Bureaux: RAPENBURG No. 10 LEIDEN
15e Jaargang.
WOENSDAG 12 MAART 1924
No. 4403
DoABONNEMENTSPRJJSbodraagt bij vooruitbetaling
Voor Leiden 19 cent per week 12.50 per kwartaaL
Bij onze Agenten 20 cent per week 12.00 per kwartaaL
franco per post I 2.95 per kwartaal
Het Geïllustreerd Zondagsblad is voor de Abounds ver
krijgbaar tegen betaling van 50 ot. per kwartaal, bij voor
uitbetaling. Afzonderlijke nummers 5 ot., met Geïllustreerd
Zondagsblad 9 ct.
Dit blad verschijnt eiken dag uitgezonderd Zon- en Feestdagen
TEL. INT. ADMINISTRATIE 935 REDACTIE 15
GIRONUMMER 103003 a POSTBUS No. II
DE ADVERTENTIEPRIJS BEDRAAGT
Gewone adverientlSn 30 oenl per rogel.
Voor Ingezonden Mededeelingen wordt het
dubbels van het tarief berekend.
advcrlenllën, van ten hoogste 80 woorden, waarin
betrekkingen worden aangeboden of gevraagd, huur en ver
huur, koop en verkoop 10.50.
Dit nummer bestaat uit twea
bladen.
V Tegen het antipapisme.
Wij vonden gisteravond in eert en hei-
ïelfde nummer van een liberaal blad, de
R. Crt.", twee uitingen van Protes
tant sche zijde tégen het anti-papisme.
Eerstens een ingezonden stukje, onder-
ekend A. Noordtzij, waarin verklaard
Tordt, dat de Gereformeerden nieta uit
staande willen hebben met het anti-pa
pisme op de bekende Amsterdamsche ver
gadering in „Salvatori".
De heeren, die in de bewuste Am
sterdamsche vergadering van hun
vriendelijke gevoelens hebben doen
blijken, zijn gewoon zichzelf als con
fessioneel te betitelen en willen niets
te maken hebben met. de mannen van
den Geref. Bond in de Ned. Herv.
Kerk en nog minder met de Gerefor
meerden, die in de Geref. Kerken hun
kerkelijke eenheid hebben gevonden.
En, vervolgens, een boekbespreking over
werkje van den Leidsche dominé W. Th.
Boissevain, waarin deze bekende predi
kant der Ned. Herv. Kerk eveneens op
tornt tegen het anti-papisme en o.m. zegt:
Een ineenstorting van Rome kan
„slechts door kortzichtigheid be
schouwd worden als een zegen voor
het Christendom"; „veeleer zou het",
zegt hij, ,,eene ramp beteekenen van
onafzienbare afmetingen."
Nu zal het wel. al zouden er b.v. tien
tallen ds. Bakker's zijn, nog zoo'n vaart
niet loopen met de ineenstorting van Rome!
Maar gewaardeerd mag do open blik
van ?n -ds. Boissevain, die in Rome een
medestander ziet voor het behoud van het
Christendom, werken ten zegen van de sa
menleving.
En w ij erkennen onzerzijds volgaarne
de geloovige Protestanten als medestan
ders ilL-döU filraiLi-exrar
tot zedenbedrijf, waaraan de maatschap
pij lijdt.
Intusschen stemt het allen blijde, die,
als wij, in ons land van verschillende gods
dienstige overtuigingen de verdraagzaam
heid met kracht willen voorstaan en
looghouden, dat van zoo verscheidene Pro-
estantsche zijden het domme en botte an-
i-papisme, zooals dat in „Salvatori" te
Amsterdam tot droeve en ergerlijke uiting
swam, afkeuren en verwerpen.
BUITENLAMP
België.
Het nieuwe kabinet.
Grit lek op het niinisterie.
Het publiek overweegt al reeds de kan-
ïen van de nieuwe regeering op een lang
leven. Algemeen denkt men dat de derde
combinatie van den heer Theunis het niet
bijster, lang zal uithouden en dit is natuur
lijk een veeg teeken. Als reeds bij de ge-
óoorto de sympathie der omstaanderö ont
breekt, zal do nieuwe regeering bezwaar
lijk tegen een rukwind kunnen, en de so
cialisten die zich bereids voor de volgende
verkiezingen klaarmaken, zullen er wel
voor zorgen dat de storm niet lang uit
blijft.
