15e Jaargang. VRIJDAG 14 MAART 1924 Mo. 4403 eScid^cli^Sou^ajit DeABONNEMENTSPRIJSbedraagt bi] vooruitbetaling Voor Leiden 19 cent per week 2.S0 per kwartaal Bij onzo Agenten 20 cent per week 12.60 per kwartaaL Franco per post f 2.95 per kwartaal gHet Geïllustreerd Zondagsblad ia voor de Abonnéfa ver krijgbaar tegen betaling van 50 ot. per kwartaal, bij voor- nitbetaling. Afzonderlijke nummers 5 cl, met Geïllustreerd Zondagsblad 9 et. Dit blad verschijnt eiken dag uitgezonderd Zon- en Feestdagen 1. Bureaux: RAPENBURG No. 10 - LEIDEN TIL. INT. ADMINISTRATIE 935 REDACTIE 15 GIRONUMMER 103003 POSTBUS No. II DE ADVERTENTIEPRIJS BEDRAAGT: Gewone advertentlSn 30 cent per regel* Voor Ingezonden Mededeelingen wordt het dubbele van het tarief berekend. Kleine adverlentlën, van ten hoogste 80 woorden, waarin betrekkingen worden aangeboden of gevraagd, huur en ver huur, koop en verkoop 10.50. Dü nummer bestaat uit drie bladen. Een echte socialist. Wij wezen er Maandag o,p, 'hoe een sociaal democraat hier te lande het recht mist, om te zeggen: geen bezuinigingen tenzij eerst leger en vloot zijn opgeruimd. En toch zijn «e zoo brutaal om op meeting» aldus te 'spreken. Wij wezen er op, dat alle feiten uit landen, waar de S. D. A. P. iets te zeg gen heeft, in tegensgraak zijn met dien radi calen nat ionalen ontwapening-s e is ch. Wij willen vandaag 'ns afdrukken hoe JlacDonald, in Engeland er over denkt- .MacDonald, Engeland'» eerste minister is in hart en nieren socialist. Niemand zal dat tegenspreken." Aldus de aanhef van een hoofdartikel in de ..Voorwaarts", het Rotterdamflohe orgaan der S. D. A. P. trof one vlak daarna in de MhT. E. Crt." volgend telegram uit Londen: De ondersecretaris voor het luchtwe zen heeft bij de behanedlinig der begroo ting voor zijn dienstvak in het Lager- huis een overzicht gegeven van het werk van het departement. .De minister zeide. dat eommige inen- sc-lien zich afvragen hoe een arbeidere- regeering het met haar standpunt over een kan brengen, de luchtverdediging te versterken, terwijl zij juist van de ar- beidersregeering een vermindering der - bewapening verwachtten. Hij wees er - echter op dat de nieuwe regeering de bewapening niet. heeft versterkt-, doch r juist verminderd, zij heeft de beschik bare klachten tusschen de 3 dienst vak- ken verdeeld, doch het resultaat blijft een vermindering voor militaire urt- 1 gaven op de begrooting. Bovendien heeft de arbeiderspartij nooit een alge meen© ontwapening van Engeland be pleit, om 't even wat ander© landen deden. En hij maakte zich dan ook geen illusies omtrent, de houding, die het Brit.sche volk zou aannemen1, als de regeering tot zulk een .eenzijdige ont wapening" mocht overgaan. Interna tionale ontwapening" is het wachtwoord der regeering. Dit wenseht iedereen, doch het. is voor niemand afzonderlijk bereikbaar en inmiddels denkt, hij or niet. aan Engeland onverdedigd te - - laten". Dit. citaat van een .,in hart en nieren" locialistisch verantwoordelijk minister wor de den Nederlandschen meeting-socialisten voorgehouden 1 BUiTEHLAND DE VOLKENBOND. Zijn bevoegdheden. 