WOENSDAG 26'MAART 1924
Mo. 4418
Bureaux: RAPENBURG No. 10 - LEIDEN
15e Jaargang.
3fe Scldóoh^ (Bowïwit
De ABONNEMENTSPRIJS bedraagt bi] vooruitbetaling
*Voor Leiden 19 cent per week f 2.50 per kwartaal,
©ij onze Agenten 20 cent per week 12.00 per kwartaal,
(Franco per post I 2.95 per kwartaal
pet Geïllustreerd Zondagsblad Ja voor de Abonnee ver
krijgbaar tegen betaling van 50 ot. per kwartaal, bij voor-
'nitbetaling. Afzonderlijke nummers 5 ct., met Geïllustreerd
Zondagsblad 9 ct.
OH blad verschijnt eiken dag uitgezonderd Zon- en Feestdagen I.
TEL. INT. ADMINISTRATIE 935 REDACTIE 15
GIRONUMMER 103003 u POSTBUS No. li
sss
DE ADVERTENTIEPRIJS BEDRAAGT:
Gewon» advertentie. 30 eent per regek
VoOr Ingezonden Mededelingen wordt bet
dubbele Ten het tarief berekend. s
Kleine adverlentlSn, Y*n ten hoogste 80 woorden, waarin
betrekkingen worden aangeboden of gevraagd, huur en ver»"
huur, koop en verkoop 10.50.
Eik nummer bestaat uit tares
laden.
Het brave „Volk".
r" In een artikel over „Het gezantschap bij
'den Paus" verklaart „Het Volk", waarom
^'de S. D. A. P. niet is meegegaan met het
aniendement-Schokking, dat tot strekking
^had, zooals men weet, genoemd gezant
schap of te heffen.
Het blad sómt eenige redenen op
'en een ef van is dat het niet wil mede
werken, den geloofsstrijd tusschen Katho
lieken en Protestanten nóg feller te maken,
dan deze reeds is heel mooi, niet waar'
Het blad schrijft n.l.:
Wij kunnen de voortvarendheid,
waarmee deze zaak opnieuw de Kamer
werd binnengesleept, niet losmaken
van den steeds felleren geloofsstrijd
tuschen katholieken en protestanten in
den lande, waaraan geen politiek ver
schil (want dan speelt men juist sa
men), maar godsdienstige tegenstelling
ten grondslag ligt. Om de opstelling
van een kerkraam en de voorberei
ding van een Eucharistisch congres
verdringt zich dit strijdrumoer, dat
den onbevangen toeschouwer met weer
zin verwilt tegen het gedrag van beide
twistende partijen. Wij wenschen op
geenerlei wijze daaraan direct of zij
delings steun 3d bieden. Integendeel,
wij wenschen den arbeiders de oogen
te openen voor het feit, dat beide par
tijen eerst in de vennootschap der*
Rechterzijde dat geloof tezamen ge
bruiken als een strijdwapen legen
ons, om er daarna elkaar mee te be
vechten, zoodat ook de geloovige ar
beiders nog bovendien tegen elkaar
worden opgezet.
He eenvoudige lezer zou hier de vraag
mogen stellen: Als dit goede blad het zoo
betreurt, dat ..de geloovige arbeiders" „te
gen elkaar worden opgezet", waarom werkt
het dan zoo ijverig om de niet-geloovige
arbeiders op to zetten tegen de geloovi-
gcn?
En wij willen dan het brave blad nog
Verder vragen: Waar zijn die beid etwis-
tende partijen om „de opstelling van een
kerkraam" en „de voorbereiding van een
Eucharistisch congres"? Is de Katholieke
partij één van die twee? Wij hebben een
zeker gedeel t e van het Protestant-
sche volk te hoop zien loopen rondom dat
waarvan „Het Volk" spreekt, maar van
„strijdrumoer", van „twisten" hebben wij,
Goddank, in onze partij niets
bemerktAlléén een klare en
kalme verdediging van* wat wij ons recht
weten. Op de befaamde vergadering in.
