dinsdag 11 maart 1924
buitehlamp
15e Jaarganq,
No. 4405
peABONNEMENTSPRIJSbedraagt bij vooruitbetaling
Voor Leiden 19 cent per week 12.50 per kwartaal.
(Bij onze Agenten 20 cent per week 12.60 per kwartaal,
jfranco per post I 2.95 per kwartaal.
Het Geïllustreerd Zondagsblad is voor de Abounds ver
krijgbaar tegen betaling van 50 et per kwartaal, bij voor
uitbetaling. Afzonderlijke nummers 5 ct., met Geïllustreerd
Zondagsblad 9 ct.
Dit blad verschijnt eiken dag uitgezonderd Zon- en Feestdagen i
Bureaux: RAPENBURG No. 10 - LEIDEN
TEL. INT. ADMINISTRATIE 935 REDACTIE 15
GIRONUMMER 103003 POSTBUS No. II
DE ADVERTENTIEPRIJS BEDRAAGT:
Gewono advertentlön 30 cent per regofr
Voor Ingezonden Modedeelingen wordt het
a dubbele van het tarief berekend. u
Kleine advertenllëny van ten hoogste 80 woorden, waarin
betrekkingen worden aangeboden of gevraagd, huur en ver
huur, koop en verkoop 10.50,
Dit nummer bestaat uit twee
bladen.
Voor de Openbare School.
Onder den titel Mens sana in corpora
sano (een gezonde ziel in een gezond
lichaam) heeft de afd. Leiden en Omstre
ken van den Bond van Ned. Onderw. een
brochure verspreid, welke bedoeld te zijn:
,,Een ernstig woord tot do Ouders inzake
de Openbare School".
Wij zijn het eens met de waarheid,
welke in den titel dezer brochure ligt'uit
gesproken: Voor een gezonde ziel is een
gezond lichaam een wel niet absoluut-ver-
eischte doch ongetwijfeld een zeer g»-
wenschte voorwaarde. En dit wil het be
kende, klassieke gezegde tot uitdrukking
brengen. (Wat eigenlijk die titel met den
inhoud der brochure uitslaande heeft, be
grijpen wij niet).
Verder zijn wij het ook eens met eenigo
algemeene opmerkingen, welko in deze
brochure worden gemaakt, zooals in het
volgend citaat, waarin echter de
beleekenis der ouders in de zaak
der opvoeding zéker wordt onder
schat, wal misschien komt doordat men
..moderne", niet-godsdienstige ouders op
het oog heeft. De ouders toch zijn niet
„licht zo veel waard" als de andere opvoe-
- ders, scliool enz., te zamen, maar zéker zoo
veel en nog veel meer waard, door den
hijzondcren, den intensen invloed, dien zij
door hun ouder-liefdo op de geestelijko
vorniijag van het kind kunnen en dus moé
ten uitoefenen.
Hier volge het bedoelde citaat (in de
Kollewijnsche spelling).
Toch zijn wij, vader en moeder, on
der al die opvoeders wc-1 de eersten,
en de voornaamsten. zelfs licht zo
veel waard, als al dio anderen samen.
Maar nu staan we voor een keuze,
wo moeten hulp hebben. Al die ande
ren, de huren en de ooms en de kran
tenmensen, die helpen aan de opvoe
ding, ten goede of ten kwade, maar
LnUo» nvtvrt Tri'l 1—1.1.
gelukkig voor ons kind Red.
L. Crt.) geen van al
len iets te zeggen. Maar nu zul
len we een mede-opvoeder, of -opvoed
ster krijgen, die we zelf kunnen kie
zen, en een die na de ouders de groot
ste invloed zal uitoefenen. We weten
het wel, dat de school het kind niet
kan vormen naar een vastgesteld mo
del, dat kunnen we zelf niet. al heb
ben wo ze de hele dag tuis, hoe wou
de meester liet dan kunnen in' vijf
uurtjes per da.g en dan met een dertig
of veertig tegelijk. Neen, ook liij zal
maar zijn: één uit de vele opvoeders,
maar al overdrijven we niet de in
vloed v. d. school toch weten we wel,
'dat die invloed zeer, zeer groot ia.
Onze oudste gaat al een paar jaar
school, maar wat dat kind in die paar
jaar veranderd is!