Brusselsclie „Standaard" heeft het
naar aanleiding van het nieuwgevormde
kabinet over de ministers, die gingen en
die kwamen. Over Franck, die niet terug
keerde, en Hymans heet het: Indien hij
tFranck) als Vlaamseh-gezinde, die hij
zeker trots alles in zijn hart gebleven is,
ea als volksgezind liberaal op tijd van zich
bad afgebeten, zou hij thans een voldoen
de Ylaamschc liberale schare achter zich
bobben om aan Hymans en Co. 'het noo-
digo ontzag in te boezemen. Het kan voor
I? eigenliefde van den heer Franck zeker
niet pijnlijker wezen dan de plaats te
moeien ruimen voor Hymans, die hem ln
do volle Kamer eens voor p allo (ju et (vle-
uitschold. Wij hebben reeds den noo-
digen nadruk gelogd op het krenkend ka-
vakter, welke de aanstelling van Hymans
®ls hoofd van huitenlandsohe zaken voor
de katholieke partij heeft gehad. Een ge
lukkige keuzo voor het land is het even-
juin, daar Hymans het zoo wat bij al onze
buren en vrienden op zijn tijd heeft ver
korven. Maar wij loochenen daarom zijn
Persoonlijke groote gaven niet. Op buiten-
tondsch gebied beging hij echter onverge
telijke fouten, bepaaldelijk zij optreden bij
do besprekingen van het Tractaat van Ver
tailles en bij de onderhandelingen met
■Nederland over de herziening van het
tractaat van 1839, dat noch gelukkig noch
Ruchtbaar was.
Gftrton, niet Carton de Wiart.
In liet nieuwe Belgische kabinet is de
Portefeuille van Koloniën toegewezen aan
en katholieken afgevaardigde voor Door
's. den heer Carton, en niet Carton de
1 larb zooals abusievelijk was gemeld.
Duitschiand.
Havenstaking ta Hamburg.
Gistermorgen is te Hamburg de haven
arbeidersstaking begonnen. Bij het sleep-
boofcbedrijf wordt nog gewerkt.
De Separatistische beweging.
Herleving der actie in de Palts?
Volgens de „Koln. Volksztg." vertoont
zich in de Palts een nieuwe separatistische
beweging, waarvan de Rijnlandsche ar
beiderspartij de draagster is, welke in de
eerste plaats de arbeiders, met name het
personeel der Badische Anilin- und Soda-
fabrik te Ludwigshafen en verder diepte
Kaiserslautern en Pimasens, voor de be
weging wil trachten te winnen. Men zou
in genoemde steden, zoo heet het verder,
een zoodanige terreur uitoefenen, dat de
arbeiders, en de burgerij murw gemaakt
zouden worden en zich bij de separatisten
zouden aansluiten.
Het Hitler-proces.
Het verhoor van Von Kahr.
Gister bereikte het Hitlerproces door het
optreden van Von Kahr zijn hoogtepunt.
De president deelde den gewezen dicta
tor mede dat er een aanklacht wegens hoog
verraad tegen heon hangende is en dat hij
daarom ortbeëdigd verhoord zou worden.
Evenals Von Lossow begon Von Kahr
een schildering to geven van do politieke
toestanden in den herfst van 1923 en het
algemeen verlangen, dat toen naar een
directorium heersebte. Hij meende, dat
zulk ëen directorium alleen nog redding
kon brengen en daarom was hij bereid te
trachten er een in het leven te roepen.
Maar het was nimmer zijn bedoeling dit
plan langs een weg van geweld door te zet
ten.
Von Kahr schetste vervolgens den last,
dien hij van den actieven Hitier ondervond
en hoe moeilijk het was dezen aan den
band te houden.
Von Kahr schilderde vervolgens de ver-
-4>en^I^^_Wir^^e?prWenT"*loên 'Hitler met
de pistool in 'de hand binnendrong. Eerst
was hij vertoornd over dezen overval, later
gevoelde hij spijt en bezorgdheid over de
■gevolgen van dezen slap. Toen Ludendorff
verscheen, raadde hij Von Kahr aan mee
te doen. Deze hield zich echter gereser
veerd, daar hij nog altijd een ingrijpen
der politie verhoopte. Later verklaarde hij
zich bereid als stadhouder der monarchie
het lot van Beieren op zich te nemen. Aan
een herstel der monarchie had hij natuur
lijk niet gedacht. Volgens hem was er ook
geen sprake van, dat hij verklaard had,
dat men nog had moeten wachten wijl hij
veertien dagen later iets dergelijks wilde
ondernemen.