„Salyatori" te Amsterdam, waar ds. Bak
ker sprak, hebben wij zelfs g e z w e g e n
iWelke „onbevangen toeschouwer" zal door
tier Kathalieken optreden „met weerzin"
.worden vervuld?.... Alleen zou het o zoo
vrome „"Tolk", dat zulk een vrecselijken
'afkeer heeft voor „den steeds felleren ge
loofsstrijd tusschen Katholieken en Pro
testanten in den lande", zijn o zoo „onbe
vangen" lezers gaarne dien weerzin willen
indringen!
BUiTEKLAMP
België.
1* Tramsiaking te Antwerpen.
Gistermiddag 5 uur is te Antwerpen een
algemeene staking van het trampersoneel
uitgebroken.
Duitschland.
De herstelbetalingen.
Wat is reeds betaald?
Tegenover de berekening van de herstel
commissie, .volgens welke Duitschland se
dert den vrede 8 milliard 400 millioen
goudmark schadevergoeding betaald heeft,
staat de Duitsche becijfering, die dat be
drag op 56 milliard schat, of 6% maal zoo
-boog.
Dit enorme verschil wordt voornamelijk
daardoor veroorzaakt, dat er bij het vre
desverdrag geen normen zijn vastgesteld,
volgens welke de schatting plaats moet heb
ben.
Het economisch instituut van Carnegie
beeft door een paar deskundigen ook laten
berekenen, hoeveel Duitschland op 30 Sep
tember 1922 betaald heeft. Deze deskun
digen komen tot een bedrag van 26 milliard
:'Naar de „Vossische Ztg." meldt zal het
boek, dat deze heeren aan het onderwerp
gewijd hebben, in de eerstvolgende dagen
I w do Duitsche vertaling verschijnen.
Ludcnderff heeft te Dusseldorp afgedaan.
He gemeenteraad van Dusseldorp heeft
besloten, het verleden jaar verleende eere-
burgerschap van de stad Dusseldorp aan
generaal Ludcndorff te ontnemen. Het ver
doek werd ingediend door de sociaal-de
mocraten, die bij de stemming werden ge
steund door de leden van het Centrum.
j.Daar zijn naam er geen is, die thans nog
töugor aan oen school kan wordtn verbon
den", zullen ook de namen „Ludendorff-
Schule" en die van „Ludendorff-Strasse"
worden gewijzigd.
Een vliegtuig op verboden gebied.
Schending van het vredes
verdrag.
De „Echo de Paris" verneemt uit Mainz,
dat een Duitsch vliegtuig den 21sten
Maart op zeer geringe hoogte over het ge
bied van Hoechst is gevlogen, aldus het
verdrag van Versailles schendend.
Spoorwegstakingen in Zuid-Duitschland.
Tegen de arbeidstijd-
verlenging.
In Wurtomberg zijn op verschillende
plaatsen onder het spoorwegpersoneel par-
tieele stakingen uitgebroken, welke thans
ook tot eenige plaatsen in Noord-Beieren
zijn overgeslagen. Het betreft een poging
tot verzet der arbeiders tegen de onlangs
ingevoerde 54-urenweek.
Op de plaats, waar de staking het eerst
uitbrak, Kornwestheim, is de staking bij
gelegd. Men kwam overeen de 50-urenweek
in te voeren.
Op verschillende andere plaatsen werd
een 52-urenweek aangeboden, maar door
het spoorwegpersoneel van de hand gewe
zen.
Eigenaardig doet het aan, dat de door
het rijksministerie van verkeerswezen vast
gestelde werkti'd in Wurtemberg op eigen
houtje wordt verkort. Er wordt hier een
precedent geschapen van onafzienbare
draagwijdte daar het succes in Wurtem
berg ook op andere plaatsen het spoor
wegpersoneel er toe zou kunnen leiden, den
strijd tegen de 54-urenweek aan te binden.
Frankrijk.
Generaal Pellé.
Geen kerkelijke begrafenis.
Naar de bladen melden, heeft zich bij
de begrafenis van generaal Pellé, denhoo-
gen commissaris te Constanlinopel, die te
Toulon stierf, een gebeurtenis voorgedaan,
die, aanvankelijk geheim trelmnJon. tw.
wille van de betrokken families, thans niet
meer onbekend kon blijven.
Aanvankelijk zou aan den generaal,
wiens stoffelijk overschot naar Parijs was
overgebracht, een kerkelijke begrafenis
worden verleend. Het lijk was reeds in een
der Katholieke kerken opgebaard,toen na de
overbrenging er uit Toulon een waarschu
wing kwam van den bisschop van Fréjus,
wien eerst toen omstandigheden ter oore
waren gekomen, welke een kerkelijke be
grafenis ontoelaatbaar maakten.