In deze laatste regels wordt de invloed
van de school naar waarheid aangeduid:
deze is waarlijk groot, zeer groot.
Maar juist daaruit mag niet, zoo
als do brochure doet, ten slotte* de con
clusie worden getrokken: „Ons kind gaat
naar de openbare school". Neen, daaruit-
ai o e t de conclusie worden getrokken:
óns kind gaat naar die school, waar de
.beginselen van geloof en zeden, welke
ik erken als de schoonste gave en de groot
ste schat, die ik hem geven kan, het minste
gc-vaar bedreigen gevaar hetzij door
Jeering en voorbeeld van onderwijzers
aeizij door omgang met anderen. En, al
willen wij zéker niet zeggen, dat in iedere
klasse van een openbare school zulk een
gevaar aahwezig is, ieder zal toch wel
vrillon toegeven, dat ongetwijfeld zulk een
gevaar voor een Katholiek kind in het al
gemeen op de openbare school grooter is
dan op de eigen Katholieke school. Maar
verder: Ieder vader en moeder, die lief
beeft zijn beginselen, moét ook willen, dat
het kind wordt geleerd en opgevoed in
hot Jicht der hem en haar boven alles dier-
iaro princiepen, waarin hij erkent en in
liet en belijdt de waarheid
M i i wilden in deze groote 'lijnen, naar
aanleiding van bedoelde brochuro, nog
?ens wijzen op het recht van de Katho-
aeke ouders om te hebben Katholiek on
derwijs voor hunne kinderen en op hun
Plicht om het dezen, zoo mogelijk, te doen
geven.
België.
Met nieuwe kabinet.
Do lierstelpolitiek
ongewijzigd.
ZuuaR wij gisteren in een deel van onze
©plagc reeds konden mededeelen, is Theu-
klaar gekomen met zijn nieuwe mini
sterie Het omvat zes Katholieken en vijf
liberalen.
^HU> te ten aanzien van de
j J? - c'oosstellin^ gebaseerd op dezelfde
richtlijnen- als van het voorgaande kabi
net. Verder zal het kabinet zich alleen be
zighouden met het financieele herstel van
het land, het in evenwicht brengen der be
grooting, de verbetering van den wissel
koers en do bestrijding der duurte.
Behalve Hymans, Poullct, Tschoffen en
Carton de Wiart bestaat het ministerie uit
loden van het oude kabinet. Er zijn zeven
Walen en vier Vlamingen in. De ministers
uit het vorige kabinet, die niet in dit mini
sterie zijn teruggekeerd, zijn Berrijer, Jas-
par, Moyersoen, allen Katholieken en
Fransch-liheraal. De nieuwe regeering zal
zich zeer waarschijnlijk Dinsdag 18 Maart
aan de Kamer voorstellen.
De Zomertijd.
De Fransche en de Belgische regeerin
gen zijn overeengekomen, om het zomer
uur op Zaterdag 29 Maart a.s. te doen
ingaan. Zij zullen trachten ook de Engel-
sche regeering tot dit besluit to doen toe
treden.
Duiischland.
De Rijksdag-crisis.
Geen ontbinding
wel ontbinding.
Naar de rijkskanselier heeft medege
deeld in de bespreking met de partijlei
ders, is de rijksregeering voornemens nu
toch Donderdag den Rijksdag te ontbin
den en de nieuwe verkiezingen vast te stel
len op li Mei. De aanleiding tol ontbin
ding. zal er zijn, wanneer het orde-voorstel
van de middenpartijen om ten aanzien
van hot sociaal-democratische en Duitsck-
nationale voorstel tot opheffing of wijzi
ging van de noodverordening over te gaan
tot de orde van van dag, wordt verwor
pen. In parlementaire kringen acht men
liet zeer onwaarschijnlijk, dat een ontbin
ding voorkomen kan worden.
Naar de Berlijnscho bladen nog melden,
bestaat, wat betreft de kwestie van een
Rijksdagontbinding geen verschil van mee
ning tusscheu de rijksregeering en den
rijkspresident. Do ^on(bmdinjrA #1^2
vaar zou loop en belemmerd te worden.
Het Hitler-proces.
Het verhoor van von Loss o w.
