15e Jaargang. ZATERDAG 12 APRIL 1924 Mo. 4433 De ëcidódxe 6ou^a/iu' DeABONNEMENTSPRIJSbedraagt bl) vooruitbetaling Voor Leiden 19 cent per week fl 2.50 per kwartaal. Bij onze Agenten 20 cent per week 12.60 per kwartaal. Franco per post I 2.95 per kwartaal. Het Geïllustreerd Zondagsblad is voor de Abonné's ver krijgbaar tegen betaling van 50 ct. per kwartaal, bij voor- uitbetaling. Afzonderlijke nummers 5 ct., met Geïllustreerd Zondagsblad 9 ct. Oit blad verschijnt eiken dag uitgezonderd Zon- en Feestdagen II. Bureaux: RAPENBURG No. 10 - LEIDEN TRL. INT. ADMINISTRATIE 935 REDACTIE 15 GIRONUMMER 103003 s POSTBUS No. II DE ADVERTENTIEPRIJS BEDRAAGT: Gewone adverlonliën 30 cent per raget Voor Ingezonden Mededeelingen wordt het dubbele van het tarief berekend. s Kleine adverienliën, van ten hoogste 30 woorden, waarin betrekkingen worden aangeboden of gevraagd, huur en vet. huur, koop en verkoop 10.50. Dit nummer bestaat uit wijf bladen, waaronder het Geïl lustreerd Zondagblad. Enkele cijfers. Professor dr. Van Ginniken S.J. heeft in „De Nieuwe Eeuw" van de vorige week een overzicht gegeven van enkele cijfers be treffende het Textiel-conflict in Twente. 't Is wel interessant daaraan iets te ontlecnen pater Van Ginniken heeft ons trouwens een daarloo strekkend verzoek gédaan. waaraan wij gaarne voldoen. Om de nu algemeen bekende reden, groeide uit de staking der wevers van „Kremersmaten" begonnen half Octo ber 1923 in het begin van November daaraanvolgende: eerst de plaatselijke uitsluiting to Enschedé, en daags voor Kerstmis: de volledige uitsluiting van alle textielarbeiders in Twente en den Ach terhoek bij 30 patroons. En deze uit sluiting duurt voort tot op den huicligen das- Van de 22.000 zoo uitgestotenen, zijn er 2700 Roomsch-Katholiek georgani seerd; aan wie de R.-K Textielarbeiders- boud wekelijks circa f 30.000 had uit te keeren. Natuurlijk heeft zoo'n vak- boud wel een reserve-kapitaal; maar toch niet zoo'n fondsen, dat hij ongestraft een •gelijke actie maanden en maanden lang kan volhouden. Daarom wordt dan Ook aanstonds bij hot uitbreken van zulk een omvangrijke staking of uitsluiting, door het R.-K. Vakbureau te Utrecht een aleuuactie op touw gezet, om den Vak bond deze uitkeeringen voor onbepaalden tijd mogelijk te blijven maken. Welnu, dit gebeurdo nu ook weer; on reeds einde November, toen Enschedé al werkloos was en de algemeene uitsluiting de fabrikantenvereenigingen eiken dag dreigde to worden aangenomen, begon de steunactie. Het Vakbureau heeft do laatste twee jaren nu weliswaar geduchte verliezen geleden. Van de J 58.221 leden in October 1920 waren er eindo 1923 maar 100.000 meer over. Ze hebben dus slechts twee derden van hun leden meer present. Maar i kunst van actie verstaan zij opperbest. De eerste verantwoording op 30 No- rember noemde al f 2000. De tweede week ran 30 November tot 8 December 1923 boekte er al f 4000. En zoo ging het door, week aan week. In Januari liep het van de vijf naar de zes duizend per week. Februari bracht het tot een wekelijksche som van acht a negen duizend; en, dank zij de ondertusschen al gemeen bekend geworden giffc- van Mon seigneur den Aartsbisschop, ging het begin Maart royaal over de tien duizend weke lijks heen. In de laatste twee weken kwam er nog telkens een f 1100 bij, zoodat thans de wekelijkscho opbrengst op f 12.000 staat, en er alles te zamen reeds f 112.000 is bijeengebracht. En houdt de lieer Blijden- stein de meest gevolmachtigde van het drie-tal fabrikanten, dat alles in handen beeft het nog langer vol, dan wijst er alles op, dat