15e Jaargang.
ZATERDAG 12 APRIL 1924
Mo. 4433
De ëcidódxe 6ou^a/iu'
DeABONNEMENTSPRIJSbedraagt bl) vooruitbetaling
Voor Leiden 19 cent per week fl 2.50 per kwartaal.
Bij onze Agenten 20 cent per week 12.60 per kwartaal.
Franco per post I 2.95 per kwartaal.
Het Geïllustreerd Zondagsblad is voor de Abonné's ver
krijgbaar tegen betaling van 50 ct. per kwartaal, bij voor-
uitbetaling. Afzonderlijke nummers 5 ct., met Geïllustreerd
Zondagsblad 9 ct.
Oit blad verschijnt eiken dag uitgezonderd Zon- en Feestdagen II.
Bureaux: RAPENBURG No. 10 - LEIDEN
TRL. INT. ADMINISTRATIE 935 REDACTIE 15
GIRONUMMER 103003 s POSTBUS No. II
DE ADVERTENTIEPRIJS BEDRAAGT:
Gewone adverlonliën 30 cent per raget
Voor Ingezonden Mededeelingen wordt het
dubbele van het tarief berekend. s
Kleine adverienliën, van ten hoogste 30 woorden, waarin
betrekkingen worden aangeboden of gevraagd, huur en vet.
huur, koop en verkoop 10.50.
Dit nummer bestaat uit wijf
bladen, waaronder het Geïl
lustreerd Zondagblad.
Enkele cijfers.
Professor dr. Van Ginniken S.J. heeft in
„De Nieuwe Eeuw" van de vorige week een
overzicht gegeven van enkele cijfers be
treffende het Textiel-conflict in Twente.
't Is wel interessant daaraan iets te
ontlecnen pater Van Ginniken heeft ons
trouwens een daarloo strekkend verzoek
gédaan. waaraan wij gaarne voldoen.
Om de nu algemeen bekende reden,
groeide uit de staking der wevers van
„Kremersmaten" begonnen half Octo
ber 1923 in het begin van November
daaraanvolgende: eerst de plaatselijke
uitsluiting to Enschedé, en daags voor
Kerstmis: de volledige uitsluiting van alle
textielarbeiders in Twente en den Ach
terhoek bij 30 patroons. En deze uit
sluiting duurt voort tot op den huicligen
das-
Van de 22.000 zoo uitgestotenen, zijn
er 2700 Roomsch-Katholiek georgani
seerd; aan wie de R.-K Textielarbeiders-
boud wekelijks circa f 30.000 had
uit te keeren. Natuurlijk heeft zoo'n vak-
boud wel een reserve-kapitaal; maar toch
niet zoo'n fondsen, dat hij ongestraft een
•gelijke actie maanden en maanden
lang kan volhouden. Daarom wordt dan
Ook aanstonds bij hot uitbreken van zulk
een omvangrijke staking of uitsluiting,
door het R.-K. Vakbureau te Utrecht een
aleuuactie op touw gezet, om den Vak
bond deze uitkeeringen voor onbepaalden
tijd mogelijk te blijven maken.
Welnu, dit gebeurdo nu ook weer; on
reeds einde November, toen Enschedé al
werkloos was en de algemeene uitsluiting
de fabrikantenvereenigingen eiken
dag dreigde to worden aangenomen, begon
de steunactie.
Het Vakbureau heeft do laatste twee
jaren nu weliswaar geduchte verliezen
geleden. Van de J 58.221 leden in October
1920 waren er eindo 1923 maar 100.000
meer over. Ze hebben dus slechts twee
derden van hun leden meer present. Maar
i kunst van actie verstaan zij opperbest.
De eerste verantwoording op 30 No-
rember noemde al f 2000. De tweede week
ran 30 November tot 8 December 1923
boekte er al f 4000. En zoo ging het door,
week aan week.
In Januari liep het van de vijf naar de
zes duizend per week. Februari bracht het
tot een wekelijksche som van acht a negen
duizend; en, dank zij de ondertusschen al
gemeen bekend geworden giffc- van Mon
seigneur den Aartsbisschop, ging het begin
Maart royaal over de tien duizend weke
lijks heen.
