No. 4400
kerknieuws
15e Jaargang.
WOENSDAG 5 MAART 1924
3)e Êeicbehe Sou/fcomt
PeABONNEMENTSPRIJSbedraagt bl) vooruitbetaling
Voor Leiden 19 cent per week 12.50 per kwartaal.
Bij onze Agenten 20 cent per week f2.60 per kwartaal.
Franco per post f 2.95 per kwartaal.
Het Geïllustreerd Zondagsblad is voor de Abonné's ver
krijgbaar tegen betaling van 50 ot. per kwartaal, bij voor
uitbetaling. Afzonderlijke nummers 5 ofc., met Geïllustreerd
Zondagsblad 9 ct.
Dit blad verschijnt eiken dag uitgezonderd Zon- en Feestdagen
Bureaux: RAPENBURG No. 10 - LEIDEN
TEL. INT. ADMINISTRATIE 935 REDACTIE 15
GIRONUMMER 103003 POSTBUS No. II
DE ADVERTENTIEPRIJS BEDRAAGT:
Gewone advertentlën 30 cent per rage*
Voor Ingezonden Mededeelingen wordt het
dubbele van het tarief berekend.
Kleine advarienfiën» van ten hoogste 80 woorden, waarin
betrekkingen worden aangeboden of gevraagd, huur en vefö
huur, koop eu verkoop 10.50.
Dit nummar bestaat uit taw
"lieden.
Met aandacht en eerbied.
Op don eersten dag van de Veertigdaag-
Êjhe Vasten mogen -wij ons zeker wel ver
oorloven, een ernstig woord te spreken.
En <Ét ernstig woord is niet het onze,
maar een verwijzing naa-r het Vasterim ande-
menb, dat dit jaar door de gezamenlijke Bis
schoppen van Nederland is uitgevaardigd.
Alleen reeds dit bijzondereeen geza
menlijke Vastenbrief van alle vijf onze
Bisschappen alleen reeds deze afwijking
van den regel, dat iedere Bisschop een
eigen Vastenbrief uitvaardigt, moet. de
heel ernstige aandacht van de Katholieken
opeischen.
En het onderwerp, dat het Bisschoppelijk
Schrijven behandelt, grijpt diep in in het
practischa da-gelijks clie leven van den Ka
tholiek de Vastenbrief zet voor ons in
helder licht verschillende plichten, welke
het daadwerkelijke Katholiek-zijn van
iederen dag moeten dragen houdt ons voor
in klare taal verscheidene beginselen van
practisch katholiek-handelen, welke het per
soonlijke en maatschappelijke leven van
den Katholiek moeten bezielen.
De katholieke dagbladen 'hebben den Bis-
schoppelijken Brief Maandag in hun kolom
men opgenomen.
Wij zouden willen aanraden, om, indien
men dien Brief, na ze in de kerk te hebben
gehoord, nog niet 'n-s heeft- nagelezen, zulks
alsnog to doen met aandacht en eerbied.
De Vastenbrief bespreekt een kwaad, dat
steeds driester den greinzenden duïvelskop
opsteekt.
Dat ook in ander© landen de Bisschoppen
reden hebben om daarover te klagen en er
tegen te waarschuwen, blijkt o. a. uit den
Vastenbrief van Ierland's primaat, kardi
naal Logue, waarin Z.Ern. opkomt tegen de
schaamteloos© wijze van kleeding. zoo ge
heel afwijkend van de ingetogenheid, waar
op liet Iersche volk vroeger fier ging.
Dat ook ons Nederland scha Katholieke
volk weer zijn trots moge vinden in die
echte, ouwerwetsche degelijkheid, die fijn-
doorvoelde en zuiver-beleefde ingetogenheid,
welke niets heeft, te maken met
preutschheid. maar de bloem is van verhe
ven godsdienstzin, de uitstraling van hoog
heid va n gees t en het kenmerk van karakter-
adel.
amTEMLaaip
België.
De kabinetscrisis.
