15a Jaargang» No. 44S6 Bureaux: RAPENBURG No. 10 - LEIDEN e &ld^cWSou^cmt DeASONNEMENTSPRIJSbsdraagt bij vooruitbetaling Voor Leiden 19 cent per week f2.50 per kwartaal. Bij onze Agenten 20 cent per week 12.60 per kwartaal. Franco per post f 2.S5 per kwartaal. Het Geïllustreerd Zondagsblad ia voor de Abonné's ver krijgbaar tegen betaling van 50 ct. per kwartaal, bij voor uitbetaling. Afzonderlijke nummers 5 ct., met Geïllustreerd Zondagsblad 9 ct. Dit blad verschijnt eiken dag uitgezonderd Zon- en Feestdagen I. TEL. INT. ADMINISTRATIE ©35 REDACTIE 15 GIRONUMMER 103003 u POSTBUS No. II DE ADVERTENTIEPRIJS BEDRAAGT: Gewone adverfentlën 30 cent per regeSi Voor Ingezonden Mededeelingen wordt bet dubbele van het tarief berekend. s Kleine advertenties); van ten hoogste 80 woorden, waarin betrekkingen worden aangeboden of gevraagd, huur en ver* huur, koop en verkoop 10.5O, Eiaassfireusi* toestaat isst twee fegaeSew- •Y' De Vrijheid. Verschenen is het voorloopig verslag der Tweed© Kamer omtrent de wijziging van de leerplichtwet en van de Lager-onder- wijswet 1920. Zooals men weet, is d© oorspronkelijk voorgestelde wijziging gewijzigd. Over deze gewijzigde wijziging nn ia het oordeel gunstiger dan over de aan vankelijk door den minister voorgestelde bezuinigingsmaatregelen. Wat niet wil zeggen, dat men nu zon der critiek is. Integendeel, tegen enkele voorstellen schijnt zelfs nog al een zeer groote oppositie te zijn, zooala tegen de in voering van bet instituut der assistenten. Ons trof in genoemd verslag de volgen de passage: Sommige leden drongen opnieuw aan op verlaging der salarissen voor de R. K. ordebroeders en ordezusters, wijl dezen hun salaris niet voor eigen behoeften gebruiken. Op de gronden, reeds herhaaldelijk aangevoerd, werd dit denkbeeld anderzijds bestreden. Hoe de religieusen hun salaris beste den, gaat niemand aan. Anderen be steden een deel voor politieke doelein den, voor buifenlandsche reizen enz.; ook daarmede bemoeit de overheid zich niet. Die „sommige leden' 'zijn natuurlijk de nienschen van de vrijheid de menseben van de breede opvattingen, de ruime denk beelden I En telkens weer durven ze voor den dag treden met die benepen en hate lijke vrijheidsbeperking, welke zou lig gen in een salariskorting voor de reli gieusen. 't Kan geen kwaad, daarop nog eens te wijzen. Daar zijn er immers nog altijd, die toch wel wat van eerbied gevoelen voor die hooggeroemde vrijheid van vrijzinnige huize! auiTEüLflBap Duifschland. De partijbespreking te Berlijn Geen resultaat Zooals wij gisteren in en deel van onze oplaag reeds meldden, zijn de gemeen schappelijke besprekingen over de regeo- ringsvorming, waartoe de Duitsck-Natio- nalen de burgerlijke middenpartijen giste ren hadden uitgenoodigd, zonder resultaat afgebroken. De vertegenwoordigers van de Duitsch- Nationalen hadden een voorstel medege bracht, hetwelk door de drie middenpar- tien is afgewezen. Nog dien eigen middag hadden bespre kingen plaats met de Nationaal-Socialis- tische Vrijheidspartij (Deutsch-Völkischon) Gistermiddag hebben de Duitsch-natio- nalen een communiqué uitgegeven, waarin verklaard wordt, dat zij hun initiatief om overleg te plegen met do burgerlijke mid denpartijen voorloopig moeten opgeven, althans dit overleg pas zullen kunnen her vatten, na de fractievergadering van de Deutsch-Völkischen, welke op 24 Mei a.s. zal worden gehouden. Vpn Tirpitz als a.s. i' i j k s k a n s e 1 i e r Het verluidt, dat von Tirpitz, dien de Duitsch-Nationalen als