Gisteren is generaal von Lossow gehoord
en daarmede is het proces weer in een be
langrijker stadium gekomen, al beschouwt
men Von Lossow ten slotte nog maar als
den chef van den generalen staf van het
op I rbevel van Von Kahr. Maar zijn ver
klaringen geven toch ook inzicht in den
achtergrond van de zaak.
Ook het verhoor van Von Lossow ging
met de gebruikelijke incidenten vooraf. De
verdediging protesteerde aanvankelijk to
gen het verhoor van Von Lossow, hetgeen
nogal bevreemding wekte, nadat zij eerst
op het hooren van Von Kahr en Von Los
sow had aangedrongen. Daarop werd be
zwaar gemaakt tegen het onder eede hoo
ren. - -
Dit gaf aan het O.M. aanleiding tot de
sensationeele mededeeling, dat van een ver
hoor onder eede geen sprake kon zijn, om
dat tegen Von Kahr en Von Los
sow^ rechtsingang is ver
leend, eveneens wege n s li oog-
verraad. Dit be teekent dus dat zij, af
zonderlijk zullen terechtstaan.
De" vóór geschied en i s v a n d e
Putsch.
Getuige begon met een overzicht te ge
ven van de voorgeschiedenis, waaruit
bleek, dat in den zomer van het vorig jaar
in Noord-Duitschland het denkbeeld ont
stond van een directoire, hetwelk te Mün-
chen ook aanhangers vond, waarschijn
lijk met do gcdaGhte aan den mogelijken
overgang daarvan naar een dictatuur en
van daar naar een monarchie.
Een zoodanig directoire zou niet door
middel van een putsch, maar langs grond-
wottelijken weg worden ingesteld. Daarin
zou o.a. een r.ol worden toebedeeld aan een
der directeuren van de Stinnos-groep,
Minoux.
Getuige verklaart, dat hij zulk een na
tionaal directoire met dictatoriale vol
machten bekleed, evenals Von Kahr en
Seisser noodig heeft geacht. Een dergelijk
directoire was volgens spreker mogelijk op
grond van artikel 48 der rijksgrondwet,
i Aan het hoofd van dit directoire moest
een man staan, die zoowel in het binnen
land als in het buitenland een goeden
naam had. Voorts zou een eerste autori
teit optreden voor de financiën en de sa-
ncering van de valuta. Ten slotte zou het
geheel© staatswezen vin de revolution-
naire „Schiebcrs" gezuiverd worden.
Spreker verklaarde, het met dit geheel©
plan van een directoire en genoemd pro
gram ééns te zijn geweest.
Het gebeurde in da
Burgerbraukeller.
Aangaand© het gebeurde in de Bürger-
braukeiler verklaarde von Lossow:
„Hitier kwam met het pistool in de vuist
op von Kahr af, terwijl anderen hun re
volvers op Seisser en mij richtten. Voor
.do zijkamer stonden eenige dozijnen ge
wapende mannen. Er was slechts een uit
weg mogelijk voor ons: Hitier c.s. om den
tuin te leiden; gelijk zij het ons hadden
gedaan. Als wij geweigerd hadden, zouden
we gevangen zijn genomen en dan ware
de kudde zonder herder geweest. (Vroo-
lijkheid; de voorzitter dreigt de zaal te la
ten ontruimen). „Met korte wenken en ge
fluisterde opmerkingen ikzelf bezigde
den tenn: komediespelen kwamen wij
overeen >vat onze houding zou zijn.
„Uit de verschijning van Ludendorff
bleek, dat hij te voren op de hoogte was
gebracht. Hij zeide met ons moe te doen.
Ten slotte heb ik daarin toegestemd met
oen droog: „Goed!" De lakoi-achtig© uit
drukking: „Wat U.E. wenscht is voor mij
een bevel!" heb ik niet gebezigd.
„Hitier drong mij daarna op den voor
grond. Ik moest spreken of ik wou of
niet. Ik uitte oenige nietszeggende woor
den, want wij konden dit uiterst pijnlijke
spel voor de tribune niet weigeren.
„Oni kwart voor elf kwam ik op de ste
delijke kommandantuur en deelde daar
mede, welke komedie wij gespoeld had
den. Ik verklaarde mij ingenomen met de
reeds getroffen maatregelen."
