15e Jaargang. WOENSDAG 7 f924 No. 4453 3)e Eci^belve 6ou/?omf DoABONNEMENTSPRIJSbedraagt bij vooruitbetaling Voor Leiden 19 cent per week 12.50 per kwartaak Bij onze /genten 20 cent per week 12.60 per kwartaal. Franco pep post f 2.95 per kwartaal. Het Geïllustreerd Zondagsblad Is voor de Abonné's ver krijgbaar tegen betaling van 50 ct. per kwartaal, bij voor uitbetaling. Afzonderlijke nummers 5 ct.} met Geïllustreerd Zondagsblad 9 ct. Dit blad verschijnt eiken dag uitgezonderd Zon- en Feestdagen I. Bureaux: RAPENBURG No. 10 - LEIDEN TgL. INT. ADMINISTRATIE 935 REDACTIE 15 GIRONUMMER 103003 POSTBUS No. II DE ADVERTENTIEPRIJS BEDRAAGT: Gewone advertenSiën 3D cent pe? p®gok Voor Ingezonden Mededeelingen wordt het dubbele van het tarief berekend. s Kleiino advertessïiën, van ten hoogste 30 woorden, waarin betrekkingen worden aangeboden of gevraagd, huur en ver huur, koop en verkoop 10„5©o ^i't nummer bestaai wit twee bladen. V Het particulier initiatief. -Wij hebben onlangs medegedeeld, dat de Minister van Binnenlandsche Zaken en Landbouw eene bijeenkomst heeft gehouden met vertegenwoordigers der organisaties van landbouwers, op welke bijeenkomst werd besproken de medewerking dier ver tegenwoordigers met het Departement, om 'de Begrooting voor 1925 zoodanig samen te stellen, dat met de belangen van den Land bouw zoo goed mogelijk rekening zal wor den gehouden. De uitgaven moeten noodzakelijk worden beperkt, en daarom is van veel gewicht, hoe dit het best kan geschieden zonder groote, vita-le belangen in gevaar te brengen. Heb advies van deskundigen is hierbij noodig en de minister wenscht er gaarne gebruik van te maken. Deze methode moet ten zeerste worden Üo ege juicht. Er zit perspectief in. i En met groote belangstelling wachten [wij af het resultaat dezer eerste proeve. Men zal allicht tot de erkenning komen, 'dat heb particulier initiatief veel kan doen, zij liet dan ook met Bijkssteun, wat nu de Staat doet. De" Volkskrant zegt hetzelfde zeer •juist, als bet Katholieke blad schrijft: „Wij hebben wel eens gezegd, dat er heel wat mooi en krachtig initiatief door den Staat is „we gge sub sidie e rd." En 2oo is heb inderdaad. Het zelf doen geraakte meer in on bruik, naarmate de overheidsbemoeiing zich •verder uitbreidde. En heb gevolg was", dat de organisaties verslapten en ook de waar- 'deering van veel goed sociaal werk verlo ren ging. 't Is hiermede gesteld als met het systeem Van armenzorg, dat den prikkel tot zelf hulp niet versterkt, maar wegneemt. Zooda nige armenzorg kweekt armlastigheid en wordt een vloek in plaats van een zegen voor het volk. Zoo kan de noodzakelijkheid der bezuini ging ook goede gevolgen heb'ben en vele personen en vereenigingen weer op eigen boenen doen staan. Wat een versterking be- teekenb van volkskracht!" En er zijn voorbeelden, dat het particulier initiatief wel kan overnemen wat de Staat thans moet nalaten Toen bijv. óp Bijks- kosten geen vertegenwoordiger der regee ring naar het zuivelcongres in Amerika kon worden gezonden', heeft de betrokken orga nisatie hiervan de kosten voor haar reke ning genomen, evenals zulks gebeurde bij isene deelname aan de pluimveetentoonstel ling te Barcelona; dit zijn slechts 'n paar voorbeelden. Zoo z ij n er meer feiten te "vinden 'en zoo zouden er ongetwijfeld ook nog veel meer kunnen zijn BUITENLAND De Rapporten der Deskundigen. Een internationale conferentie. Begin Juni reeds?' Do „Daily Express" meent te weten, 'dat een internationale conferentie