15e Jaargang.
DONDERDA® 1 MEI 1924
No. 4448
e £cidóohe Sou/tornt
EeABONNEMENTSPRIJSbodraagt bij vooruitbetaling
Voor Leiden 19 cont per week 12.50 per kwartaal.
Bij onze Agenten 20 cent per week I2.S0 per kwartaal,
Franco per post f 2.95 per kwartaal.
Het Geïllustreerd Zondagsblad is voor de Abonné's ver
krijgbaar tegen betaling van 50 cfc, per kwartaal, bij voor
uitbetaling. Afzonderlijke nummers 5 ct,, met Geïllustreerd
Zondagsblad 9 ct.
Dit biad verschijnt eiken dag uitgezonderd Zon- en Feesidagen 1.
Bureaux: RAPENBURG No. 10 - LEIDEN
TIL. INT. ADMINISTRATIE 935 REDACTIE 15
GIRONUMMER 103003 POSTBUS No. II
DE ADVERTENTIEPRIJS BEDRAAQJ:
Gewone advertent iën 30 een! per regol^
Voor Ingezonden Mededeelingen wordt het
dubbele van het tarief berekend. 3
Kleine adverlenliënf van ten hoogste 80 woorden, waarin
betrekkingen worden aangeboden of gevraagd, huur en ver
huur, koop en verkoop 10.50.
Dit numiïsei» bestaat uit taea
bladen.
V De I WSei-dag.
Vandaag Tieren, de sociaal-democraten
[Wederom bun 1 Mei-feesb.
't Is als andere jaren, maar dan toch
irnet dr"t verschil, dat do leuzen dit jaar nog
dikker zijn. Men heeft nu niet meer aan één
flinke genoeg, maar neemt meerdere dito's.
En rondom die mooie, die „opstandige"
leuzen wordt er feest gevierd!
En het sociaal-democratisch Kamerlid A.
B. Kleerekooper mag wel in „"Eet Volk'
dichten:
Laat vandaag de man van zaken
Maar berekeningen maken,
Hoe zoo'n dooie geldmachine
Dividenden kan verdienen
Maar voor m ij n opstandig lied
Sohaft de massa ruim debiet!
Daar heeft hij^ gelijk inInderdaad,
we gelooven ook dat het „opstandig lied'
oftewel de roode politiek den heer A. B.
Kleerekooper wel ruim zooveel duiten ia
heb zakje brengt als menige „dooie geld
machine"!
En als de heer K. zijn verheven en ver
heffend Mei-leid aldus besluit.
Alle eigenwijze menschen
Zal ik heden stijf verwenschen
Wég met Kamer en Ministère,
Wég met Kamer en ministers,
Heel de wereld moet op zij......
'tls vandaag mijn Eerste Mei!
Als hij aldus „zingt", dan zal hij het verdwij
nen van de Kamer wel niet zoo lieel ernstig
bedoelen
Intusschen geven deze strophen den lezer
wel weer 'n kijk op de geestesgesteldheid
waarin het 1-Mei-feest wordt gevierd!
Werkelijk staat het in het teeken van
„verwenschen" en niet alleeil van „alle
eigenwijze r-^asehen" waartoe personen
als de heer Kleerekooper natuurlijk niet be-
hooren! maar van allen, met wie men
het niet eens is, en die worden aangeduid
met den gemeenschappelijken naam van
„kapitalisten" oftewel „bourgois" oftewel
„de burgerlijke partijen".
En toch wil men het 1 Mei-feest- een vre
desfeest heete-n!
I8ÜITE8ILAÜD
De Rapporten der Deskundigen.
De antwoorden van Japan aan
I Joego-Slavië.
IJo ego-Slavië wil
vertegenwoordigd zijn
De Commissie van Herstel heeft nu ook
de binnengekomen antwoorden van Japan
en IJoego-Slavië gepubliceerd.
De IJoego-Slavische regeering verklaart
zich bereid, samen te werken met de an
dere geallieerde regeeringen bij de maat-
?:egelen. die algemeen als noodig zijnd er
kend zijn, ten einde, wanneer het oogen-
blik daartoe gekomen is, de definitieve be
sluiten der C. v. H. in toepassing te bren
gen.
