15e Jaarganq. VRIJDAG 1 MffiURT 1924 No. 4402 e Êeicbc/ke Qouïwiï DeABONNEMENTSPRIJSbedreagt bi) vooruitbetaling Voor Leiden 19 cent per week f 2.30 per kwartaal. Bij onze Agenten 20 cent per week 12.60 per kwartaal, •Franco per post I 2.95 per kwartaal. •Het Geïllustreerd Zondagsblad Is voor de Abonné^s ver krijgbaar tegen betaling van 50 ct. per kwartaal, by voor uitbetaling» Afzonderlijke nummers 3 ct., met Geïllustreerd Zondagsblad 9 ct. Dit blad verschijnt eiken dag uitgezonderd Zon- en Feestdagen J, t, Bureaux* RAPENBURG No. 10 - LEIDEN TEL. INT. ADMINISTRATIE 935 REDACTIE 15 GIRONUMMER 103003 POSTBUS No. II DE ADVERTENTIEPRIJS BEDRAAGT: Gewone adverfentiën 30 cent per reje/t Voor Ingezonden Mededeelingen wordt het dubbele van het tarief berekend. Klöln® adverlenllcilg van ten hoogste 30 woorden, waariq betrekkingen worden aangeboden of gevraagd, huur en ver huur, koop en verkoop 10.50. Git nummer bestaai uit twee bladen. 7 Het Kamerdebat, Het Kamerdebat bij de 'hoofdstukken der Staatslbegroot.in.g- nu ia om. het 'belang rijke hoofdstuk van het Onderwijs aan de orde verloopt heel kalm en rustig. Zonder dat er hooge golven opspatten vloeien de redevoeringen van Kamerleden yn Ministers door elkaar. Maar toch en misschien juist door die atmospheer van kalmte worden er veel practische opmerkingen .gemaakt; wenken roor of critiek op bezuinigingen. Zoo nu en dan komt er ook van regee- Tiugswege een min of meer belangrike mede- deeling, als bijv. dat het Rijks opvoedingsge sticht te Leiden verdwijnen moet. Wanneer is nog niet g&zgd. 't Is een ministerieel voornemen. In het algemeen zal er voor de aanstaan de bezuiniging, die komen moet, aan de ge voerde discussie wel eenig houvast zijn te vinden zij geeft weuschen en toezeggin gen. Gisteren is het Lager Onderwijs aan de beurt gekomen. Wij vreezen, dat bij dit on derwerp de kalmte, die haast gemoedelijk heid was geworden, wel verdwijnen zal, en misschien zelfs overslaan in 't tegenoverge stelde wat waarschijnlijk voordo vrucht baarheid van het debat nu juist niet een voordeel zal beteekenen. BUITENLAND België. De kabinetscrisis Dc pogingen van Tiieunis. Tkeunis is gistermorgen begonnen met zijn pogingen om een nieuw kabinet samen te stellen. Hij begaf zich eerst naar Jas per, den minister van Buitenlandsche Za ken, en daarna naar Moyersoen, den mi nister van Nijverheid en Arbeid: Hij zette him do redenen uiteen, waarom hij het in een nieuwe combinatie zonder hun mede werking zou moeten stellen. Jaspar bleek bijzonder getroffen te zijn door het votum tegen de Fransch-Belgi- selie economische overeenkomst en Moyer soen door de afwijzende houding van de Kamer-secties ten opzichte van zijn voor stel tot herziening van de acliturenwet. Vervolgens begaf TheunCs zich naar Hymans, wien hij de portefeuille van Bui- lenlandscbe Zaken aanbood. Hymans aan vaardde in beginsel. Naar verluidt, weigert Paullet tot het nieuwe kabinet toe te treden. Heden zou Theunis den uitslag van zijn bemoeiingen aan den koning mededeelen. Duitschland. De Duifsche Crediet- on Emissie-3ank. Do Rijksdag blijft voorloop!g. Aan de Rijksdagcrisis ia gister op eigen aardige wijze een plotseling einde geko men. De minister van Buitenlandsche Zaken, dr. Stresemann, is 's middags in de zit ting met de verklaring gekomen, dat de onderhandelingen met het buitenland over do oprichting van een Goudcredietbank ge eindigd zijn en dat nog dezen Rijksdag een wetsontwerp in zake de Goudstan- da a rdhank zal worden voorgelegd. Het is namelijk gebleken, dat