De bisschop had kardinaal Dubois tele
grafisch van die omstandigheden op de
hoogte gesteld, waarop Zijne Eminentie
het houden van een kerkelijke begrafenis
verbood. Het lijk kon dus niet in de keTk
geplaatst blijven.
Generaal Pellé was na den wapenstil
stand'belast met de taak, het Tsjecho-Slo-
wakischo leger te organiseeren en toen hij
zich te Praag bevond, verloofde hij zich
met een Protestantsche dame, die van
haar man gescheiden was. Het huwelijk
was derhalve geen geldig voor de Kerk
gesloten huwelijk.
Naar de ontwapening!
Argent ij nsche aankoop van
oorlogsmateriaal.
In Bordeaux is een militaire missie van
achttien Argentijnsche officieren, onder
leiding van generaal José Maglione, aange
komen met het doel om oorlogsmateriaal
voor Argentinië in Europa aan te koopen.
De missie, die twee jaar in Europa .zal ver
toeven, zal haar zetel te Brussel vestigen.
Van daar zullen verschillende groepen of
ficieren naar Frankrijk, Engeland, Duitsch
land. Italië en Spanje vertrekken om er de
fabricatie van oorlogstuig gade te slaan.
Zij zullen dan hun rapporten aan de Ar
gentijnsche regeering voorleggen, die ze zal
bestudeeren om daarna in de diverse lan
den orders te plaatsen.
Engeland.
De verkeersstaking te Londen.
Onderhandelingen misluk
De onderhandelingen tot bijlegging der
Londensche tramstaking zijn mislukt. De
werknemers weigerden het aanbod der di
recties om 5 sh. loonsverhooging per week
te geven en den eisch van het personeel tot
betaling van nog 3 sh. aan arbitrage te
onderwerpen, te aanvaarden.
Het conflict in de mijnindustrie.
De onderhandelingen tusschen de mijn
eigenaren en de werknemers welke waren
hervat met eenige hoop, dat een staking in
ht mijnbedrijf zou kunnen worden voorko
men, zijn op een dood punt geraakt. De
eigenaren weigeren verdere concessies te
doen wat het minimumloon betreft. Heden
zou en nationale conferentie der mijnwer
kersgedelegeerden beslissen, of er een alge
meene stemming onder de arbeiders zal
worden gehouden over 'het uitroepen van
de staking.
De a.s. besprekingen met Rusland.
'Communistische propagan
disten.
De lijst der Russische onderhandelaars,
die dezer dagen naar Londen komen, en in
het bijzonder ook de samenstelling van den
staf der missie, speciaal wat ondergeschikt
personeel betreft, wordt aan een zeer
nauwkeurig onderzoek onderworpen.
Scotland Yard heeft er vooral bezwaar
tegen gemaakt, dat volgens de voorloopige
lijst eenige personen met diplomatieke
passen naar Engeland zouden mogen ko
men, terwijl zij -vroeger, wegens handelin
gen tegen de Brilsche wetten, waren uitge
wezen. De centrale veiligheidsdienst meent
n.l. te weten, dat verschillende personen,
die als propagandisten voor het communis
me werkzaam waren, thans onder andere
namen, als leden van den staf, dor missie
in Groot-Brit tannië zullen worden binnen
gesmokkeld.
Ds muiterij in Ierland.
"Wapenen ingeleverd.
Uit Dublin wordt gemeld, dat een groot
deel der wapenen en uitrustingstukken
door rebellen van Gormanstown en Dal-
donnel weggenomen, aan de regeering zijn
ingeleverd; men verwacht, dat de rest bin
nen 24 uur zal binnenkomen.
Naar gemeld wordt, is de minister van
koloniën Thomas onder politiebescherming
geplaatst, naar men gelooft, in verhand
met ïersche dreigbrieven.
Een gevecht met ongeregelde
benden.
Berichten over een treffen tusschen een
afdeeling Vrijstaat troepen en ongeregelde
benden in en bergachtige streek van het
ïersche graafschap Leitrim, Rossan ge
naamd, hebben .aldaar groote beweging ver
oorzaakt. De ongeregelde troepen hadden
hun schuilplaats in een afgelegen boerderij
en omringende gebouwen.
