15e Jaargang»
BAANDAG 24 MAART 1924
No. 4416
3fe fioicbelie ©ou/^omt
DeABONNEMENTSPRIJSbedraegt bij vooruitbetaling
Voor Leiden 19 cent per week 12.50 per kwartaal.
Bij onze Agenten 20 cent per week 12.60 per kwartaal.
I 2.95 per kwartaal,
voor de Abonnee ver-
i ct per kwartaal, bij voor-
ng. Afzonderlijke nummers 5 ct., met Geïllustreerd
Zondagsblad 9 ct.
ifYanco per post
Het Geïllustreerd Zondagsblad is
fcrijgbaar tegen betaling van 50 ot
fiitbetaling. Afzonderlijke nummers
Dit blad verschijnt eiken dag uitgezonderd Zon- en Feestdagen I.
Bureaux: RAPENBURG No. 10 - LEIDEN
TgL. INT. ADMINISTRATIE 935 REDACTIE 15
GIRONUMMER 103003 POSTBUS No. II
DE ADVERTENTIEPRIJS BEDRAAGT:
Gewona advorlonllën 30 cent per regel»
Voor Ingezonden Mededeelingen wordt het
dubbele van het tarief berekend. n
Kleine adver!enilënf van ten hoogste 80 woorden, waarin
betrekkifagen worden aangeboden of gevraagd, huur en ver-
huur, koop en verkoop 10.50.
Oit nummer bestaat uit twee
bladen.
BERICHT.
Zij, die zich met ingang van
1 APRIL a.s. wenschen te
Abonneeren op „De Leid.
sche Courant", onlvangen
de voor dien datum ver
schijnende nummers gratis.
„Gedeeltelijk liberaal."
Onder dezen titel schrijft de bekende hoef
ijzer-correspondent van ,Hefc Handelsblad"
een artikel, waarin hij den voorzitter van
den Vrijheidsbond om zijn op de jaarverga
dering van dien bond gehouden rede .ge
deeltelijk liberaal" noemt.
Mr Dresselhuys heeft nl. in die rede be
toogd, dat er in de stad van het liberalisme
alléén geen woning is voor den Marxist of
den staatssocialist wel echter voor alle
geloovigen, voor allen, die ook in de Staat
kunde den Godsdienst willen erkend zie.n~
'De .H'bld."-redacteur schrijft naar aanlei
ding van detze laatste bewering o.m.:
De opvatting., dat. men, in de Staat
kunde. alléén behoort te handelen
naar de E ede, dat, hoe geloovig men
ook voor zijn persoon mocht wezen; men
in de politiek elk geloof buiten
spel moet laten op straffe van ernsti
ge schade voor politiek en geloof, die op
vatting was gemeengoed van
alle liberalen in de negentiende eeuw.
Ja, wat meer zegt:' van alle vrijzinnigen,
bijv. ook van de radicalen en vrijzinnig
democraten, (spatieereing van ons. Bcd-
t. Crt.).
Dus: liberale Staatkunde eischt negeering
van geloof J
Dat is klare taal Dat js de duidelijke
aanwijzing van het godsdienstig-liberalisme,
dat. ook naar onze meening, onafscheidelijk
is verbonden met het Staatkundig-libeTalis-
me. met het sociaal-economisch deel van het
Liberalisme.
't Is „politiek" van den heer Dresselhuys,
dat-te willen ontkennen of verbergen.
Maar ten slotte «'preken t-ooh de feiten!
De sociaal-democratie kan in alle toonaar
den beweren, dat zij niet. is tegen den Gods
dienst de practijk van iederen dag leert
anders.
Zoo ook de practijk van het Liberalisme.
Toch kan het z'n nut hebben, dat er van
liberale zijde nog ecna uitdrukkelijk is ver
klaard. dat in de politiek alleen heeft mede
te spreken de B-ede (met een hoofdletter) en
niet het geloof (zonder hoofdletter)!
ÜUiTEWLfigflD
Ouiischland.
De Micum-verdragen.
Do kwestie der verlenging.