'.s Morgens werd Von Kahr medegedeeld
dat aan Ludendorff en Hitler door kapi
tein Leupold was aangekondigd, dat Von
Kahr, lossow on Seisser aan de actie van
Hitier niet zouden meedoen.
Vervolgens sprak getuige de geruchten
tegen dat hij in den nacht door kardinaal
Faulhaber. door den kroonprins of door
een of andere partij zou beïnvloed zijn.
Daarna werd Von Kahr in geheime zii-
itinig verder verhoord.
In de namiddagzitting werd door de
verdediging een groot aanbal vragen aan
Von Kahr gesteld.
Heden zal zoo noodig het verhoor van
Von Kahr worden voortgezet; daarna
komt kapitein Seisser aan de beurt.
Frankrijk.
Het dalen van den franc.
Een krachtig verweer.
De bladen prijzen het optreden van den
minister van Financiën en de groote finan-
cieele instellingen ter verdediging van den
franc, en zijn overtuigd, dat een goed geor
ganiseerd defensief do aanvallen"'voor goed
zal afslaan. Voorts wijzen, zij op de belang
rijke credietaanbiedingen, welke de Ban-
que de Franc uit het buitenland heeft ont
vangen, waaruit 'het vertrouwen van de
groote markten in Frankrijks credlet
blijkt.
Gisteravond presideerde De Lastyrie een
banket van bankiers uit Parijs en uit de
provincie en herhaalde dat de regeering
alle mogelijke middelen in het werk zal
6tellen, om het offensief tegen den franc
te breken. Voorts kondigde hij aan, dat wel
dra oonsolideerin.gs-opera.ties zullen plaats
vinden met het doel, de vlottende schuld
te verminderen.
Een merkwaardig herstel-
middel.
Zekere Aslrop, een inwoner van Le Gap,
heeft aan Poincaré met een begeleidend
•schrijven een aantal schatkistbiljetten tot
een bedrag van 47.000 francs gezonden. In
het begeleidend schrijven deed de gever
het verzoek, deze biljetten te vernietigen
bij wijze van protest tegen de aan Frank
rijk vijandige speculatie.
Astrop wenscht, dat zijn handelwijze
een aansporing zal zijn voor hen die den
„triomf van de wettige rechten van Frank
rijk" wenschen.
Engeland.
De muiterij in Ierland.
Een ultimatum der rebellen.
De president van den Ierschem Vrijstaat
Gosgrave, verklaarde in den Dail Eireann,
van generaal Tobin en kolonel Dalton een
ultimatum te hebben ontvangen namens
den bestuursraad van het lersche republi-
keinsche leger.
Cosgrave verklaarde, dat dit een uitda
ging was, welko geen regeering konnegee-
ren. De arrestatie van Tobin en Dalton is
gelast wegens muiterij, volgende op de de
mobilisaties.
Spanje.
De strijd in Marokko.
Een Spaansch succes.
Uit Madrid wordt aan de bladen ge
meld, dat Maandag bij het gevecht nabij
Tizzi Azza, de Spaansche troepen do Rif
rebellen hebben teruggeslagen en met een
bajonet-charge uit hun ingegraven stellin
gen verdreven. Do rebellen verloren 800
•man, terwijl een grout aantal hunner werd
gewond: Aan de zijdé der Spanjaarden tel-
do men 12 dooden en 80 gewonden.
Do regeering heeft medegedeeld, dat do
operaties onmiddellijk begonnen zijn tegen
de rebellen met het-doel, den leider, Ab&el
3£rim gevangen tc nemen.
Roemenië.
Inval van Bulgaarsche Komitadji"s in de
Dcbroedsja.
Een gevecht mot Roemeensche
gendarmen.