De commandant der Vrijstaat-txoepen,
oen luitenir*. is doodgeschoten, terwijl
van ae tegenpartij een soldaat
genomen werd.
Griekenland.
De uitroeping der republiek.
Een feestelijke stemming te
Athene.
De aanneming van de revolutie, waarin
de republiek werd uitgeroepen en de dy
nastie Glücksburg vervallen werd ver
klaard, werd aan het volk door middel van
kanonschoten bekend gemaakt.
De gewezen premier Kafandaris en zes
tig zijner aanhangers bleven uit de Na
tionale Vergadering weg, omdat zij geen
aandeel wilden hebben in de uitroeping
der republiek.
Toen de resolutie was aangenomen,
maakte zich van allen een onbeschrijfelijke
opwinding meester. Een zestal duiven werd
in de zaal losgelaten en men beschouwde
het als een goed voorteeken voor den bin-
nenlandschen vrede, dat een der dieren re
gelrecht naar den premier vloog. Uit de
loges strooiden dames bloemen op de afge
vaardigden.
De leden van het kabinet begaven zich
daarop naar het plein voor het vroegere
koninklijk paleis, alwaar een aantal troe
pen van het garnizoen voor hen defileer
den. Van de uniformen waren de kroontjes
verwijderd.
Wanordelijke tooneeleö vielen nergens
voor. De monarchisten waren door hun
organen aangemaand, kalm thuis te blijven
en zich niet onder de menigte te begeven.
De regeering was aanvankelijk voorne
mens, den titel van regent te veranderen in
dien van gouverneur van Griekenland. Zij
heeft daarvan echter afgezien om een on
derbreking te vermijden in de betrekkin
gen met de buitenlandsche diplomaten.
De viering van de uitroeping der repu
bliek zal drie dagen duren, terwijl de
volksstemming 13 April zal plaats vinden.
Er is amnestie verleend aan allo officie-;
ren, die wegens den jongs ten opstand wer
den veroordeeld. De Nationale Vergadering
is voor veertien dagen verdaagd.
Roemenië.
De onderhandelingen mei Rusland.
Moeilijkheden over Bessarabiö
Deze week is te Ween en bijeengekomen
een RussischRoemeensche conferentie tot
regeling der betrekkingen tusschen beide
landen. Het voornaamste punt van de
agenda is de kwestie van Bess arable, waar
op beide landen aanspraak maken. Zoowel
Rusland als Roemenie blijft op z'n stand
punt staan en men verwacht dat de confe
rentie op niets zal uitloopen.
Tendentieuze perscampagne.
Zooals te verwachten was, is, zoodra de
Roemeensche en Russische gedelegeerden
te Weenen hun voorloopige besprekingen
begonnen waren, ook een campagne aange-
uit te oefenen. Zoo meldt de draadlooze
Fransche. dus Roemeensch-gezinde dienst,
dat te Chisinas een betooging van een hon
derdduizendtal Bessarabiërs heeft plaats
gehad, die aan de Roemeensche regeering
een telegram hebben gezonden, waarin ge
vraagd wordt den wil van Bessarabië om
bij het moederland Roemenië te blijven tot
uitdrukking te brengén.
Daarentegen meldt hét Russisch gezinde
Wolfbureau, dat de Roemeensche regee
ring door de spontane protestbeweging der
Bessarabische bevolking ten sterkste ver
ontrust is. De Roemeensche troepen in
Roemenië zouden versterkt zijn, terwijl
alle Russische bladen verboden werden.
Volgens het Wolffbureau zou ook het
sovjetplan om te Weenen 'n volksstemming
voor Bessarabië te vragen door de bevol
king ten zeerste toegejuicht worden.
Een protest van Tsjitsjerin
aan F r a n k r ij k.
Tsjitsjerin heeft een nota aan Poincaré
gezonden, waarin hij er op .wijst, dat er
talrijke protesten zijn ingekomen tegen de
overweldiging van Bessarabië en dat
Frankrijk de verantwoordelijkheid voor de
gevolgen draagt, wanneer het zich aan den
vooravond der conferentie te Weenen soli
dair verklaart met Roemenië.
Rusland.
