f
Buitenland
15s Jaargang.
WOENSDAG 2? MEI 1924
No. 4465
DeABONNEMENTSPRIJSbedraegt b!J vooruitbetaling
Voor Leiden 19 cent per iveek 12.50 per kwartaal.
Bij onze Agenten 20 cent per week 8 2.60 per kwartaal.
Franco per post f 2.95 per kwartaal.
Het Geïllustreerd Zondagsblad Is voor de Abonné*a ver
krijgbaar tegen betaling van 50 ct. por kwartaal, by voor-
uitbetaling. Afzonderlijke nummers 5 ct., met Geïllustreerd
Zondagsblad 9 ct.
Oit blad verschijnt eiken dag uitgezonderd Zon- en Feestdagen 1.
Bureaux: RAPENBURG No. 10 LEIDEN
TIL. INT, ADMINISTRATIE 935 REDACTIE 15
GIRONUMMER 103003 POSTBUS No. II
OS ADVERTENTIEPRIJS BEDRAAGT!
Gewone adverleniien 30 eenl per r$saj<
Voor Ingezonden Mededeelirtgen wordt het
a dubbele van het tarief berekend. s
advertent:ön, yan ten hoogste 80 woorden, waarin
betrekkingen worden aangeboden of gevraagd, huur en vet>
huur, koop en verkoop 10,50.
i)it nummer beslaat Kit isrea
bladen.
De Rapporten der Deskundigen.
Do intergeallieerde besprekingen.
De conferentie te Milaan.
Mussolini verklaarde aan een vertegen
woordiger van het B. T. A., dat de confe
rentie te Milaan zeer belangrijk is en een
grooten stap in de richting der oplossing
van de herstelkwestie beteekent. Zij beves
tigde de volkomen overeenstemming be
treffende de plannen en de daden der
beide landen.
De beide ministers, aldus Mussolini,
maakten op mij een zeer aangenamen in
druk. Ik stel hun pogingen om do oplos
sing der internationale kwesties te bespoe
digen en den vrede te consolideeren ten
zeerste op prijs.
Ondervraagd door den vertegenwoordi
ger van het B. T. A. bevestigden de België
3che ministers dat de bijeenkomst te Mi
laan van groot belang is. Zij zal een
groote steun zijn bij de voorbereiding der
algemeens overeenkomst. Wij hebben ge
constateerd, dat de Italiaansche regeering
bezield is door denzelfden geest als wij ten
aanzien van de dringenae noodzakelijkheid
eener aV"emeene overeenkomst.
De Franse h—E ngelsc'ns
onderhandelingen.
Do diplomatieke medewerker van de
„Daily Tel." kan definitief mededeelen, dat
de Britsche regeering geen verdere onder
handelingen met Parijs zal voeren over
het Dawes-plan, alvorens een nieuwe
Franscho regeering aan het bewind is.
De plannen met da Rijksspocrwegen.
Verzet der Duitsche
V akvereenigingon.
Naar een correspondenticiburean mede
deelt, hebben de Duitsche vrije vakorgani
saties zich in verbinding gesteld met de
organisaties in Engeland en Frankrijk,
teneinde te trachten wijzigingen te verkrij
gen in de voorstellen der deskimdigen in
zake de Duitsche rijksspoorwegen, daar de
Duitsche vakorganisaties de voorstellen,
zooals ze thans zijn, ondragelijk achten
voor de groote massa van het personeel.
Duitschland.
Da peliiicko crisis.
Nieuwe toenaderings
pogingen.
De Rijksdagfractie van de Duitsch-na-
tionalen heeft een uitnoodiging gezonden
aan het Centrum, do Duitsche Volkspartij
en do Beiersche Volkspartij tot een ge
meenschappelijke bijeenkomst op 12 Mei
ter bespreking van do vorming eener re
geering.
Nadat do Duitsche Volkspartij en het
Centrum geweigerd hadden in te gaan op
dezo uitnoodiging, omdat de democraten
niet mede waren uitgenoodigd, heeft de
Duitsch-nationalo partij thans ook nog de
democraten uitgenoodigd. Thans zal heden
do bespreking plaats hebben, waaraan
dus, met uitzondering van de Deutsch-
Völkischen, allo burgerlijke partijen zullen
deelnemen.