In de laatste twee weken kwam er nog
telkens een f 1100 bij, zoodat thans de
wekelijkscho opbrengst op f 12.000 staat,
en er alles te zamen reeds f 112.000 is
bijeengebracht. En houdt de lieer Blijden-
stein de meest gevolmachtigde van het
drie-tal fabrikanten, dat alles in handen
beeft het nog langer vol, dan wijst er
alles op, dat de katholieke steunactie ge
makkelijk de f 15.000 per week zal halen,
of zelfs te boven gaat.
Pater Van Ginniken heeft er een speciale
reden voor om bovenstaande cijfers voor
te leggen. Luister maar:
Ongeveer tegelijkertijd in October
November 1923 bad de Catechumenaats-
werk der Hollandscho heiden-kinderen
overwaeht cn zonder schuld een paar ge
duchte financieele klappen gekregen. Een
dei' voornaamste weldoeners moest nood
gedwongen zijn aanmerkelijk renteloos
voorschot opzeggen, een ander staakte zijn
periodiek beloofde bijdragen, de begroo-
jing was toch al overschreden en men zat
in nood. Sint Franciscus-Xaverius op z'n
feest, dat is dus 3 December, fluisterde,
tldus prof. v. G., den gewezen intendant
den goeden raad in, om ook maar eens te
durven, en een steunactie te ondernemen,
en deze richtte, heel brutaal, een brief aan
bet Katholieke Volk van Nederland, die
jn alle katholieke kranten verscheen.
Ook wij kregen, aldus prof. v. Gin
niken en wel onmiddellijk den vollen
Meun van Monseigneur Gallier den Bis
schop van Haarlem, onder wiens ressort
bel Catechumenaat behoort.
Hoeveel wij nu echter alles te zamen
*1 hijeen kregen? Tot nu toe f 20.000
jtot is dus ongeveer een vijfde van wat
bet Vakbureau bijeenbracht: uit practisch
Diet moer dan 100.000 arbeidsbeurzen;
terwijl wij toch eigenlijk in veel meer
beurzen mogen tasten. Want natuurlijk,
'De patroons steunen geen slakende of
jufgesloten arbeiders. Dat zullen er al
thans heel weinig zijn. Daar is eenige
overmaat van wijs inzicht en zeldzame
belangeloosheid voor noodig. Deze laat
je opmerkingen van prof. v. Ginniken tee-
jenen, hopen we, wat te zwart den toe-
laJrï-Wij willen ons vleien, dat onder de
katholieke werkgevers dat „wijs inzicht"
feu „overmaat" heet eri die „belangeloos-
eut niet„zeldzaam" is* Maar, hoe dit
01v zij, wij geven natuurlijk volkomen toe,
dat het over-groolo deel van de steunpen-
ningen voor Twente is bijeengebracht door
arbeiders.
Men zal aldus pater v. Ginniken
dit bewaar tegen mijne vergelijking aan
voeren, dat als ik deze sociale zaak met
onze apostolische grondig had willen ver
gelijken, ik niet do opbrengst van onze
actie voor het heidenkind alleen had moe
ten noemen, maar er de gelijktijdige wijl
altijddurende inzamelingen van alle an
dere missie-organisaties bij had moeten
optellen, daar b.v. het Genootschap dei-
Voor tplanting alleen reecto gemiddeld
f 250.000, de Priester-Missiebond c.a.
f 130.000 en do Kindsheid c.a. f 60.000
per jaar in Nederland samenbrengen; dal
is dus reeds ongeveer vier en een halve
ton. Wat de particuliere 21 Missiecougre-
gaties daarnaast bijeenbrengen schat mijn
zegsman op minstens evenveel. Ja volgens
zijn deskundig oordeel gaat do jaarlijkscho
opbrengst vau Katholiek Nederland voor
de buitenlandscho Missiën als wij er bij-
rekenen, wat de missionarissen nog indi
vidueel ophalen, royaal de 1.000.000 gul
den te boven. Als wij deze som dus uaast
de f 112.000 van de Twentsche Steun
actie leggen, ook al zou de uitsluiting
dan nog ééns zoo lang duren, en dit be
drag dus verdubbeld worden, dan zou het
nog een verhouding zijn als 1 5; maar
die vergelijking raakt dan ook kant noch
wal.