rijkskanselier wen- schen, zich in verbinding heeft gesteld met Ludendorff en zijn welwillendheid heeft ingeroepen voor een coalitie-regeering van de Duitsch-Nationalen en de burgerlijke middenpartijen met de Völkischen. Aan hankelijk zou Ludendorff hiervan niet heb ben willen weten; later echter zou hij zijn bijgedraaid. Het staat vast, dat Ludendorff niet is bijgedraaid, voordat hem zekere conces sies waren toegezegd. De stemming in Hannover Een rede van Noske In den provincialen landdag van Han nover heeft Oberprasident Noske een rede gehouden, waarin hij onder opgewonden protest der Welfen den uitslag der voor- loopigo volksstemming met vreugde be groette. Toen hij de hoop uitsprak, dat na de hartstochtelijke opwinding van den laat- ston tijd rust en vrede zouden terugkeeren liepen de Welfen: „Neen!" Zij legden een verklaring af, waarin werd gezegd, dat de stemming onder een zoo zwaren en onrechtmatigen druk van de Pruisische autoriteiten was gehouden, dat zij het plebiesciet niet als een oprechte volksstemming in den zin der grondwet konden erkennen. Het Hannoveraansche volk heeft nog steeds geen gelegenheid ge- bad vrij en onbeïnvloed te beslissen, of het al dan niet bij Pruisen, wil blijven. Het Belersehe ministerie Depositie van Von Knilling Von Knillings positie schijnt ernstig ge schokt te zijn, aldus een Wolff-bericht van Gisteren. De „Köln. Ztg." heeft een telegram uit München ontvangen, waarin ook gemeld wordt, dat de vooruitzichten van het mi nis terie-Knilling er niet beter op zijn ge worden, en dat met het intreden van nieuwe figuren in de regeering rekening moet worden gehouden. Dit kan nog tot moeilijkheden aanlei ding geven, zoo lezen wij in dat tele gram, omdat juist de leiders der machtig ste partij als b.v. de afgevaardigde Held, zich achteraf houden en niet van plan zijn om in het ministerie te treden. Het ministerie-Knilling heeft in de laat ste weken zijn positie trachten te verster ken door alles wat met het Hitler-prbces in verband stond, volkomen te liquideoren. In dien zin hebben ook v. Knilling Schweyer en Krausnech in de bestuurs vergadering der Beiersche Volkspartij ge sproken. Bijna alle sprekers waren het eens, dat de autoriteit van den staat in ieder geval geheel moest worden hersteld. Slechts op dezo wijze zou Beieren zijn aan zien in het rijk en de wereld weer kunnen terugwinnen. De a.o. regeering moet, ge steund door de machtmiddelen van den staat, zich ten doel stellen om die toestan den, .welke de oorzaak waren van de tegen woordige situatie van Beieren, grondig te doen verdwijnen. De gisting in het Roergebied Botsingen met de politie Gisternacht hebben in het Roergebied do eerste ernstige hotsingen tusschen mijn werkers en politie plaats gehad. Onder communistische aanvoering trachtte een menigte van vele honderden stakers en uitgeslotenen de mijn Brassert bij Marl te bestormen, teneinde de arbeiders, die er „Notstandsarbeiten" verrichtten, af te ros sen. Slechts met moeite gelukte het de po litie de mijnwerkers terug te dringen en de mijn te bezetten. Er ontspon zich daar op een geregeld gevecht, waarhij aan heide zijden tal van personen werden gewond. De mijnwerkers, kregen onophoudelijk ver sterkingen uit Recklinghausen en togen 12 uur 's nachts was de situatie van de po litie zoo precair geworden, dat Belgische troepen haar te hulp moesten komen. De Belgen verjoegen de stakers en bezetten de mijn. Ook te Wattenscheid heeft een bloedige botsing tusschen mijnwerkers en politie plaats gehad. De