Tot basis van de te houden besprekingen
y:al gtfmaakt worden een buitenlandsch-
èpliüek program, waarover gisteravond
met Rijkskanselier dr. Marx overleg is ge
pleegd, strekkende tot voortzetting van de
politiek van het kabiuet-Marx-Strescmann.
Dc nieuwe FïijltsJag.
Communistische beloften.
Naar men uit parlementaire kringen
«orneemt, is do president van den huidigen
Rijksdag, Loebe, in accoord met de Rijks
regering voornemens, den nieuwen Rijks
dag op 27 Mei a.s. tegen 3 uur bijeen te
/oepen. i
Do communistische Rijksdagfractie is
voornemens reeds in do openingsvergade
ring zooveel mogelijk kabaal te maken.
Uit een rondschrijven van de centrale
der coruuimistische partij blijkt, dat de
eerste actie zal gericht zijn op de vrijla
ting van de politieke gevangenen.
Delegaties uit alle bedrijven, vrouwen
van gearresteerden en zij, die gearres
teerd geweest zijn, zullen toegangskaarten
krijgen, om vanaf do tribune de actie van
de communisten in den Rijksdag krachtig
to steunen.
De staking in de Rocrmijnen.
Be toestand steeds ernstiger.
De situatie in de Roer begint een zeer
bedenkelijk karakter te krijgen. Bijna 93
Pet. van de mijnarbeiders staakt en do
overigen brengen niet meer dan 8 pet. van
«e gewone hoeveelheid brandstof-naar bo-
ïun.
- ^al ¥53 mejaalfabrieken zijn door ge-.
brok aan kolen gedwongen geworden te
sluiten en hierdoor alleen zou reeds oen
millioen arbeiders broodeloos zijn. Het
Micum heeft inmiddels ingegrepen en do
weinige kolen, die in voorraad zijn, in be
slag genomen.
Do communisten treden met groote driest
heid op en wakkeren de bevolking aan le^
vensmiddelen te nemen, overal, waar deze
maar te vinden zijn. Bovendien zijn zij er
in geslaagd den noodarbeid in verschillen
de mijnen door middel van terreur stil te
leggen, waardoor duurzame schade ont
staat.
De politie is dag en nacht in de weer,
maar blijkt tegenover do enorme menschen
massa onmachtig. Te Essen heeft het ge
meentebestuur besloten in zooverre paTtij
te trekken, dat aan de vrouwen en kinde
ren van de arbeiders een maaltijd verstrekt
zal word-en, maar do waarde daarvan zal
later door de betrokken huisvaders geres
titueerd moeten worden.
De Phoenix zal van heden af wegens
kolengebrek het gehcele bedrijf stopzetten.
Een juridische vraag.
De oplossing van het conflict wordt door
een juridische vraag bemoeilijkt. Het is
n.l. zeer lastig uit te maken, welke op bet
oogenblik de geldende arbeidstijd is, nud'e
tot nu geldende overeenkomsten niet lan
ger van kracht zijn en de arbeiders de
scheidsrechterlijke uitspraak van 16 Mei
verworpen hebben. Om die kwestie zoo
spoedig mogelijk opgehelderd te krijgen
iheeft de rijksarbeidminister zich tot den
voorloopigen voorzitter van den economi-
schen raad gewend en deze heeft vier ju
risten benoemd, die in den loop van gister
middag voor een eerste bespreking zijn
bijeen gekomen.
De werkgevers aanvaarden de
scheidsrechterlijke uitspraak
Naar de „Koln. Ztg." meldt, heeft de
Bond van mijndirecties de te Berlijn ge
velde scheidsrechterlijke uitspraak, in te
genstelling met de houding der mijnwer
kers, aanvaard.
In het desbetreffende schrijven aan den
rijksminister van Arbeid wordt gezegd, dat
de bond de uitspraak aanneemt, ofschoon
hij daarmee niet accoord gaat, o.a. omdat
zoowel de bestaande loonen alsde werk
tijden in hoofdzaak worden gehandhaafd,
niettegenstaande zij niet in overeenstem
ming zijn met do belangen van het Duit
sche economische leven. Ook met de nieu
we loonregeling voor het overwerk gaat de
hond niet accoord, doch hij aanvaardt de
uitspraak, omdat hij al het mogelijke wil
doen om het bestaande conflict met zijn
verderfelijke gevolgen voor het algemeen
en met name ook voor de arbeiders te be
ëindigen.
