MODELMELK „DE
15e Jaargang.
MAANDAG 10 MAART 1924
No. 4404
9e EeiebeHe Qowta/nt
De ABONNEMENTSPRIJS bedraagt bl) vooruitbetaling
Voor Leiden 19 cent per week f 2.50 per kwartaal.
Bij onze Agenten 20 cent per week 12.60 per kwartaal,
franco per post I 2.95 per kwartaal,
^let Geïllustreerd Zondagsblad Is voor de Abonnffs ver
krijgbaar tegen betaling van 50 ok. per kwartaal, bij voor
uitbetaling. Afzonderlijke nummers 5 ct., met Geïllustreerd
Zondagsblad 9 ct.
Dit blad verschijnt eiken dag uitgezonderd Zon- en Feestdagen J.
Bureaux: RAPENBURG No. 10 - LEIDEN
TIL. INT. ADMINISTRATIE 935 REDACTIE 15
GIRONUMMER 103003 POSTBUS No. II
de advertentieprijs bedraagt 1
Gewone ndvsrlantlën 30 canl par race»
V.or icgMOuden Mededelingen wordt hel
:i dubbele ven het terief beru'tend.
Kleino adverlenllën, van Un hoogste 30 woordan, wesrin
betrekkingen wonlén aangeboden of gevraagd, buur on ver
huur, koop en verkoop 10.50.
Dit nummer bestaat uit tsraa
binden.
V Goedkoop protest.
In heb Gebouw voor Kunsten en Weben-
sohappen ie VGravenhage werd. Zondag
middag een protest-mee ting gehouden tegen
de onder wij s verslechte ri n g. Deze meetimg
ging uit van het- Landelijk Comité uit de S.
D. A. P., het N. V. V, en den Bond van Ne-
derlandsche Onderwijzers.
Voorzitter dezer bijeenkomst was de heer
fifce-nhuis; sprekers waren do heereu Ossen-
dorp en Kleerakooper,. b<\den lid dor S. D.
A. P.'sche Kamerfractie.
Aan het einde der meeting werd een motie
aanvaard tegen de plannen der regeering
voor verslechtering van het onderwijs.
Het recht-, om zulk een pro te-s t-bijeen-
komst" te houden, wij erkennen het volko
men,, mit-s' mits inen dan ook niet alléén
protesteer©. maar tevens duidelijk aangeve,
althans in groote lijnen, wat men wel wil in
de plaats van de be-protesteerde verslechte
ring van het onderwijs,
En is dat geschied?
Ja ja, dé heeren Ossendorp en Kleere
kooper hebben gezegd, welken weg de regee
ring moet bewandelen om t-ot de door een
ieder als noodzakelijk erkende bezuiniging
to geraken.
Y/ij knippen uit een verslag der rede des
he e ren .0 ss endo rp
Spreker erkende,, dat er bezuinigd moet
worden. Wanneer het kapitalisme zijn deel
daaraan heeft- bijgedragen, zal ook de arbei
der gaarne zijn offer 'brengen. Laat men be
ginnen met op de oorlogsbegrcoting van 1-26
millieen, een 100 millioen te bezuinigen. Als
dat gebeurd is zal ook de arbeidersklasse
gaarne het hare bijdragen om het financieel
evenwicht te herstellen (Langdurig applaus).
Env de heer Kleerekooper sprak in den
zelfden geest:
'Als men van bezuiniging op onderwijs,
aldus spreker,, spreekt, dan zullen wij zeg
gen, eerst als die geheel© bende (hl. leger «n
vloot) is opgeruimd «uilen wij met u in com
ierentie treden. (Langdurig gejuich).
Wat toch n droef volksbedrog!
Zeker, ook wij zijn er ten stelligste van
overtuigd-, dat er bezuinigd moet worden op
de oor-1 ogsbegroot-ingen wel daarop: aller
eerst.
Maar heb is onzin;, om als voorwaarde
voor verdere bezuiniging, eerst 4/5 op de
oorlogsbegrooting te willen schrappen, nog
meer: „die geheele bende" eerst te willen
opruimen.
Het is onzin, eneen kolossale bruta
liteit in den mond van een sociaal-demo
craat. wiens partijgenooten elders (zie Bel
gië, DuitsoHand en Engeland) juist opko
men voor de handhaving der oorlogsbe-groo-
'tingeh.