De IJoego-Slavische regeering drukt
voorts de verwachting uit, dat de C. v. H.
er wel nota van zal willen nemen, dat in
geen van de voorgestelde organismen in
oen IJoego-Slavische vertegenwoordiging
is voorzien, ondanks de aanzienlijke be
langen van dit land bij de verdeeling der
Duitsche schadevergoeding, waarvan het
vijf procent krijgt. De IJoego-Slavische re
geering is van meening, dat de aanwezig
heid van een IJoego-Slavischen vertegen
woordiger in de z.g. Transfert-coinmissie
die' commissie hij de volvoering van haar
laak van veel nut zou kunnen zijn en ook
de studio zou vereenvoudigen, waartoe de
G. v. H. geroepen zal zijn voor het nemen
van maatregelen met betrekking tot die
commissie van Transfert.
In het antwoord der Japansche regee
ring wordt, nadat hulde is gebracht aan
het werk der experts, verklaard, dat de
Japansche regeering in beginsel bereid is,
do conclusies, vervat in de rapporten der
experts, in haar geheel te aanvaarden.
Besluiten van de Comm. v. Herstel
Ben oeming van
commissieleden
G- v. H. heeft besloten: lo. Onmiddel
lijk in te stellen een comité tot .organisatie
van de Duitsche spoorwegmaatschappij,
voorzien in het rapport van de eerste com
missie van experts en William Ackworth
en Lefevre te verzoeken persoonlijk aan
de werkzaamheden der commissie deel te
nemen.
-o. Robert Kindersley, directeur van de
Hank of England te belasten met de deel
neming aan de commissie van organisatie
van de bank, voorzien in het rapport der
eerste commissie van experts.
i*Jw D? Xeerf;n Eescamps, president van
de Handelsbank van Rijssel en Pirelli, in
dustrieel, t0 benoemen tot leden van het
comité tot organisatie der indnstrieele ver
plichtingen, voorzien door de eerste com
missie van experts.
Een herstelplan van d e C. v. H.
Naar uit Parijs wordt gemeld, is de
Commissie van Herstel reeds begonnen
met het uitwerken van het herstel-plan op
basis van do conclusies der experts. Men
neemt aan, dat deze werkzaamheden min
stens een maand zullen duren, in welken
tijd de geallieerde regeeringen tot alge
heel© overeenstemming kunnen komen.
Verklaringen van Haram
In een intervieuw met de ,.Köiln. Ztg."
over de economische grondslagen van de
cxperlenrapporten, wees de rijksminister
van economie, dr. Hamm, op de hooge
waarde daarvan, doch hij verklaarde te
vens, dat Duitschlands prestatievermogen
daarin werd overschat.
Tot het einde van 1923 had Duitsclv
land reeds 43 milliard goudmark op de
schadevergoedingsrekening betaald en
daarnaast nog leveringen van ruim 14 mil
liard. Daarbij kwam nog het verlies aan
grond, landbouw, mijnbouw, industrie, en
kapitaal, verder van de laatste steunpun
ten van den Duitschen arbeid in het bui
tenland, de Duitsche koloniën, welker ver
lies een andere beoordeeling van het pres
tatievermogen cischte.
De bepalingen inzake de rijksspoorwe
gen en de rijksbank vormen een zware
belasting vooral in moreel opzicht, het
geen nog zwaarder weegt dan materieele
belasting, waartegen nog zekere waarbor
gen bestaan.
Do voorgesteldo controle vormt een ge
weldigen druk voor het nationale econo
mische leven, doch het herstel der souve-
reinitoit en der eenheid van den Duit
schen staat aan Rijn en Roer, hetwelk do
deskundigen met duidelijke woorden de
eerste voorwaarde voor de Duitsche leve
ringen noemden, zijn het politieke doel der
rijksregeering en geven een zedelijke recht
vaardiging voor de aanvaarding der rap
porten als grondslag voor de oplossing der
schadevergoedingskwestie.
Buiischland.
De naderende verkiezingen
Gev echt tusschen
Communisten en Socialisten
De communisten zoeken in den verkie
zingsstrijd blijkbaar hun kracht in het in
de war sturen van vergaderingen van
andere partijen. Dagelijks vallen daarbij
meer of minder ernstige gewonden.