de katholieke steunactie ge makkelijk de f 15.000 per week zal halen, of zelfs te boven gaat. Pater Van Ginniken heeft er een speciale reden voor om bovenstaande cijfers voor te leggen. Luister maar: Ongeveer tegelijkertijd in October November 1923 bad de Catechumenaats- werk der Hollandscho heiden-kinderen overwaeht cn zonder schuld een paar ge duchte financieele klappen gekregen. Een dei' voornaamste weldoeners moest nood gedwongen zijn aanmerkelijk renteloos voorschot opzeggen, een ander staakte zijn periodiek beloofde bijdragen, de begroo- jing was toch al overschreden en men zat in nood. Sint Franciscus-Xaverius op z'n feest, dat is dus 3 December, fluisterde, tldus prof. v. G., den gewezen intendant den goeden raad in, om ook maar eens te durven, en een steunactie te ondernemen, en deze richtte, heel brutaal, een brief aan bet Katholieke Volk van Nederland, die jn alle katholieke kranten verscheen. Ook wij kregen, aldus prof. v. Gin niken en wel onmiddellijk den vollen Meun van Monseigneur Gallier den Bis schop van Haarlem, onder wiens ressort bel Catechumenaat behoort. Hoeveel wij nu echter alles te zamen *1 hijeen kregen? Tot nu toe f 20.000 jtot is dus ongeveer een vijfde van wat bet Vakbureau bijeenbracht: uit practisch Diet moer dan 100.000 arbeidsbeurzen; terwijl wij toch eigenlijk in veel meer beurzen mogen tasten. Want natuurlijk, 'De patroons steunen geen slakende of jufgesloten arbeiders. Dat zullen er al thans heel weinig zijn. Daar is eenige overmaat van wijs inzicht en zeldzame belangeloosheid voor noodig. Deze laat je opmerkingen van prof. v. Ginniken tee- jenen, hopen we, wat te zwart den toe- laJrï-Wij willen ons vleien, dat onder de katholieke werkgevers dat „wijs inzicht" feu „overmaat" heet eri die „belangeloos- eut niet„zeldzaam" is* Maar, hoe dit 01v zij, wij geven natuurlijk volkomen toe, dat het over-groolo deel van de steunpen- ningen voor Twente is bijeengebracht door arbeiders. Men zal aldus pater v. Ginniken dit bewaar tegen mijne vergelijking aan voeren, dat als ik deze sociale zaak met onze apostolische grondig had willen ver gelijken, ik niet do opbrengst van onze actie voor het heidenkind alleen had moe ten noemen, maar er de gelijktijdige wijl altijddurende inzamelingen van alle an dere missie-organisaties bij had moeten optellen, daar b.v. het Genootschap dei- Voor tplanting alleen reecto gemiddeld f 250.000, de Priester-Missiebond c.a. f 130.000 en do Kindsheid c.a. f 60.000 per jaar in Nederland samenbrengen; dal is dus reeds ongeveer vier en een halve ton. Wat de particuliere 21 Missiecougre- gaties daarnaast bijeenbrengen schat mijn zegsman op minstens evenveel. Ja volgens zijn deskundig oordeel gaat do jaarlijkscho opbrengst vau Katholiek Nederland voor de buitenlandscho Missiën als wij er bij- rekenen, wat de missionarissen nog indi vidueel ophalen, royaal de 1.000.000 gul den te boven. Als wij deze som dus uaast de f 112.000 van de Twentsche Steun actie leggen, ook al zou de uitsluiting dan nog ééns zoo lang duren, en dit be drag dus verdubbeld worden, dan zou het nog een verhouding zijn als 1 5; maar die vergelijking raakt dan ook kant noch wal. Neen, als men voor de lieele Missieactie een parallel in het Sociale zoekt, dan zou men de algeheele opbrengst moeten nemen, die de verschillende vak- en stancTsorganisaties niet slechts aan vaste -contributies en vaste bijdragen, maar bovendien nog op de periodieke bloempjes- dagen voor Herwonnen Levenskracht, en andere ziekenfondsen en goede werken enz. enz. plegen op te brengen. Want let wel: het leeuwendeel in de Twentsche steun actie wordt betaald door de kas van den R.