Het volk wil bedrogen, worden dus be
driegt het dan ook maar, denken blijkbaar
de heeren Ossendorp en Kleerekooper.
BUITENLAMP
Duitschland.
De nieuwe goudbiljettenbank.
Het definitieve plan.
Na wekenlange onderhandelingen is de
president van de Rijksbank, dr. Schacht,
<r dan in geslaagd met de Commissie van
Experts te Parijs tot overeenstemming te
geraken over liet plan tot oprichting van
een Duitsche goudbiljettenbank
Naar dr. Schacht in de hoofdcommissie
van den Rijksdag verklaarde, zal de nieu
we goudbiljettenbank een zuiver Duitsch
wsiMuut zijn met een Duitschcu raad van
commissarissen, zetelend te Berlijn. Haar
kapitaal zal 200 millioen goudmark be
dragen; do helft der aandeelen plu3 één
'komt in handen van do Duitsche Rijks
bank. De rest der aandeelen wordt door een
ndmaat van Duitsche bankiers opgeno
men Ten einde de Rijksbank in de gele
genheid te stellen dezo operatie te volvoe-
1211, wordt haar door oen internationaal
particulier consortium een crediet van 5
millioen pond sterling verleend.
Behalve over deze 200 millioen goud
mark of 10 millioen pond sterling kapitaal
zal de bank te beschikken hebben over een
xediscon (oemngscrediet van 200 millioen
goudmark.
De bank zal goudbiljelten uitgeven tot
'u bedrag van 100 millioen goudmark, dl©
in do eerste plaats moeten dienen om de
in Duitschland in omloop zijnd© vreemde
bankbiljetten uit het verkeer te nemen. Zoo
doende heeft het nieuw© instituut de be
schikking over 500 millioen goudmark of
25 millioen pond sterling. De biljetten van
do bank en ook haar aandeelen, zullen niet
hi goudmark, maar in pond sterling luiden
De geallieerde militaire controle.
Pon penibele toestand.
Do Duitsche regeering is zeer pijnlijk
Verrast door den inhoud van de en teil te-
So!a betreffende de militaire controle.
voldoende aan de meest strenge gezondheids-
elschen, dagelijks verkrijgbaar tegen billijken
prijs aan de 1687
Coöperatieve Meitriciiling J
Rijnsburgersingel 23. en hare flrialen
Zij zoowel als schier de geheele pers, de
recbtsche zoowel als de linksche bladen,
zijn van mcening dat de eisen, in dezo
nota vervat, onaannemelijk is, maar dat
anderzijds van een botte weigering geen
sprake mag wezen.
Dr. Stresemann zal dus heel wat stuur
kunst moeten ontwikkelen, om zich uit
deze benarde positie te redden.
Do toestand te Ludwigsfoafen.
De toestand is nog steeds critick te Lnl-
wigshafen.
Geen politicbeambte kan zich zonder le
vensgevaar op straat laten zien. De poor
ten der Badische aniline- en sodafabrieken
■worden nog altijd door do Franschen be
waakt.
Er komen talrijke samenscholingen voor
Frankrijk.
De machtigingswet.
Do positie der regeoring.
Do lango redevoering, welke Poincaré in
de Kamer gehouden heeft-, heeft een slech
ten indruk gemaakt. Zoowel do moeilijk
heden, die do minister-president in den se-
naat ontmoet, als die, welke in do Kamer
groeiend zijn, brengen de positio van het
kabinet hoe langer hoe meer in gevaar.
De Senaatscommissie ver-;
werpt de voorstellen.
De Senaatscommissie heeft zich met 18
tegen 7 stemmen tegen de machtigingswet
uitgesproken, en stelt voor een bezuimgu
-<*r. vertnjgen' ÏÏïïCu
leering hij decreet van de hij de begroo
ting toegestane credieten.
Men denkt, dat Poincaré op zijn stuk
zal blijven staan, zoodat hiermee het con
flict geopend is, en waarschijnlijk Don
derdag in de openbare zitting van den Se
naat zal worden uitgevochten.
De commissie hoopt morgen met haar
rapport gereed te zijn, zoodat Donderdag
het openbaar debat- kan beginnen.