Roer industrieeion uitgeput Volgens liet „Berliner Tagehlatt" heb ben de Roerindustrieelen aan de Rijks- regeering medegedeeld, dat zij de lasten, die voortvloeien uit do Micunio ver eenkom sten en do staking van de mijnwerkers, niet langer kunnen dragen. Franscho arbeiders naar het Roergebied De Fransehen hebben een groot aantal arbeiders uit Frankrijk naar het Roerge bied getransporteerd, die alle kolenvoor- raden, welke nog bij do mijnen liggen, voor het transport naar Frankrijk moeten inladen. Sluiting dor Kr up p-f a h r i e k e n. Ook de firma Krupp overweegt het plan om haar fabrieken te sluiten wegens ge brek aan kolen. Do arbeiders, ongeveer 30.000 in getal, komen aan allen ten laste van den werk- loozenondei'S'tand. Ook de Dortmunter Union maakt bekend dat zij weldra haar bedrijf zal moeten sluiten. Frankrijk. De nieuwe Fransehe regeering. Geen deelneming der socialisten. De leiders van de socialistische partij, Blum, Renaudel en Bracke, verklaarden dat do socialisten zich zouden onthouden van deelneming aan de regeering. Zij zou- den. zich er mede tevreden stellen deze te steunen bij de politiek tot economisch, fi nancieel en sociaal herstel en een vrede lievende buitenlandsche politiek. Besprekingen over den wisselkoers. Poincaró heeft gister met Francois Mar- sal gesproken over do middelen, welke be raamd zijn om do crisis in den wissel koers te bestrijden. Miller and heeft daarna om 12 uur Poin caré, Herriot en Painlevé ontvangen. In den namiddag heeft hij een onder houd gehad met Doumorgue en Francois Marsal. Tijdens een onderhoud in het Elysée hebben vervolgens Poincaré en Millerand aan Herriot en Painlevé een gedetailleer de uiteenzetting gegevep van Frankrijks financieelen toestand. Dit onderhoud, hetwelk twee uur heeft geduurd, droeg een zeer hartelijk karakter Overtuigd van de noodzakelijkeid, om geen enkelen aanval op Frankrijks crcdiet toe te staan, stond Poincaré er op, den waarschijnlijken, toekomstigen regeerings- leiders den financieelen toestand gedetail leerd uiteen te zetten, daar hierdoor de toekomstige politiek van bet ministerie bepaald moet worden. Na een langdurige gedachtenwissaling verklaarden Herriot'en Painlevé overtuigd te zijn van de noodzakelijkheid voor elke regeering, welke dan ook, om het even wicht in de begrooting op de meest krach tige wijze te handhaven. De schoolwetgeving. Bedenkelijke vooruitzichten Do Parijsche redacteur van de „Msbd." schrijft: De bevoorrechting van de staatsschool is in Frankrijk tot het uiterste gedreven. De bijzondere school is niet eens herkend. Tijdens de vorige wetgevende periode had den de katholieken voor de scbool-even- redige een zeer krachtige actio gevoerd en de houding der Franscho kamer onderging wijziging in de goede richting. Het soctarisme van radicalen en social is ten dreigt thans weer met verdubbelde kracht op te steken en wat te verwachten is blijkt wel uit do mentaliteit van den ;bur gemeeser van Lion, den toekomstigen mi nister-president ongetwijfeld. Herriot heeft nooit opgehouden voor de zoogenaamde écola unique te ijveren, de uniforme cenigo staatsschool, laïcistisch natuurlijk, waardoor liet kind aan de ouders zal worden ontnomen om de staats opkweeking to endergaan. Bij het voorstel om 52 leerlingen der stadsschool elk jaar door middel van beurzen naar het middel- 1 baar onderwijs te zenden, hoeft hij zijn opinio aldus toegelicht: „Ik heb den grond slag willen leggen voor de „©enige school". Het secondair programma der revolutie is niet meer geëerbiedigd. Er is geen waro democratie, zoolang er geen doormenging der standen plaats heeft, zoolang het ar me Icind niet kan opgevoed worden als het rijke. Men moet erkennen, dat het onder wijs, zooals het thans gegeven wordt, een klasse-onderwijs is. \Vij willen dus terug keeren tot de ideeën der mannen van 1789". Het ouderrecht, de hoogere belangen der ziel, bestaan natuurlijk niet voor Herriot. Engeland. Do Engelse!'