Mgr. Pizzardo naar München.
Een concordaat tusschen
Beieren en den H. Stool.
Volgens berichten uit Rome,zou mgr.
Pizzardo substituut der Pauselijk© staats-
sccretarie, door den H. Vader naar Mün
chen gezonden zijn, om aan den Pauselij
ken nuntius aldaar, een som gelda te bren
gen, door den Paus bestemd voor de be
volking van Roer en Palts.
De zending van mgr. Pizzardo zou ech
ter hoofdzakelijk verband houden met het
sluiten van een concordaat tusschen Beie
ren en den H. Stoel, dat eerlang tot stand
zou komen.
Frankrijk.
De machtigingswet.
D-e daling; van den frano
Zooals verwacht mocht worden heeft het
voortdurend dalen van den franc do regee
ring tot een. geducht ingrijpen doen beslui
ten. Op het Elysée heeft een hoogst belang
rijke conferentio plaats gehad.
Opnieuw zal bij ben Senaat aangedron
gen worden op spoedige aanneming der
financieele zuiveringswetten, terwijl ook
de Bank beloofd heeft maatregelen te ne
men. Zijn wij wel ingelicht dan zal een der
eerste maatregelen een discontoverhooging
zijn.
Of de regeering echter bij den senaat
veel succes zal hebben, is zeer onzeker.
Niet weinigen geven de schuld van den
plotselingen val aan de zuiveringsmaatre
gelen, waarvan sommige een geheel ver
keerde uitwerking schijnen te hebben. Zoo
schijnt de kwestie van de borderellen bij
de couponuitbetaling de Fransche spaar
ders, die door middel van defensiebons
spaarden, in ongerustheid te zijn gewor
pen over inmenging van den fiscus en dien
tengevolge de inwisselbare bons in minde
re mate ter vernieuwing aan te bieden,
wat natuurlijk onbedacht groote schatkist
behoeften schept.
Wij wezen reeds op den tegenstand je
gens de decreetwetten. Sommigen beweren
niet zonder grond dat het van een vijftal
stemmen afhangt, welk het lot zal zijn van
d© voorstellen op welks aanneming de re
geering de kwestie van vertrouwen heeft
gesteld.
Politiek is de almospheer overladen en
het ministerie hangt aan een zijden draad.
Wat het redden kan is de vrees van den
senaat, de schuld te dragen van een crisis
onder do meest critieke omstandigheden en
vlak voor do verkiezingen, waardoor de
toch niet al te populaire hooge vergadering
zelf wel eens als de zondebok zou moeten
dienen.
Poincaré tegen een compromis
Naar verluidt zal de regeering wat be
treft de machtigingswet in den Senaat de
vertrouwenskwestie stellen, waarmede zij
dus het compromis-voorstel van de Se
naatscommissie zou verwerpen.
De Senaatscommissie voor financieele
aangelegenheden heeft zich ook uitgespro
ken tegen de opheffing van het lucifers
monopolie.
Communistische relletjes te St. Quentin.
Zondag had de vereeniging voor Vreem
delingenverkeer te Saint Quentin een bal
georganiseerd ter gelegenheid van destidh
ting van déze vereeniging. De communis
tische afdeeling hield 'n demonstratie voor
het feestgebouw, met het gevolg, dat do
politie en de gendarmerie de orde móesten
handhaven. Zelfs moest de bereden politie
een charge uitvoeren, waartegen do mani
festanten zich echter door middel van het
werpen van steenen en het gebruik van re
volvers verzetten. Twee gendarmes en een
twaalftal agenten werden gewond, terwijl
bovendien negen gendarmes kneuzingen
opliepen.
Engeland.
De muiterij in Ierland.
Do toestand ernstig.
De toestand in Ierland is nog duister,
maar feit is, dat het in het geheel© land
zeer onrustig is.
Er zijn bijzondere voorzorgsmaatregelen
getroffen in Dublin en in het Corrogh-
kamp. Niemand mag Curragh verlaten
zonder specialen pas.
Een groep republikeinen verhinderde
Zondag Cosgravo te spreken op oen poli
tieke vergadering, waar hij het woord
wilde voeren ten gunste van den regeerings
candidaat in een tusschentijdsche verkie
zing.