-K. Textielarbeidersbond. Welnu, een gezamenlijke statistiek van dit alles voor alle standen cn klassen van Katholiek Nederland de boeren-, Hanze- en werk- gevérsvore enigingén natuurlijk niet uitge zonderd is nog nooit opgemaakt. Het zou wel eens héél nuttig wezen. Maar ik hen toch niet zóó'n vreemdeling in Jeru salem, om niet te durven hegrijpen en zeg gen, dat deze som dat ééne Missie- millioentje allerbedenkelijksl in do scha duw zou stellen. Neen, onze vergelijking is wél juist, 't Waren beide do van één betrekkelijk lo caal punt uitgaande nooden. 't Waren beide min of meer particuliere en tijdelij ke acties. Natuurlijk kan liet Missie-Secre tariaat Regina Goeli in organisatie niet met het Vakbureau vergeleken worden. Maar dat de gemeenschap der heiligen dezen achterstand op de moderne vak- en standssolidariteit zou hebben weten in te halen, had ik altbans^geloofd en gehoopt. Wij wenschen pater v. Ginniken van harte toe, dat .zijn geloof en zijn hoop in de toekomst niet meer beschaamd mogen worden. Hij heeft de cijfers ons nog eens klaar en duidelijk laten zeggen, dat vele klein tjes een groote maken. Die cijfer-preek willen wij ons aantrek ken óók ten voordecle van het Catechu- menaals-werk der Hollandsch heiden-kind 't Is de preek, waarin do moraal ligt van het pennigske der weduwe. BUITENLAND De Rapporten der Deskundigen. Goedkeuring door de C. v. H. „Een practiscke basi s" Do Commissie van Herstel heeft gister middag in .een voltallige bijeenkomst het volgende besluit geuomeu: Do C. v. H. is, na nota te hebben ge nomen van do rapporten der commissies van experts, van meening, dat deze een practische -basis bicden voor een spoedige oplossing van do kwestie van het horstel. Zij is derhalve terstond en binnen de grenzen harer bevoegdheid bereid, de con clusies daarvan goed te keuren en de methoden, daarin vervat, toe te passen. Ten einde de toepassing van het program der experts te bevorderen en to bespoe digen, is de G. v. H. voornemens de con clusies van de rapporten aan de betrokken regeeringen aan to bevelen. Do G. v. H. is evenwel verplicht haar definitieve goedkeuring en liet initiatief uit te stellen, totdat de Duitsche regeering zich bereid heeft verklaard tot medewer king bij de uitvoering van de plannen dei- experts. Te dien einde zal do commissie op 17 April gehoor verleenen aan gedelegeer den der Duitsche regeering, tenzij deze er de voorkeur aan geeft een schriftelijk ant woord te zenden. Dit besluit is terstond aan de Kriegslas- len-kommission medegedeeld. Nog cenige meeningen. Hel oordeel van Streseiuann. In een verkiezingsvergadering der D.V. P. in een voorstad van Berlijn, noemde Stresemann de rapporten der deskundigen een geschiklen grondslag voor een discus sie over do bcrstelquacstie. Hij keerde zich tegen degenen, die ook thans weer dezo rapporten onaannemelijk en waanzinnig noemen. Weliswaar wordt gezwegen over het door Duitschland to betalen definitieve bedrag, maar het is de vraag, of thans reeds liet geschikte moment is aangebroken om het ter tafel to brengen. Do meening der Londonsche financiers De financieelè redacteur van de „Times" schrijft: Hoewel men in City-kringen de experts- rapporten een zeer belangrijke bijdrage tot de oplossing van het reparatie-probleem vindt, en hoopt, dat zij inderdaad tot op lossing van deze'aangelegenheid mogen leiden, is men toch Aie- bijster optimistisch over de vooruitzichten van een vroegtijdige overeenkomst. Het wordt betreurd, dat de experts geen raming geven