.Russische conferentie. De onderhandelingen zoo goed als mislukt. De „Daily Tel." neemt het communique, dat het foreign-office over de Engelsen Russische conferentie heeft uitgegeven, in zooverre bevredigend, dat er althans een zin in Voorkomt, waar iets bepaalds in te lezen staat, n.l. de officieele verklaring, dat de regeering weigert oen sovjet-leening te garandeeren. Hierdoor wordt een einde gemaakt aan vele wilde geruchten. Het heteekent dat, wat Ramsay Mac Donald en de sovjet-dele gatie ook mogen zeggen om den schijn te redden, de conferentie definitief mislukt is, want het eenige doel der sovjets is geld te krijgen. De slotzin van hot communique, waarin gezegd wordt dat do conferentie, na oen algemoene discussie van eenige an dere aanspraken, verdaagd werd, houdt oen bekentenis in, dat ten aanzien van de werkelijk belangrijke kwestie niet de min ste overeenstemming is bereikt. Wat met beirekking tot enkele punten is overeenge komen, is nauwelijks waard te worden vermeld. Albanië Een opstand in Noord-Albanië? Naar de „Matin" meldt zou in Noord- Albanië een opstand zijn uitgebroken. De opstandelingen zouden Skoetari en eenige andere steden hebben bezet. Roemenie. Gevaarlijke manoeuvres. De Roemeenscho generale staf heeft be sloten in September groote militaire ma- nouvrea in Bessarabië te houden. Polen, dat een defensieve alliantie met Roemenië heeft, heeft eveneens besloten in Galicie nabij de Roemeenscho grens onge veer in denzelfden tijd manoeuvres te houden, als een waarschuwing aan Rus land. Rusland. De doodvonnissen te Kief. Veranderd in tien jaar eel. De Oekrainsohe centraio commissie ver anderde de doodvonnissen van vier intel- lectueelen, 'die in April te Kief werden ver oordeeld, in tien jaar gevangenisstraf. De gevangenisstraf der anderen werd met de helft verminderd. Van hst Vatisaan. Het monument van Paus Bsnedictus. Do onthulling. Een particulier telegram uit Rome d.d. gisteren meldt aan de „Msbd."; j Hedenmorgen is in tegenwoordigheid van verscheidene kardinalen, prelaten, de zusters en neven van Paus Benedictus XV, diens moment in do Valicaansche grotten onthuld. Nadat mgr. Nasalli Rocca, de aartsbis schop van Bologne, een plechtige H. Mis had gecelebreerd, werd het doek van het monument weggenomen. Namens den ge meenteraad van Bologne werd aan den voet van het gedènkteeken een krans neerge legd. Kardinaal Nasalli hield vervolgens 'n toespraak, waarhij hij het monument van den Paus aan kardinaal Merry del Val, aartspriester van de Valicaansche basiliek overdroeg. bmmehjimp INTERNATIONAAL EUCH. CONGRES. (Officieel). Hefc Comité voor Godsdienstige Plechtig, heden deelt mede, dat Z. E. Kard. Dubois, Aartsbisschop van Parijs, Vrijdag 25 Juli een plechtig© Pontificale H. Mis zal cele- breeren in do St. Ignatiuskerk (de Zaaier), voor de Franschen, waarbij een Fransehe preek. Ook zal dien dag in de Algemeene Hulpkerk van O. L. Vr. (Redemptoristen kerk) pontüiceeren Z. D. H. Mgr. Ce&arano, Congr. S.S. Red., Aartsbisschop van Cam- pagna (Salemo Italië); zoo ook dien zelfden dag Z. D. H. Mgr. Gföllner. Bis schop van Linz (Oostenrijk), en wei in de S. Annakerk (de Pool). 