Dinsdagavond hadden zij het gemunt op
een vergadering van de sociaal-democra
ten. Daar zouden o.a. lichtbeelden worden
vertoond en toen voor dit doel de lampen
werden gedoofd achtten de communisten 't
oogenblik gekomen. Een verwoed gevecht
ontstond met messen, glazen en stoelen.
Het aantal verwonden bedroeg ruim twin
tig. van wie de meesten zwaar.
Ook in een Dentsch-Völkische vergade
ring ontstond een tumult, waarbij de po
litie tegenover de copamunisten van den
gummistok gebruik moest maken.
D e 1-M ei-dag der communisten
De communisten schijnen het er op toe
te leggen, ter gelegenheid van den 1 Mei
dag Berlijn op stelten te zetten. Het tot
nog toe steeds geldende verbod tot het hou
den van optochten en openluchtvergade
ringen is ook voor dien dag niet opgeheven
en zoo hebben de sociaal-democraten be
sloten alleen in zalen hijeen to komen. De
communisten nu hebben een meeting be
legd in den Lustgarlen en zijn voornemens
daarheen te trekken van 21 punten van do
stad. Bovendien schijnen zij van, plan, de
vergaderingen der sociaal-democraten on
mogelijk te maken.
Do politie heeft do noodige maatregelen
genomen en het publiek gewaarschuwd,
zicli niet. door nieuwsgierigheid in gevaar
te begeven. --
Communistische saboteurs
belegerd
De politie is gisternacht de lieden op bet
spoor gekomen, die dezer dagen hadden
getracht in liet Roergebied tot staken te
dwingen door sabotage. Toen zij de heide
mannen wilde arresteeren, openden deze
een aanhoudend geweervuur van uit het
huis, waarin zij zich hadden verschanst.
Nadat de politie versterking had gekre
gen, begon een formeele belegering, welke
meer dan twee uur duurde. Toen hield
het wiren van uit hét huis op en kon de
politie het huis binnendringen, waar zij
de beide saboteurs dood vond.
Het Vlaamsch-Waalsclie incident
Kolbac vrij gelaten
De Brusselsche kamer van inbeschuldi
gingstelling heeft gisteren den "Waalschen
student Kolbac, die, zooals men weet, te
Leuven den Ylaamschen student Vallaeys
neerschoot, op vrije voelen gesteld. Te
Leuven was onlangs het aanhoudingsman
daat tegen Kolbac voor een maand be
krachtigd. De Brusselsche rechters hebben
thans dat. besluit ongedaan gemaakt, be
werende, dat de daad van Kolbac niet met
voorbedachten rade werd gepleegd.
Hst vrouwen kiesrecht in België.
De centrale sectie van de Kamer heeft
gistermorgen met 5 tegen 2 stemmen een
cloor de Katholieken ingediend wetsvoor
stel aangenomen, waarbij aan de vrouwen
voor de provinciale verkiezingen het kies
recht wordt verleend.
De erkenning van Sovjet-Rusland
Bolgië opent de onderhan
delingen
De Belgische regccring heeft besloten
onderhandelingen to openen met de Russi
sche regeering over de erkenning de jure.
De Belgische gezant te Londen, Mouclieur,
heeft opdracht ontvangen om zich in ver
binding te stellen met Rakofski en de Rus
sische handelsdelegatie te Londen.
Frankrijk.
De 'Ie Mei
Het ziet er niet naar uit, dat da 1 Mei
dag vandaag heel rumoerig zal zijn te
Parijs. Op de spoorwegen en bij de me
tro zou worden gewei Kt, terwijl de dienst
bij de gas- en clectrkite-ïtsvoorziening ver
zekerd is. Daarentegen zal Parijs zonder
taxis zijn; ook in de bouwvakken en het
metaalbedrijf zal het werk stilliggen. Het
syndicaat der transportarbeiders heeft ook
een stakingsorder uitgevaardigd voor het
Parijsche gebied, doch er zijn maatregelen
getroffen om de eventueel stopgezette dien
sten op gang te houden.
Engeland.