'Afhankelijk van den ernst van het geval. Zooals men weet, had de Volkenhonds- taad, naar aanleiding van de indertijd door Italië opgeworpen vraag, of de Raad iorapelent was in zake de kwestie der be zetting van Korfoe, deze vraag onderwor pen aan het oordeel van een juridische commissie van 11, waarvan deel uitmaakte een vertegenwoordiger van eiken staat, die lid is van den Raad, benevens een lid van 'do juridische af deeling van den Volken bond. Deze commissie heeft thans rapport -uitgebracht in den vorm van een antwoord op oen vijftal haar gestelde vragen. Dit ant woord jrvat zich ongeveer als volgt samen vatten: De Raad behoeft, wanneer zijn inlerven- tie op grond van art. 15 van het pact in geroepen wordt, niet eerst te onderzoeken, "of het inroepen van zijn bemiddeling in- derdaad volgens de letter van art. 15 ge wettigd is, d.w.z, of het conflict: „tot -breuk'' kan leiden, maar hij kan telkens - zijn houding laten afhangen van den ernst '.van het geval. Wanneer het strijdpunt -! reeds in handen is gesteld van een andere 'scheidsrechterlijke of rechterlijke instantie -moet de Raad een onderzoek van de zaak jan de hand wijzen. Indien een geval op -grond van art. 15 voor den Raad. komt, kan deze hét onderzoek alleen wijzigen op •grond van de bij par. 8 van dat artikel be doelde uitzondering. Na voorlezing van dit rapport stelde d< y Voorzitter Guani. de aanneming er van .voor. Salandra legde namens de Italiaan- fiche regeering een verklaring af, waarin vhet rapport der juristen zonder eenig voor xbchoiid werd goedgekeurd en waarin hij v.dc hoop uitsprak, dat de Volkenhond meer en meer zijn werkzaamheden ter handiha- '.vuig van de allerbeste betrekkingen tus- schen de beschaafde landen en de verzeke- -ring van den wereldvrede zal kunnen uit breiden. Daarna werd het rapport ongewij ®gd aangenomen. Duitschland. De Rijksdag gister ontbonden. j Do gouddiscontoban k-w e t aangenomen. ^adat bet wetsontwerp omtrent de tvo gouddiscontob: nk van Schacht door den rijksdag was aangenomen, waren zijn oogenblikken geteld. De rijkskanselier zette nogmaals uiteen waarom het noodzakelijk was dat de ver ordeningen, uitgevaardigd op grond van de machtigingswet, werden in stand gehouden Zooals hekend, wilde de rijksdag deze niet ongewijzigd goedkeuren, zoodat de eenige uitweg was: rij'ksdagonthinding. Na deze uiteenzetting las de kanselier het volgende ontbindingsbesluit van den rijkspresident voor: „Daar de Rijks regeering heeft geconsta teerd, dat haar wensoh, de op grond van machtigingswet op 13 October en 8 De cember 1923 uitgevaardigde en door haar als van levensbelang beschouwde verorde- ndgnen voor het oogenhlik onveranderd te laten voortbestaan, niet de instemming heeft van de meerderheid van den Rijks dag, ontbind ik den Rijksdag krachtens art. 25 van de Rijksgronwet". Splitsing In de Duitsche Volkspartij. Een actie tegen Stresemann. Dezer dagen is een splitsing tot. stand gekomen in de Duitsche Volkspartij. Van een definitieve breuk mag op het oogen- blik eigenlijk nog niet worden gesproken. De groot-industrieele rechtervleugel, van welken de beweging uitgaat, heeft nog niet verklaard, uit de partij te willen treden. Het is alleen haar doel, binnen het kader van de partij een steun te scheppen, die het meer en meer naar links wegglijden van de partij tot staan moet brengen. In bet algemeen kan worden gezegd, dat de dreigende" afscheiding een tegen Strese mann gerichte manoeuvre is. Het Hitlsr-nroces. Von Kahr nogmaals gehoord. Gistermorgen heeft Von Kahr zich nog maals aan een kruisverhoor moeten on derwerpen. Op een reeks vragen van do verdediging antwoordde getuige o.a. dat hot wat hem betreft in de zitting van 6 November om niets gegaan was dan om tegen de hem bij geruchte bekend geworden plannen van een opmarsch van eenige nationale bonden tegen Saksen en Thuringen stelling te ne men, en de aandacht erop te vestigen, dat do nationale beweging in gang gezet was. Voorts verklaarde getuige Von Kahr, dat liij van toebereidselen van Ehrhardt voor een opmarsch naar Berlijn kennis droeg. Hei directorium