VRIJDAG 1© MEI 1924
Mo. 4401
Bureaux: RAPENBURG No. 10 - LEIDEN
HflllTEMLftüaP
P»flMEBLI1«P
15e Jaargang,
eQcidóohc&oiiïcmt
O© ABONNEMENTSPRIJS bedraagt bf] vooruitbetaling
Voor Leiden 19 cent per week 6 2.50 per kwartaal.
iBij onze Agenten 20 'cent per week 62.60 per kwartaal.
SPranoo per post I 2.95 per kwartaal.
{Het Geïllustreerd Zondagsblad 5s voor do Abonné's ver
krijgbaar tegen betaling van 50 ct. per kwartaal, bij voor
uitbetaling. Afzonderlijke nummers 5 ct., met Geïllustreerd
Zondagsblad 9 ct.
Olt blad verschijnt eiken dag uitgezonderd Zon- en Feestdagen J.
TIL. INT. ADMINISTRATIE 935 REDACTiE 15
GIRONUMMER 103003 u POSTBUS No. II
DE ADVERTENTIEPRIJS BEDRAAGT:
Gawono adverientlën 30 een» pe? rage»
Voor Ingezonden Mededeelingen wordt hst
dubbele van het tarief berekend. n
Klein» ndverlentlan, van ten hoogste 80 woorden,waarin
betrekkingen worden aangeboden of gevraagd, huur en ver
huur, koop en verkoop ËQ.50.
Dit nummsr bestaat uit fcwe
fclsden.
Duiischland.
De politieke toestand
P e Duits cli-N ationalen eischon
aftreden der regeering
Ilcl bestuur der Duitsck-nationale partij,
hetwelk gisteren vergaderde onder leiding
Van dr. ïïergt heeft een motie aangenomen,
waarin in verband met de verkiezingen,
welke volgens de motie den politie
leen wil van het volk kekben doen blijken,
van de rijksregeering wordt geëisclit, dat
«zij terstond bij den rijkspresident kaar
ontslag zal indienen, daar de tegenwoor
dige regeering alle recht mist, Duitsckland
bij de onderhandelingen over het experts-
rapport nog te vertegenwoordigen. Voorts
verzet de motie zich er tegen, dat het
Kabinet eventueel de wetsontwerpen ter
uitvoering van het expertsrapport aan de
«Commissie van Herstel voorlegt, of zelfs
maar bij voorbereidende onderhandelingen
aan de organisatie-commissie of aan de
C. v. H. eenigo verklaring-doet of la§tt doen
over het standpunt van do Duitsche regee-
ring. Do Duitsck-nationale Volkspartij
aldus do motie zal dergelijke verklarin
gen niet als bindend beschouwen.
Ds rechts- en links-radicale agitatie
Een Ulancndag te Fürstcnwalde
De rechts-radicalen ontwikkelen den
laatslen lijd overal een koortsachtige actie.
Overal worden plannen ontworpen voor zoo
genaamde Duitsche Dagen en Lcgerdagen.
Nu wordt weer uit Fürstenwalde, een
stadje in de Mark Brandenburg, gemeld,
"(at aldaar Zondag een Ulanendag zal wor
den gehouden. Onmiddellijk hebben ook
kier de Communisten maatregelen geno-
aien, om met medewerking van hun Ber-
Hjnsche partijgcnoolen een machtige tegen-
demonstratie op touw to zetten. Zoo doze
beide demonstraties niet verboden worden,
krijgen wee zonder twijfel in Fürstenwalde
een herhaling van de bloedige gebeurtenis
sen te Halle.
De Communisten zijn het offensief reeds
begonnen; gisternacht hadden ze van het
Ulanenstandbeeld te Fürstenwalde de lin
kerhand afgeslagen, waarover natuurlijk
in rechtscke kringen hevige verontwaardi
ging lieerscht.
Niet minder verontwaardigd is men
van rechts over het verbod van de Sckla-
r;el ter-herdenking, dia men-dezer dagen in
het Stadion te Berlijn wilde houden. Het
Pestuur van den Verein. Vatorlandischer
Verbande Deutschlands heeft tot den Ber-
'ijnschen hoofdcommissaris van politie een
schrijven gericht, waarin het tegen dit
verbod ten scherpste protesteert. Het be
stuur wijst er op, dat nog nimmer een
socialistische of communistische demon
stratie door lieden van rechts is verstoord.