Neen, als men voor de lieele Missieactie
een parallel in het Sociale zoekt, dan
zou men de algeheele opbrengst moeten
nemen, die de verschillende vak- en
stancTsorganisaties niet slechts aan vaste
-contributies en vaste bijdragen, maar
bovendien nog op de periodieke bloempjes-
dagen voor Herwonnen Levenskracht, en
andere ziekenfondsen en goede werken enz.
enz. plegen op te brengen. Want let wel:
het leeuwendeel in de Twentsche steun
actie wordt betaald door de kas van den
R.-K. Textielarbeidersbond. Welnu, een
gezamenlijke statistiek van dit alles voor
alle standen cn klassen van Katholiek
Nederland de boeren-, Hanze- en werk-
gevérsvore enigingén natuurlijk niet uitge
zonderd is nog nooit opgemaakt. Het
zou wel eens héél nuttig wezen. Maar ik
hen toch niet zóó'n vreemdeling in Jeru
salem, om niet te durven hegrijpen en zeg
gen, dat deze som dat ééne Missie-
millioentje allerbedenkelijksl in do scha
duw zou stellen.
Neen, onze vergelijking is wél juist, 't
Waren beide do van één betrekkelijk lo
caal punt uitgaande nooden. 't Waren
beide min of meer particuliere en tijdelij
ke acties. Natuurlijk kan liet Missie-Secre
tariaat Regina Goeli in organisatie niet
met het Vakbureau vergeleken worden.
Maar dat de gemeenschap der heiligen
dezen achterstand op de moderne vak- en
standssolidariteit zou hebben weten in te
halen, had ik altbans^geloofd en gehoopt.
Wij wenschen pater v. Ginniken van
harte toe, dat .zijn geloof en zijn hoop in de
toekomst niet meer beschaamd mogen
worden.
Hij heeft de cijfers ons nog eens klaar
en duidelijk laten zeggen, dat vele klein
tjes een groote maken.
Die cijfer-preek willen wij ons aantrek
ken óók ten voordecle van het Catechu-
menaals-werk der Hollandsch heiden-kind
't Is de preek, waarin do moraal ligt van
het pennigske der weduwe.
BUITENLAND
De Rapporten der Deskundigen.
Goedkeuring door de C. v. H.
„Een practiscke basi s"
Do Commissie van Herstel heeft gister
middag in .een voltallige bijeenkomst het
volgende besluit geuomeu:
Do C. v. H. is, na nota te hebben ge
nomen van do rapporten der commissies
van experts, van meening, dat deze een
practische -basis bicden voor een spoedige
oplossing van do kwestie van het horstel.
Zij is derhalve terstond en binnen de
grenzen harer bevoegdheid bereid, de con
clusies daarvan goed te keuren en de
methoden, daarin vervat, toe te passen.
Ten einde de toepassing van het program
der experts te bevorderen en to bespoe
digen, is de G. v. H. voornemens de con
clusies van de rapporten aan de betrokken
regeeringen aan to bevelen.
Do G. v. H. is evenwel verplicht haar
definitieve goedkeuring en liet initiatief
uit te stellen, totdat de Duitsche regeering
zich bereid heeft verklaard tot medewer
king bij de uitvoering van de plannen dei-
experts. Te dien einde zal do commissie op
17 April gehoor verleenen aan gedelegeer
den der Duitsche regeering, tenzij deze er
de voorkeur aan geeft een schriftelijk ant
woord te zenden.
Dit besluit is terstond aan de Kriegslas-
len-kommission medegedeeld.
Nog cenige meeningen.
Hel oordeel van Streseiuann.
In een verkiezingsvergadering der D.V.
P. in een voorstad van Berlijn, noemde
Stresemann de rapporten der deskundigen
een geschiklen grondslag voor een discus
sie over do bcrstelquacstie. Hij keerde zich
tegen degenen, die ook thans weer dezo
rapporten onaannemelijk en waanzinnig
noemen. Weliswaar wordt gezwegen over
het door Duitschland to betalen definitieve
bedrag, maar het is de vraag, of thans
reeds liet geschikte moment is aangebroken
om het ter tafel to brengen.
Do meening der
Londonsche financiers
De financieelè redacteur van de „Times"
schrijft:
Hoewel men in City-kringen de experts-
rapporten een zeer belangrijke bijdrage tot
de oplossing van het reparatie-probleem
vindt, en hoopt, dat zij inderdaad tot op
lossing van deze'aangelegenheid mogen
leiden, is men toch Aie- bijster optimistisch
over de vooruitzichten van een vroegtijdige
overeenkomst.