bijeen geroepen zal worden om de rapporten der deskundigen te bespreken in het eerste ge deelte van de maand Juni. Duitschland. DE RIJKSDAGVERKIEZINGEN. De parlijformatie. Onzekere c ij f e r 3. De leiders van de verkiezingen lil de verschillende kringen zijn niet altijd erg accuraat geweest met het overseinen van do behaalde resultaten. Sommigen hebben van viel Ie® vijf maal een anderen uitslag vermeld. ï&ardoor is er in de centrale lei ding te Berlijn een zekere verwarring ont staan en leverden de publicaties van dat lichaam elk paar uur een ietwat veran-i derd beeld op van den toekomstigen rijks dag. De hoofdzaak blijft echter dezelfde en dezo komt daarop neer, dat het uiterst moeilijk zal zijn een krachtige regeering to vormen. Steunende op het onzekere cijfermató- a yieel beijveren alle bladen zich ingenieuze combinaties samen te stellen, die telkens weer in elkaar vallen, wanneer de uitslag 'door nieuwe berichten gecorrigeerd wordt Do laatste cijfers. Volgens de tot gistermiddag ontvangen •berichten, worden de tot dusver vastge stelde 471 mandaten over do verschillende partijen als volgt verdeeld: Sociaal-democraten is" 100 zetels Duitsch-nationalen i i 5"5 s 96 Gentrum 5 s 65 Qommmiisten i 62 Duitsche Volkspartij 5 s s '44 Déulscli-Völkischen. s 32 Democraten 5 '28 1 Beiersche Volkspartij -.• ,s16 1 jBeiersciie Boérenboad v 10 Landbond s 9 Duitsch-Hannoveranen 5 Duitse lie Werknemerspartij 4 De meening der bladen. De rechtsche bladen zijn het er allen over eens, dat de groote coalitie geen le vensvatbaarheid meer heeft en dat er minstens een burgerbloc tot stand ge bracht moet worden. Zij kunnen daartoe met recht wijzen op de verliezen, die gele den zijn juist door die partijen, welke de groote coalitie samenstelden. De meeste •linksche en middenbladen probeeren na tuurlijk het tegenovergestelde te bewijzen. De regeering houdt zich stil en de „Zeit" en de „Germania" zijn gereserveerd. De betoekenis van dsn'uiislag. Het oordeel der Parijsche pers. Zooals te begrijpen valt maakt elke partij hier gebruik van den uitslag der Duitscho verkiezingen om haar eigen op vattingen daarin bevestigd te zien en dus aan te dringen op de verkiezing harer candidatén. De Fransche nationalisten, die steeds betoogd hebben dat in Duitsch land het verzet de overhand 'béhalen zou, leggen, den nadruk op het succes der rechterpartijen, terwijl de linkerzijde, die telkens herhaald heeft dat het in Duitsch land ultra-nationalistische verwachtingen een reden tot verheugenis vindt, vooral nu dié door een overwinning van de link- scho extremisten begeleid wordt. Het rechtsche betoog luidt hoofdzake lijk als volgt: De hoop, die men sinds den oorlog mocht koesteren op een Duitsche evolutie in de richting der democratie en de loyale uitvoering van het verdrag, is thans opnieuw teleurgesteld. De voorstan ders van het geweld hebben rechts en links over de kalme partijen gezegevierd Als Ebert een gematigde regeering wil vormen, zullen. de communisten haar niet steunen c:i eerder aanstaren op een uitge sproken nationalistisch kabinet, dat hun meer kansen geeft. In elk geval is dus te wachten dat de stemming tot het niet-uit- voeren van het rapport der deskundigen in Duitschland ovcrheerschen zal, omdat heide overwinnende partijen daartegen zijn. Daarom zal het Verdrag van Ver sailles slechts worden uitgevoerd indien het daartoe gedwongen wordt. Buré van de „Éclair" spreekt zelfs ongerustheid uit, omdat de Quai d'Orsay vrij optimist schijnt en dit