Demonstraties van rechtsche groepen ech
ter worden door de communisten systema
tisch lastig gevallen. Het is een smaad
voor het Duitsche volk, dat door een
Duitsche autoriteit de herdenking van een
heldhaftig slachtoffer- der Fransche geweld
politiek eenvoudig verboden w-orat. Do
Vaterlündische Verbande eischen dan ook
onmiddellijke opheffing van dit verbod.
Ontevredenheid onder de industriealen
Volgens de „Voss. Ztg." hebben een aan-
dal industrieelcn, ontevreden over de hou
ding van hel verbond der Duitsche In
dustrie ten opzichte van het rapport der
aeskundigen, besloten uit dit verbond te
inreden en een eigen organisatie te slich-
5®n.
Het blad verklaart echter, dat slechts
fen enkele industrieel van bcteekenis bij
jtcis beweging betrekken is.
Afscheidsbcweging in Hannover
Voor gelijke rechten als
andere bondsstaten
Hannover wil niet langer een onderdeel
•7.111 Pruisen zijn, het wil een afzonderlijke
bondsstaat zijn, zooals b.v. Beieren of
Saksen. Ü9 eerste belangrijke stap naar
zelfbestuur wordt a.s. Zondag gedaan.
Art. 18 van do Duitsche grondwet zegt,
dat voor de stichting van een nieuwen
alaat allereerst een stemming noodig is,
baarbij men uitmaakt of er een plebisciet
fever do onderhavige kwestie verlangd
•wordt. „Eén derdo van het totaal aantal
dergenen, die stemgerechtigd zijn voor den
Rijksdag en wonende binnen het betrok
ken gebied" moet die preliminaire stem
ming verlangen.
'r Die stemming nu vindt Zondag plaats.
In de provincie Hannover zijn ongeveer
i.-j millioen kiezers voor den Rijksdag,
zoodat er minstens 'A millioen kiezers ge
vonden moeten worden ten gunste van het
houden van het eigenlijke plebisciet. De
stemming van Zondag zal do beweging
hetzij aanmerkelijk verder tot haar doel
ferengen, hetzij voorgoed .vernietigen.
Hei laatste „Hitler-proces"
Opheffing van 't Volksgericht.
Het Volksgericht heeft Woensdag het
laatste kleine „Hitler-proces" behandeld,
en wel de aanklacht tegen den gewezen
luitenant Hess die op 8 November j.l. des
avonds in de Bürgerbrau een aantal perso
nen, o.w. verschillende Beiersche minis
ters heeft gearresteerd en weggevoerd.
Hij werd veroordeeld tot 1 jaar en 6
maanden vestingstraf en 20 mark boete,
met do bepaling, dat de straf na drie
maanden voorwaardelijk wordt.
Dat was tevens de laatste zaak welke
het Volksgericht berechtte, want de ter
mijn, waarmede na 1 April j.l. het bestaan
van deze rechtbank was verlengd, is
Woensdag afgeloopen.
De staking aan de Roer
Besprekingen met de
bezotting
De bezettingsoverheid had dezer dagen
de leiders der mijnwerkersbonden, die te
Essen wonen, uitgenoodigd tot een bespre
king. In den loop daarvan heeft de bezet
tingsoverheid do leiders der vakbonden
aansprakelijk gesteld voor het gaande hou
den der cokesovens, die de gemeente Essen
van gas voorzien.
De leiders der vakbonden betoogden, dat
zij geen verantwoording op zich konden
nemen voor misstanden, die uit het drijven
van communistische cn anarchistische ele
menten voortvloeien.
Goede vooruitzichten op een
compromis
Naar bericht wordt, hebben de onder
handelingen in het Rijksministerio van
Arbeid te Berlijn, inzakee het conflict in
den mijnbouw een zoodanig verloop, dat
men hoopt binnen zeer korten tijd tot een
compromis te komen.
Frankrijk.
De kabinetscrisis.
Her riot of Briand premier?
Naar alle waarschijnlijkheid zal Mille-
rand Herrio-t naar heit Elysée roepen en
-hem do opdracht lot vorming van een
nieuw kabinet geven. Deze opdracht zal
hij met of zonder voorwaarden aanvaar
den. Indien Millerand echter voorwaarden
stelt, zal Hcrriot waarschijnlijk verplicht
zijn te weigeren.