Het wordt betreurd, dat de experts geen
raming geven van do totale som, welke
Duitschland heeft te betalen. De City acht
do vaststelling van cüe -som evenwel noodig
voor een bevredigende oplossing.
Ook wordt er op gewezen, dat alleen de
varing kan bewijzen of de verschillende
aanbevelingen uitvoerbaar zijn.
Men denkt, dat het waarschijnlijk moei
lijk zal zijn in het eerste jaar een buiten-
landsche leening van 800 millioen goud
mark geplaatst te krijgen.
Duiisc'n'and.
De Wficum-verdragen.
Nieuwe onderhandelingen
zonder succes.
De onderhandelingen met de Micum
hebben gister den gansohen dag geduurd,
maar zonder gevolg. Morgen worden zij
voortgezet.
Inmiddels hoeft do Micum vertegenwoor
digers der arbeiders naar Dusseldorf ont
boden, om dezen oyer den gang der on
derhandelingen op de hoogte to houden.
Volgens de ingento '- commissie zou de
commissio van zes voortzetting der ver
dragen verlangen op voorwaarde, dat ten
eerste het transport per spoor heter gere
geld wordt en ten tweede de noodige cro-
dieten verleend worden. De Micum heeft
daarop geantwoord, dat de spoorweg
dienst afhangt van de snelheid, waarmede
uit het onbezette gebied ledige spoorwa
gons teruggezonden worden.
De credietvraag is een vertrouwens
vraag. Wanneer de mijneigenaars voort
durend herhalen, dat de Micumovereen-
komsten ondraaglijk zijn, dan zal nie
mand ten slotte meer liet noodige ver
trouwen in het mijnbedrijf hebben om
het geld voor te schieten. Overigens is
zulks op het oogenblik volgens het Micum
niet noodig. De arbeidersvertegeuwoordi-
gers bepleiten nog verlichting van de las
ten, teneinde hun daaruit een loonsver-
hoog ing van 25% te kunnen uitkeer-en.
Do Micum verklaarde de noodzakelijkheid
daarvan niet in te zien, omdat de levens
standaard der werknemers veVyns haar
voldoende is.
De sociale strijd.
Het conflict bij de BeriIj r. o h c
gementehedrijven.
De vertegenwoordigers van hot perso
neel bij do Bcrlijnsclie gasfabrieken en
waterleiding verwierpen de scheidsrech
terlijke uitspraak nopens de loonen. Er
werd besloten tot het uitschrijven van een
referendum inzake do aanvaarding der
uitspraak of het afkondigen van staking.
Typografenstaking te Dresden
De typografen to Dresden hebben gis
termorgen het werk gestaakt wegens ver
werping hunner looneischen door de uit
gevers. De bladen zijn gisteravond niet
verschenen.
Do bestrijding der geheime organisaties.
De van aanbrenging ver
dachte officier weor
vrij gelaten.
Do te Munster gearresteerde oud-offi
cier, die verdacht word tegen betaling
voor do Franscheu spionnagediensten to
hebben verricht, is weder vrijgelaten, daar
liij zijn onschuld kon bewijzen.
Von Lossow af.
De „d r i o" te Rome.
Generaal Von Lossow hoeft voor goed
afgedaan. Als zijn opvolger, dat wil zog
gen, als commandant in Beieren van de
7do devisie en bevelhebber in het Wolir-
kreis-Kommando VII is benoemd gene
raal Kress von Kress ens tein.
Volgens een xnededeeling uit een brief,
welken do „Gross Deutsche Zeitung" op
4 dezer uit Rome heeft ontvangen, zijn
Von Kalir, Von Lossow en Seisser te
Rome.
Een monarchistische bet&sging.
Huldiging van den
e x-k roonprins
Donderdagavond werd in het circus
Eusch to Breslau door de rijksweerkapel
len der Sileziscfhe garnizoenen een con
cert gegoven, welks opbrenst bestemd was
ter leniging van den nood der Silezische
bevolking. Dit concert werd bijgewoond
door den kroonprins en zijn gemalin. Hij
werd het voorwerp eener speciale huldi
ging en men begroette hem met juch-
kreten.