Do „Vossische" verneemt uit Essen, dat
de vertegenwoordigers van de Franscbe
autoriteiten en van de groot-industrieelen
uit dit gebied het er over eens zijn gewor
den, dat de Micumverdragen verlengd kun
nen worden, zoolang het resultaat van do
deskundigencommissie nog niet bekend is.
Het rapport van dezo deskundigen zou
van den grootsten invloed zijn op de eco
nomische verhoudingen in het bezette ge
bied.
Daarom is men overeengekomen, dat na
15 April, den datum, waarop de Micum
verdragen afloopen, do bestaande toestand
yoor korten tijd nog verlengd zal worden.
De „Vossische" meldt eveneens, dat de
groot-industrie nu, in tegenstelling met
hetgeen vroeger het geval was, aaneenge
sloten achter de commissie-van-zes uit
den mijnbouw staat.
Do „Gerraania" meldt uit dezelfde streek
dat de arbeiders uit het bezette gebied op
aansporing van de christelijke vakvereeni-
gingen het er over eens zijn geworden, dat
zij vooral het slachtoffer van de Micum-
Tordragen zijn. Zij hebben daarom beslo
ten, dat deze verdagen niet verlengd zullen
worden, dan na overleg -met de vakvereeni
fiingen.-
De" Commissie Mac Kenna.
Naar uit Parijs wordt gemeld, zijn de
werkzaamheden van do commissie Mac
Kenna beëindigd.
Prof. Quidde.
Uit Munchen wordt gemeldt: De beken
de pacifist, professor Quidde, werd op
vrije voeten gesteld, doch het proces zal
ÏPortgang hebben.
Frankrijk.
Generaal Nivellet.
Ex-opperbevelhebber der
Fransche troepen.
Generaal Nivelle, die tijdens den oorlog
gedurende korten tijd opperbevelhebber
was van de Fransche troepen, is te Parijs
overleden, tengevolge van een longontste
king, die zich drie dagen geleden openbaar
de en snel in hevigheid toenam.
Generaal Nivelle werd in 1857 te Tulle
geboren. Bij den aanvang van den oorlog
was hij kolonel van de artillerie in Besan-
con. Na in den Elzas en aan de Ourcq aan
de krijgsverrichtingen te hebben deelgeno
men, werd hij in October 1914 tot brigade
generaal benoemd.
In Maart 1916 commandeerde hij de
troepen, die op heldhaftige wijze de aan
vallen op Verdun weerstonden. Den 2den
Mei 1916 volgde hij generaal Pétan op als
opperbevelhebber van het tweede leger en
behaalde vóór Verdun de successen van
24 October en 15 December. Den 14den De
cember was bij benoemd tot opperbevel
hebber van het Noorder- en Xoord-Ooster
leger, ter vervanging van generaal Joffre.
Hij leidde het offensief tusschen Sois-
sons en Auberivc, doch do tegenslag, dien
hij toen ontmoette, deed hem vervangen
door maarschalk Pétain (17 April 1917).
De regeering droeg hem daarop zeer be
langrijke missies op en beloonde zijn groo-
te diensten, den lande bewezen, door hem
het grootkruis van het legioen van eer toe
te kennen.
Engeland.
De verkeersstaking te Lenden.
Algeheele desorganisatie.
De Engelscho hoofdstad ondervindt thans
de beproeving van een algemeene staking
van het tram- en autobuspersoneel. Bij do
tramwegen is de staking volkomen alge
meen. Geen enkele wagen kon uitrijden.
Wat de autobussen betreft, geldt hetzelfde
voor de London General Omnibus Company
welko bijna alle wagens in bedrijf heeft.
Slechts een paar honderd z.g. „piraten"
(particuliere autobussen) verrichten nog
dienst.
De desorganisatie van het verkeer met
de voorsteden Is ontzaglijk. Er ontstaat
een overlading der undergrounds en tien
duizenden zijn genoodzaakt hun reis door
het uitgestrekte Londen te voet af to leggen
De stad bood een vreemden aanblik. Im
mers, het verkeer wordt voor een zeer groot
deel beïnvloed door het enorme aantal
autobussen, hetwelk tegenwoordig op den
weg is. In de City deed zich het zonder
ling© geval voor, dat men, evenals een tien
tal jaren geleden, de klokken van de ker
ken kon hooren luiden.