de door don president van de Rijksbank, dr. Hjal- mar Schacht, ontworpen tusschenvorm ia aanvaard, zoodat de definitieve oplossing van het Duifsche valuta-vraagstuk verze kerd schijnt. Dr. Schacht heeft bij de regeering zijn verlangen te kennen gegeven, dat deze Rijksdag de zaak nog zal afdoen en daar door is de meerderheid, welke eergisteren nog vóór oogenblikkelijke ontbinding van den Rijksdag was en de nieuwe verkie zingen op 6 April as. wilde'zien vastge steld, uiteen gevallen. Thans moet worden aangenomen, dat de verkiezingen voor den nieuwen Rijks dag niet eerder dan 4 Mei a.s. zullen wor den gehouden. Het Hitler-jjroces. Een conflict tusschen liet 0. M. en de verdediging. In de gistermorgen gehouden zitting van bet IIiItier'-proces deed do verdediger Kohl zulke ernstig beleedigendo aanvallen op de- „Staatsanwaltschaft", dat de eerste •Staatsanwalt de zittingszaal verliet. De tweede „Staalsanwa.lt" verzocht schorsing der zitting, opdat hij niet het voorbeeld van zijn chef zou moeten volgen. Rra hervatting der zitting gaven alle verdedigers hun leedwezen te kennen over de aanvalllen van den verdediger Kohl. Het proces werd daarop tot Vrijdagmor gen verdaagd. De terroristische metheden der D. Völkischen. Het begint er in Duitschland steeds fraaier uit te zien, ruzie en verdeeldheid is al wat de klok slaat; oneenigheid tus schen de monarchisten (voorstandera van de Hohenzollorns *-* Ludendorff c.s. r* en van de WitteLsbachers 1 Kahr); tusschen D. nationalen en D. völkischen, tusschen gematigde en radicale socialisten, tus schen arbeiders en werkgevers, tusschen werkgevers onderling enz. En thans de nieuwe middeleeuwscho methode van de antsemitische en D. Völkische heeren v. Grafe, Wulle en Henning, om den politieke tegenstander tot een duel uit to dagen! De laafste rijksdagzitting, verleden week Vrijdag, eindigde met een geweldig kabaal naar aanleiding van Wulle'a verklaring, dat hij walgde van de slappe, bedelende houding der regeering tegenover het bui tenland. Bij die gelegenheid had dr. Cre- mer, lid van de. D. Volkspartij (nationaal- liberalen) zich tegenover de D. Völkische afgevaardigden het woord hoogverraders laten ontvallen. Het D. Völkische drietal v. Grafe, Wulle en Henning hebben daarop bun getuigen aan Gremer gezonden, die den beereu echter meedeelde van een duel niets te willen weten. Een der betrokken D. Völkische afge vaardigden heeft over het voorval, dat eer gisteren weer in den Rijksdag ter sprake is gekomen, aan de „Lokalanz" verteld, dat Wulle dadelijk naar dr. Cremer was gegaan om hem te vragen wat hij daar gezegd had, waarop Cremer geantwoord had: „Julie bent hoogverraders". Op die beleediging kon z.i. slechts een duel vol gen, vooral daar dr. Gremer oud-reserve officier is. Deze heeft echter de uitdaging afgewezen mot de woorden, dat hij voor •zuike opvattingen niets voelde. Overigens kon. hij in den Rijksdag zeggen wat hij wilde, aangezien hij daar immuniteit ge- genoot. Maar hij zou de beleediging buiten den Rijksdag herhalen, dan kon men hem doen vervolgen. Met een eere-voorschrift had hij niets te maken bovendien be hoorde hij noch tot een militaire, noch tot een studenfenvereeniging. De ex-Kroonprins in conflict met de Rijksbank. Om een huwelijksgeschenk". Een zonderling incident is ontstaan tus schen den ex-kroonprins en de Rijksbank. Negentien jaar geleden had do ex-kroon prins van circa 400 Pruisische gemeenten, waaronder Danzig en Memel, een huwe lijksgeschenk gekregen, bestaande uit een stel tafelzilver, berekend