In do pauze defileerden .officieren e.a.
personen voorbij zijn loge, waarbij zij
eerbiedig groetten.
Bij verschillende marschen werd geest
driftig meegezongen, in het bijzonder toen
„Fredcricus Rex" werd gespeeld, dat het
publiek staande aanhoorde.
Ook na afloop van het concert werd den
kroonprins een stormachtige ovatie ge
bracht.
Do Bond van Duitsche officieren.
De nationale bond van Duitsche offi
cieren heeft bepaald, dat geen vrijmetse
laar lid van dezen bond kan blijven. Dit
besluit is gebaseerd op het internationaal
karakter van de loges.
De 3 oude Pruisische groot-loges zijn
tegen deze uitsluiting in verzet gekomen.
Frankrijk.
Een Fransch-Japansch verdrag?
Volgens de „Daily Tel." gelooft men in
Engeland dat er een FranschJapansch
verdrag beslaat, inzake de Zuidzee, en do
Chinees oh e kwestie. De correspondent be
spreekt de steeds zicli uitende samenwer
king, der FranschJapansohe staatslie
den en zegt, dat het niet aan de aandacht
ontsnapt is, dat de Japansche gedelegeer
de in den Volkenbondraad, die voorheen
in Midden-Europeesohe kwesties aan de
Britsche zijde placht te stemmen, in de
laatsto twee zittingen van den raad over
kwesties als die van het Saargebierl met
From rijk stemde.
Engeland.
Uit de Engelss'ie mijnindustrie.
De loon voor stellen verworp en
Bij de stemming onder de mjinwer-
kers over de gedane loonvoorstellen zijn
dezo verworpen met 338.650 tegen 322.392
Dezo uitslag der stemming bcteekent even
wel nog geen staking.
De uitsluiting afgekondigd.
Do uitsluiting in het Engelsohe scheeps
Ljuwbedrijf is gisteravond aangevangen
Oostenrijk.
Het hersisiwerk.
Een waarschuwing van
Zimmerman.
In volkonbondskringen maakt men zich
csnigszins ongerust omtrent do ontwikke
ling der zaken in Oostenrijk en over het
verschijnsel, dat do begroeting, die vol
gens het plan der reconstructie had moe
ten sluiten met een eindbedrag van 350
millioen, wel sluitend is gemaakt, doch
met oen eindcijfer van 570 millioen.
Terwijl men zioh verheugt over het slui
ten van het budget, vraagt men zich in
kringen waar men do Oostenrijksche toe
standen kont, met bezorgdheid af, hoe
deze enorme last moet worden gedragen
en of een nieuwo crisis niet het gevolg
zal zijn van do hooge belastingen, voort
vloeiend uit dezo bogrooting.
Do hooge commissaris mr. Zimmerman
heeft reeds een mededeeling aan den vol
kenbond gericht, dat de druk op de bevol
king zoo hoog is, dat do geringste crisis
op economisch gebied do ernstigste ge
volgen voor de reconstructie zou. kunnen
hebben, in verband "waarmede hij den
bond uiiiioodigt desnoods pressie op de
Oostenrijksche regeer ing uit to oefenen
om haar tot bezuiniging to bewegen. Hij
heeft reeds bij Seipel aangedrongen op
het ontslag van con groote reeks ambte
naren en op afschaffing van een aantal
overbodige posten bij de departementen
van openbaar bestuur.
Italië
Fascistische buitensporigheden.
De „Corriere d'Italia" publiceert een
telegram uit Genua, waarin melding
wordt gemaakt van nieuwe excessen in
hot Polvecera-gebied, waar verscheiden
Katholieke vereenigiugsgeboiiwen geplun
derd werden.
Do „Tribuna" ontving nog een telegram
uit Milaan, meldende, dat drie arbeiders-
clubgebouwen aldaar geplunderd zijn.
Talrijke incidenten hadden plaats inde
wijk Porta Venezia. Men zou 13 gewon
den 'tellen.
Bulgarije.
Ex-ministers vrijgesproken.
De ministers uit het boerenkabiuet-
Stamboelinsky zijn vrijgesproken,
station werd leeggeplunderd, zelfs deuren
en vensters werden moegenomen.
NET VOORNAAMSTE NIEUWS.
BUITENLAND.