Een Exchange-bericht meldt, dat do
Electrlciensbond een buitengemeen ernsti
ge bedreiging heeft geuit. Do bij deze vak-
vereeniging aangesloten arbeiders hebben
zich n.l. bereid verklaard om, ingeval men
den dienst door onderkruipers laat waarne
raen, tegenmaatregelen te zullen nemen
door do levering van electrischen stroom
stop te zetten. Indien deze bedreiging even
tueel ten uitvoer wordt gelegd, zal een zeer
drastische maatregel door de stakers wor
den toegepast. Hierdoor toch zou niet al
leen de hervatting van het trambedrijf be
let, maar bovendien de electrischo verlich
ting van Londen onmogelijk gemaakt wor
den.
Het bestuur van den Electriciensbond
zou heden (Maandag) bijeenkomen, even
als het bestuur van den Bond van Under-
groundpersoneel, in verband met de kwes
tie van een eventuëele solidariteitsstaking.
De muiterij in Ierland.
Slechte geest in het leger.
De ontwikkeling der gebeurtenissen in
Ierland gedurende de laatste veertien da
gen dwingt de regeering om eindelijk iets
meer los te laten omtrent de verhoudingen
in het leger en haar eigen houding tegen
over de opstandige officieren. Het blijkt,
dat zich al zestien maanden geleden de
eerste verschijnselen voordeden, die wezen
op gebrek aan een behoorlijke discipline en
dat sedert de toestand hoe langer hoe ern
stiger is geworden. Het was, zoo onthult de
Ierscho correspondent van do „Manchester
Guardian", oen publiek geheim dat de toe
stand criliek was, doch schier niemand
had den moed, daarover in het openbaar
iets te zeggen. De regeering heeft in den
loop van den tijd een paar halfslachtige
pogingen gedaan om don indisciplinairen
geest in het leger te bezweren door zich
meer invloed te verzekeren op het opper
commando. Daarvan kwam evenwel niets,
tengevolge van het verzet der militaire lei
ders.
Do groot© moeilijkheid, waarmede do re
geering te kampen had en welke reeds uit
den aard der gebeurtenissen zelf sprak,
was dat, zooals generaal Mulcahy het in
een rede in de Dail Eireann uitdrukte, de
officieren „ultra politiek" waren toen zij
in dienst traden. i
De politieke geschiedenis van het land
werd, vooral sedert den oorlog, door het
Iersch-republikeinsche leger gemaakt en
geleid, en het behoeft daarom niet te ver
wonderen wanneer liet leger, dat voor een
groot deel uit dezelfde elementen bestaat,
nog altijd van politieke stroomingen door
trokken is. Deze politieke stroomingen nu
hebben volgens den berichtgever van de
..Manchester Guardian" geleid tot persoon
lijken naijver en jaloezie. Geen der groe
pen zou echter een bepaald conflict heb
ben met het civiel gezag en allen zouden
trouw zijn aan liet Dail, mits het ze maar
steun of ze althans do vrije hand laat te
gen eikaars tegenstanders.
Het gebeurde te Queenstown.
Do officieren, die met een machinege
weer Zaterdagavond in Queenstown, En-
gelsch soldaten hebben aangevallen, zijn
nog steeds niet opgespoord. Do verbeterde
lijst van gewonden en dooden geeft aan:
twee dooden, 7 zeer gevaarlijk gewonden,
7 ernstig gewonden en 10 licht gewonden,
waarvan vijf burgers.
Bulgarije.
Bulgarije en Griekenland.
Eventneele geschillen naar
het Int. Hof verwezen.
Het Joegoslavisch persbureau meldt uit
Sofia, dat de Bulgaarsche minister van
Buitenlandscho Zaken en de Grieksche ge
zant te Sofia een overeenkomst hebben ge-
teekend, waarin wordt bepaald, dat alle
cven'tueelo Grieksch-Bulgaarsche conflic
ten door middel van het Intenationaal Ge
rechtshof te 's-Gravenliage zullen worden
beslecht.
Griekenland.
Een Grieksch-Albaneesch conflict.
De uitwisseling van de
bevolkingon.