De broodprijzen.
Morgen zullen de Parijsche broodprij
zen weder verhoogd worden.
Engeland.
Do arbeidsconflicten.
Uitlatingen van Mac Donald.
De Labourregeering is wel in eien pas
senden tijd tot stand gekomen; de arbeids
conflicten zijn aan de orde van den dag.
Ieder bezadigd mensch vraagt zich af,
waarom al die strubbelingen noodig zijn
en vindt, dat conflicten veel beter door ar
bitrage uit den weg konden worden ge
ruimd. Zoo denkt Mac Donald er ook over
en hij heeft het onlangs ook uitgesproken.
Zijn woorden hebben echter bij do extre
misten ontevredenheid gewekt, omdat de
zen herhaaldelijk de -wilde staking in toe
passing hebben gebracht. Bij deleiders
der vakhonden in het algemeen hebben de
woorden van den premier wel weerklank
gevonden.
Men overweegt thans, of het niet moge
lijk zou kunnen zijn het vakvereenigings-
congres dienstbaar to maken aan het stre
ven naar vriendschappelijke beslissing van
verschillende kwesties in de nijverheid.
Een zeer goed middel tegen overijlde sta
kingen ziet men in het substitueeren van
het vakvereenigingscongres voor de betrok
ken vakorganisatie, zoodat niet de belang
hebbende hond de staking proclameert,doch
het congres, na door de belanghebbenden
van beide partijen te zijn ingelicht. Op
deze wijze zou het publiek de zekerheid
verkrijgen, dat er niet lichtvaardig wordt
ges-taakt, doch dat men langs alle wegen
gepoogd heeft tot een vergelijk te komen,
alvorens naar het laatste wapen te grijpen.
Vermoedelijk zal eerstdaags en bijeen
komst van het congres aan de bespreking
van plannen in deze richting worden ge
wijd.
Muiterij in den lerschen Vrijstaat.
De arrestatie van twe©
officieren gelast.
De regeering van den lerschen Vrij
staat heeft de arrestatie gelast van twee
hoog© officieren, den gen era al-majoor;
Tobin en den kolonel Dalton, op beschul
diging van muiterij.
De muiterij volgde op de demobilisatie
van 900 officieren vorige week, hetgeen
groote ontevredenheid verwekt heeft. Naar
gemeld wordt, ls de commandant der ka
zernes te Templemere, na ontvangst van
het demobilisatiebevel met manschappen,
machinegeweren, geweren en munitie de
kazernes uitgetrokken en naar de heuvels
gevlucht.
Oostenrijk.
De regeering en mr. Zimmerman.
Meenings verschillen.
Nu mr. Zimmerman op reis Ls jogaan,
hoeft de Oostenrijksche regeering plotse
ling den minister van buitenkvndsche zaken
Gruenberger naar Genève gestuurd. Naar
aanleiding daarvan schrijft de „Neu©
Frei© Press©" in een artikel, hetwelk ge-
inspireerd schijnt te zijn, dat de meenings-
vcrschillen tusschen do Oostenrijksclio re
geering en mr. Zimmerman nog voortdu
ren. De regeering verlangt ©enige verande
ringen in het verdrag van Genève en wil
volstrekt, dat er eind 1924 ©en einde komt
aan de financieel© controle, terwijl Zim
merman van een ander inzicht is. Daarom
zou volgens het blad Gruenberger naar
Genève gaan.
Het Weensche boulevardblad ,,De Stun-
de" zegt, dat de QostenrijLsche regeering
het niet wenschelijk geacht heeft, dat Zim
merman te Genève de eenige zou zijn, die
de Oostenrijkse he zaken waarnam en dat
ze daarom Gruenberger er nog heenge
zonden heeft.
Griekenland.
Venizelos gaat heen.
Het kabinet afgetreden.
Het kabinet Kafandaris is afgetreden,
omdat het niet wilde meegaan met den
c-isch der republikeinsche officieren om
do Grieksche dynastie onverwijld af te
-zetten, zonder $en uitslag van do volks
stemming af te*wachten.
Venizelos moedeloos.