Het heet, dat twee gearresteerde officie
ren, in een schrijven aan Cosgravo voor
him arrestatie, verklaarden dat hun vrij-
staatsverdrag niet wordt uitgelegd zooals
het door de Ieren bedoeld was.
De minister van verdediging verklaart,
dat de betrokken officieren gepoogd heb
ben het leger te betrekken in hun plannen,
om liet regeeringsgozag aan te tasten. Dit
is natuurlijk ontoelaatbaar, vooral wan
neer het gschidt door officieren en man
schappen, die de eer van het leger moe
ten hooghouden.
Desertie op groote schaal.
Generaal-majoor Liam Tobin en kolo
nel Dalton, tegen wien in verband met
muiterij,waaraan ook him ondergeschikten
hebben deelgenomen, 'n bevel tot arresta
tie is uitgevaardigd, zijn tot dusverre niet
gevat.
De muiterij neemt grooter omvang aan
en in verschillende deelen des lands is de
sertie op groote schaal voorgekomen. In
Clonmel deserteerden 25 man tegelijk en
in het vliegkamp van Baldonnel verdwe
nen drie officieren met medeneming van
een automobiel en drie Lewis-machinege-
weren.
D© hoofdzaak der ontevredenheid bij de
militairen schijnt inderdaad to
öt) 'duizend maii terug te brengen en circa
duizend officieren te ontslaan.
Het conflict in de katoennijverheid
bijgelegd.
Het geschil in de katoenindustrie, dat
dreigde te zullen leiden tot de onverwijlde
uitsluiting van 150.000 arbeiders, is feite
lijk geëindigd. De onderhandelingen wer
den tot het laatste oogenhlik gerekt.
Rusland.
De „levende kerk" dood.
Terugkeer tot Tichon.
De „Levende Kerk", de instelling, die
met medewerking van de bolsjewistische
autoriteiten werd opgericht, om in de Rus
sische kerk een scheuring te veroorzaken
en zoodoende haar te verzwakken, sterft
langzamerhand door gebrek aan belang
stelling. De bolsjewistische bladen deelen
mede, dat niet alleen afzonderlijke perso
nen, maar ook geheele gemeenten tot de
kerk van patriarch Tichon terugkeeren.
Spanje,
De strijd in Marokko.
De Spaanscho ambassade to Londen
meldt, dat uit Melilla bericht is ontvangen,
dat de versterkte Spaansche troepen de
Riff-benden overal teruggeworpen hebben.
Griekenland,
De politieke verwarring.
Venizelos' vertrek.
Venizelos is gistermiddag half drie met
een Italiaansche boot viaw Brindisi naar
Cannes vertrokken. Op de kade nam een
veertigtal politieke vrienden afscheid van
den grijzen staatsman: onder 'hen bevon
den zich de pas afgetreden premier Ka-
fandavis, en alle leden van diens kabinet.
De liberale staatsman Roessos omhelsde
Venizelos weenend.
Venizelos was diep ontroerd. Hij ver
klaarde -aan journalisten, die bij zijn ver
trek aanwezig waren, dat hij zicih zeer
vermoeid gevoelde en groote behoefte aan
Tust had. Plannen voor de naaste toekomst
heeft hij nog niet gemaakt
HET VOORNAAMSTE NIEUWS.
BUITENLAND.
Het nieuwe Belgische ministerie.
Gisteren i9 generaal Von Lossow als ge
tuige in het Hitler-proces verhoord. Hij zal
zelf met Von Kahr eveneens terechtstaan
wegens hoogverraad.
De daling van den franc en de positie
der Fransche regeering.
De muiterij in Ierland neemt ernstiga
vormen aan.
BINNENLAND.
De opening van de Jaarbeurs te Utrecht
Rede van Minisier Aalberse.
Het Congres over den Zomertijd.
Adres van het dageiijksch bestuur van het
Centraal Industrieel Verbond tegen de inf«
tiatief-voorstellen tot afschaffing en tot be
perking van den Zomertijd. (2de blad).
Dr. H. Th. s' Jacob is benoemd tot Com
missaris der Koningin in Utrecht.
Benoemingen in het Bisdom Haarlem.