Volgens een bericht uit Belgrad-o heeft
een groote troep Bulgaarsche komitadji's
een inval gedaan in den Dobroedsja, waar
bij het tot een botsing met Roemeensche
gendarmerie kwam. Aan beide zijden vie
len dooden en gew; iden.
De opheffing van het Kalifaat.
Een officieoio.meded e e 1 i n g.
Moostafa Koraal hoeft aan do Indische
Moslim-leiders geseind, dat het kalifaat in
Nationale Vergadering en regeering is be
lichaamd.
Een protest van denex-Ka 1 i e f
Volgons een bericht uit Zwitserland zal
de afgezette Kalief Abdoel Mcdjid een
proclamatie aan alle Mohammedanen rich
ten, waarin hij zal protesteeren tegen de
afzetting en dezie krachtens het Moham-
medaansch recht nietig zal verklaren.
Rusland.
Trotzki Minister van Buitenlandsche
Zaken?
Trotzki vormt wederom het middelpunt
der politieke belangstelling. Naar men
zegt, gevoelt hij weinig lust zijn oude
functie te hervatten. Men verwacht, dat
hem het commissariaat van Buitenland
sche Zaken zal worden aangeboden als op
volger van Tsjitsjerin, die genoemd wordt
als aanstaand Sovjet-agent te Londen.
Britschlndië
De nationalistische beweging.
Obstructie der Swara j i s t o n.
De Swarajisten, die, voor Britsch-Indië
volkomen zelfbestuur cischen, hebben in
verband hiermede in den Volksraad hun
obstructie tegen de positie der regeering
voortgezet. Het is hun streven de positie
der regeering onmogelijk te maken door
haar de noodige credieten te weigeren.
Deze bedreiging is in de jongste zitting
van den Volksraad ten uitvoer gelegd. Op
voorstel der Swarajisten is n.l. het door
de regeering gevraagdo crediet met 63 te
gen 56 stemmen geweigerd.
De regeering liad op de vergadering een
krachtig beroep gedaan, te toonen, dat zij
haar verantwoordelijkheid beseft, door het
govraagde crediet toe te staan. Ook do
voornaamste leiders der kleine liberale
groep deden een waarschuwende stem hoo-
ren.
De Indische afgevaardigde Chatterjee
deed eveneens een krachtig beroep op de
vergadering om althans eenig besef barer
verantwoordelijkheid te toonen. Niets
hielp evenwel. De motie tot verwerping van
het crediet werd aangenomen.
De Swarajisten verklaarden voorts, de
aanneming der motie te zullen doen vol
gen door een krachtige agitatie onder de
bevolking.
Koninklijks Besluiien.
Burgomees t o r.
Bij Kon. besluit van 8 Maart is aan M.
A. Völker, op zijn verzoek, met ingang
van 1 Mei, eervol ontslag verleend als
burgemeester der gemeente Veghel.
Po s t e r ij e n.
Bij Kon. besluit van 7 Maart is, met
ingang van 16 Maart, aan den hoofdcom
mies der posterijen G. H. Mulder, op zijn
verzoek, als zoodanig eervol ontslag ver
leend.
De ontvanger H. J. Messer is verplaatst
van het kantoor der invoerrechten en ac
cijnzen te Haarlem naar het kantoor der
directe belastingen te Haarlem, buitenge
meenten.
Het autobusverkeer.
Vragen van Kamerleden.
Op vragen van het Tweede. Kamerlid
Hugenholtz betreffende wijziging der wet
op de openbare middelen van vervoer, in
verband mot de overbelasting der autobus
sen ten plattelaude, heeft de minister van
Waterstaat geantwoord, dat, zooals beleend
is, aan de prov. besturen advies werd ge
vraagd omlrent een aanvulling van den uit
art. 7 der wet van 1880 voodtgevloeiden al-
gemeenen maatregel van bestuur, waarbij
ook voorziening wordt getroffen tegen
overbelading van autobussen. Hoewel de
reeds in November j.l. gevraagde adviezen
nog niet alle zijn ingekomen, is ter voor
koming van vertraging de verdere voorbe
reiding van de wijziging onlangs voor (ge
zet.
Uit het brcuwerijbsdrijf.
Een nieuw arbeidscontract.
Op 1 Februari j.l. eindigde het contract
tusschen do brouwerijen en haar pl.m.