Venizelos heeft den moed opgegeven; hij
verlrekt heden met een Italiaansche boot
naar Cannes. In de Atheensche bladen is
een door Venizelos op 4 Maart jl. aan den
pas afgetreden premier Kafandaris ge
zonden vertrouwelijk schrijven gepubli
ceerd. Venizelos verklaart daarin, zich te
hebben vergist, tóen hij naar Griekenland
terugkeerde in de verwachting, zich voor
m lanu. \;e.nT.viifien;)'iT t© kunnen maken.
„Terwijl mijn tegenstanders mij de be^
sc-huldiging naar het hoofd wierpen al
dus de .grijze staatsman dat ik de exe
cutie van de ex-ministers zou hebben aan
geraden, werd ik in mijn politiek streven
door mijn vroegere aanhangers ten eenen-
male gedwarsboomd. Mijn gezondheid laat
niet toe, den strijd voort te zetten. Om
deze reden trek ik mij voorgoed uit de po
litiek terug."
Do republikeinsche leider Papanastasioe
heeft van den regent de opdracht tot ka
binetsformatie gekregen ©n dez© aanvaard.
Men verwacht, dat hij, indien hij er in
slaagt een republike-insch ministerie samen
te stellen en een vertrouwensvotum van de
Nationale Vergadering te krijgen, terstond
een wetsontwerp zal indienen voor de af
zetting van het Grieksche Koningshuis en
de invoering van den republikeinsehen
staatsvorm.
In militaire kringen is men van mee
ning, dat de aauperaing van zulk een wets
voorstel een referendum overbodig zou
maken.
Spanje.
De strijd In Marokko.
Een succes voor do Spanjaarden.
Uit Madrid wordt geseind: Naar uit
goede bron wordt gemeld, is een colonne
de plaats Tizzi Azza, na een schitterende
bajonetcharge, waarbij aan de rebellen
belangrijke verliezen zijn toegebracht, bin
nengerukt
Turkije.
De onttroonde kalief.
De beren komen aanzetten.
De pathos van het dramatisch vertrek
van den Kalief en de leden van het Otlo-
mansche Huis wordt ©enigermate getem
perd door enkele humoristische bijzonder
heden. De Turksche autoriteiten worden nl.
bestormd door schuldejschers, die rekenin
gen voorleggen met hooge bedragen, welk©
zij nog van het huishouden van den Ka
lief hebben te ontvangen. Zelfs hebben zij
do regeering verzocht de prinsen nog vast
te houden, alvorens ze te verbannen, tot
dat ze him schulden zullen hébben be
taald. Krachtens de wet op de verbanning
moet aan leden der dynastie één jaar wor
den toegekend om hun zaken te regelen,
maar in het huidige geval bezitten de prin
sen niet eens de middelen om hun dager-
lijksc.be uitgaven te voldoen. Het door den
Staat aan ieder van hen verleend© voor
schot van 1000 Turksche ponden, is dan
ook volstrekt ontoereikend.
BINNENLAND
Prof. Treub over den toestand.
Voor de Ver. van Nederl. Accountants
heeft prof. mr. Treub een rede gehouden
over den economischen toestand, waarin
Nederland momenteel verkeert.
De toestand is niet geheel donker, meen
de do professor,
Zij, die alleen pcssimistischo klanken
laten hoeren, doen Nederland zeker geen
goed.
Tegenover 1913 met 50.000.000 "ton in
voer staat 1923 met 20.000.000 ton, doch
lebten we op 1921 met 13.000.000 en 1922
met 17.000.000, dan zien we geen 6-fh ter
uitgang. Zoo ook met don uitvoer. In 1913
35.000.000 ton, 1923 nog .slechts 9.000 000,
doch een vooruitgang tegenover 1920 met
4.215.000 ton.
Uit Duitschland bedroeg de invoer in
1920 5.500.000 ton: 1921 6.200.000; 1022
6.500.000; 1923 5.000.000. Dit laatste cijfer
voert spr. als bewijs aan voor spr.'s hou
ding l. o. van de handelspolitiek tegenover
Duitschland. De uitvoer naar Duitschland
bedroeg in die jaren 1.166.000, 1,012.000,
1.517.000 en 1.4SI.OOO. Dit laatste cijfer
vertoont niet zooveel teruggang als van
den invoer.