Frankrijk.
Ds mogelijkheid esner coalitie
De" onderhandelingen der
linker part ij en
De onderhandelingen tusschcn de ver
schillende linksche partijen om tot over
eenstemming te geraken omtrent de te vol
gen gedragslijn bij de samenstelling eener
nieuwe regeering zijn thans in vollen
gang, nu Hcrriot van zijn kortstondige ver-
poozingsreis is teruggekeerd. Herriot
wordt, naar men weet. beschouwd als de
eerste man, dien president Millerand zal
ontbieden om zich met de vorming van een
kabinet te heiasten. Hcrriot zet alles in het
werk om uit het blok 7 der linksche par
tijen, dat slechts voor den duur der ver
kiezingen was aangegaan, een duurzame
regeeringscoalitie te vormen. R.enaudel, die
in de Kamer is teruggekeerd en als een
sterk tegenstander van -socialistische deel
neming in de regeering geldt, heeft aan
stonds een onderhoud met Herriot gehad.
Intusschen heeft Herriot als leider der
radicaal-socialisten, tezamen met Painlevé
en Léon Blum, de kopstukken der repu-
blikeinsck-socialistiscke en socialistische
partij, een verklaring over de toekomstige
politiek afgelegd. Uit den aard der zaak
bepaalt dezo verklaring zich tot algemeen
heden, goede internationale verstand
houding; evenwicht in de begrooling, enz.
daar Blum tegen socialistische deelne
ming in de regeering is gekant.
Het slaat wel vast, dat, indien er een
kabinet-Herriot mocht komen, de ophef
fing van vier der door Poincaré's regee-
ring genomen hesluiten zal worden voorge
steld: lo. machtigingswet (décrets lois),
waarhij Poincaré gemachtigd was bezuini
gingsmaatregelen te nemen zonder vooraf
gaande goedkeuring van het parlement; 2o.
de 20 pet. belaslingverhooging; 3o. de op
heffing van het staatmonopolie van luci
fers; en de besluiten ran minister Bérard
inzake het onderwijs van Latijn in do
Fransche scholen. "Wat de buitenlandsche
politiek aangaat sprak Herriot zich uit
voor een heter wedersijdsch vertrouwen
tusschen de verschillende landen. Een
speciaal vriendelijk woord had hij voor
Italië over. Hoe de Italiaansche hinnen-
landsche politiek ook moge wezen, zeide
hij, de traditie van sympathie van Frank
rijk jegens Ilalig moet gehandhaafd biij-
ven. Als burgemeester van Lyon, waar zoo-
vleel Italiaansche werkkrachten arbeiden,
heeft hij de Italianen als een nijver volk
leeren waardeeren.
Intusschen houdt men zich bezig met
punt 2 van het program der republikeinsch
socialisten, hetwelk de wederinvoering van
het z.g. „scrutin d'arrondissement" eischt,
n.l. het meerderheidstelsel in de kiesdis
tricten, in tegenstelling met het thans bei-
staande evenredigheidsstelsel. Léon Baréty
afgevaardigde Voor de Alpes-Maritimes,
zal onmiddellijk een desbetreffend voorstel
bij het bijeenkomen der nieuwe Kamer in
dienen. Men vra'gc zich af hoe het komt
dat een partij, die juist aan het bestaande
stelsel haar ovci^vinning heeft te danken,
dit stelsel aanstonds wil veranderen. De
verklaring wordt gezocht in punt I van
het program, dat het onmiddellijk aftre
den van Millerand eischt. De president der
republiek heeft zich dit jaar bij de behan
deling der kieshervorming zulk een fel te
genstander van oen terugkeer tot het
„scrutin d'arrondissement" betoond, dat
hij onmogelijk in zijn ambt zou kunnen
blijven, indien het er thans van mocht ko
men.
Een vreemde kieswet
Meer stemmen, minder zetels
In de „Rappel" wordt een vergelijking
gemaakt van het aantal stemmen, dat door
de rechter- en linkerpartijen is behaald,
en het aantal zetels dat aan deze is toege
wezen. Men komt tot de volgende resul
taten:
Nationale blnc en aanverwante lijsten
31.784.039 (1919); idem 30.419.847 (1924).
