur der Leidsche
Courant, sprak den jubilaris in een sober,
maar hartelijk speech je toe.
Het redactioneele gedeelte van een krant
is een zoo gewichtig onderdeel, dat wan
neer degene, die daaraan 12$ jaar zijn
krachten heeft gewijd en thans reeds ja
ren aan het hoofd van den redactioneelen
staf slaat, zulk een jubileum viert, bet niet
van fijngevoeligheid zou getuigen, wan
neer wij geen woord van hartelijken geluk-
wensch uitspraken, al had de jubilaris zelf
liever geen feestelijkheid gewild. Door uw
werken en schrijven, aldus spr., hebt gij
de krant steeds op het peil weten te hou
den, waarop wij een Katholieke krant
wenschten. Daarvoor onze hartelijke dank.
Vervolgens werd den jubilaris het ge
schenk van het personeel overhandigd, een
rookfauteuil.
De heer Wilmor dankte voor deze hul
diging. De viering van dit feest wekte bij
hem erkentelijkheid op voor de aangename
en vriendschappelijke samenwerking van
alle medewerkers. Van allen, zoowel ter
zetterij, ter administratie, als ter redactie,
v, xzsrSizsfsxzïitC ivu iu-
eengrijpt.
Namen wil spr. niet noemen, doch één
naam van een vroegeren mode-redacteur
dringt zich bij hem op, nl. van den heer
W. van Noort, die nu is overleden.
Deze heeft met den heer "Wilmer in
moeilijke dagen al zijn krachten aan de
krant gegeven.
Vervolgens dankt hij allen voor het ge
schenk en hij beveelt zich in aller vriend-
ip aan.
S3UITEHLAÜD
Het einde der staking in de Roermijnen.
Geleidel ij ke arbeid «-
hervatting. r
Zaterdagmorgen zijn weer vele arbei
ders in de schachten afgedaald. Het aan
tal werkwilligen varieert tusschen 55 en
90 pet.
Volgens 'n bericht uit Gelsenkirchen is
In 'n deel der bedrijven Zaterdag de ar
beid hervat. De andere bedrijven zouden
heden weer in werking worden gesteld.
Frankrijk.
Het aftreden van Poincaré.
Zijn laatste daad.
Poincaré heeft gister om half li het
ontslag van het kabinet aan MiClerand
Duitschiand.
De regecringscrlsl».
De houding der
Duits c h-n ationalen.
De bladen dor regeeringspartijen zijn
algemeen verontwaardigd over de houding
der D.-nat. en de nadere motivcering daar
van. In deze laatste wordt n.l. geconsta
teerd, dat de D.-nat. er niet aan gedacht
hebben do rapporten der deskundigen zon
der meer te aanvaarden, dat zij nimmer
de voorzetting der tot dusver gevoerde bui-
tenlandscho politiek zouden hebben goed-
gekourd, dat zij nooit v. Tirpitz als candi-
daat voor het ka&selierschap hadden la
ten vallen en steeds op het verdwijnen van
Stresemann als leider der buitenlandsche
politiek hebben aangedrongen.
Hiertegenover merken do democratische
bladen op, dat alleen het laatsto juist is,
alle andere beweringen echter in strijd met
de feiten zijn. Zouden de D.-nat. inder
daad hebben verklaard, dat in buiten-
landsch politiek opzicht een andere koers
diende te worden ingeslagen en dat dit
tot uiting moest komen door de benoe
ming van v. Tirpitz tot rijkskanselier, dan
zouden Marx en de leiders der midden
partijen immers onmiddellijk de bespre
kingen hebben afgebroken.
Men neemt aan, dat Marx er thans toe
zal overgaan een kabinet der midden-par
tijen te vormen en dus niets van verdere
besprekingen met de D.-nat. wil weten.
Het heet echter, dat de Duitsche Volks
partij aan een dergelijk kabinet niet zou
willen deelnemen.
Het „Berl. Tagebl." is van oordeel, dat
in dit geval noch reohts, noch in het mid
den, noch links eeen regeringsmeerder
heid zou zijn te vinden en dat de laatste
uitweg de ontbinding van den Rijksdag
en het uitschrijven van nieuwe verkiezin
gen zou zijn.
De z.g. corepunlen.