De vrijlating van Cieplak.
Het Vaticaan en de niouwe
politiek der Sovjets.
De invrijheidstelling van Cieplak op
voorwaarde, dat hij onverwijld het Rua-
sische grondgebied zal verlaten, wordt in
kringen van het Vaticaan, zooal niet als
de volkomen bevredigende oplossing be
schouwd, dan toch in ieder geval als een
bewijs van tegemoetkoming van de zijde
der Russische regeering. Tevens ziet men
hierin een bewijs, dat Rusland een zuiver
der verstandhouding wenscht te scheppen
met het centrum van het Katholieke geloof
BIMESEBflUliBD
Vragen van Kamerleden.
De Giro-s aid i.
Op de vragen van den beer van Dijk in
zake terugbetaling saldo's bij den Post-
chèque- en Girodienst, luidt het antwoord
van deai heer van Swaay, Minister van
Waterstaat, als volgt:
Ter beantwoording van de gestelde vrtL-
gen, kan de ondergéteekeade medJedeelen,
dat sedert die directie van den Gdrrodionst
die saldi der rek'eaiia'ghouders heeft becij-
f.erd naar de voorhanden gegevens en de
rekeninghouders voor een groot deel hier
op hebben geantwoord, zoodat, indien
deze antwoorden met de feiten overeen
stemmen, deze saldi voor do uitbetaling
van géld'en als grondslag kunnen worden
aangenomen. Op verzoek der Gomm ss s
voor de uitbetaling van gelden op post
rekeningen is de ondergeteekende met zijn
ambtgenoot van Fin'anciën te rade ge
gaan, in hoeverre van de eisohen, welke
tot dusverre voor de uitbetaling moesten
worden 'gesteld, kon worden afgeweken.
Overeenkomstig het aJdvies van den.
Landsadvocaat is d.e wijze van uitbetaling
voor Ken, op wier saldo het bovenvermel
de van toepass'ibg is, tlian 9 tot haar een
voudigst© vormen teruggebracht. Slechts
noodög zijn: een aanvraagformulier,
Waarop enkel in te vullen naam en reke
ningnummer en bedragen van saldo en
.aanvraag; voorts een girolbrljet van den
aanvrager ten gunste van het uitbetalende
Staatsbedrijf van de Posterij'en, de Tele
grafie en Telefonie ten bedrage van d.e
aangevraagde som, en een quitfantie,
waarbij de ontvangst van het aange
vraagde wordt erkend.
Vertrouwd Wordt, dat door deze vereen
voudigde handelwijze aan de bezwaren
zooveel mogelijk zal zijn tegemoet geko
men.
'Alleenwerkende Bakkers-
patroons.
Op de vragen van den heer Staalman
betreffende het verrichten van arbeid door
alleenwerkende bakkerspatroons voor 6 uur
des morgens en veroordeeling van deze pa
troons deswege, antwoordde de Minister van
A., H. en N.: Een aanwijzing, als in het eer
ste lid van art. 38 der Arbeidswet 1919 be
doeld, heeft tot heden niet plaats gehad.
In alle gemeenten mogen dus alleenwer
kende bakkerspatroons, indien zij in het be
zit zijn van een daart-oe strekkende vergun
ning van den burgemeester, bakkersarbeid
verrichten voor 6 uur des voormiddags.
Volgens de b:j de Arbeidsinspectie inge
komen opgaven zijn in totaal 61 alleenwer
kende ba-kkerspatroons sedert de inwerking
treding van de Arbeidswet 1919 veroordeeld
wegens het vroeger aanvangen met den ar
beid, bij of krachtens die wet toegestaan,
doch' in geen enkel dier gevallen is princi-
UET VOORNAAMSTE NEE'JWS.
BUITENLAND.
In Antwerpen is een tramstaking uitge
broken.
De onderhandelingen In de Londensche
verkeersstaking zijn mislukt
Feestelijkheden te Athene bij gelegenheid
van de uitroeping der Grieksche republiek.
De Roemeensch-Russische conferentie te
Weenen.
BINNENLAND.
De begrooting van financiën met 55 tegen
11 stemmen aangenomen. De algemeene
beschouwingen over de begrooting van
oorlog.
De Minister van Arbeid, Handel en Nij
verheid heeft onder bepaalde voorwaarden
vergunning verleend voor overwerk en
Zondagsarb^l in het Zuivelbedrijf.