Het verlies bedraagt dus 1/30.
Linksche partijen (in 1919) 27.057.51
idem (in. 4924) 28.139.831. Winst ongeveer
1/30.
Het nationale bloc, dat dus sterker ïs
dan liet linksche in kiezersaantal, heeft
niettemin tengevolge der fameuse kieswet
244 zetels tegen de radicalen en socialisten
276.
Ftgeland,
De Engslseh-Russische conferentie
Do houding van Moskou
Terwijl de Engelsch-Russische confe
rentie te Londen voortduurt en dank zii
vooral den goeden wil der Britsche gedele
geerden, tal van moeilijkheden uit den weg
worden geruimd, blijkt uit berichten uit
Moskou, dat men niet do minste zekerheid
heeft, of het geheele werk der conferentie
niet 24 uur na den terugkeer der Russen
in Moskou zal worden vernietigd. Do „Eve
ning Standard" zegt, dat te Moskou zelf
reeds mceniugsverschil is gerezen ten aan
zien van d9 besprekingen te Londen en
dat gematigden en extremisten elkaar fel
bestrijden.
Wat de compensatie voor Britsche be
langen betreft, waarmede reusachtige som
men gemoeid zijn, wachten de Russische
gedelegeerden nog op de definitieve in
structies uit Moskou, waar men de kwestie
sinds Donderdag in overweging neemt.
Hei gemeentebestuur van Dublin ontbonden
De regeering van den Vrijstaat heeft het
gemeentebestuur van Dublin ontbonden en
drie commissarissen benoemd om zijn taak
te vervullen op grond dat deze niet be
hoorlijk werd verricht.
Finland.
De ontevredenheid in hei leger
800 officieren hebben ontslag genomen
uit ontevredenheid met het legerbestuur en
den generalen staf, aan welke zij een
slechte organisatie verwijten alsmede pas
siviteit bij de vorming van een burger
lijke coalitiie-ministerie, dei vertraagd is
door de meoningsverschillen der partijen
inzake het militaire vraagstuk.
Turkije.
Da Mosoel-Confereniia
Aanmerkelijk uiteenloopcndc
gezichtspunten
Op de Maandag te Constantinopel begon
nen Engelsch-Turkscho conferentie over
Mosoel zijn de besprekingen niet open
baar.
Het eerste communiqué zegt, dat de Brit
sche uiteenzetting van den stand van za
ken aanmerkelijk verschilt van de Turk-
IMMMEBlLilMP
INTERNATIONAAL
EUCHARISTISCH CONGRES.
(Officieel).
Ter vergadering van het Locaal Comité
met do bisschoppelijke gedelegeerden is
besloten voor alle plechtigheden en bijeen
komsten in het Stadion ook afzonderlijke
toegangskaarten verkrijgbaar te stellen.
Do overdekte tribune blijft gereserveerd
voor de Congressisten, die een doorloopen-
de congreskaart bezitten. Do prijzen der
overige plaatsen zijn als volgt: voor do
cpeningsbijeenkomst .Woensdag:, zitplaat
sen f 2.50, staanplaatsen 50 cents. Voor do
Stadion-bijeenkomsten' op Donderdag- en
Vrijdagavond respect, f l en 25 cent. Voor
de Kindercommunie Zaterdagochtend heb
ben de kleinen onder geleide der onderwij
zers en onderwijzeressen vrijen toegang en
de ouderen toegang k 25 cent.
Voor Zondag des ochtends tijdens de H.
Mis van den Kardinaal-Legaat: zitplaatsen
f 2.50, staanplaatsen f 1.èn des middags
tijdens de processie zitplaatsen f 2.50, staan
plaatsen binnen de muren f 1.en staan
plaatsen buiten de muren 50 cent (de pro
cessie trekt nl. ook over het afgesloten ter
rein buiten de ommuring).
Nader zal worden bekend gemaakt wan
neer deze kaarten te bekomen zijn. Door-
loopende congreskaarten zijn alleen nog
maar na schriftelijke aanvrage te verkrij
gen.
R. K. Uniyersiteit.
Men meldt uit Nijmegen aan de ,,'s-Hert.