voor 30 personen en tellende 1900 stuks. Het ongeluk wilde echter, dat het geschenk niet op tijd klaar was tal van sierkunstenaars waren bij de vervaardiging er van betrokken toen het eindelijk klaar was, werd het zoolang in den safe van de Rijksbank opgeborgen. De ex-kroonprins heeft nu dezer dagen zijn aanspraken op dit geschenk, dat-een hooge waarde vertegenwoordigt, doen gel den. met de verklaring, dat zijn finan- cieele omstandigheden van het oogenblik niet toestaan, dat hij afstand van het ge schenk doet. De moeilijkheid is evenwol, dat bet be zit van den ex-kroonprins aanvechtbaar is, daar de schenkingsoorkonde niet nota rieel is gepasseerd. Dezer dagen zullen nu de „Obéi'biirgor- meister" van de betrokken gemeenten bij eenkomen, ten einde nader ovpt de bestem ining van het kostbare bezit te beslissen, t Frankrijk. De machtigingswei. Poincaró wil weer de vertrouwenskwestie stellen. Men herinnert ziek de debatten in de Kamer omtrent de financieele wetsvoor stellen van Poincaré, ingediend met het oog op de daling van den franc. Deze wets voorstellen werden toen na eindeloos de- ba Ifeeren erdoor gedreven nadat Poincaré telkens en telkens de vertrouwenskwestie had gesteld. Thans komen ze voor den Senaat en ook daar i^de geneigdheid om deze wetten aan te nemen niet zeer groot, in 't bijzonder is bet de financieele com missie, die zich schrap zet tegen Poin- caré's plannen. Poincaró hééft nu besloten a.s. Dinsdag ook in den Senaat maar weer de vertrou wenskwestie te stellen. Het gaat dus weer hard tegen hard. Engeland. De arbeidsconflicten. Nieuwe dreigende stakingen. Naar gemeld wordt, hoeft het Londen- sche tramspeTsoneel een loonsverliooging- eisch van 8 shilling per week ingediend en zal het werk neerleggen, tenzij er voor a.s. Woensdag antwoord mocht worden .ontvangen van de werkgevers. De tram- autoriteiten verklaren, dat het financieel onmogelijk is den eisch in fe willigen. Het aantal conducteurs en wagenbe- stuurders dat bij de staking betrokken zou zijn, bedraagt 17.000. Zij beweren het ora- nibuspersoneel ten getale van 21.000 en het ondergrond-personeel tot een sympa thiestaking te kunnen overhalen. Een ander conflict dreigt tusschen de vakvereeniging der electriciens en do fir ma's die bij de werkzaamheden op de Wembley-tentoonstelling zijn betrokken. Wordt vandaag geen overeenstemming be reikt, dan wordt, het aanleggen der electri9che installaties beden nog slopge- zet. Vierhonderd man is bierbij betrok ken. Deze staking beteekent volgens de En- gelsche bladen, een uitstellen van den ope ningsdatum, wijl men als zeven dagen in de week dag en nacht wordt doorgewerkt ternauwernood zal gereed komen. Het conflict vindt zijn oorzaak hierin, dat aan de vakmannen volgens verschillende loon schalen wordt uitbetaald. Geëischt wordt aan alle vakmannen hetzelfde loon te ge ven of de lager betaalden uit te schakelen. Het geschil, waarover in massa-vergade ring beraadslaagd wordt, is aan het be stuur der tentoonstelling voorgelegd. Een derde loonconflict is het bekende geschil aan de Thomhamspinnerij te Roy- ton over do uitbetaling van overwerk aan twee -vrouwen. De werkgeversfederatie al daar heeft het besluit genomen tot uitslui ting over te gaan. De eerste reeks nitslui- tingscirculaires zijn aan personeel verzon den. Binnen een week zullen ongeveer 10.000 arbeiders en arbeidsters een derge lijk biljet ontvangen. Griekenland. Monarchie of republiek? Een nieuwe bedreiging der republikeinen. De aanbieding aan de regeering van den eisch van