daar dus niet voldoende schijnt te worden ingezien. De eenige troost, die men rechts in de zen staat van zaken ziet, is dat een regee ring van verzet in Duitschland de bondge- nooten, die geneigd waren den debiteur hun vertrouwen te schenken, de oogen openen zal en overtuigen van de noodza kelijkheid van eensgezindheid onder de geallieerden en de eventueele toepassing van krachtige maatregelen om hem zijn verplichtingen te doen nakomen. Daarom kan deze uitslag strekken om de solidari teit tusschen de geallieerden te verhoogen en ook in Frankrijk zelf de tegenstanders van Poincaré's politiek van de noodzake lijkheid daarvan te overtuigen. Links betoogt men dat de uitslag toch feitelijk een teleurstelling voor de Duit sche nationalisten beteekent, vooral nu in het bezette gebied de communisten over wonnen. De partijverhouding blijft" ten slotte vrijwel onveranderd en het is vol strekt niet onmogelijk de wetten tot uit voering van het rapport dei/ deskundigen door den Rijksdag te doen -aannemen. De indruk in Engeland. Op den uitslag der Duitsche rijksdag verkiezingen wordt nog weinig commen taar geleverd, doch er is vrij-algemeen vol doening merkbaar wegens het betrekkelijk geringe succes der uiterste nationalisten. Wat men zich op de eerste plaats af vraagt is, hoe de nieuwe rijksdag tegen over de voorstellen van de comité's der deskundigen zal staan. De meeste bladen meenen, dat de socialisten, het centrum, de democraten en de volkspartij voldoen den steun hij de Duitsch-nationalen zullen vinden hij de stemming over de consti- 'tutioiieele wijziging, welke in verhand met de Dawes-voorslellen noodig zijn. De „Westm. Gaz." merkt op, dat de houding der Duitsch-nationalen tijdens de verkiezingen ook hoop geeft, dat de ver- eisohte meerderheid van 2/3 zal worden gevonden. De „Morning Post" daarentegen meent, dal het twijfelachtig is, of de Duitsch- nationalen in dit opzicht met de linker zijde en het centrum zullen samenwerken De houding van het Kabinet. Het Rijkskabinet zou hedenmiddag bij een komen ter bespreking van den uitslag der verkiezingen. Men zou evenwel den of- ficieelen uitslag afwachten, alvorens een besluit zal worden genomen omtrent het al of niet aftreden der regeering of de 'Veniueel te nemen maatregelen. - i De arbeidsconflicten. Al gem eene mijnwerkers-' 1 staking in het Roer'gebied; w- In een gister te Bochum gehouden mijn werkersconferentie, welke in 'vörbinding* stond met de communistische partijleiding en waar 247 Roermijnen vertegenwoordigd ■waren, is een motie aangenomen volgens welke het congres met ingang van heden tot een algemeens mijnwerkersstaking voor het geheele Roergebied met inbegrip van liet pompwerk besluit. De ook hier hijeenzijnde conferentie van den Bond van Duitsche Mijnwerkers heeft echter een motie' aangenomen" waar in de vergadering zich met betrekking tot de loönkwesitie en die van den arbeidstijd stelt op het afwijzend standpunt van de conferentie van 30 April maar alle sta- kingsparolcn van welke politieke partijen ook, vooral van de communisten, ver werpt. Naar een B. T. A.