van do totale som, welke Duitschland heeft te betalen. De City acht do vaststelling van cüe -som evenwel noodig voor een bevredigende oplossing. Ook wordt er op gewezen, dat alleen de varing kan bewijzen of de verschillende aanbevelingen uitvoerbaar zijn. Men denkt, dat het waarschijnlijk moei lijk zal zijn in het eerste jaar een buiten- landsche leening van 800 millioen goud mark geplaatst te krijgen. Duiisc'n'and. De Wficum-verdragen. Nieuwe onderhandelingen zonder succes. De onderhandelingen met de Micum hebben gister den gansohen dag geduurd, maar zonder gevolg. Morgen worden zij voortgezet. Inmiddels hoeft do Micum vertegenwoor digers der arbeiders naar Dusseldorf ont boden, om dezen oyer den gang der on derhandelingen op de hoogte to houden. Volgens de ingento '- commissie zou de commissio van zes voortzetting der ver dragen verlangen op voorwaarde, dat ten eerste het transport per spoor heter gere geld wordt en ten tweede de noodige cro- dieten verleend worden. De Micum heeft daarop geantwoord, dat de spoorweg dienst afhangt van de snelheid, waarmede uit het onbezette gebied ledige spoorwa gons teruggezonden worden. De credietvraag is een vertrouwens vraag. Wanneer de mijneigenaars voort durend herhalen, dat de Micumovereen- komsten ondraaglijk zijn, dan zal nie mand ten slotte meer liet noodige ver trouwen in het mijnbedrijf hebben om het geld voor te schieten. Overigens is zulks op het oogenblik volgens het Micum niet noodig. De arbeidersvertegeuwoordi- gers bepleiten nog verlichting van de las ten, teneinde hun daaruit een loonsver- hoog ing van 25% te kunnen uitkeer-en. Do Micum verklaarde de noodzakelijkheid daarvan niet in te zien, omdat de levens standaard der werknemers veVyns haar voldoende is. De sociale strijd. Het conflict bij de BeriIj r. o h c gementehedrijven. De vertegenwoordigers van hot perso neel bij do Bcrlijnsclie gasfabrieken en waterleiding verwierpen de scheidsrech terlijke uitspraak nopens de loonen. Er werd besloten tot het uitschrijven van een referendum inzake do aanvaarding der uitspraak of het afkondigen van staking. Typografenstaking te Dresden De typografen to Dresden hebben gis termorgen het werk gestaakt wegens ver werping hunner looneischen door de uit gevers. De bladen zijn gisteravond niet verschenen. Do bestrijding der geheime organisaties. De van aanbrenging ver dachte officier weor vrij gelaten. Do te Munster gearresteerde oud-offi cier, die verdacht word tegen betaling voor do Franscheu spionnagediensten to hebben verricht, is weder vrijgelaten, daar liij zijn onschuld kon bewijzen. Von Lossow af. De „d r i o" te Rome. Generaal Von Lossow hoeft voor goed afgedaan. Als zijn opvolger, dat wil zog gen, als commandant in Beieren van de 7do devisie en bevelhebber in het Wolir- kreis-Kommando VII is benoemd gene raal Kress von Kress ens tein. Volgens een xnededeeling uit een brief, welken do „Gross Deutsche Zeitung" op 4 dezer uit Rome heeft ontvangen, zijn Von Kalir, Von Lossow en Seisser te Rome. Een monarchistische bet&sging. Huldiging van den e x-k roonprins Donderdagavond werd in het circus Eusch to Breslau door de rijksweerkapel len der Sileziscfhe garnizoenen een con cert gegoven, welks opbrenst bestemd was ter leniging van den nood der Silezische bevolking. Dit concert werd bijgewoond door den kroonprins en zijn gemalin. Hij werd het voorwerp eener speciale huldi ging en men begroette hem met juch- kreten. In do pauze defileerden .officieren e.a. personen voorbij zijn loge, waarbij zij eerbiedig groetten. Bij verschillende marschen werd geest