De conventie teij aanzien van do uitwis
seling van de Mohammedaansche en Chris
telijke bevolkingen, welke Turkije in ver
band met zijn veto over den terugkeer der
Christenen naar Anatolië, tijdens de con
ferentie van Lausanne aan Griekenland op
drong, heeft tot een ernstig conflict tus
schen Griekenland en Albanië aanleiding
gegeven.
Te Lausanne was door de Grieksche re
geering er in toegestemd, dat Mohamme
danen van Albaneesche origine van deze
uitwisseling zouden uitgesloten worden.
Daar volgens Albanië Griekenland zich
niet aan de overeenkomst hield, deed eerst
genoemd land een beroep op den volken
bond, welk lichaam bij Griekenland recla
meerde. Zoowel Venizelos als de Grieksche
regeering gaven een geruststellend ant
woord.
De kwestie is, dat ongeveer 30.000 Mo
hammedanen van Albaneesche afkomst,
welke tot voor kort Albaneesche onderda
nen waren en. geen Turksche sympathieën
koesteren naar Anatolië zullen moeten over
gebracht worden, waar hun een zeer twij
felachtig lot wacht.
Albanië dreigt nu, dat de uitdrijving van
zijn onderdanen zal gevolgd worden door
de verbanning van 28.000 Christenen uit
het Albaneesch gebied. Gevreesd wordt, dat
deze tegen-maatregelen tot een oorlog zul
len leiden.
De Grieksche republiek.
Morgen geproclam e e r d?
Gemeld wordt, dat Dinsdag a.s. de re
publiek definitief zal worden geprocla
meerd. Dat zal dan geschieden op den ver
jaardag v. d. Grieksche onafhankelijkheid
Zaimis heeft een schrijven gericht aan ko
ning George, waarin hij er bij hem op aan
dringt, af te treden in het belang van het
Grieksche volk en zichzelf.
Polen.
Polen en Litauen.
Ongeregelde Litausöhe
troepen.
Volgens de informaties der dagbladen
van Warschau hebben de Poolsche grens
wachten aan de Litausche grens in de sec
tie Augustowo gedurende de laatste dagen,
activiteit opgemerkt van ongeregelde Li-
thausche troepen, die invallen pp Poolsch
grondgebied organisecren.
Rusland.
De Kerkvervolging.
Mgr. Cieplak verbannen.
De uitvoerende raad der sovjet-republie
ken besloot de instructie tegen de patriarch
Tikhon en zijn medebeklaagden te staken.
De raad is van oordeel, dat een groot deel
van het publiek hecht aan de godsdienstige
opvattingen, doof Tikhon en de zijnen ver
dedigd en dat een sociaal gevaar voor de
republiek in hun actie niet kan worden ge
zien.
De straf, tegen den prelaat Cieplak uit
gesproken, van 10 jaar celstraf is veran
derd in verbanning.
Perzië.
Nog geen republiek.
Uit Teheran wordt gemeld, dat de uit
roeping van de republiek tijdens het natio
nale feest in Perzië is afgesprongen en dat
de republikeinsche beweging is achteruit
gegaan.
De winkeliers te Teheran waren gebelgd
over de gedwongen sluiting der bazaars
ter gelegenheid van de betooging. Hoewel
de bazaars later weer mochten worden ge
opend, moesten zij toch weer worden ge
sloten, ten gevolge van de opstootjes welke
tusschen voor en tegenstanders hebben
plaats gehad.
De leden van liet Corps Diplomatique
worden niet, zooals gewoonte was, ten pa-
leize, doch in het Ministerie van Buiten
landscho Zaken door den premier ontvan
gen.
D.o kroonprins is uit het paleis vertrok
ken naar een builen do hoofdstad gelegen
verblijfplaats.
Australië.
De Australische landsverdediging.
Uit Melbourne wordt gemeld, dat do fe
derale regeering van Australië besloot over
te gaan tot eefl algeraeene reorganisatie der
landsverdediging en dat zij de volksverte
genwoordiging spoedig over haar plannen
zal raadplegen.