officieren van leger en vloot om onmiddellijk de Republiek ie proclamecreu en de volksstemming af te zeggen, wordt elk oogenblik verwacht, ondanks het drei gement der regeering de officieren, die den eisoh ondortoek-^troTTvegens insubor dinatie on gebrek aan discipline te zullen doen straffen. Een ernstige politieke crisis zal hieruit waarschijnlijk voortspruiten, daar de regeering van Kaphandoris ge dwongen zal worden af te treden, waarna het bestuur in banden genomen zal wor den door de republikeinsche militairisten. Venizelos zou eveneens gedwongen wor den bet land opnieuw te verlaten. De ex- premier is reeds zeer ontmoedigd cn bo vendien zeer vermoeid. De meesten zijner aanhangers hebben zich van hem afge keerd, daar zij meeiien, dat hij te lang aarzelt met de proclamatie van do repu bliek. Hij verklaarde, dat zijn gezondheids- totstand zeer door de ondervonden tegen werking heeft geleden. Bulgarije. Arrestatie van Macedoniër*. De arrestaties van Macedoniërs in Bul garije duren nog steeds voort; thans zijn meer dan 300 personen in de gevangenis opgesloten. De regeering weigert Macedo nische revolutionnnire actie in Bulgarije toe te staan. Een B. T. A.-berickt meldt nog, dat de minister van binnenlandsche Zaken op een desbetreffende vraag in de Sobranjje heeft verklaard, dat de genomen maatregelen werden geboden door het belang van den .staat en werden toegepast met het doel, tot iederen prijs de rust en de veiligheid in de aan Joego-Slavië grenzende streek te bewaren. Verder wordt nog gemeld, dat een groot aantal Macedonische liefdadigheddsveree- nigingen, zoowel te Sofia als in de provin cie, protesten bij de regeering hebben in gediend tegen de genomen maatregelen. China. De Ocslerspoorweg. Sovjet-actie. Cbinoesclie radicalen, die de Ghineesche bevolking van Harbin Mantsjoerijo zeg gen te vertegenwoordigen, hebben aan de competente autoriteiten doen weten, dat zij besloten hebben om Oestroemoff, deu di recteur-generaal van den Chinceschen Ooster-spoorweg van Cbineesch grondge bied te verbannen. Verlaat Oestroemoff niet binnen 30 dagen China dan zullen het hoofdkantoor der maatschappij cn de di recteurswoning omsingeld worden. Plaalselijko vertegenwoordigers van de Russische sovjet-regeering ontkennen, dat zij bij dezo agitatie tegen Oestroenoff be trokken zijn, hoewel anderzijds wordt ver zekerd, dat zij juist tot die actio hebben aangezet. De buitenlandsche consuls te Harbin cn Tsjang-lso Lin, de gouverneur- generaal van Mantsjoerije hebben aan Oes troemoff, die weigert heen te gaan, volle bescherming beloofd. Volgens hem en de consuls heeft men te doeh met een sovjet- complot, dat do controle over den spoorweg in handen wil krijgen. Reeds vroeger zijn dergelijke aanvallen op Oestroemoff go- daan. De Ghineesche Ooster-spocrweg wordt hoofdzakelijk gefinancierd door FranscIiO bankiers. Amerika. De drankvloot. De „drankvloot", bestaande uit 21 sche pen is wederom ter hoogte van New-York verschenen. BiMHEMLAiap INTERN. EUCHARISTISCH CONGRES. Het comité voor Godsdienstplechtigheden deelt ons mede, dat Zijne Excellentie Mgr. Cesare Orsenigo internuntius bij het Neder- landsche Hof en Aartsbisschop-titulair van Ptolomais 24 Juli pontificaliter de H. Mis zal celebreercn in de kerk van de H. Maria Magdalena te Amsterdam tijdens het Inter nationaal Eucharistisch CongTes. De salarisvermindering bij het Rijk. De lOpGt. verlaging per 1 April Naar de „Tel." verneemt, zou bij de re geering bet voornemen bestaan de salaris sen van bel rijkspersoneel met ingang van 