zou slechts een voorbij gaande verschijning geweest zijn. Op de vraag van de verdediger, of von Kahr zich voor alles uit den nacht van 9 November herinnerde, dat hij aan een con sulair vertegenwoordiger van een niet Duitschen staat adviseert van een Beiersoh station uit aan zijn regeering van de uit roeping van een nationale dictatuur mede- deeling te doen, verklaarde von Kahr. dat hij zich vanjjit voorstel niets meer kon herinneren Geen comodie? De berichtgever van het „Hbld" seint over dit verhoor: Het kruisverhoor van v. Kahr, dat Don derdag eindelijk afliep, vertoonde een phalanx van onhandige verdedigers. Het leverde weinig nieuws op, iraar versterkte nog de overtuiging, dat v. Kaïn-, v. Lossow en Seisser in de Bürgerbrau geen comedio speelden en dat zij bun bekende verhalen omtrent afpersing hunner belofte om mee te doen, onder bedreiging met pistolen, eerst naderhand hebben geconstrueerd. De communistische actie. Éen wapendepot ontdekt. Dezer dagen heeft de politie te Stuttgart een in een huis op uiterst kundige wijze •verborgen wapendepot ontdekt, bevattende geweren, revolvers, bandgranaten en mu nitie. Reeds eerder was men tot de ontdek king gekomen, dat heimelijk handgranaten werden vervaardigd, maar men kon er niet achter komen waar. Uit verschillende aan- wijzigingen leidt men af, dat de inhoud van het depot gebruikt had moeten worden bij de communistische betoogingen, welke tegen 13 Februari op touw waren gezet. Frankrijk. De fiscale maatregelen. De behandeling in den Senaat. In den senaat ie gister de beraadslaging aangevangen over de fiscale wetten en de verdere maatregelen, die de regeering heeft voorgesteld tot 'verdediging van den franc. De eerste dag is in beslag genomen door de uiteenzetting van den rapportour Be- reqger en die van den minister-president Poincaré. Berenger betoogde, dat do senaat niet aan de regeering de wapenen wil onthou den, maar alleen binnen de grenzen van de wet en do republikeinscbe constitutie. Het is onmogelijk op het ministerie de macht over te dragen wetten te maken, waartoe het parlement geroepen is. Hij noemde de zes milliard niéuwe be lastingen een treurig ontwaken voor de overwinnende natie en ipeendo dan ook, dat tie je'ranse-he belastingbetaler niet in de plaats, moest worden gesteld van den Duit schen wanbetaler en daarom dg voorge stelde maatregelen slechts een voorloopig en tijdelijk karakter mochten hebben. Toen hij de Ruhrpolitiek van de regee ring ironisch aantastte, interrumpeerde Poincaré, dat de Ruin-bezetting reeds voor deelen oplevert voor de Fransche schatkist Poincaré herinnerde er aan, hoe de aan val op den franc sinds Januari onderno men tot doel heeft do Frans ch en- van de Ruhr te doen opbreken. Hij wees in zijn herhaaldelijk toegejuichte rede er opnieuw op, dat de financieel? en economische toe stand van Frankrijk geen daling van den franc wettigt. Engeland. Uit het Lagerhuis. Eon nederlaag der regeering. In het Lagerhuis werd de regeering met 234 tegen 207 stemmen gister verslagen op een motie, strekkende tot het doen voort duren der zitting van gister, ten einde over een gedeelte der legerhegrooting te kun nen stemmen. Deze nederlaag znl geen politieke gevol gen hebben. De muiterij in Ierland. Een onderzoek naar het leger!) o h e e r. Do president van den Iersehen Vrij staat, Cosgrave, heeft aangekondigd, dat con kahmetecommissib zal worden be noemd voor het onderzoek naar het leger- bch eer. Reeds opgelost? Uit Dublin wordt hooi laconiek geseind: De militaire crisis iu den Iersehen Vrij staat kan als opgelost worden beschouwd. Rykcf