driftig meegezongen, in het bijzonder toen „Fredcricus Rex" werd gespeeld, dat het publiek staande aanhoorde. Ook na afloop van het concert werd den kroonprins een stormachtige ovatie ge bracht. Do Bond van Duitsche officieren. De nationale bond van Duitsche offi cieren heeft bepaald, dat geen vrijmetse laar lid van dezen bond kan blijven. Dit besluit is gebaseerd op het internationaal karakter van de loges. De 3 oude Pruisische groot-loges zijn tegen deze uitsluiting in verzet gekomen. Frankrijk. Een Fransch-Japansch verdrag? Volgens de „Daily Tel." gelooft men in Engeland dat er een FranschJapansch verdrag beslaat, inzake de Zuidzee, en do Chinees oh e kwestie. De correspondent be spreekt de steeds zicli uitende samenwer king, der FranschJapansohe staatslie den en zegt, dat het niet aan de aandacht ontsnapt is, dat de Japansche gedelegeer de in den Volkenbondraad, die voorheen in Midden-Europeesohe kwesties aan de Britsche zijde placht te stemmen, in de laatsto twee zittingen van den raad over kwesties als die van het Saargebierl met From rijk stemde. Engeland. Uit de Engelss'ie mijnindustrie. De loon voor stellen verworp en Bij de stemming onder de mjinwer- kers over de gedane loonvoorstellen zijn dezo verworpen met 338.650 tegen 322.392 Dezo uitslag der stemming bcteekent even wel nog geen staking. De uitsluiting afgekondigd. Do uitsluiting in het Engelsohe scheeps Ljuwbedrijf is gisteravond aangevangen Oostenrijk. Het hersisiwerk. Een waarschuwing van Zimmerman. In volkonbondskringen maakt men zich csnigszins ongerust omtrent do ontwikke ling der zaken in Oostenrijk en over het verschijnsel, dat do begroeting, die vol gens het plan der reconstructie had moe ten sluiten met een eindbedrag van 350 millioen, wel sluitend is gemaakt, doch met oen eindcijfer van 570 millioen. Terwijl men zioh verheugt over het slui ten van het budget, vraagt men zich in kringen waar men do Oostenrijksche toe standen kont, met bezorgdheid af, hoe deze enorme last moet worden gedragen en of een nieuwo crisis niet het gevolg zal zijn van do hooge belastingen, voort vloeiend uit dezo bogrooting. Do hooge commissaris mr. Zimmerman heeft reeds een mededeeling aan den vol kenbond gericht, dat de druk op de bevol king zoo hoog is, dat do geringste crisis op economisch gebied do ernstigste ge volgen voor de reconstructie zou. kunnen hebben, in verband "waarmede hij den bond uiiiioodigt desnoods pressie op de Oostenrijksche regeer ing uit to oefenen om haar tot bezuiniging to bewegen. Hij heeft reeds bij Seipel aangedrongen op het ontslag van con groote reeks ambte naren en op afschaffing van een aantal overbodige posten bij de departementen van openbaar bestuur. Italië Fascistische buitensporigheden. De „Corriere d'Italia" publiceert een telegram uit Genua, waarin melding wordt gemaakt van nieuwe excessen in hot Polvecera-gebied, waar verscheiden Katholieke vereenigiugsgeboiiwen geplun derd werden. Do „Tribuna" ontving nog een telegram uit Milaan, meldende, dat drie arbeiders- clubgebouwen aldaar geplunderd zijn. Talrijke incidenten hadden plaats inde wijk Porta Venezia. Men zou 13 gewon den 'tellen. Bulgarije. Ex-ministers vrijgesproken. De ministers uit het boerenkabiuet- Stamboelinsky zijn vrijgesproken, station werd leeggeplunderd, zelfs deuren en vensters werden moegenomen. NET VOORNAAMSTE NIEUWS. BUITENLAND. De Commissie van Herstel keurt de rapporten der deskundigen goed en zal ze aan de regeeringen aanbevelen. Strese mann dringt aan op aanvaarding. Een monarchistische betooging te Bres< lau. De ex-kroonprins gehuldigd. Een