De eerste begrooting van de Labour-
regeering.
Een goede pers
De begrooting van, Snowden, den minis
ter van financiën, wordt in de pers van
alle kleur zeer goed ontvangen. Zij stelt
met voldoening vast ,dat Snowden verlich
ting brengt voor de minder welgestelde
klassen in den vorm van verlaging der be
lasting op suiker en thee en van andere
belastingen, terwijl de zware inkomsten
belasting niet word' - - aoogd, zooals men
had gevreesd. er re. van revolutionair,
wordt de begrooting door de liberalen'en
conservatieven gekenschetst als een maat
regel, die even goed door de oude partijen
had' kunnen worden ingediend.
Steun der liberalen
De bijeenkomst der liberalen, welke gis
teren in het lagerhuis gehouden werd, en
twee uur duurde, eindigde met een alge-
meene overeenstemming om Snowden's be
grooting te ondersteunen, hetgeen Asquith
zeide te beschouwen als een rechtvaardi
ging van de politiek der liberale partij om
de regeering-Baldwin omver te werpen.
Spanje;
De strijd in Marokko.
Paters Franciscanen gevangen
Een vredespoging, onlangs door Spanje
gedaan, is^ mislukt. De leider de Rifbewo
ners, Ab-del-Krim blijft zich intransigent
toonen.
Paters Franciscanen en kinderen, die op
13 April door een bende van Kderino te
Tetócan waren gevangen genomen, zijn
naar het Rif-gebied overgebracht.
Italië
Een verijdelde strafexpeditie.
Naar aanleiding van de botsing, welke
de vorige week tusschen communisten en
fascisten te Nice heeft plaats gehad en
waarbij verscheidene personen werden
gewond, besloten de fascistische groepen
in San Pier d'Arena' en S es tri-Ponen tx>
een „strafexpeditio" naar Nico op touw
te zetten' Maar Mussolini, die van het
plan op de hoogte was gesteld, deed ijlings
maatregelen treffen, zoodat een geestdrif
tige scnare van ongeveer dertig jongelie
den nog tijdig aan de grens in Vintimille
kon worden tegengeho.uden, en een tocht
die wellicht tot ernstige internationale
complicaties zou hebben geleid, kon wor
den, verhoed.
Yougo-Slavië.
Bloedige incidenten te Novigrad.
Gevecht en tusschen Duitschers
en Servische nationalisten.
De „Matin" meldt uit Belgrado, dat tij
dens een vergadering van de Duitsche
Partij te Novigrad ernstige incidenten
hebben plaats gehad tusschen leden dezer
partij en Servische nationalisten. Er
werden verscheidene personen gewond1,
van wie één overleden is.
Rusland.
Een Icgerschandaal.
Gemckl wordt, dat oen groot schandaal
is ontdekt bij de Russische legeradminis-
traties. Hooggeplaatste ambtenaren heb
ben grove winsten gemaakt, door te
knoeien op de leder-leveranties. Het goede
leer werd aan particuliere handelaars
verkocht, terwijl do slaat zoo goed als on
bruikbaar schoenwerk voor de troepen
kroeg. De staatsled er trust maakte op pa
pier een winst van 8 en 900 millioen roe
bel, terwijl de feitelijke winst, die veel
geringer was, in de zakken van ambtena
ren vloeide. Er zijn verschillende arresta
ties gedaa.n Ook de vroegere medewerker
van Trofzky n.l. Skoensky is in hechtenis
genomen.
Het recht to! staken.
51 stakers, die bij de jongste stakingen
te Petersburg een voorname rol hadden
gespeeld, zijn veroordeeld tot verbanning
naar Siberië. Zij zouden Zondag uit de
gevangenis naar bet station worden over
gebracht, doch zoodra dit uitlekte, verza
melde zich een groot aantal arbeiders, in
hoofdzaak van de Poeltliloff-fabrieken in
de huurt der gevangenis, teneinde het ver
trek te belemmeren. Er kwam hereden po
litie aan te pas om de betoogers uiteen, te
drijven, waarbij ernstige klappen vielen.
In het geheel zijn de laatste dagen te
Petersburg meer dan GOO personen in
hechtenis genomen.