Over het begrootingsjaar, dat op 1 .Tuni
eindigt, wordt 'n overschot van 101000.000
verwacht, waarvan dan ruim 3 millioen
voor de landsverdediging beschikbaar zou
kunnen worden gesteld.
DE „STILLE OMGANG".
Bjie enkomst PI. Comité voor de K. S. A.
De Amsterdammers vereenigden zioli gis
terenmiddag in de St. Willibrorduskerk,
waar bet PI. Comité van de K. S, A. een
vergadering had bèlegd.
De vergadering werd bijgewoond door den
Deken van Amsterdam, den zeereerw. heer
P. Stro-onen, de Kamerleden J. B. van Dijk
en P. J. J. Haazevoct,, voorts de vertegen
woordigers van de verschillende organisa ties
ter stede-
Meerdere vereenigingen hadden haar vaan
del in de kerk geplaatst. De voorzitter mr.
G. C. J D. Kooijma-n opende deze bijeen
komst met een korte rede.
Vervolgens was het woord aan den zeer
eerw. hooggeL pater B. H. Molkenboer O.P.
lector aan de B. K. Universiteit te Nijmegen.
Spreker wees op den plicht die het B. K.
geloof oplegt, den plicht dien Christus heeft
verkondigd: het verspreiden van het Geloof
fcot aan de uiterste grenzen der wereld
De tweede spreker was de weled. ze er gel.
heer prof. dr. Alplions Steger, hoogleeraar
aan de Technische Hoogeschool te Delft,
die een uiteenzetting gaf van. den gods
dienst. zijn beteeklnis. noodzakelijkheid en
redelijkheid. -
De bijeenkomst werd opgeluisterd door
zang van het koor der kerk.
(Voor een verslag van den „Stillen Om
gang" zie men onder de rubriek Stads
nieuws).
Koninklijke Besluiten.
Burgemeester^
Bij Kon. besluit is benoemd tot burge
meester te Nederhorst den Berg mr. W. I.
Doude van Troostwijk.
De reorganisatie bij de post.
Een directorium.
Naar de ,.Msb." verneemt, doen den laat-
sten tijd in poatkringen geruchten de ronde
als zou de plaats vin directeur-generaal ver
vangen worden door een directorium.
Ofschoon nog geen definitieve beslissing is
genomen, orden als leden van het directo
rium genoemd:
Do heer Duynstcc als deskundige voor den
buitendienst, mr. J. F. van Boyen als des
kundige voor den administratie ven dienst en
ir. Van Embden als deskundige voor den
technischen dienst.
De Postchèque- en Girodienst.
Terug stelling van directeur
on onderdirecteur.
In het rapport van de Commissie-Tak,
ingesteld voor het opsporen van de oorza
ken der ontwrichting van den Postchèque-
en Girodienst, worden straffen voorgesteld
voor degenen, die, h. i. verantwoordelijk
zijn geweest voor de ontwrichting. Zoo zou
men den directeur, den heer A. K. Kym-
mel, die nog steeds verlof heeft willen te
rugstellen tot den rang van inspecteur der
Posterijen, en den onder-directeur, den
heer DL Pott, tot den rang van hoofdcom
mies.
Naar liet ..Ilsgz." verneemt, is als op
volger van jhr. Van der Does de Wille-
bois de lieer mr. W. van Lanschot aange
wezen als voorzitter der R.-K. Eerste Ka
merfractie.
HET VOORNAAMSTE NIEUWS.
BUITENLAND.
De commissie-Mac Kenna is gereed
Generaal Nivelle overleden.
De geest in het lersche leger.
Een Grieksch-Albaneesch conflict.
BINNENLAND.
De deelname aan den Stillen Omgang
gisteren heeft die van andere jaren verre
overtroffen; alles is in uitstekende orde
vcrlcopen.
Deer de Rotterdamsche bioscoop-com
missie is de bekende Katholieks film „Cre
do" afgekeurd voer kinderen (2de blad).
De onderhandelingen in het heerenk'ee-
dingbedrijf en in het bakkersbedrijf (2de
Wad).
De uitslag van den Voetbalwedstrijd Hol
landBelgië te Amsterdam is 11.
Een roofmoord onder Drachter Com-'
pagnie (Gemengde Berichten, 2de blad).