In het tegenovergestelde geval zal Her-
riot zich tot de socialisten wenden en hun
medewerking inroepen. Dezen zullen daar
over op hun congres, dat op 1 Juni a.s.
gehouden wordt, heslissen.
Stemmen zij toe, dan krijgt men een
ministerie uit het „linker Blok", weigeren
zij, dan zou Herrio-t óf aan de andere zij
de steun moeten zoeken óf de opdracht
teruggeven.
In dit geval zal Millerand zich waar
schijnlijk tot Briand wenden.
Dg eerste stemming, welke in do nieu
we Kamer zal plaats hebben voor het ver
kiezen van voorzitters, zal daarbij van
grooten invloed zijn. 1 j .-•i
De houding der socialisten.
Aller aandacht is op het oogenblik ge
vestigd op de houding van de socialisten.
Zij zuilen den len en 2en Juni te Parijs
oen buitengewoon congres houden om hun
houding te bepalen en over do al of niet
deelneming aan bet bewind te beraadsla
gen.
ïweo slroomingen doen zich zeer sterk
voelen, Paul Boncour, Auniol, Varenne,
Renaudel cn andere kopstukken zijn voor
het aanvaarden van minister-portefeuil
les, daar zij den toestand aldus beooraee-
len, dat bet niet betreft een meedoen aan
een-burgerlijk kabinet, doch het verdoelen
van de taak, die zoowel aan de burgerlijke
als aan de socialistische oppositie van eer
gisteren is opgedragen.
Daarentegen schijnt Leon Blum vlak
weg tegen het aanvaarden van regeerin'gs-
verantwoordelijkheid to zijn en hij zou
daarbij volgens de gangbare aanwijzingen
gesteund worden door 'n groots massa der
socialisten. Herriot schijnt echter te reke
nen op deelneming van de socialisten
De Glcmenccau-groep.
Da Glemenceau-groep van de kamer Is
buitengewoon gehavend uit den strijd ge
komen. Feitelijk blijft alleen Ignace over,
bij wien do zeeroerw. heer Bergey, bet
nieuwe kamerlid voor Bordeaux, die op
Mandeis lijst gekozen is, zich misschien
aansluit. Mandel gaat weer lucht happen
in Japan, Tardieu een reis maken door
Amerika.
De „Echo National", het Tardieublad,
is gisteren voor bet laatst verschenen
Engeland cn de crisis In Frankrijk.
Mac Donald's plannen.
Volgens inlichtingen uit Engelsche bron
zal Mac Donald den (Peuwen president van
den Franschen ministerraad, die na 1
Juni als zoodanig zal optreden, uitnoodi-
gen naar Londen te geinen om te confe-
reeren over den internationalen toestanx.
Mac Donald zou echter geneigd zijn, reke
ning houdende met de drukke bezigheden
van zijn Franschen collega, op dat tijd
stip naar Parijs te komen.
Engeland.
Het mijnconflict.
Eon ontwerp-overeonkomsï
opgesteld.
Men gelooft, dat de dreigende nationale
mijnwerkersstakmg, 'welke een ramp voor
het land zou be te-eken en, afgewend is.
Gisteravond is n.l. een overeenkomst be
reikt betreffende de Iconen der mijnwer
kers. De voorwaarden dezer overeenkomst
zullen den 29sten dezer aan een vergade
ring der mijnwerkersgedclegcerden wor
den voorgelegd.
Italië
Onrust bij de Fascisten.
Een campagne tegen don
Minister van Financiën
Do onrust in de fascistische partij is
allengs dermate toegenomen dat do „Po-
polo id'Italia" in een hoofdartikel gewaagt
van intriges, en dringend vermaant tot
eendracht.
Do -oneenigheid betreft eensdeels de her
ziening van het partijprogram en is an
derdeels een vinnige campagne tegen den
minister van Financiën, die er van wordt
beschuldigd, de belasting le hoog op te
voeren en to karig te zijn met list verstrek
ken van gelden voor openbare werken.
Denemarken.
De oniwapeningsplannen.
Slechts politietroopon.