Procents- en ahsoluulsgewijze is de ver
betering in den uitvoer grooter dan in den
Pretesten tegen het anti-papisme.
Er komen van Proteslantsche zijde
meerdere protesten tegen het optreden van
ds. Bakker en consorten te Amsterdam.
Zoo schrijft ds. M. J. A. de Vrijer, Ned.
Herv. predikant to Amsterdam o.a. in het
„Hbld.":
„Mag ik als gereformeerd protes
tant een woord van pijnlijke verba
zing spreken over de wijze, waarop
gisteravond in Salvatori over bet a.s.
Eucharistisch Congres is gehandeld?
Er zullen, naar ik meen, in Amster
dam nog zeer vele principieele protes
tanten zijn, die na uw verslag zullen
zuchten: zóó moet het niet!"
Met voldoening maken wij van dit pro
test melding, evenals van dat van ds. J. J.
Creutzberg, Ned. Herv. predikant te Hees
bij Nijmegen, die in de „N. R. Crt."
schrijft:
"Waarschijnlijk zullen u honderdlal
len uitingen van diepe verontwaardi-
-rm-irr hm-ni lezers, die het ver-
slag lazen van hef dooi' os Bakker uit
Amslerdam gesprokene over het Eucha
ristisch congres.
Men behoeft toch waarlijk geen
Roomsche neigingen of syimpahtieën
1e hebben om door zoo'n minderwaar
dige wijze van bespreken van wat an
deren heilig is, gegriefd en geërgerd te
worden.
Overigens kan ik mij zeer goed in
denken, dat een dergelijke Roomschen
bestrijding velen naar Rome brengt,
zeer zeker nog meerderen vol weerzin
doet af keer en van de Hervormde Kerk,
wier geestelijken op zulke wijze op
treden. In zoo'n geval generaliseert
men graag.
M. de R. Ik ben overtuigd dat zeer
vele predikanten zich geschaamd heb
ben over het, volgens dat verslag, door
oen hunner gesprokene. Moge dit
woord van protest een uit zeer vele
zijn.
De Anti-Revolutionaire „Rotterdammer"
onder hoofdredactie van prof. mr. P. A.
Diepenhorst schrijft het volgende onder 't
opschrift: „Gevaarlijk wapen":
Dat een groep confessioneele predi
kanten in de Hervormde Kerk de pro-
testantsche zaak tegen Rome's propa
ganda zoekt te verdedigen, valt te
prijzen.
Mits dit geschiedde op waardige en
eerlijke wijze.
Dat die waardigheid is betracht op
'de protestvergadering, deze week be
legd, tegen het Eucharistisch congres,
dat in den zomer van dit jaax in Am
sterdam staat gehouden tè worden,
valt te betwijfelen.
„Zijn de verslagen, die d© groote
i pers over deze samenkomst bracht,
juist, dan heeft de inleider, ds. Bak
ker, zich geuit in termen, die rechtma
tige ergernis moeten wekken.
„De spotternij met roomsche hoog-
waardigheidsbekleeders, het hoonen
van roomsche instituten, de prikke-
lende ironie over „de hostiebakkerij in
het stadion" verraden ©en anti-papis
me van den smallen kant, waarvoor de
christen zich heeft te hoeden.
Onwaardig is dit wapen niet slechts,
maar gevaarlijk ook.
Wie zich niet ontziet om belijders
©ener religie te kwetsen door het be
schimpen van vormen, die hem ver
werpelijk voorkomen, mag niet klagen
als strak3 zijn heilige overtuiging
wordt bespot.
Dergelijke grove middelen stichten
niet, maar schaden.
Hier wordt een wapen benut, dat
liet meest wondt dengeen, die'het han
teert.
Steun aan de uitgestotenen in Twente.
Voor de week van 3 tot 8 Maart was bij
'heb R. K. Vakbureau in totaal ingekomen
f 10.0G1.59, De tienduizend gulden zijn clua
gepasseerd.
Naar wij vernamen, begint men zich ook
in de kringen der R. K. onderwijzer-s meer
kt voornaamste nieuws.
BUITENLAND.
Het definitieve plan van de nieuwe Duit
sche goudbiljettenbank.
Do Fransciie financieslo Senaalscommis
sie heeft zich tegen Polncaré's financieele
voorstallen (de machtigingswet) verklaard.