Courant":'
Het curatorium der R. K. universiteit al
hier heeft beslist, dat voorloopig geen lee-
ken zullen worden toegelaten als student
der theologische faculteit.
Dit besluit is igenomen in afwijking van
het gebruik bij de meeste buitenlandsche
R. K. Universiteiten en draagt een tijdelijk
karakter.
Koninklijke Besluiten.
Bu rgemeesters.
Bij Kon. besluit is benoemd tot burge
meester te Herwen en Aerdt W. J. A. M.
Bruns, secretaris van die gemeente; tot
burgemeester te Stad- en Ambt-Vollenhove
jhr. H. Beelaerts van Blokland.
Vragen van Kamerleden.
De tragedie "van Baarn.
Op d® vragen van den heer Ter Hall be
treffende liet instellen van een onderzoek
omtrent de feiten in verband met 't over
lijden van een zwerver in het voor nacht
verblijf bestemde politielokaal te Baarn,
antwoordde de Minister van Binnenl. Za
ken en Landbouw, dat het onderzoek om
trent de feiten in verband met het overlij
den van een zwerver in het voor nachtver-
iblijvers bestemde politielokaal t© Baarn in
handen is van de Justitie.
In dit stadium meent de Minister zich
te moeten onthouden van beschouwingen
of mededeelingen als in de vragen beoogd.
Niet-toelating van ©en
meestor in de rechten als
advocaat en procureur.
Het Tweed© Kamerlid Oud heeft den Mi
nister van Justitie de volgende vragen ge
steld:'
,.Is het den Minister bekend, dat door
den raad. van toezicht en discipline der Or
de van Advocaten to Rotterdam verzet is
godaarï, welk verzet door het gerechtshof
te 's-Gravenhage is bekrachtigd, tegen de
toelating als advocaat en procureur van
een meester in de rechten', op den enkelen
grond, dal zijn vak, dat van manufacturier,
niet in overeenstemming zou zijn met de
eer van den stand van advocaat, zulks op
grond van artikel 5b Reglement III?
Acht de minister deze beslissing niet zeer
willekeurig en voor den betrokkene in lioo-
ge mate krenkend, waar andere personen,
wier nevenberoep ook bestaat in het ver
richten van daden van koophandel, als
bankiers, assuradeurs e. d„ zonder 'bezwaar
'door do raden van toezicht en discipline
worden toegelaten?
'Acht de minister het niet noodzakelijk,
dat wijziging in gemeld artikel 5b worde
gebracht, ten einde de uitsluiting van be
voegden op zoodanige gronden in de toe
komst te voorkomen?"
Naar ens bij informatie bleek, betreft het
hier een geval van. een manufacturier uit
Gouda eu ging het verzet van den raad van
toezicht en discipline niet tegen het feit,
dat de betrokkene manufacturier was, maar
tegen do wijze, waarop deze zijn vak van
manufacturier uitoefent en dat zou willen
combineeren met de advocatuur.
In den raad van toezicht en discipline zou
de helft voor toelating zijn geweest om dan
alleen bij excessen in te grijpen en de an
dere helft tegen toelating zonder eenig©
restrictie. De deken van den raad zou toen
den doorslag hebben gegeven. En deze op
vatting zou door het hof zijn bevestigd.
„N. R. Crt."
Het conflict bij Werkspoor te Amsterdam.
Nog geen overeenstemming.
Het Haagsche Correspondentie-bureau
meldt
Do Rijksbemiddelaar H. A. Van IJssel-
stein heeft gisteren een bespreking gehad
met de partijen betrekken bij de staking
op Werkspoor.
Aanvankelijk werd met elk van beide par
tijen afzonderlijk vergaderd. Daarop volg
de een bespreking met beide partijen ge
zamenlijk.
De vertegenwoordigers van de werkne
mers hebben zich neergelegd bij een ver
mindering van het tariefloon met 30 pot.
De dir9ctio is yan oordeel, dat ook het
swgggssEggggeSS
MET KOORS3AA93STE NIEUWS.
BUITENLAND.
Nieuwe toenaderingspogingen tusschen
de Duitsche burgerlijke partijen.
De nieuwe rijksdag komt waarschijnlijk
27 Mei bijeen. Da communisten beloven ka
baal fe maken.