Het H.N. Ie Berlijn verneemt uit soc.
kringen, dat een soo. afgevaardigde
(hoogstwaarschijnlijk wordt hiermede ge
doeld op dr. Breitscheid, die geruimen
tijd te Parijs heeft vertoefd) zich tot Her
riot c.s. heeft gewend om een regeling te
verkrijgen voor do z.g. eerepimten, d.w.z.
do vrijlating van de politieke gevangenen
en den terugkeer der verbannenen.
Het heet, dat deze voorstellen in g
aar£e zijn gevallen.
francs m> !L j-s rai1 400 millioan
•worden larmmgd^Srhi'?1**? i™" dians!
Elysée Word iX-Jri 1 verIa,ten van
uigto toegejuicht. °°r cen IHoo'le nio-
Dc !Md tegen MWeranü.
Een motie der
radicaal-socialisten.
OieGót0rrer£hh^icde^ ffroepen der
,if„. he' ra^eer;ngse!elsel zelf IOu
«orgesïeld,
nancten dot Heen der loden
aannemen, doch na^r^^Sftit, Je
die de vergadering presideerde, word aT
Z 'Uiï ^«taanden sin gewikt»*®
not zelf verklaarde uitdrukkelijk, vrij tê
widen blijven in zijn optreden.
Be repiLbliteinsch-socialistische Kamer-
^aarl00-'O leden zijn loegelreden,
TWrfll vrT v°orzitfcdrschap van
lainücié. Met algemeene stemmen werd
een motie aangenomen, verklarende, dat
het onmogelijk is, mol Miüerand samen le
SfvrfL ®rxaed veriiet "P hct «ogenblik
der slomnuug de vergadering.
Het buitengewone congres dor social,sli-
sclie partij heeft eveneens met algemeene
stemmen een motie-RenauM aangenomen,
waarbij de koe,ahstische Kamerfractie de
opdracht krijgt, iedere regeer.'tng te be
strijden, welke het op zich zou nemen, zich
te constitueeren en te handelen ondier lei
ding van Millerand.
Het linkse he bïoo plenair
b i j e e n.
Gistermiddag om twee uur had aan den
Uuai <1 Orsay de gecombineerde vergade
ring plaats van de drie groepen der nieu-
meerderheid. Deze bijeenkomst was
f-himni Zij droeg namelijk
geheel het Karakter van een betooging e,n
duurde niet langer dan zes minuten, ten
«inde door kortheid cen bewijs te geven
•^an kracht en eensgezindheid. Driehon-
iderd-zeven Kamerleden teekenden de pre
sentielijst. Do vergadering werd geleid
door Herriot, aan wiens zijde zaten Pain-
love en Léon Brum.
Na cen korte, zeer toegejuichte rede van
■Hernot, werd Painlevé met algemeene
stemmen aangewezen als caadidaat voor
ihet voorzitterschap der Kamer.
Wat do kwestie-Millerand betreft werd
een motie aangenomen, gelijkluidend aan
die, welke des morgens door de radicaal-
isocialisten was geformuleerd.
De houding van Herriot.
In oen redevoering gisteravond zou Her-
riot verklaard hebben, geen imperatief
mandaat uit de handen van Millearnd ie
zullen aannemen.
Intergeallicerde besprekingen.
Herriot naar Londen.
Volgens de „Daily Herald" verwacht
men, dat do nietiwo Fransche minister
president tegen 15 Juni naar Londen zal
komen om cen voorloopigo bespreking met
MacDonald te hebben, en dat dan teen °0
Juni een grodto conferentie der eersle mi-
mslers van Engeland, Frankrijk, Italië en
Belgie zal plaats hebben
Tegen de openbare onzedelijkheid.
Do Parijsche redacteur van de „Msb"
schrijft:
Een priester is dezer dagen op de boule
vards door een politieagent gegrepen en
opgebracht wegens overtreding der poii-
tie-verordening. O, het ging heel beleefd
en ook de agent gedroeg zich als begreep
"ij, weken dienst hij dien priester be-
■CT VOORNAAMSTE NIEUWS*
BUITENLAND.
De arbeid in het Roergebied wordt gelei
delijk hervat.
Poincaré heeft gisteren zijn ontslag aan-:
geboden.
Hei geheele linkerbloc heeft zich tegen
het aanblijven van president Millerand
verklaard.