-bericht meldt, wordt nog slechts in twee mijnen gewerkt, een in het gebied van Dortmünd en de' andere nabij Gelsenkirchen, waar de arbeiders de voorwaarden der werkgevers hebben aan vaard. De huiszoeking bij de Russische handelsmissie. Van de door de politie to Berlijn ge arresteerde leden van de Russische han delsdelegatie zijn er zeven voor den rech ter gevoerd, die tegen vijf hunner een be vel tot hechtenis verstrekte. De Russische gezant te Berlijn heeft zijn voorgenomen reis naar Moskou tot Maandagavond uitgesteld, daar hij eerst den terugkeer van Stomoniakoff uit Lon den wil afwachten. Do bladen zien daarin een zekere ontspanning van den toestand. Engeland. Hei huurwetjo in derde iezjstg aangenomen Het Lagerhuis nam hedenavond in der- do en laatste lezing aan het wetsontwerp, dat de huurders tegen uitzetting uit hun woningen beschermt. Het ontwerp was in gediend door een liberalen afgevaardigde maar door de regeering overgenomen, toen haar igen radicaler huurwet v.. ver worpen. De ierscfie grenskwestie. Halsstarrig he id der Ulster- mannen. Craig, de premier van Ulster, heeft gis ter in het parlement verklaard, dat het niet mogelijk was gevolg te geven aan het verzoek der Britsche regeering inzake de benoeming van een vertegenwoordiger in de commissie voor do afbakening der grens tusschen Ulster en den Ierschen Vrijstaat. Griekenland. Een aanslag op den minister van oorlog. Volgens de bladen zijn op den Griek- schen minister van oorlog tijdens een in spectiereis aan de Bulgaarsche grens eenige schoten gelost. De !e Athene gearresteerde 1 Mei-betoogers Eendreigement der vakvereenigingen De algemeene staking welke door de vakvereenigingen was aangekondigd als protest tegen de arrestatie van 1 Mei-be- toogers is voorkomen, doordat de premier heeft toegezegd dat de gearresteerden op vrije voeten zullen worden gesteld. In sommige kringen vindt men dat de regeering verkeerd heeft gehandeld door zoo gemakkelijk te zwichten voor de be dreiging der vakvereenigingen. Men herin nert in dit verhand aan de flinkheid, waarmede Piastiras verleden jaar Augus tus als hoofd van de militaire macht tegen de stakers is opgetreden. Rusland. De opstand in Turkestan Volgens te Londen ontvangen berichten zou de opstand der Mohammedanen in Turkestan, die op 10 April begon, zich nog voortdurend uitbreiden. Do opstandelingen hebben zich thans meester gemaakt van ïmm Tasjkent, de hoofdstad der provin cie van dien naam en de bolschewiki zijn teruggedrongen tot een zeer klein gebied, waarop zioh echter het draadlooze station bevindt, zoodat de overheid geregold met Moskou in verbinding kan blijven. Do spoorweg van Samakand naar Bokhara is eveneens in handen der opstandelingen, zoodat de approviandeering der bolsche- wistische troepen per vliegtuig geschiedt. Britsch-lndië De cholera in Indiö In de provincie Behar heeft do 'cholera dit jaar reeds 10.000 slachtoffers gebiecht, waarbij in de afgeloopen week duizend in Champerau, welk district het hevigst wordt geteisterd. De epidemie breidt zich nog steeds uit. China. De zeerooveri] In China i"' Drastische maarregelen Acht en dertig Ghineesche roovefs, die betrokken zijn bij do jongste roofpartijen in de wateren van Hongkong, zijn op la§t 'van de Ckineesche autoriteiten gefusileord. Amerika. De Republiek Panama in gevaar Naar uit New-York aan het „Berl. Tagebl." wordt gemeld, is het staatsver drag tusschen de Vereenigde Staten en de republiek Panama, waardoor deze laatste gesticht werd en tot protectoraat van de Vereenigde Stalen werd gemaakt, den len Mei afgeloopen. Door do commissies van den Washing- tonschen senaat, welke zich met staats verdragen bezighouden, is tot dusverre nog geen enkelen stap ondernomen, die met deze aangelegenheid in verhand staat. In politieke kringen verwekt deze omstan digheden do levendigste belangstelling en een groep politici kómt er met kracht voor op, dat de