Zuiri-Afrika.
Dc eerste verkiezingen in Rhodesia.
Een overwinning voor de
regeeringspartij.
Rhodesia heeft dezer dagen voor het
eerst een parlement gekozen( Deze verkie
zingen zijn tot aller verrassing geheel uit
gevallen in het voordeel der rogsering., die
te Salisbury en Bulawayo alle zetels won.
De Labourparty, die voornamelijk uit de
honden van spoorwegpersoneel bestaat is
over de geheele linie verslagen.
Amerika.
Een Gouverneur naar de g-vangenis.
2500 maal de Wet overtreden.
Het federale gerechtshof te Indianopolis
heeft den gouverneur van Indiana, Mc.
Gray, schuldig verklaard wegens misbrui
ken maken van den maildienst
Volgens rechter Anderson had Mc. Gray
minstens 2500 maal de wetten overtreden
en honderden nota's vervalsch'.
Dc Gouverneur werd tot 10 jaar gevan
genisstraf en een boete van 10.000 dollar
veroordeeld.
Voortdurende onrust in Mexico.
Een gevaarlijke beweging.
In Mexico wil de hinnenlandscvhe orde
en rust, ondanks de onderdrukking van
den Huerta-opstand, maar niet terugkee-
ren. De regeering van president Obregon
ziet zich, blijkens een bericht aan het
„Berliner Tageblalt", geplaatst voor een
agrarische beweging, welker aanhangers
hun eischen met kracht van wapenen wil
len doorzetten. In de provincie maken de
ze lieden zich gewelddadig meester van
stukken land, zulks ingevolge hun opvat
ting, dat zij aan den strijd tegen de op
standelingen hebben deelgenomen en des
wege op belooning in den vorm van land
aanspraak kunnen maken. Zij meenen dat,
daar die belooning niet vrijwillig wordt
verstrekt, zij zichzelf mogen „betalen".
President Obregon hoeft echter reeds ver
klaard, tegen dergelijke anarchie met even
groole strengheid te zullen optreden als
tegen de opstandige beweging.
De slakende arbeiders op do Mexicaan-
sche olievelden zijn een boycot legen de
Engelsche arbeiders begonnen. De arbei
ders uit de Noord- cn Zuid-Amerikaan-
sche staten en uit Spanje worden opge
wekt, zich bij dezen boycot aan to sluiten
Koninklijke besluiten.
Notariaat.
'Bij Kon. besluit van £3 April is benoemd
tot notaris binnen het arrondissement Bre
da, ter standplaats de gemeente Oud- en
Nieuw-Gastel, P. G. W. Mol, thans nciaris
te Bladel.
Uit de textielindustrie.
Een nieuwe conferentie.
1 Oneenigheid onder de
werknemers.
Gister werd in verband met het con
flict in de textielindustrie ten Stadhuize
te Enschedé wederom oen vergadering ge
houden, opgeroepen door den rijksbemid
delaar, den heer Van IJsselsteyn.
Op deze vergadering, waar alle partijen
tegenwoordig waren, werd mededeeling ge
daan, dat do fabrikanten een overeenkomst
wensohten aan te gaan voor 15 maanden
De loonsverlaging zou dan bedragen 74
cn het aantal overwerkuren, te verwerken
naar keuze van de werkgevers, 130 per
jaar.
Gehuwden on kostwinners zouden ge
durende drie maanden een toeslag ontvan
gen van f 1.50 per week.
De vertegenwoordigers van „St. Lam-
bertus" verklaarden dit voorstel niet posi
tief te verwerpen, terwijl do vertegenwoor
digers van „Unitas" zich wenschten; te be
raden.
HET VOORNAAMSTE NIEUWS,
BUITENLAND.
De commissie van herstel zet haar
werkzaamheden met spoed voort Benoe
ming van nieuwe commissieleden en de
uitwerking van een herstelplan.
De student Colback, die te Leuven op
den student Vallaeys schoot, uit de preven
tieve hechtenis ontslagen.
De Engelsche liberalen besluiten hui
steun ie verleenen aan de begrooting van
Snowden.
Paters Franciscanen in Marokko gevan
gen genomen docr de Riffbewoners.