inccgr.ilo te Londen? Ondanks de tegen -praak der Sovjot- regcering wordt uit Riga medegedeeld, dat Rykof zich op het oogonblik incognito te Londen bevindt. Spanje. De strijd in Marokko. Een Engelse h contrabande- schip gesnapt. Uit Madrid, wordt gemold, dat een Spaansche kanonneerboot de 'haven van Ccuta is binnengedrongen met een En- gelsch jacht op sleeptouw dat verrast werd terwijl het bozig was aan de kust wapenen en munitie te ontladen, bestemd voor de Rif-rebellen. Griekenland. Da aanslag te Athene, f Bommen ook voot da* R o e ui e o n s c li o 1 e g a t i - Na den aanslag op de Engelscho legatie zijn voor den ingang van de Roemeensche legatie nog vijf bommen gevonden. Vermoed wordt, dat de aanslagen ge pleegd worden door do royalisten, om de republiek in discredict te brengen. In verband met den aanslag op de Brit- sche legatie is de directeur van politie te Athene ontsltagen. Het nieuwe ministerie heeft besloten een ministerie van openbare veiligheid in het leven te roepen. Perzië. De beweging voor een Perzische republiek. Uit Teheran wordt gemeld, dat de agita tie voor het stichten van een Petzischo re publiek, welke onlangs in de hoofdstad van Perzië is aangevangen, zich over de pro vincies heeft uitgebreid. Er wordt een felle campagne tegen den sjah en de dynastie gevoeTd. In de hoofdstad zijn zelfs openbare ver gaderingen (en gunste van een republiek gehouden. Het kan evenwel niet worden gezegd, dat het geheele volk met deze agi tatie instemt. Turkije. De opheffing van het Kalifaat. Zullen de patriarchaten en het opperrabbinaat volgen? Uit Angora wordt gemeld, dat tegen de Grieksche en Armeenscke patriarchaten en het opperrabbinaat dezelfde agitatio wordt gevoerd als het geval is geweest met het kalifaat. In verband hiermede 'heeft de Turksche premier verklaard, dat het woord patriarchaat in Turkije voortaan geen beteekenis meer zal hebben, terwijl zoowel volgens zijn eigen meening als vol gens die der regeering do patriarchaten evenals het kalifaat dienden te worden af geschaft. Do Grieksche pers te Gonstantinopel zegt. dat 'er verschil bestaat tusschen het patriarchaat en het kalifaat eq beroept zich op het verdrag van Lausanne. Maar de Turksche pers eischt, dat nu de Turkscho republiek in volle 'werking is getreden, al deze instellingen van Turkschen bodem moeten verdwijnen. Drie kaliefen. Gister zou in Jeruzalem het uitroepen van Hussoein als kalief plaats hebben. De op 1 November afgezette sultan Wahid- Eddin weigert nog steeds zijn vervallen verklaring als sultan en kalief le erkennen terwijl van de thans afgezette kalief Ab- doel Mejid de trouw van alle muzelman nen voor zich opeischt. BmüEüLmu INTERNATIONAAL EUCHARISTISCH CONGRES. (Officieel). Dezer dagen zijn ook door het Comité voor godsdienstplechtigheden uitnoodigin- gen verzonden naar verschillende buiten- landscbo Kardinalen en Bisschoppen, om in de Congresdagen in Amsterdam te pon- tificecren. Het ligt in do bedoeling voor el ke natie een Pontificale H. Mis te organi- seeren, die door een Kardinaal of Bis schop van die natie wordt gecelebreerd, en waaronder in de laai van dat volk ge preekt wordt door dén Bisschop of ccn priester van diezelfde natie. Directeur Postcheque- en Girodienst. Volgens de ..Tel." heeft minister van Swoay mr. dr. H. H. A. van Gijpland Oosterhoff, den gewezen directeur der Mexicaansche Petroleum Maatschappij Ia Corona in Mexico, aangezocht do directie van den Postcheque- en .Girodienst op zich te nomen. De heer van Gijpland Oosier- liof overweegt do aanvaarding van deze positie. De Onderwijsbezuiniging. V o o r 1 i c li t i n g. Aan de besturen der bij de Leidscho R.