Vereenigde Staten het gebied der republiek zullen anexeeren. De opstand op Cuba Amerika steunt de regeer!hg met vliegtuigen. De Aniêrikaansche regeering heeft tien oorlogsvliegtuigen ter beschikking gesteld van do Cubaansche regeering om de rebel len te onderdrukken. Stakingen in Argentinië Dreigend tekort aan voedsel Een telegram uit Buenos Aires via New York meldt, dat de brood- en vleosciï- voorraden slinken en dat een stopzetting van het heele zakenleven dreigt wegens stakingen over het geheele land, op grond van de pensioenwet, ingevolge van welke loonaftrek plaats heeft. President Alvear heeft bij wijze van concessie een proeftijd van vijf jaar- voor do wet voorgesteld. B1HHEHLAKP INTERNATIONAAL EUCHARISTISCH CONGRES. Ccngpeskaarten. Hefc Congresbureau maakt be kernel,dat voor Nederland thans bij de verschillende vertegenwoordigers van dit bureau voor- loopig de verkoop van dooidoopende con- gerskaa.rten is stopgezet en dat degenen, dit alsnog zich als congressist willen op geven voor een cloorloopende kaart, zich schriftelijk moeten wendlen tut het Con gres bureau, Bagijnhof 32. Koninklijke Besluiten. Politie. Bij Kon; besluit van 3 Mei i3 aan P. J. Dammers, op zijn verzoek, met ingang van 1 November, eervol 'ontslag verleend uit zijn betrekkingen van commissaris van po litie te Utrecht en commissaris der rijks politie, onder dankbetuiging voor de lang durige diensten bij de politie bewezen. hel conflict in de Textielnijverheid. Men meldt uit Enschedé aan de „N. R. Grt.": Van fabrikantenzijde vernemen wij dat, waar de hervatting van het werk uit fluitend door intimidatie wordt tegenge houden, de fabrieken opengesteld zulien blijven. Deze omstandigheid, aldus deeldo men ons mede, mag geen invloed oefenen op het eens genomen besluit. Het spreekt vanzelf, dat de onvolledigheid van het personeel tot groote moeilijkheden aan leiding geeft, welke zich vooral in de spinnerij, waar de eene groep op de an dere ds aangewezen, doen gevoelen. In de weverij, waar do arbeiders zelfstandiger werken, is dit niet zoozeer het geval. Het aantal werkwilligen wordt inmid dels grooter en dit bedroeg, naar men ons mededeelde, gisteren 1996 en vandaag 2855 Het burgerlijk armbestuur heeft de steunregeling voor de uitgeslotenen inge trokken. De soc.-dem. raadsfractie heeft den burgemeester gevraagd, een spoed vergadering van den gemeenteraad te he ieggen om over deze intrekking te inter- pelleeren. Het bestuur van het N. V. V. heeft aan den minister van Arbeid het volgende telegram gezonden: „Verzoeken u een eventueel verzoek om overwerk te mogen verrichten in de tex tielindustrie niet toe te staan, daar niet ge bleken is, dat dit noodzakelijk is, en de groote meerderheid der arbeiders zich er tegen verzet." Een fabrikant mis ha a d 1 d. In, Enschede was het gisteren vrij ru moerig, waaraan het verbod tot samen scholingen! wel niet vreemd zal zijn ge weest. Hier en daar hadden relletjes plaats. Een der fabrikanten van de firma Schol ten en Zonen is op straat door eenige stakers aangevallen! en mishandeld, waarop mot een mes zou zijn gedreigd. De politie heeft hem moeten' ontzetten. Het aantal arbeiders, dat gisterenmor gen de fabrieken is ingegaan, is beduidend minder dab Maandag. fcgET VOORNAAMSTE HIEUWS^ BUITENLAND. De laatste cijfers van de Duitsche ver« kiezingen. De indruk In Frankrijk erf Engeland. Staking der mijnwerkers in het Roer- gebied. De opstand in Turkestan breidt zich nog steeds uit. Drastische maatregelen tegen de Ghinee sche zeeroovers. BINNENLAND. Benoemingen in het Bisdom Haarlem. (Kerknieuws, 2de blad). De Tweede Kamer heefi met 56 tegen 27 stemmen verworpen artikel 1 van hef wetsontwerp, dat bedoelde de intrekking van artikel 40 bezoldigingsbesluit te sanc- tienneeren. (Staten-Generaal). De werkwijze van de Commissie, die is ingesteld ©m de zomer- of zonnetijd-kwes tie tct een oplossing te brengen. (2e blad) LEIDEN. Een bakkerij-tentoonstelling in het ge bouw van den R.