BINNENLAND.
In de gisteren gehouden zitting der
Eerste Kamer deelde de Minister van Fi
nanciën mede, dat een wetsontwerp tot
wijziging der forensenbelasting binnenkort
bij de Staten-Generaal zal inkomen. Een
wetsontwerp tot wijziging der Pensioen
wet is aan de Commissie van G. 0. ver
zonden. (Staten-Generaal).
Verschenen is dc Memorie van Antwoord
op het Voorloopig Verslag der Tweede Ka
mer betreffende het wetsontwerp tot wij
ziging en aanvulling der Nijverheids-
onderwijswet. Maatregelen werden
overwogen tot vereenvoudiging der exa
mens en tot inkrimping van het aantal
akten.
Ds bemiddelingspogingen ter oplossing
van het twentsche textiel-conflict. On
eenigheid onder de arbeiders.
De nieuwe directeur voor den Post
cheque- en Girodienst.
Groote fabrieksbrand ie Amsterdam
LEIDEN.
Vijf en twintig jarig jubileum van der.
concierga van het Stadhuis, den heer
Brakel. De jubilaris is begiftigd met de
gouden eere-medaiüe van de Üranje-Nas-
sau-Orde.
De vertegenwoordigers van de „Een
dracht" verklaarden niet genegen le zijn,
hun leden te adviseeren, dit voorstel aan
te hemen, welk standpunt ook werd inge
nomen door de vertegenwoordigers van de
heide federatieve organisaties van textiel
arbeiders, de neutrale organisatie van lex
lielarbeiders en het Enschedésche comité
der ongeorganiseerden.
Do vertegenwoordigers van het centrale
comité der ongeorganiseerden, die zich
aan de zijde van „St. Lamhertus" stel
den, stelde voor. de besprekingen voort te
zetten met „St. Lamhertus", Unitas" gn d9
vertegenwoordigers der fabrikanten welk#
laatsten zich daartoe bereid verklaarden.
De conferentie werd hierop geschorst cn
te 3 uur hervat.
Toen waren behalve de rijksbemidde
laar aanwezig de vertegenwoordigers van
„St. Lamhertus", „Unitas", de commissi#
ad hoe der fabrikanten en de vertegen
woordigers van liet centrale comité der
ongeorganiseerden.
Het Nijverheidsonderwijs.
Vereenvoudiging en
inkrimping.
Aan de Memorie van Antwoord op het
voorloopig verslag betreffende het wets
ontwerp wijziging en aanvulling der Nij
verheidsonderwijswet is het volgende ont
leend.
Dc minister deelt mede, maatregelen te
overwegen tot vereenvoudiging der nij*
verheidsónderwijsexaméns en tot inkrim
ping van het aantal akten. Hieromtrent zal
met de examen-commissies overleg worden
gepleegd.
Bij de artikelen betoogt de minister,
dat het zeer verkeerd zou zijn, voor de
bijzondere scholen den cisch van goedkeu-
ring der voordrachten door den -minister
prijs te geven, ook omdat het departement
hierin een goed middel heeft om te waken
tegen onnoodige personeelsuitbreiding.
iWat de wijziging van art. 25 betreft, het
is nimmer de bedoeling geweest alle te
stichten nijverheidsscholen en cursussen
automatisch voor ten minste 70 pet. de uit
gaven uit 's Rijks kas te laten putten. Do
wet is ook nooit in dien. geest toegepast.
Naast levensvatbaarheid en deugdelijkheid
van het onderwijs hebben steeds de vraag
y of aan zulk een inrichting behoeft o be-
1 stond, en ook financieelo overwegingen.'
medegesproken. Wil men de bevoegdheid
tot subsidieering met RijksgeM liever toe
vertrouwen aan de gemeenteraden dan aan
het departement met zijn goed m gcrus
apparaat van dctk..r.dis .chooltocmcMJ.
Door dc redactie-whziging wordt c.%,
veegdheid van den minister pn
uitgebreid. De terstand is v?n lw-
jareti zoo dat, Sobrui£^J\ei0 ni c u-
doeld véto-recht,^JftrBiikssubsidic in aan
we s c h o j
merking kep»''"*