Eenigen tijd geleden is reeds gewag ge
maakt van den nieuwen ontwapenings-
koers, welk door den pas aan het bewind
gekomen socialistische Deenseho minister
is aangekondigd.
Rasmussen, do minister van Oorlog,
heoft verklaard, dat Ji'ij tegen den herfst
een wetsontwerp zal indienen voor een al-
geheele militaire entwapening van het
land. Van het tegenwoordige leger zullen
slechts politietroepen worden 'behouden.
De militaire begroeting zal daardoor tot
10 millioen kronen kunnen worden ver
laagd. u
Rusland.
De terechtstellingen in Siberië.
De staking op den Amoerspoorweg is
onderdrukt, aldus de Russische bladen.
Het stakingscomité is gearresteerd. De ge-
lieele spoorweg is bezec door strafexpedi
ties, die jacht maken op de stakingsleiders
Op alle sta1 ions zijn militaire rechtbanken
geïnstalleerd, die het recht hebben dood
vonnissen uit te spreken. Hot aantal gefu-
silleerden wordt geheim gehouden, maar
hot is zeer groot. Uit Blagowesjfsjensk, dat
dicht aan de Chineesche grens liigt, zijn
vele beambten naar China gevlucht.
Lliauen.
Een communistisch complot ie Wilna.
De bladen maken melding van de ont
dekking van een groot communistische sa
menzwering te "Wilna. Het complot had ten
doel, tegelijkertijd te "Wilna en to War
schau een opstand te organiseeren.
Amsrika.
De nieuwe Immlgratie-v/ot.
'Aangenomen door het Huis
van Afgevaardigden.
Reuter meldt uit "Washington, dat het
Iluia van Afgevaardigden in weerwil van
de oppositie van president Goolidge met
overweldigende meerderheid het rapport
van de conferentie van congresleden heeft
aangenomen, waarhij de uitsluiting van
Japaoische emigranten zal ingaan, op 1
Juli van dit jaar. Zoo als men weet, had
president Goolidg© uitstel tot Maart 1925
verlangd. Het wetsvoorstel gaat nu naar
den Senaat.
Koninklijke Besluiten.
Post en telegrafie.
Rij Kon. besluit is, te rekenen van 6 Mei,
de referendaris bij heb 'hoofdbestuur der
posterijen en telegrafie D. van Jole eervol
ontheven van de tijdelijke waarneming van
de betrekking van directeur van den post
cheque- en girodienst, met dankbetuiging
voor de diensten, door die waarneming be
wezen.
Bij Kon. besluit i3 aan den directeur van
bet post- en telegraafkantoor te Vlijmen
A'. Koops, en deh directeur van het postten
telegraafkantoor te Etten, F. J. H. van
Hest, op hun verzoek, als zoodanig eervol
ontslag verleend, met ingang van resp. 15
Mei en 1 Juni.
Vragen van Kamerleden.
Do veeziekte benedon den
M o e rdij k.
De heer Fleskens beeft den Minister van
Binnenl. Zaken en Landbouw gevraagd om,
zoo de aard van de ziekte onder do runde
ren nog niet vastgesteld is, onverwijld
stappen te doen en daartoe maatregelen
te nemen.
Acht de Minister liet niet dringend nood
zakelijk, dat onverwijld een deskundige
commissie wordt benoemd, welke deze ziek
te onderzoekt, ook in verband met de be
strijdingsmaatregelen. welke moeten wor
den genomen on in het belang van een
goede uitvoering der Yleesekkeuirng?
Regeerings- en Voogd ij-
kinderen.
Mevrouw BakkerNort beeft den Mi
nister van Justitie in verband met bet
feit, dat ter terechtzitting van de 6e ka
mer der rechtbank te Amsterdam 19 Maart
1.1. vijf verzoekschriften zijn behandeld van
een liefdadige instelling, waarbij deze ver
zocht ontheven te worden uit de voogdij
over minderjarige kinderen, waarvan de
ouders uit de ouderlijke macht waren ont
zet of ontheven, omdat zij uit hoofde van
haar finaiicieelen noodtoestand onmachtig
is de zorg voor deze kinderen verder te
dragen, en ook met het feit, dat den of
ficier van justitie to Alkmaar namens het
bestuur van de afdeeling West-Friesland
van de Vereeniging Tot Steun h medege
deeld, dat de algemeene vergadering dezer
vereeniging heeft besloten, voorioopig geen
kinderen meer aan te nemen, omdat het
rijkssubsidie beslist ontoereikend i3 en de
geldmiddelen toch reeds te kort schoten
om 33 pupillen van alles te voorzien en de
vereeniging zich geplaatst ziet voor een
groot tekort, gevraagd of deze feiten, die
niet op zichzelf staan, geen grond opleve
ren, te overwegen, of niet verhoogd behoort
te worden het subsidie aan de vereenigin-
gen, die zich 'belasten met de opvoeding eu
verpleging van regeerings- en voogdij-kin
deren. opdat niet door gebrek aan ge-
wenschic plaatsing gevaar zal ontstaan
voor stijging der criminaliteit en recidive
van kinderen 1
De schoenwet.