1 April a.s. te verminderen met 10 pCt. onder toezegging, dat geen verdere ver mindering zal plaats hebben dan na het eerste halfjaar 1925, aangezien vermoede lijk op 1 Augustus 1925 het nieuwe Be zoldigingsbesluit in werking zal kunnen treden. Het „Hbld." schrijft: „Er worden den laatsten tijd telkens data genoemd, waarop de verlaging der salarissen van het rijkspersoneel zou in gaan. Eerst zou de regiering op 1 Juli de verlaging willen doen ingaan, later werd herhaaldelijk de datum van 1 April genoemd. Hoewel het wel reeds lang vast staat, dat de Slaatsbegrooting met een som van 35 millioen gulden aan salaris last zal moeten worden verminderd, valt echter nog niets omtrent een datum van ingang der vermindering met eenige zeker heid te vermelden. Het vraagstuk van de salarisverlaging heeft zooveel moeilijke! zijden, dat bet nog niet in een phase van beslissing kon worden gebracht." Uii és bouwvakken. Voorloopige overeenstemming. In de gistermiddag gehouden conferen tie ^tusschen vertegenwoordigers van de patroons-organisaties en Van de werkne mersorganisaties in de bouwbedrijven is, naar wij vernemen, overeenstemming be reikt over de voorwaarden, waarop een nieuwe collectieve arbeidsovereenkomst zal kunnen* worden afgesloten. Partijen zegden toe de voorwaarden in de leden vergaderingen te zullen verdedigen. De nieuwe overeenkomst zal, zoo de leden haar aanvaar den, ingaan op 15 Maart. Dit acooord tusschen de bestuurders is, zooals men weet. het resultaat van zeer langdurige onderhandelingen, welke eeni ge malen zijn afgesprongen, maar telkens weer 'hervat. Het oude contract-loon was, voor de groote steden, en voor de geschoolden, 85 cent per uur, voor de a/ndere groepen ar beiders en voor de andere gemeenten naar evenredigheid lager. De werkgevers stel den aanvankelijk voor een loonsverlaging van 10 cent per uur, doch deden al spoe dig een aanbod van acht cent minder of 77 cent per uur voor 's-Gravenliage, Haarlem en omstreken en Rotterdam. Voor Amsterdam werd 80 cent aangebo den. De arbeiders, die toot een deel hand having van het oudo loon eiechten, kwa men later overeen met tweo cent verlaging of 83 cent per uur, voor ajilo gemeenten der hoofdklasse genoegen te nemen. Er wo,3 dus nog 'n verschil van zes cent (voor Amsterdam drie cent) waarop de onderhandelingen vast liepen. Als resultaat van hun Maandag ge" houden vergadering deelden de besturen van de 'arbeidersorganisaties aan de pa troons mede met oen verdere loonsverla ging genoegen to nemen, mits ook do werkgevers tot eonigo concessie bereid waren. Laatstgenoemden hadden aanvan kelijk uitdrukkelijk verklaard, niet verder dan hun genoemd aanbod te willen gaan, maar hun bestuurders hebban, gisteren toegezegd verdere concessies te zullen ver dedigen in hun ledenvergadering. Do voorloopige overeenkomst komt op het volgende neer. Do loonsverlaging wordt 5 cent per uur voor alle gemeenten der hoofdklasse; dus zal niet alleen in Amsterdam, maar ook in Haarlem, Den Haag en Rotterdam 80 cent per hut wor den betaald. Voor Amsterdam is het dus gebleven bij het aanvankelijke patroons- voorstel. voor de andere gnoofce gemeenten hebben do patroons drie cent per uur toe gestaan en 'hebben do arbeiders, in plaats van met tweo cent, mot vijf cent verlaging genoegen genomen. Voor de andere ge meenten i's hef verschil' op evenredige wij- zo overbrugd, .Wat de arbeidstijd betreft, de hoofdbe sturen dor werknemersorganisaties heb- HET VOORNAAMSTE NIEUW& BUITENLAND. Heden zal Theunis den Belgischen ko ning mededeelen, of hij geslaagd is om een nieuw kabinet samen te stellen. De rijksdag blijft voorloopig weer bijeen ter behandeling van de nieuwe Duitschft crediet- en emissiebank, die door de- geal lieerden Is aanvaard. Poincaré en de machtigingswet in den Senaat. Arbeidsconflicten in Engeland. In China is een heel dorp yerbrand. 