(Kerknieuws).
Gesn besmettelijke longziekte onder he*
vso in Drenthe (L. en T.
LEIDEN.
Verkiezing van een gemeenteraadslid.
BhlüOILftND
Dr. H. Th. s' Jacob.
Commissaris der Koningin
in U t r e c h t.
Bij K. B. is aan dr. F. A. C. Graaf van
Lynden van Sandenberg, Commissaris der
Koningin in de Provincie Utrecht, op zijn
verzoek met ingang vail 1 April 192*5op
de meest eervollo wijze uit gemeld ambt
ontslag verleend met dankbetuiging voor
de vele en gewichtige diensten door hem
aan den lande bewezen en is met ingang
van 1 Mei 1924 benoemd tot Commissaris
der Koningin in do Provincie Utrecht
dr. H. Th. s' Jacob, lid van de Staten dier
Provincie.
Mr. Herman Theodoor s' Jacob werd 4
Maart 1869 geboren te Dein Haag.
Hij ontving lager onderwijs aan het in
stituut Bouscholte aldaar, bezocht daarna
het gymnasium te Utrecht en studeerde
vervolgens in deze stad in de rechtsweten-
et'ïT-,9röéf|Wipi1;. „.-■imiynriiira^.o
kelijk veefokkerij
Na eerst werkzaam to zij a geweest al3
ambtenaar ter gemeente-secretario te
Amersfoort, was hij achtereenvolgen*
schoolopziener in het arrondissement Rhe-
nen. burgemeester van Loosdreclil en daar
na burgemeester van Bussum.
Hij was eerst lid der Provinciale Sla-
ten van Noord-Holland, later van die te
Utrecht en thans ook hij is woonachtig
te Huis ter Heide wethouder der ge
meente Zeist, waaronder Huis ter Heido
behoort.
Do Rijkspostspaarbank.
Ontslag.
Tegen 1 ApTil zullen allo gehuwde amlx
tenaressen bij de Rijkspostspaarbank eer
vol ontslagen worden.
Werkloosheidsbestrijding.
Aanleg van parken.
Bij B. en W. van Utrecht zijn plannen
in voorbereiding om bij wijze van werk
loosheidsbestrijding. meerdere terreinen in
de gemeente te doen bebosschen en daar
van parken te maken.
Zeer waarschijnlijk zal er zoowel go
meentelij ke als particuliere grond meo ge
moeid zijn. Komen deze plannen tot uit
voering, dan beteekent dit zeer waarschijn
lijk voor ongeveer 250 werkloozen dat zij
plus minus een half jaar aan werk zullen
worden geholpen.
Over een week of vier zal de voordracht
waarschijnlijk rijp zijn voor behandeling
in den gemeenteraad.
Uit het Bakkersbedrijf.
Het niouwe collectief contract
De Amsterdamsche Bakkerspatroonsvcr-
eenigingen hebben na gehouden conferen
tie aan do arbeidersorganisaties een con
cept-arbeidsregeling 1924 toegezouden, met
de uitdrukkelijke mededeeling, dat bericht
moest wordën of deze regeling al dan niet
aanvaard werd.
Het hoofdbestuur en do ledenvergadering
van de afdeeling Amsterdam van den On-
tralen Bond van Chr. arbeiders in de be
drijven. van voedings- en genotmiddelen,
hebben zich uitgesproken, dat onder deze
voorwaarden de patroonsvoorstellen niet
aanvaard kunnen worden.
Do Christelijke Bond is bereid tot hot
afsluiten van een arbeidsregeling te gera
ken, indien daartoe van patroonszijde de
mogelijkheid wordt gebóden, door alsnog
aan de hun ontwikkelde bezwaren tegemoet
to komen.
1 Te Bloemendaal is in den ouderdom
van 64 jaar overleden do heer Igu Bis-
pinck. Hij was tot jaren geleden medcfir-
mant van do firma Bispinck Kundert te
Amsterdam. To Bloemendaal was hij pngo-j
veer twee jaar wethouder, als hoedauig hij
in verband met zijn gezondheid in 1921
aftrad. Do lieer Bispinck was een z*er bo«
kond amateur-fotograaf. Op vela tentoop*
stellingen is zijn werk bekTOond- Jarcm