Ged. Staten van Noord-Holland heb
ben er bezwaar tegen gemaakt de gemecn-
tebegrooting van Haarlem goed. te keuren,
omdat daarop gelden zijn uitgetrokken
veor den vacantiebijslag van het gemeente-
personeel.
Volgens het Utrechtsch Predikbeur
tenblad heeft de kerkeraad d'er Ned. Herv.
gemeente te Utrecht besloten het adres van
gemeenteleden, om te verhinderen dat het
raam van Toorop in de Domkerk zal wor
den geplaatst, door te zenden naar het col
lego van kerkvoogden, nadat verworpen
was een voorstel van het heele moderamon,
om.een commissie te benoemen, welke zich
in verbinding zal stellen met het college
van kerkvoogden over de plaatsing van be
doeld raam.
De Nieuwe Nederl. Bond van Koffie*
huishouders en Slijters heeft zich met een
adres tot de Tweede Kamer gericht, waarin
betoogd wordt, dat het voorkomt, dat ver
gunningen, in strijd met de wet, als winst-
objecten worden gebezigd, in dezen zin. dat
personen, die vergunningen bezitten, deze
verhuren, zonder eigenlijk een bedrijf uit
te oefenen. De bond zou gaarne zien, dat
hieraan een eind wordt gemaakt, en be
veelt een herziening van de Drankwei
aan.
De-gewone audiëntie van den minister
van onderwijs, kunsten cn wetenschappen
zal op Donderdag a.s. niet plaats hebben.
De gewone audiëntie van den minister
van arbeid, handel cn nijverheid zal op
Donderdag a.s. niet plaats hebben.
yiT BE OEKGËVIHG
BOSKOOP.
Aanbesteding. Uitslag aanbesteding
van een te bouwen veilingsgebouw voor do
coöp. Ver. de Boskoopscbe Veiling. P. J.
Torken Boskoop, f18208, P. F. Bosman,
Boskoop, f 16795, A. Keijzer, Boskoop,
f 16640, gebrs. Bontebal, Reeuw ijk,
f16210, fa, van Geelen, Boskoop, f 16658,
W. Kranenburg, Boskoop, f15952, A. Rijn,
Waddinxveen, f 16095, Van der Wilden,
Boskoop, f15620, J. Loof, Boskoop fl"> 1.60,
G. Verwcy, Boskoop, f 14896, Van Dam,
Boskoop, f 14589. De gunning zal nader
worden bekend gemaakt.
NIEUWE-WETERING.
„St. Deus-Dedit*'. Vrijdagavond v.erd
een propaganda-avond gehouden in het
café Do Wit, waar als spreker optrad do
heer Vader, lid van het hoofdbestuur van
den R.-K. Landarbéidersbond „St.-Deus-
Dedit. De pas-benoemde voorzitter is heer
M. Klerks, de heer A. v. Haestregt is afge
treden, riep allen een hartelijk welkom toe,
in het bijzonder den lieer Vader, die dezen
avond voor Nicuwe-Wetering het organi
satieleven zou uiteenzetten, alsmede het af-
deelingsbestuur.
De heer Vader thans het woord verkrij
gende, zeide dezen avond de sociale wetge
ving in het kort te willen bespreken, al me
de de belangen van de arheiders voorheen
en thans cn wat alzoo door do vakorgani
saties is bereikt geworden. Spr. behandel
de de Invaliditeitswet, de ouderdom-.vet,
de ongevallenwet, wat daarmede in 1903
door de Regeering is begonnen en die na
20 jaar in 1923 in werking is getreden, als
mede do ziektewet, welko nog altijd op zich
laat wachten. Maar door versterking der
organisatie, zegt spr., kan nog veel be
reikt worden in de toekomst. Aan het slot
van zijn rede spoorde spr. allen aan lid
van de organisatie te worden.
Een luid applaus beloonde den spivker
voor zijn rede. Van do gelegenheid tot het
stellen van vragen werd een druk gebruik
gemaakt, zoo ook door den voorzitter van
den Christelijkcn Arbeiders. Do gestelde
vragen werden alle door den spreker en
den Ee'rw. adviseur naar genoegen beant
woord.