Ministerieel© bepaling.
De Minister van Arbeid maakt bekend,
dat met ingang van IS Mei invoer van
schoenwerk, waarvan het bovenstuk groc-
tendeels van leder i3 vervaardigd, zal kun
nen worden toegestaan, indien daartegen
over een aankoop van binnenlandsch fabri
kaat staat tot een waarde, gelijk staande
aan een vierde der waarde van het in te
voeren schoenwerk.
De nieuwe salarisregeling voor het
rijkspersoneel.
Een persbericht.
Omtrent de voornemens van de regeering
met betrekking tot de nieuwo salarisrege
ling voor liet rijkspersoneel deelt men aan
do ,,N. Ct." het volgende mede:
De nieuwe salarisschalen zullen bedra
gen 80 pet. van het inkomen voor burger-
rijkspersoneel, 85 pet. van het inkomen
voor militair personeel beneden den rang
van adjudant en 80 pet. voor het overige
militair personeel.
Deze berekening geldt van het salaris,
dat op 1 Januari 1024 genoten werd.
De bestaande wachtgeldregeling zal ook
spoedig worden opgeheven, door toeken
ning van een afkoopsom, welke 60 h 65
pet. van het totaal wachtgeld bedraagt.
Ten aanzien van het op wachtgeld ge
steld personeel zullen binnenkort nog an
dere maatregelen getroffen worden.
(Wij nemen dit bericht, zooals vanzelf
spreekt, onder voorbehoud over).
Do staking in het brandstoffenbedrljf
te 's-Gravenhage.
Opgeheven.
De staking in liet bvamUtoffonbedrijf te
's-Gravenhage is opgeheven en alle arbei
ders zijn weer aan het werk gegaan.
Do gang van zaken bij do opheffing van
dit conflict is, naar „Het Volk" meldt,
aldus geweest:
De rijksbemiddelaar, ir. van IJsselstej-n,
had de patroons en arbeiders ter confe
rentie bijeengeroepen en legde den onder
handelaars een berekening voor, waarbij
hij heb loon der stakende arbeiders becij
ferde in verband' met deït gedaaldeH le
vensstandaard. De kosten van het levens
onderhoud in Deo. 1920 op 1GÖ bepalende,
kwam do bemiddelaar tot een een loon voor
de brandstoffenarbeiders van f 32.58 per
week.
Men weet, dat de stakers f33 eischten
en do patroons f32. Na langdurige bespre
kingen is besloten heb loon gedurende 8
maanden van het jaar te bepalen op f32.50
en gedurende do 6 wintermaanden op f33.
Hiermede hebben beide partijen genoegen
genomen. -
Do arbeiders hebben dus gemiddeld 25
cents van hun locncisch laten vallen. -
BET VOORNAAMSTE NBEUWSr
BUITENLAND.
Toenemende actie dsr Duitsche nationa
listen, waar tegenover de communisten
eyenoens een greotere activiteit ontwikkelen
Do afscheidingsbeweging van Hannover.
Goede hoop pp een compromis in het
mijnconflict aan de Roer.
De houding der Fransche socialisten
t.o.v. de regesringsyerantwocrdelijkheid.
BINNENLAND
Wijziging Waarborg voer gouden en
zilveren werken (Staten-Generaal).
De socialistische terreur in Twente.
R. K. Universiteit
De bibliotheek.
Naar wij vernemen heeft wijlen do fcoog-
eerw. heer M. W. A. Jaspar, Deken van
Echt, zijn geheele bibliotheek vermaakt
aan do R. IC. Universiteitsbibliotheek te
Nijmegen.