De toestand in het Roerconflict wordt
met den dag erger.
Ü9 onderhandelingen tusschen do linker-
partijen in Frankrijk.
De gevolgen van een vreemde Kieswet
BINNENLAND
In de Tweede Kamer is aangenomen een
wijziging van de Nijverheidsonderwijs
wet. 1 Behandeld wordt verder dc wijzi
ging van de Motor- en Rijwielwet.
uurloon in dezelfde evenredigheid vermin
derd moet worden. Zij heeft echter reeds
de concessie gedaan, zich voorloopig met
een onmiddellijk ingaande vermindering
van het uurloon met 5 pet tevreden te stel
len en het nog eenigen tijd (in ieder geval
tot 1 'Augustus a.s.) te zullen aanzien of een
tweed© vermindering met 5 pet. noodzake
lijk is.
Waar verreweg het grootste gedeelte van
de arbeiders uitsluitend in tarief werkt, is
het duidelijk, dat in dit opzicht nog slechts
een klein financieel verschil overblijft.
Toch bleken beide partijen op hun stand
punt te blijven staan, zoodat de vergade
ring zonder resultaat uiteenging.
Het conflict in de Twentsche
textiel-nijverheid.
De redacteur van de „Msb." te Brussel
meldt: Het Belgisch katholiek verbond van
textielbewerkers heeft een bedrag van 5000
francs beschikbaar gesteld voor de in sta
king zijnde textielarbeiders van Twente.
(Minister Aalbers© heeft geantwoord op
schriftelijk gestelde vragen van het Tweede
Kamerlid Albarda. Wij zullen dat ant
woord in ons volgend nummer mededeelen).
De gewone audiënties van de Ministers
van Onderwijs, Kunsten en Wetenschappen
en van Marine zullen Donderdag e.k. niet
plaat3 hebben.
Oeiïïesïgda Ee5*icLste5ï.
Felle brand te Helmond.
V.D. meldt ons uit Helmond:
Gisterennacht heeft in deze gemeente een
felle brand gewoed.
Te ongeveer drie uur werd brand ontdekt
in een complex van drie woningen aan do
Molenstraat tegenover het R. K. Gasthuis.
Spoedig was de brandweer ter plaatse, aio
krachtig ingreep. Twee van de drie wonin
gen konden met groote moeite behouden
blijven, de derde brandde geheel af.
Het groote meubelmagazijn van Yan
Kampen, dat eveneens een prooi der vlam
men dreigde te worden, kon door nat hou
den gespaard worden. De waterschade Ï3
over het algemeen zeer groot.
Yan oorzaak is niets bekend. Verzekering
dekt de sehade.
Ongeluk 'met doodelijken afloop.
V.D. meldt ons uit Ocstwokl:
Gisterenmorgen heeft bij den aanbouw
van een boerderij in deze gemeente een
ernstig ongeluk plaats gehad. Timmerlieden
n arbeiders waren bezig de gebinten van
een schuur te plaatsen toen op een gege
ven oogenblik een takeltouw brak met het
noodlottig gevolg dat een zware balk naar
beneden viel, welke terecht kwam cp het
hoofd van den 40-jarigen Pieter de Boer,
wonende te Lettelbert.
De ongelukkige was onmiddellijk een
lijk. De arbeiders de Haan en Wiersma
liepen lichte kwetsuren op. Het is gebleken
dat het takeltouw niet sterk genoeg was
voor den arbeid dio er van gevergd werd.
De overledene laat een vrouw met zeven
kinderen achter.
E rustig ongeluk bij het heien.
Men meldt ons uit Waddinx-vecn:
Bij een heistelling alhier had hedenmid
dag een ernstig ongeluk plaats. Een bijd-3
stelling werkendo man had het ongeluk het
heiblok, dat enkele duizenden kilo's zwaar
i3, op één der handen te krijgen. Heb
lichaamsdeel werd totaal verpletterd. Het
slachtoffer werd naar het Ziekenhuis ta
Gouda vervoerd.
RECHTZAKEN
RECHTBANK TE 'S-GR AVENHAGE.
Uit den distributietijd.
Do rechtbank heeft gisteren uitspraak
gedaan in een procedure tusschen Gebrs.
Bijvoet en den staat over een partij Eiesen-
boonen. J