1500 werklieden. Do werkgevers wildeu een
nieuw contract aangaan, tegen een ver
mindering van het loon met f2.50 per weck
voor de verschillende categorieën. De orga
nisaties der werknemers wilden daarvan
niet weten. Inmiddels werd het loopend
contract tot 20 Februari verlengd.
Bij de daarna gevoerde nieuwe onder
handelingen werd do loonsverlaging door
de werkgevers gehandhaafd, doch de in
voering uitgesteld tot de eerste loonweek
April. In de nieuwe loonregeling, die
dan ingaat, zijn de minhnum-loonen- voor
Joon van 132 wee
'kleine groep. De gemitJppcR .«>*-
blijft bepaald op 48 uren. De overeenkomst
geldt voor twee jaren, dus tot 1 Februari
1926.
Do arbeiders hebben met bijna algemee
ns' stemmen deze arbeidsvoorwaarden aan
vaard.
Arbeidstijd in slagerijen.
Bij ministerieele beschikking is aan hoof
den of bestuurders van met een winkel
verbonden slagerijen in alle "gemeenten des
Rijks vergund, dat tot 1 April 1925, in af
wijking van het bepaalde bij de artt. 23 en
24 der Arbeidswet 1919, op Zaterdag de
arbeid van de in zoodanigo onderneming
werkzame mannelijke arbeiders van 15 ja
ren of ouder aanvangt om 6 uur voorin.,
onder voorwaarde, dat in de betrokken on
derneming niet door eonigen arbeider op
dien dag arbeid wordt verricht na 81 uur
nam., behoudens voor wat mannen betreft,
arbeid bestaande in het opbergen van
vlees cl i in de koelcellen van slachthuizen,
welke arbeid alsdan in het tijdvak van 1
Mei tot 1 Oct. op Zaterdag tot 9 uur nam.
mag geschieden.
Do slagersgezellen en de winkelsluiting.
De hoofdbesturen van do moderne, chris
telijke en neutrale bonden van slagersge
zellen hebben aan den Minister van Arbeid
een adres gezonden, waarin aangedrongen
wordt op een spoedige invoering van een
wet op de winkelsluiting.
In het adres wordt gewezen, dat do
slagerspalrcons steeds verklaren in de on
mogelijkheid te verkeer en, om do werk- cn
rusttijden van den slagersgezellen in over
eenstemming te brengen met de bepalingen
van do arbeidswet, omdat zij door concur-
l rentie van andere winkeliers in een "on
gunstige positie verkeeren.
Hoewel dit argument niet juist is, niee-
nen de besturen dat een wet op de win
kelsluiting in elk geval er toe zal bijdragen
dat allo bezwaren, welke door de slagers-
patroons tegen de Arbeidswet worden aan
gevoerd, zullen wegvallen en dat hen dan
zeker niets in den weg staat aan een goe
de uitvoering van de Arbeidswet mede te
werken.
Melkoorlog te Haarlem.
Het is thans zoo goed als zeker dat hier
Donderdag a.s. een melkoorlog uitbreekt
De veehouders zullen dan zelf de melk
distrihueeren. De veehouders hebben n.l.
den Haariemschen melkhandel een ulti
matum gestuurd waarbij tegen Woensdag
avond antwoord verwacht wordt op de
vraag" of do handelaars de melk willen
afnemen tegen 13 cent in plaats van 12
cent per liter. Het antwoord zal echter
waarschijnlij afwijzend zijn.
Een debat deer „De Dageraad" gevreesd.
Men meldt uit Enschedé aan het „Hlbd"
„In „Ons Huis" zou vanwege de Vrij-
denkersvereeniging „De Dageraad." een
openbare vergadering worden gehouden.
Als spreker zou optreden do gewezen
Katholieke geestelijke De Kok, met tot on
derwerp: «De roman van een Monnik*'.
HET VGORN^AMSTE KZEU'&Sj
BUITENLAND.
Vlaamsche critiek op het nieuwe Beta
gische ministerie.
Als getuige in het Hitler-proces is gister,
de ex-dictator Von Kahr gehoord.
Gewapende Bulgaarsche benden hebben
een Inval In de Dobroedsja gedaan.
De ex-kalief wil In een proclamatie zijn
afzetting nietig verklaren.
BINNENLAND.