3AKKERSARBEID Nachtarbeid voor patroons De Minister van Arbeid heeft bij den Hoogen Raad van Arbeid aanhangig ge maakt een voorontwerp van een wet tot wijziging van de bepalingen der Arbeids wet 1919 betreffende den arbeid in brood- bakkerijen. De wijziging betreft le de opheffing van het verbod van bakkersarbeid des nachts voor den patroon. 2e. Het stellen van het aanvangsuiu* voor den gewonen bakkersarbeid van bak kersgezellen in alle broodbakkerijen op 5 uur der voormiddags, onverminderd het vervroegde aanvangsuur voor den voorar- beid in grootere bakkerijen ingevolge ar tikel 37 der wet en voor den arbeid op den ochtend voorafgaande aan den weke- lijkscken rustdag. Het Militair Onderwijs. De officiersople i d i n g. Voorgestelde maatregelen. De Staatscommissie, ingesteld bij Iv. B. van 12 Dec. 1910, de z.g. Legercommissie, heeft verslag over de regeling van het Mi litair Onderwijs uitgebracht. Ze komt daar in tot de volgende conclusies: 1. Het is noodig een wettelijke regeling te ontwerpen voor het militair onderwijs, waarbij de opleiding der a.s. beroeps- en verlofsofficieren op dezelfde grondslagen berust, en de a.s. beroepsofficier wordt ge- recruteerd uit de leerlingen der scholen voor verlofsofficieren. 2. De scholen voor verlofsofficieren be boeren te blijven gehandhaafd. Voor wat den geneeskundigen dienst aan gaat is de commissie van oordeel, dat voor de opleiding der reserve-officieren eveneens partij zou kunnen worden ge trokken van een deel van het onderwijs hij bovenbedoelde schole. 3. Het bezit van het diploma eindexa men eener H.B.S. 5-jarige cursus of van een gymnasium dan wel een daarmede gelijk gesteld getuigschrift, moet vereischt worden om voor a.s. beroepsofficier in aan merking te kunnen komen. 4. Voor den verdienstelijken onderoffi cier uit den troep moet bij alle wapens den weg openstaan om den officiersrang le ver werven, door hem, indien hij daarvoor in aanmerking komt, de gelegenheid te geven do algemeene kennis op te doen, die ver eischt wordt voor de toelating tot de offi ciersopleiding. 5. De leiding van het militair onderwijs behoort te worden opgedragen aan den gouverneur der K. M. A., die rechtstreeks staat onder den Minister van Oorlog. 6. Aan den commandant der school voor verlofsofficieren behoort de meest moge lijke vrijheid te worden gelaten bij de uit voering hunner taak. 7. De inspectie van het militair onder wijs kan in verband met het vorenstaande worden opgeheven. In afwachting van de totstandkoming van een wettelijke regeling als bovenbe doeld, zouden da navolgende maatregelen reeds dadelijk ter hand kunnen genomen worden. a. opheffing van de Cadettenschool; de overblijvende leerlingen worden overge bracht naar de K. M. A. en volgen het onderricht aan de H. B. S. t9 Breda; b. opheffing van den voorbereidenden en centralen cursus; de overblijvende leerlin gen, zoo zij daartoe in aanmerking komen, waren over te brengen naar de K. M. A., als onder a.; S3£T VOORHMMSTE NlEUWSj BUITENLAND. De partijbesprekingen tusschen riert Duilsch-nationaien en de burgerlijke mid denpartijen zijn zonder resultaat gebleven. De toastend in het Roergebied werd! steeds ernstiger. Da eerste botsingen met de politie. Ook Krupp dreigt te sluiten. De Fransehe socialisten hebben ver klaard niel aan een nieuwe regeering te zullen deelnemen. De EngeSsch—Russische confersntis zoo goed als mislukt. De doodvc-nnisen ta Kief