-K. Kamercentrale aangesloten Kies verenigingen, is namens liet bestuur dier Kamercentrale een circulaire verzonden, waarin wordt medegedeeld, dat vanwege liet Bondsbestuur de aandacht van liet be stuur wordt gevestigd op de levendige agitatio. welke doer tie S. D. A. P. wordt ontwikkeld tegen de plannen der Regee ring tot bezuiniging op het gebied van het onderwijs. Zooals U bekend zal zijn, hebben de Reclitscho Kamerfracties ten deze opbou wend werk verricht door zelf plannen ton aanzien dier bezuiniging te ontwerpen. On getwijfeld zou het. zoo luidt hef in do cir culaire, gcwenscht zijn in Uwe vereni ging (inzonderheid in die der groote plaat sen, zooals Leiden. Gouda, Alphen. enz.) tegenover die roode actio eon vergadering te doen plaats hebben, waarin juiste ge gevens aan de kiezers worden verstrekt en wel op zoodanig tijdstip, dat de. leden vol doende op de hoogte komen alvorens de verkeerd o voorlichting vat op hen gekre gen hoeft. Het gebeurde met de Vlootwet moge ons nu ter leering strekken. Om een deskundig© .spreker te bekomen kunt IT zich ongetwijfeld het best wenden tot het R.-K. Centraal Bureau voor Opvoe ding en Onderwijs te Den Haag, Bezuiden- hout. Uit de textielindustrie. Een meeting van Katholieken. Te Hengelo werd gisteren een meeting van Twentsche uitgesloten Katholiek© textielarbeiders gehouden, waaraan onge veer 7000 personen deelnamen. Onder de aanwezigen werden opgemerkt de Kamer leden Engels, Kuiper, Van Schaik, Fles- kens en Van.Rijzewijk. Als sprekers traden op de heeren De Bruijn, secretaris van het Katholiek Vak bureau, en Van der Meys, voorzitter van den Textielhond „St. Lamhertus". Do eerste spreker schetste den strijd der arbeiders als een strijd om het récht op een menschwaardige behandeling, op een „volwaardige" positie in het bedrijf; als een strijd tegen raachtsoverheersching en was van oordeel, dat onverwijld de Ar- beidsgeschillenwet in werking moest wor den gesteld, opdat een enquête uitmak© aan welken kant het recht is. De heer Van der Meys gaf een overzicht van hetgeen de katholieke vakberweging in dezen strijd deed, wees op het voorstel der Christelijke organisaties om 15 weken per jaar 15 uur te werken en meende dat, waar dit conflict moet worden uitgevoch ten volgens de meening der werkgevers, dat van Regeering cn Volksvertegenwoor digers geëischt mag worden dat een en quête worde ingesteld naar de toestanden in de ondernemingen der 39 werkgevers. Daarna werd een motie aangenomen, waarin wordt geconstateerd, dat de hij het conflict betrokken ivergevers in gebreke zijn gebleven de noodzakelijkheid van door hen gewilde maatregelen aannemelijk te maken en ook maar de geringste toenade ring te toonen, terwijl de arbeiders zich herhaaldelijk tot concessies bereid ver klaarden; dat de uit het conflict voortkomende ge volgen voor industrie, arbeiders, midden stand enz. ten volle voor rekening der werkgevers komen; dat do regeering in het algemeen belang ten deze een moeilijk afwijshare taak te HET VOORM&A&3STE StlEUttS, BUITENLAND. De kwestie van de competentie van den Volkenbond. In den Franschen Senaat zijn de debat ten omtrent de verdedigingsmaatregelen tegen den val van den franc begonnen. De militaire crisis in Ierland zou reeds zijn opgelost. In Perzië hee'rscht cok al een revolutio naire geest. BINNENLAND. De Tweede Kamer verwierp met 68 tegen 9 stemmen hst wetsvoorstel-Braat tot af schaffing van den Zomertijd. Zij nam echter een motie aan, waarbij de Regeering wordt uitgenoódigd, de wet inzake den Zo mertijd in te