Een conferentie van de lersche premiere
met Mac Donald is op niets uitgeloopen.
Moordaanslag op dr. Seipel. De Oosien-
rijksche bondskanselier ernstig doch niet
levensgevaarlijk gewond.
De Bessarabische kwestie neemt een drei
gend karakter aan.
BINNENLAND.
De Vergadering van den Alg. Bond van
R.-K. Rijkskieskringorganisatles. Het
voorgestelde reglement is aangenomen.
Meerdere ernstige auto- en motoronge
lukken (Alphen a. d. Rijn, Gemengde Be
richten en Laatste Berichten).
De jaarvergadering van hei Bureau voor
R.-K. Vakorganisatie.
De arrestatie geschiedde namelijk voor
het volgende: De campagne, die gevoerd
wordt tegen de zedekwetsende aanplakbil
jetten van sommige music-hall's levert
weinig resultaat. De directeuren worden
steeds driester en doen do ergerlijkste
schunningheden langs den openbaren weg
plakken. Op een zeer drukke plaats heeft
nu een geestelijke zoo'n aanstoot-gevend
affiche afgescheurd, waardoor hij na
tuurlijk het te kwaad kreeg mot do politie.
Hij heeft echter op het schandaal de aan
dacht gevestigd en zijn moedige „overtre-
inrCJ>ezorgt hem dan ook lof van al-
ter van deJjAu.-.,!...-, de ,et_
n?ncr&Tc'm^iaar ^vollicht zal hij de volüoe-
eens t jeu> wat~mS?r«55id
men. Whpr-
Engeiand.
De onzichtbare straal.
Het verbod van verkoop aa n
het buitenland verlengd.
Het voorloopige verbod, dat Dinsdag is
uitgevaardigd met het doel te beletten, dat
Grindell Matthews zijn „onzichtbaren
straal" aan het buitenland verkoopt, is gis
teren door de rechtbank verlengd tot a.s.
Donderdag.
De straal en do Volkenbond.
De Volkenbond is gerechtigd tot het ge
heim van den „doodenden straal", de uit
vinding van Grindell Matthews, schrijft
de „Chicago Tribune", cn elk Bondslid,
dat deze uitvinding koopt of liet geheim
ervan verneemt, moet haar volgens het
Pact aan alle andere leden mcdedeelen.
Art. 8 van het Volkenbondsverdrag en
met name de laatste paragraaf daarvan,
voorziet speciaal in de incest openhartige
uitwisseling lunchen de leden van bijzon
derheden over uitvindingen cn ontdekkin
gen die betrekking hebben op oorlogvoeren.
Ook art. 19 wordt in enkele kringen ge
acht direct betrekking te hebben op dezen
doodelijken straal, schrijft het blad, daar
het zegt, dat do Volkenbondsvergadeving
van tijd tot tijd de herziening van verdra
gen kan adviseeren, welke onuitvoerbaar
worden, en de overweging van internat o-
nale omstandigheden, welker voortduring
den wereldvrede in gevaar kan brengen.
Do eenige landen, welko dus vrijelijk en
voor zich hot geheim van Matthews zou
den kunnen koopen cn bewaren, 1» sluit
het blad, zijn o.a. de V.S., Duitschiand*
Rusland en b.v. Mexico.
De lersche grenskwestie.
Een conferentie op de
Chequers.
Zaterdag zijn de beide lersche minister
presidenten Cosgrave en sir James Graig
op de Gheqeurs aangekomen, waarheen
Ramsay Mac Donald ben had üitgenoo-
digd voor het houden van informeelo be
sprekingen.
Sir James Craig beeft echter gisteren
verklaard, dat de toestand inzake do grc-ns
tusschen Ulster cn den Vrijstaat voor
zoover Noord-Ierland betreft absoluut on
gewijzigd blijft.
Oostenrijk.
MOORDAANSLAG OP DR. SEIPEL.
Zijn toestand niet levcnsacvaazlijk.
Dedailorzolfzwaar
gewond.
Gisteravond om 7 uur ia op den Bands-
kanselier, dr. Seipel, een aanslag gepleegd,
waarbij deze zwaar gewond werd.
Toen de Bondskanselier van een reis te
rugkeerde en op bet Zuider-staliou te