Rotterdam heeft het land van Hoboken
gekocht.
4 Millioen.
Het voorstel tot aankoop van het Land
van Hoboken voor 4 millioen heeft in den
gemeenteraad van Rotterdam een breed
voerige discussie uitgelokt. Een der voor
waarden, waarom verschillende leden tot
aankoop wilden besluiten, was, dat de ge
meente weer als bouwgrond zou verkoopen.
Naar aanleiding van redevoeringen van
den heer Van Ravesteyn, die het land ge
heel als plantsoen wil aanleggen, en van
den heer Ter Laan, die zooveel mogelijk
groen wil behouden, heeft de raad met
2010 stemmen aanvaard een amendement-
Schouten. waarin er uitdrukkelijk voor
wordt gewaakt, dat het land een dergelij
ke bestemming zal krijgen. Met algemeene
stemmen is daarop tcfc aankoop besloten.
Arsenicum in behangsel, meubel- en
gordijnstof.
Het Stbl. no. 213 bevat, zooals gisteren
in het kort gemeld, het Kon. besluit van
28 April j.l., tot toepassing van dö artike
len 14 en 15 der "Warenwet (Slbl. 1919, no
581) op behangsel, meubel-en gordijnstof
Artikel 1 bepaalt: Dit besluit verstaat
onder:
„Behangsel, meubelstof, waaronder ta
verstaan ook tapijlstof en gordijnstof",
behangsel, meubelstof en gordijnstof, die
voor den handel bestemd of in den han-<
del gebracht zijn.
Artikel 2: 1. Behangsel, van papier ver-»
vaardigd, mag niet meer dan 5 mgr. ar-<
senicum (As) per M2. bevallen.
2. Behangsel van andere grondstof dan
van papier vervaardigd, meubelstof en
gordijnstof mogen niet meer dan 100 mgr.
arsenicum (As) per M2. bevatten.
Artikel 3: Voor de beoordeeling of d©
waren in dit besluit genoemd, voldoen aan
de daarin gestelde eischen, moet gebruik
gemaakt worden van de onderzoekings
methode aangegeven 'in de bij dit besluit
gevoegde bijlage.
Artikel 4: Dit besluit treedt in werking
zes maanden na den dag der dagteekening
van hot Staatsblad (14 Mei), waarin het!
is geplaatst, en kan worden aangehaald
onder den titel van Behangselbesluit, met
vermelding van den jaargang en het
nummer vap he,t Staatsblad, waarin het!
ia geplaatst.
Ned. R. K. Huisvestings-Comité
(Twaalfde mededeeling)
In het tijdvak van 7 April tot 11 Mei ia
door den algemeenen penningmeester van.
het R. K. Huisvestings-Comité ontvangen:
Voor do Duitsche bevolking f 6183.61;'
voor Duitsche Kloosters f177; voor Duit-*
scha pristera en studenten f 660; voor Ne
derlanders in Duiischland f910.50; voor
Oostenrijk f 515.70: voor Hongarije
f 1871.78. totaal f 10318.59.
Ingevolge het besluit, dat van de bin
nenkomende gelden een derde bestemd1
wordt voor Nederlandsche kinderen i
welk besluit voor een deel van bovengen
noemde periode van toepassing is ia
van dit bedrag f £954.39 op do rekening der
Nederlandsche kinderen overgeschroven.
Do uitgaven hebben bedragen voor d©
Duitooi)e bevolking f18254.93 (waarvan
f 11.7S0.40 voor aankoop van levensmidde
len is besteed en f 2500 voor de Xinaor-»
keuken is uitgegeven), voor Duitsche pries
ters f625, voor Nederlandera ln Duilsclw
land f5266.20, voor Oostenrijk f 1624.19,
voor Hongarije f 1262.40, voor Nederland
sche kinderen f252.23, totaal f 27 284.95.
Verder werden verzonden voor de r;c-
derlanders in Duiischland 4640 K.G. rijs^,
3094 K.G. vet, 3094 K.G. erwten cn ^094
K.G. boonen, verpakt in 3094 doozen. cn
bestemd voor Nederlanders.
Voor de Duitsche bevolking wcrc.cn vcr-^
zonden: 1