waarschuwing van Mr. Zimmer man. De staat van beleg over Bessarabië? BINNENLAND. De Tweede Kamer heeft gisteren de voorstellen in zake korting op de salaris sen van ambtenaren aangenomen. Beslo ten werd echter de wettelijke regeling in zake de wijziging van bepalingen betref fende rechten en verplichtingen aan te houden tot na het Paaschreces. De motte Ter Laan in zake het Georganiseerd Over leg werd verwerpen. De Kamer ging tot 6 Mei uiteen. De Tijd-commissie geïnstalleerd. LEIDEN. De officieele opening van de tramlijn Leiden—Den Haag—Schsveningen. OMGEVING. Plannen van de afd. Noordwijk der K. S. A. tot het houden van een Gewestelijk Eucharistisch Congres op 13 Juli. De' Zuidslavischo commissie vond do beide dorpen in een ellendigen toestand en bracht onverwijld to Belgrado rapport uit. Den Z.-S. gezant te Boekarest werd te legrafisch opgedragen tegen liet gebeurdo sohern to protesteeren. Te Belgrado heerscsht groot.' veront waardiging. Zuid-Slavië. De ontruiming der grensdorpen. Schando.lij k optreden der R o e'm e li i r s. Volgons een bericht uit Belgrado aan do „Koln. Ztg." hebben zich bij de ont ruiming door de Roemeniërs van de aan Zuid-Slavië toegewezen dorpen Pardany en Modosj in het Banaat ernstige toonee- len afgespeeld. Roemeenscho gendarmerie en militairen plunderden vóór en geduren do do ontruiming heide dorpen geheel uit, dreven al het vee weg, requireerden zon der betaling het graan der dorpsbewoners en hun landbouwwerktuigen. Ook het Roemenië. De staat van beleg over Bessarabië? Russische troepen concentraties. Uit Riga wordt gemeld dat volgens do Sovjets de Roemcensche regecring over Bessarabië den staat van beleg heeft afge kondigd. De Roemcensche regeering ver klaart, dat dezo maatregel verband houdt met Russische troepenconcentraties. Rusland Spionnage-processen ie Petersburg. Voor den krijgsraad te Petersburg z:ju tweo spionnage-processen in behandeling. Bij het eene proces zijn de beklaagden twee voormalige tsaristische ojficieren Miodocsjofski cn Belinski, dio ervan be schuldigd worden, aan een Pool geheime documenten over do organisatie van het roode leger te hebben verstrekt. Het tweede proces gaat tegen een mede werker van den Poolschen staf, die, in op dracht van den chef der Fransche mili taire missie in Warschau, majoor de Rache spionnagediensten zou lubben verricht. De boerenopstanden in dc Oekrajine. De anti-communistische beweging onder de boeren van West-Oekrajinc neemt steeds toe, aldus het orgaan van het Gentrato Comité van de Oekrajicnsclic Communisti sche partij. In de gouvernementen Odessa, Podol en Wohlynië weigeren de boeren logies to geven aan de partij-propagandis ten, verstoren ze de communistische voor drachten en vermoorden ze nu cn dan on voorzichtige propagandisten, die het wagen zonder geleide een tocht op bet platteland te ondernemen. In do eerste twee maanden van dit jaar zijn op dezo wijze alleen in het gouvernement Podol elf propagandis ten uit den weg geruimd. De comités van arme boeren, die vroeger steunpunten van de bolsjewiki op bet platteland waven gaan over naar hun tegenstanders, die nu al liet mogelijke doen om de arme boeren te helpen. In het gekcele gebied zwerven benden opstandelingen rond, voor bet mie rend eel werkloozo arbeiders en honger lijdende boeren. Deze benden vallen de op slagplaatsen van de Rijkshandclsondor* nemingen en do voorraadschuren van u® regecring aan. Waar zij maar de kans schoon zien, dood en. zij de vooraanstaande

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidsche Courant | 1924 | | pagina 1