De Commissie van Herstel keurt de
rapporten der deskundigen goed en zal ze
aan de regeeringen aanbevelen. Strese
mann dringt aan op aanvaarding.
Een monarchistische betooging te Bres<
lau. De ex-kroonprins gehuldigd.
Een waarschuwing van Mr. Zimmer
man.
De staat van beleg over Bessarabië?
BINNENLAND.
De Tweede Kamer heeft gisteren de
voorstellen in zake korting op de salaris
sen van ambtenaren aangenomen. Beslo
ten werd echter de wettelijke regeling in
zake de wijziging van bepalingen betref
fende rechten en verplichtingen aan te
houden tot na het Paaschreces. De motte
Ter Laan in zake het Georganiseerd Over
leg werd verwerpen. De Kamer ging tot
6 Mei uiteen.
De Tijd-commissie geïnstalleerd.
LEIDEN.
De officieele opening van de tramlijn
Leiden—Den Haag—Schsveningen.
OMGEVING.
Plannen van de afd. Noordwijk der K.
S. A. tot het houden van een Gewestelijk
Eucharistisch Congres op 13 Juli.
De' Zuidslavischo commissie vond do
beide dorpen in een ellendigen toestand en
bracht onverwijld to Belgrado rapport
uit.
Den Z.-S. gezant te Boekarest werd te
legrafisch opgedragen tegen liet gebeurdo
sohern to protesteeren.
Te Belgrado heerscsht groot.' veront
waardiging.
Zuid-Slavië.
De ontruiming der grensdorpen.
Schando.lij k optreden der
R o e'm e li i r s.
Volgons een bericht uit Belgrado aan
do „Koln. Ztg." hebben zich bij de ont
ruiming door de Roemeniërs van de aan
Zuid-Slavië toegewezen dorpen Pardany
en Modosj in het Banaat ernstige toonee-
len afgespeeld. Roemeenscho gendarmerie
en militairen plunderden vóór en geduren
do do ontruiming heide dorpen geheel uit,
dreven al het vee weg, requireerden zon
der betaling het graan der dorpsbewoners
en hun landbouwwerktuigen. Ook het
Roemenië.
De staat van beleg over Bessarabië?
Russische troepen
concentraties.
Uit Riga wordt gemeld dat volgens do
Sovjets de Roemcensche regecring over
Bessarabië den staat van beleg heeft afge
kondigd. De Roemcensche regeering ver
klaart, dat dezo maatregel verband houdt
met Russische troepenconcentraties.
Rusland
Spionnage-processen ie Petersburg.
Voor den krijgsraad te Petersburg z:ju
tweo spionnage-processen in behandeling.
Bij het eene proces zijn de beklaagden
twee voormalige tsaristische ojficieren
Miodocsjofski cn Belinski, dio ervan be
schuldigd worden, aan een Pool geheime
documenten over do organisatie van het
roode leger te hebben verstrekt.
Het tweede proces gaat tegen een mede
werker van den Poolschen staf, die, in op
dracht van den chef der Fransche mili
taire missie in Warschau, majoor de Rache
spionnagediensten zou lubben verricht.
De boerenopstanden in dc Oekrajine.
De anti-communistische beweging onder
de boeren van West-Oekrajinc neemt steeds
toe, aldus het orgaan van het Gentrato
Comité van de Oekrajicnsclic Communisti
sche partij. In de gouvernementen Odessa,
Podol en Wohlynië weigeren de boeren
logies to geven aan de partij-propagandis
ten, verstoren ze de communistische voor
drachten en vermoorden ze nu cn dan on
voorzichtige propagandisten, die het wagen
zonder geleide een tocht op bet platteland
te ondernemen. In do eerste twee maanden
van dit jaar zijn op dezo wijze alleen in
het gouvernement Podol elf propagandis
ten uit den weg geruimd. De comités van
arme boeren, die vroeger steunpunten van
de bolsjewiki op bet platteland waven
gaan over naar hun tegenstanders, die nu
al liet mogelijke doen om de arme boeren
te helpen. In het gekcele gebied zwerven
benden opstandelingen rond, voor bet mie
rend eel werkloozo arbeiders en honger
lijdende boeren. Deze benden vallen de op
slagplaatsen van de Rijkshandclsondor*
nemingen en do voorraadschuren van u®
regecring aan. Waar zij maar de kans
schoon zien, dood en. zij de vooraanstaande