300 personen omgekomen. BINNENLAND. De Tweede Kamer behandelt de Onder* wijs- en de Waterstaatsbegrootlng. De Eerste Kamer heeft de Wet tot ver' lenging van de aardoliebelasting aangenot: men. In de bouwvakken is overeenkomst over het contract bereikt. Berichten over de salarisverminderlnf bij het Rijk. ben verklaard voor Amsterdam en Zaan dam de 48-urige werkweek (welke in an dere gemeenten reeds verleden jaar wa* •ingevoerd) te aanvaarden en derhalve in deze plaatsen geen staking te willen steu* men, welke gericht is tegen de verlenging van den werktijd met drie uren. Alleen dc Landelijke Federatie en Neutrale Tim- merliedenbond (welke slechts weinig ledea telt) hebben deze verklaring niet af go- Het conflict in de Twentsche Textielindustrie. De steunbeweging van het R.-K. Vak* bureau wordt met groote kracht voortgezet In verschillende plaatsen wordt me( goedkeuring der Zeeroerw. Heeren Pas* toors aan de kerken gecollecteerd. Dit geschiedde o.a. te Leiden, Arnhem, Wormerveer, Huissen (Gld.), Heerlen, Bleijerheide, Bochholtz, onz. Andere steuncomitó's geven uitvoeringen door middel van muziekkorpsen; dit deed men o.a. te Zwolle, Alkmaar, Amersfoort. Westervoort cn op andere plaatsen. De geest onder de uitgeslotenen blijft voorbeeldig. Zoo had deze week Dinsdag te Enschedé een Generale H. Communie plaats, waaraan alle Katholieke uitgeslo* tenen deelnamen. Prov. Staten van Zuid-Holland. Hefc Centraal Stembureau voor de verkie zing van de leden van de Prov. Staten van' Zuid-Hollarnd beeft in zijn gisterenmiddag gehouden openbare zitting, ter voorziening in de vacature in de Prov. Staten voor noemd', ontstaan door het overlijden van de£ heer mr. M, J. C. M. Kolkman te 's-Graveun ba ge, als lid dier St a ten benoemd verklaard de beer A. J. van Rest te Poeldijk, Invoer van varkens en runderen in Tsjecho-Slowaklje. De directeur-generaal van den land* bouw brengt ter algemoeite kennis, dat, volgens mededeeling van het gezantschap van Tsjecho-Slowakië, de invoer van la* vende varkens en runderen uit Nederland in Tsjecho-Slowakië slechts ia toegestaan! indien bij den invoer wordt overgelegd een verklaring van een bevoegd ambtenaar vaai den Nederl. Veeartsenijkundigen dienst^ waaruit bliljkt, dat de dieren afkomstig zijn uit een provincie, die op het tijdstip der verzending vrij ia van mond- en klauwzeer. i Voorts zij medegedeeld, dat volgens l>a* richt van den Rijkslandbouwconsulent A. H. Joustra, te Berlijn, door het Pruisische Ministerie van Landbouw voor zendingen vee, bestemd voor Tsjecho-Slowakië, slechts doorvoervergunningen worden verleend, wanneer bij de aanvraag daarioe tevens afschrift van de Tsjecho-Slowaaksche in-1 voexvergunning is bijgevoegd. Te Beverwijk willen B. cm W. voor* loopig geen gemeente-ontvanger benoemen. Zij stellen voor tijdelijk als zoodanig te benoemen den hoofdcommies ter secreta* rie, op een jaarwedde van f 700. De jaar wedde van den afgetreden ontvangeT was f3700. De Koningin-Moeder heeft een aan* zienlijke gift geschonken aan het consul tatie-bureau voor alcoholisten. -* De bekende tooneelspoler Meyer van Beem is overleden.

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidsche Courant | 1924 | | pagina 1