MuiieviJ In don lerschen Vrijstaat.
Hst Grieksche kabinet afgetreden. Veni
zelos gaat ontmoedigd heen.
in Amerika hoeft aan ernstige mijngas-
ontploffing plants gehad. .175 mijnv/erkers
verongelukt.
BINNENLAND.
Wijziging der Arbeidswet to wachten,'om
aan de bezwaren der bakkers tegemoet ta
kernen.
Het nieuwe contract In liet Schilders
bedrijf.
Een oude moordzaak. (Gemengde B<
richten).
LEIDEN.
Een vergadering van den R.-K. Bcnd
van Melkveehouders, Kring Lelden. De
strijd om den melkprijs.
Nadere medcdeelingen over de Handels
beurs te Leiden.
en mee-r voor het Twentsch© conflict te ia-
te lessee ren, zoodat verwacht mag werden,
dat ook van "die zijde ruime steun zal wor
den' geboden. Prachtig!
De staking aan de Rotterd. Droogdok-
Maatschappij.
Vrijdagmiddag vergaderden de besturen
van den Alg. Ned. Metaalbewerkersbond af-
dceling Rotterdam en do R.-K. en Chr.
Metaalbewerkersbonden. Laatstgenoemds
dat de stakers bij de Rottcrdamsche Droog
dokmaatschappij niet konden worden ge
steund.
Vrijdagavond deed de modemo bond aan
zijn leden mededeeling van de besprekin
gen, waarop besloten werd de staking pp
te heffen.
Zaterdagmorgen meldden de stakers zich
weer bij de Rotterd. Droogdokmaatschap
pij aan. Zaterdag werden niet alle stakers
weer te werk gesteld; heden zonden zij
echter weer allen aan den arbeid gaan.
De moderne bond heeft de 55K-urige
arbeidsweek aanvaard.
Weer iets nieuws.
Uni© van Democratisohe
Christenen.
In een gisteren te Amsterdam gehouden
vergadering heeft de stichting plaats gehaa
van de Unie van Democratische Christenen.
Aan de statuten is het volgende ontleend!
De Unie van Democratische Christenen;
bedoelt de vereeniging van hen, die in hun
geweten ontrust over den gang van zaken,
met name op sociaal, economisch en poli
tiek gebied, begeeren hun persoonlijk en
het gemeenschapsleven onverpoosd te
toetsen aan en te reformeeren naar de
eischen van het Evangelie, waardoor alleen
de gezonde groei der samenleving, van
menschen,. volken en groepen, kan en der-;
halve moet worden bevorderd. Zij zoekt
met-behoud van het goede, door de demo
cratie verwerven, en lettend op de richting
van samenleving in de 20ste eeuw, de door-
werking van de christelijke solidariteils-
gedaehte te bevorderen, in het bijzonder
ten opzichte van de sociaal-economisch©
intern-staatkundige, koloniale en interna
tionale verhoudingen.
Blijkens het Deoemher-nummer var,
het gemeentelijk statistisch Maandbericht
te Amsterdam bleven de ontvangsten der
gemeente in 1923 aanzienlijk bij die van
1922 achter f55.000.000 togen f67.000 000
in 1922), maar overtroffen toch de raming
met ruim f 6.000.000. Het nadeelig verschil
met 1922 wordt hoofdzakelijk veroorzaakt
door de lagere opbrengst der inkomsten
belasting f 32.000.000 tegen f4S.000.000 in
1922). De raming was echter f 30.000.000,
zoodat deze toch nog overtroffen werd.
De collecte voor de R.-K. Universiteit
over 1923 bracht in het Bisdom Den Bosch
ongeveer f 50.000 op. Rekent men daarbij
dé bijdragen van een tiental parochiën,
welke nog niet binnenkwamen, dan is in
dit Bisdom met zijn 537.000 Katholieken
de gemiddelde bijdrage van lien cents per
Katholiek nagenoeg bereikt.
De heer Nic. Rentenier te Westwoud
(N.-H.) ontving gisteren, op zijn zeventig-
sten verjaardag, het gouden eer-kruis „Pro
Ecclesia et Pontifico". De hoor Rentenier
was dien dag vijftig jaren in functie ais
organist der parochie.