Tweede Kamer. De begrooting var
Onderwijs, Kunsten en Wetenschappen
aangenomen. Begroeting van Financiën.
(Sta ten-Generaal).
De Haagsche Rechtbank heeft den eisch
van iemand te Haarlem tegen den Staat
tot uitbetaling van een postchèque toegewe
zen. (Rechtzaken).
Brand te Amsterdam. (Gemengde Be
richten).
Een brutale aanslag te Amsterdam. (Ge
mengde Berichten).
Honderden plaatsen waren opgekocht
•door Katholieken, sommigen hadden er
zelfs hooge prijzen aan derden voor be
taald.
Toen het De Kok ter oore kwam dat de
heer De Wolf uit Amsterdam zou debat-
teeren (debat was vrij) weigerde hij dit.
Onder protest verlieten de Katholieken de
zaal, waarna de politie de zaal verder ont
ruimde. In het Katholieke Vereenigingsge-
bouw ..Concordia" heeft de heer De Wolf
de aanwezigen toegesproken. De kaartjes
werden ingezameld, waarna gepoogd werd
ze aan „On.s Huis" weer in te wisselen. Dit
nL_nciil£iLC£v;x'igerd.Men zal nu tegen .,De
•ageraad" een civiele procedure beginnen
ïrg" rumoerig!
verboden".
De heeren van den Tempel en Hugen
holtz, leden der Tweede Kamer zullen ge
durende enkele weken om gezondreiasre-
denen de vergaderingen der Tweede Ka
mer niet kunnen bijwonen. Gisteren woon
den ook de Kamerleden Troelstra en Bra at
wegens ongesteldheid de Kamerzitting
niet hij.
Naar wij vernemen is bij de I\.V.
„Philips Gloeilampenfabrieken" een 300-
lal werklieden ontslagen. Het betreft hier
het gewone voorjaursontslag, waarbij de
nachtploegen worden uitgeschakeld c-n do
menschen van buiten ontslag krijgen.
De Koningin verleent in deze maand
verschillende audiënties aan ambtelijke
colleges, commissies en particuliere per
sonen.
De Koningin gaat aanstaanden rij-
dag voor enkele dagen naar Het Loo.
Tot 2o secretaris der Alsem. R.-K.
Ambtenaarsverecniging is in de hoofdbe
stuursvergadering gekozen de lieer A. C. F.
Gonijn le Doetinchem.
De audiëntie van den Minister van
Justitie zal Zaterdag 15 Maart niet plaats
hebben.
De audiëntie van den Minister van Wa
terstaat zal Vrijdag 14 dezer niet plaats
hebben.
DE TIENDE NEDERLANDSCHE
JAARBEURS.
II
De opening der tiend© Jaarbeurs heef', dus
weer een eenigszins officieel karakter ver
kregen doordat zij is geopend door dca
Minister van Arbeid, Nijverheid en Handel.
Wellicht tengevolge daarvan was het gis
teren reeds vrij druk in Utrecht. Ook het
mooie., zonnige weer zal het zijne daartoe
wel hebben bijgedragen. Van Stationsplein
tot Vreeburg heersebte een buitengewoon
druk verkeer.
Vlagvertoon en muziek van DuitSche orkest
jes verhoogden reeds vroeg de vrocüjke
stemming en de zakenmenschen zijn allicht
geneigd om bij al die vroolijkheid het leven
wat luchtiger op te nemen.
De restauranthouders in do stad. vooral
in de omgeving van bet Vreeburg begroet
ten 'blijde den zonnigen dag, die tal van
vreemdelingen naar de Domstad lokte en
het geheel een fleurig aanzien gaf, dat zulk
een belangrijke factor is voor de goede
stemming.
De beurs mag zich dit jaar gelukkig weer
in bijzondere belangstelling verheugen. Niet
dat het aantal deelnemers zoo groot w ols
in de goede jaren van grooten bloei, toen de
duizend met enkele honderden nog werd
overschreden, doch er is op het oogenblik
weer vooruitgang te constateeren en dat
alleen reeds geeft weer hoop op de toekomst
Zoolang het aantal deelnemers do SOO nog
overschrijdt zooals thans het geval is, mo
gen wij in geen geval wanhopen aan
het blijven voortbestaan van dit foandels-
jnsiikmt, j