-K. Volksbond. OFrfGEVïNG. De voorbereiding van hei Gewestelijk Eucharistisch Congres ie Nocrdwijk. Uit het boekbindersbedrijf. Collectief arbeidscontract. Hefc hoofdbestuur van den Nederl. Bond van Boekbinderspatroons heeft aan de vier •gczellenorga.nisaties een schrijven gericht, waarin wordt voorgesteld, d-e thans nog tot Juli van kracht zijnde collectieve arbeids overeenkomst met zes maanden to verlen gen, mits overeenstemming verkregen, wordt omtrent de volgende punten: Heb thans uitbetaalde loon wordt ver laagd met 10 pet.: voor de .vrouwelijke hulpvaJcarbcidCrs in de papierwarenbranche .^(enveloppefabriea- tie) wordt het loon slechts tot en met 1S- jarigen leeftijd vastgesteld; wat do personeel verhoudingen aangaat, wordt- toegelaten, dat vrouwelijke arbeids- krachten mede kunnen tellen als gezel-hulp vakarbeiders en als jongezel-vakarbciders, hoogstens tob de helft van "heb gestel-do aantal, mits de leeftijd aan do gestelde grens beantwoordt. Prof. dr. A. F. Holleman, lioogleoraar In de organische scheikunde te Amsterdam heeft, naar wij vernemen, het voornemen om aan het eind van den loopenden cursus zijn ambt neer te leggen. Do audiëntie van den Minister van' Waterstaat zal a.s. Vrijdag niet plaats hebben. STATEN-GENERAAL EERSTE KAMER. Vergadering van gisteren. Na Opening der vergadering en afdoe ning der ingekomen stukken brengt de heer G r o 1 e s raport uit namens de com missie tot onderzoek der geloofsbrieven, ingezonden door het nieuwgenoem.de lid der Kamer, mr. A. J. baron van Nagell tot Ampsen. Do conclusie luidt toelating tot het lidmaatschap. De Voorz., daartoe door H. M. de Koningin gemachtigd, neemt den heer Van Nagell do door de wet gevorderde eeden af en feliciteert hem met zijn benoeming, waarna deze zitting neemt. Besloten wordt na de begrooling van Onderwijs die van Justitie en van Marine te behandelen. Begrooting van Onderwijs. 'Aan de orde is de begrooting van On-* florwijs, Kunsten en "Wetenschappen. De algemeene beschouwingen worden geopend door dr. Franssen (A.-R.), die aan-* vangt met een klacht over do onbestendig-*-, beid van 's ministers onderwijs-politiek, die telkens met iets nieuws voor den dag komt. "-I Hij zet uiteen, dat de regeering ten on rechte aan hei bijzonder onderwijs heeft verboden het Fransch als onderwijsvak op het programma te handhaven. Wijders komt hij op tegen het plan des ministers om geen subsidie voor -nieuwe H.B.S., gymnasia en lycea te geven, ook! niet als 'b.v. een instelling met 4 klassen wordt uitgebreid tot en met 5 klassen. -<i iWat de schoolgeldregeling betreft zet) spr. uiteen, dat de wettelijke bepalingen' op dit punt te weinig differentieeren, te weinig rekening houden met de locale toestanden. - v' De heer De "Waal Male fijt U-RJj klaagt over de hoogo bedragen, welke ge^. meenten moeten bijdragen voor kinderen, die in een andere gemeente H. B. S. or Gymnasium bezoeken. Spr. oefent wijders critiek uit op d(

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidsche Courant | 1924 | | pagina 1