trekken. Do Zomertijd zal dus hoogstwaarschijnlijk, althans dit jaar, gahandjïaafd blijven. (Staten-Generaal). De Begrooting van Financiën in de Tweede Kamer. Minister Colijn aan het woord. Er is een aheheele belasting herziening in voorbereiding. Een schema van de nieuwe salarisnor- men voor ambtenaren en onderwijzers door den Voorzitter van den Ministerraad aan de Centrale Commissie voor Georganiseerd Overleg toegezonden. (3de blad). Hel voorloopig verslag van de Tweede Kamer over hei wetsontwerp tot onteige ning in verband met den aanleg van een yerkeersweg Den HaagRotterdam. vervullen heft, waarom haar verzocht wordt van de haar in de Arbeidersgeschil- lenwet toegekende bevoegdheid gébruik te maken tot het instellen van ©en enqmue naar den econcmischen toestand- der be trokken ondernemingen. Verkeersweg Den Haag—Rotterdam-onteigening. Voorloopig Vorsl a g. Blijkens het Voorloopig Verslag over het ontwerp van wet tot verklaring.van het al gemeen nut der onteigening van eigendom men in de gemeenten Rijswijk, Delft, Pijnacker en Overschie, noodig voor den aanleg van een weg voor gewoon verkeer - van 's-Gravenhage over Delft naar Rotter dam,- stelden verscheidene leden do vraag, of de Regeering de verschillende deelen des lands ten aanzien van de uitvoering van openbare werken wel op voet van gelijk heid behandelt, of in dit opzicht aan het eene deel des lands geen grooter aandacht wordt gewijd, dan aan het andere deel. Gewezen werd in dit verband op^ de niet uitvoering der havenwerken te Vlissingen. ïnlusschen werd de strekking van het ontwerp door vele leden toegejuicht. Som migen gaven zelfs als hun oordeel te ken nen, dat de stijgende eischen van het ver keer oen verdere doortrekking van den ontworpen verkeersweg eenerszijds over Lei den en Haarlem naar Amsterdam, ander zijds over Gouda naar Utrecht noodzake lijk maken. Eenige leden meenden echter, dat dit werk moet worden uitgesteld tot een betere financieele toestand zal zijn in getreden. Sommige leden stelden do vraag, of, nn de weg toch niet aanstonds in zijn geheel zal worden aangelegd, niet nog iets vor der in de beperkende richting zou kunnen worden gegaan. Sommige leden hadden zich afgevraagd of niet aan oen eenvoudig plan, waarvan de mogelijkheid van uitvoering binnen af- zïenharen tijd vast staat, de voorkeur moet worden gegeven boven een plan, dat ia zijn uitvoering zeer kostbaar zal zijn en welks spoedige verwezenlijking onder de tegenwoordige omstandigheden dus aller minst is verzekerd. Sommige leden wezen op den hinder. cLia de doorgaande scheepvaart ondervindt door de provinciale vaart om Delft. Naar de meening van deze leden, behoort ook liet verkeer te water afdoende vergemakkelijkt te worden. Sommige leden stelden de vraag, of de ontworpen breedte van 32.5 M. wel voldoen de moet worden geacht. Gewezen werd op de snelle uitbreiding der verkeerseischen. De hoogere ambtenaren bij de Spoorwegen De gratificatie van 7 p C t. van •het salaris. De directie der Nederlandsche .Spoor wegen heeft, naar wij vernemen., besloten om d© gratificatie van 7 pOt. van het sala ris, dde de hoogere spoorwegambtenaren ieder jaar ontvangen, voortaan niet meer uit te betalen. Deze gratificatie zou even wel verrekend worden in de salarissen dief chefs, die in de n'euwe 'loonregeling vast gesteld zullen worden. De bekende zanger Jos. M. Oreleo wordt 10 April 70 jaar. In verband met het a.s. 50-jrige be staan van het Nederlandsche Weldadig- heï d&ge noot» cba p te Londen Koning "Wil"

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidsche Courant | 1924 | | pagina 1