De arbeidsvoorwaarden van het spoor
wegpersoneel. De conferentie tusschen
directie en organisaties.
vangen om in qen bepaalde richting invloed 1 pale hechtenis opgelegd.
O verwerkvergunningen voor het
zuivelbedrijf.
De Minister van Arbeid heeft goedgevon
den:
I. om in het tijdvak van 1 April 1924 tot
en met 81 Maart 1926 te vergunnen aan
hoofden of bestuurders van:
a. boter- en kaas fabrieken in alle gemeen
ten des Rijks;
b. fabrieken van gecondenseerde melk en
melkproducten in alle gemeenten des Rijks;
c. melkinrichtingen te Amsterdam, Rot
terdam, 's-Gravenhage, Utrecht, Haarlem,
Arnhem. Nijmegen en Apeldoorn;
d. melkinrichtingen, voor zoover niet gele
gen in gemeenten onder c genoemd;
dat in hun onderneming dcor arbeiders
van 16 jaren en ouder, in afwijking van het
bepaalde in art. 24 der Arbeidswet 1919, on
bovendien door mannen, in afwijking van
het bepaalde in art. 22, derde lid, dier wet,
J verricht, onder voorwaardo:
lo. dat bedoelde aroeiucno.
voor zoover werkzaam in een inrich
ting onder a genoemd:
hetzij gedurende 26 weken niet langer
arbeid verrichten dan. 10 uren per dag
en 55 uren per week. gedurende 13 we
ken niet langer dan 8% uur per dag on
48 uren per week en gedurende 13 we
ken niet langer dan 7 uren per dag en
42 uren per week;
hetzij arbeid verrichten, overeenkom
stig een door het betrokken districts
hoofd der aibeidsinspectie te voren goed
gekeurde verdeeling van den arbeidstijd
over het tijdvak van 1 April 1924 tot en
met 31 Maart 1925. en zulks met dien
verstande, dat zij in dat tijdvak niet lan
ger dan 2600 uren arbeid verrichten
voor zoover werkzaam in een inrich
ting onder b en c genoemd:
gedurende 17 weken niet langer arbeid
verrichten dan 10 uren per dag en 55
uren per week, gedurende 9 weken niet
langer dan 9 uren per dag en 50 uren
per week en gedurende 26 weken niet
langer dan 8H uur per dag en 43 uren
per week;
voor zoover werkzaam in eene inrich
ting onder d genoemd
gedurende 17 weken niet langer arbeid
verrichten dan 10 uren per dag en 55
uren per week, gedurende 9 weken niet
langer dan 9 uren per dag en 50 uren
per week, gedurende 17 weken niet lan
ger dan uur per dag en 43 uren per
week en gedurende 9 weken niet langer
dan 8 uren per dag en 45 uren per week;
2o. dat, wat betreft den arbeid van
mannen op Zondag, door denzelfden
man. hetzij ten hoogste op één Zondag
van drie opeenvolgende Zondagen arbeid
wordt verricht, hetzij door hem binnen
drie etmalen voor het begin of n.\ het
einde van den arbeid op Zondag een
rusttijd van ten minste 32 uren achter
een wordt genoten.
R. K. Openbare Leeszaal.
In de gisteren te Delft gehouden jaarver
gadering van den Bond van R. K. Openbare
Leeszalen is in plaats van wijlen prof. dr.
H. van der Velden tot bestuurslid benoemd
prof mr. E. J. J van der Heijden te Nijme
gen." De heer P. P. J. A. van der Putt werd
tot voorzitter gekozen.
Prof dr Jules Persijn, to Broechem bij
Antwerpen, 'heeft 's middags een lozing ge
houden over heb onderwerp: Waarheen me>
al die romans 1 waarin do heer Persijn de
beginselen van beoordeeling besprak.
Naar de ..Nederlander" verneemt, zijn
de berichten, verschenen in de pers, volgens
welke dc gezondheidstoestand van den heer
Jhr A. F. de Savornin Lokman wederom zou
zijn achteruitgegaan, onjuist.
Te Dortmund1 is overleden dn ze vice*
consul de heer J. A. Longepée.
Te Maaskeezo is overleden burge
meester G. N. J. Moons.