veranderd in celstraf. BINNENLAND Een voorontwerp van wet tot wijziging van de bepalingen der Arbeidswet 1919 be- !r effen da dsn arbeid in broodbakkersjen. Tweede Kamer: Motor- en Rijwielwet. Wijzigingen in het Wetboek van Straf recht. Openbare verpachtingen. Het zee- rackb (Saten-Gcneraa!) LEIDEN. Prof. Mr. H. v. d. Hoeven, eud-hoog- leeraar aihier, is overleden. c. het vervangen van de jaarwedde der leerlingen-sergeant der school voor ver lofsofficieren door een zakgeld; d. vereenvoudiging van de verzorging der cadetten door zoowel de voeding als de verstrekking van kleeding en uitrusting te regelen op de wijze als thans geschiedt op de school voor verlofsofficieren; e. het overbrengen van do 2e school voor verlofsofficieren I van de Kloosterkazerne naar de Chasséekazerne te Breda; het brengen van gelijkheid in de voeding voor do leerlingen dier school; f. vereenvoudiging der school voor "cr- lofsofficieren voor de cavalerie, door deze administratief in te declen b.v. bij do Rijksschool; g. samenvoeging van een schoolcompag- nio der vestingartillerie met de school voor verlofsofficicren der onbereden artillerie onder de bevelen van den commandant dier school. 1400 woningen voor Rotterdam. Goedkeuring geweigerd. Gedep. Staten hebben den Raad van Rot terdam bericht, dat zij de Raadsbesluiten in zake de vijf woningvoordrachten, te za- men omvattende 1400 woningen, met heb ben goedgekeurd, op grond van algemeen financiee-l© overwegingen. Zo zeggen o.a., dat d© Gemeenteraad voortgaat met uitga ven op uitgaven te stapelen, zonder dat de mogelijkheid van financiering daarvan vast staat,, zoodab ze zich genoodzaakt zien on derscheid t© maken tusschen productieve en improductieve uitga-ven. Wethouder Heykoop zal in het college van B. en W. voorstellen van dit besluit bij de Kroon in beroep te gaan. Mocht heb daartoe niet 'bereid zijn, dan zal hij in den Raad. het voorstel daartoe doen. Het conflict in de textiet-nijverheid. Gisterenmorgen is het aantal werkwilli gen mede ten gevolge van de werkhervat ting door 144 arbeiders in de fabriek Kot- tendijk der firma Menso gestegen tob 1375 tegen 1185 op Dinsdagnamiddag. De Internationale Bakkerijtentoonstel'ing te Den Bosch'. Door Z.Exc. den minister van finan ciën is vrijdom van invoerrecht verleend van alle goederen voor de groote Interna tionale Bakkerijtentoonstelling welke van 12—20 Juli tee 's-Herlogenbosch ge houden wordt bestemd, welke uit het buitenland worden ingevoerd en wederom worden teruggezonden. De vergoeding voor de Kamerleden. De algemeene vergadering van de R. K. Ri j kslrieakring- o rga nis a tie Groningen be handelde de volgende motie: „De R. K. Kiasvereeniging Bedum spreekt den wensch uit, dat men het oog op de al gemeen© bezuiniging het voorbeeld "wordt gegeven door de Ministers, Kamerleden ea Gedeputeerden en draagt den afgevaardig den op, deze zaak in 'bespreking te brengen op de vergadering van den Rijks kieskring Groningen, die lrnt 'bij eventueele aanne ming in bespreking zal brengen in da ver gadering van den Bond van R.K. Kieskring- organisaties in Utrecht." Verschillende sprekers spraken voor en tegen de motie. Ten slot-ta wordt do vol gende motie, door den voorzitter voorge steld^ met algemeene stemmen aangeno mens „De R. K. Kieskring-Organisatie te Gro ningen spreekt den wensch uit, dab de le den der Tweede Kamer der Statcn-Gene- - raai rekening zullen houden met hclgeen

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidsche Courant | 1924 | | pagina 1