Houtart bedankt voor de
opdracht.
De oplossing van den kabinetscrisis is
iog steeds niet in 't zicht. Gisteren confe
reerde koning Albert met baron Houtart,
den katholieken afgevaardigdo van Door
nik, een zeer geachte persoonlijkheid in
parlementaire kringen, en lid der eerste
experts-commissie (onder Dawes).
De koning verzocht Houtart, een nieuw
ministerie te vormen, doch deze heeft voor"
do opdracht bedankt.
Louis Ramaekers teekeningen.
Do „Standaard" schrijft: Het is niet de
eerste maal, dat de Hollandsche kimsttee-
kenaar Louis Bamaekers zich bezondigt
aan een hatelijke inmenging in onze bin-
ncnlandsche politiek. Thans laat hij in de
>,Soir" eene teekening verschijnen onder
den titel „politieke zeden" en met de aan
tekening „Brand in huis! Laat ons de
pompiers heipén". Twee verdachte kerels
snijden de slang van de brandspuit ka-
9ot, zooidat de brand niet kan gebluscht
worden. De pompier met de brandspuit is
ïheunis, de saboteurs zijn Van Gauwelaert
Benkin.
Hoelang zal men dien liatelijken Hollan
der in België toelaten eerlijke mensohen te
(Zwadderen?"
Duitschlanu.
De noodverordeningen.
Moeilijkheid van Rijksdag-
ontbinding.
De rijkskanselier was aanvankelijk van
>lau, zich naar Leipzig te begeven, ten ein
3e de opening der jaarbeurs bij te wonen.
Hij heeft dat voornemen echter opgegeven,
daar belangrijke onderhandelingen hem
daartoe geen tijd lieten.
Deze onderhandelingen hadden ten doel,
leu vergelijking te treffen tusschen de so
cialistische zienswijze betreffende de nood-
yerordeningen en die van de regeering.
Gister zijn die onderhandelingen mis
lukt, daar de regeering haar standpunt niet
Prijs wil geven. Echter is er nog een ach
terdeur opengelaten en zal de fractie he
den bijeen komen om de zaak nader onder
flet oog te zien.
Han men niet tot een overeenkomst ge-
dan zal de rijksdag ontbonden wor-
Hei Hitler-proces.
Het getuigenverhoor begonnen
Gnster begon eindelijk het verhoor van
de getuigen in de zaak tegen Hitier c.s.,
welk verhoor aanvankelijk met gesloten
deuren plaats had.
Deze eerste getuigenverhooren betreffen
namelijk de gebeurtenissen in de Krijgs
school. Von Kahr zal eerst Vrijdag a.s.
worden gehoord.
Voordat word begonnen met het verhoor
van de officieren der Infanterieschule,
eischten de verdedigers voorlezing van de
zoogenaamd geheime mededeelmg v. Los-
sow, door dezen in 700 exemplaren rond
gezonden aan alle 1A0gelijke militaire- en
politie-autoriteiten, volgens de verdediging
om de getuigen, vooral de officieren le
pressen gelijkluidende verklaringen af te
leggen. De verdediging wenscht dat dit
pamflet wordt voorgelezen, opdat wereld
kundig kan worden, hoe de gtuigen bc-
invloed zijn en hoe de acte van beschuldi
ging grootendeels naar Von Lossow's pam
flet gecopieerd is.
De rechtbank besliste natuurlijk, dat de
voorlezing eerst later zal plaats hebben.
Engeland.
Nieuwe onderhandelingen me! Frankrijk.
De „Matin" zegt uit betrouwbare bron te
weten dat de tusschen MacDonald en
Poincaré gewisselde brieven de inleiding
zijn' tot practisclie en beslissende onderhan
delingen inzake de veiligheid, welke in den
loop van Maart zullen eindigen in een ac-
coord als voorloopr van het oindsucces.
Spanje.
Nieuwe strijd in Marokko.
Een Spaansehe kruiser door
een granaat getroffen.
Al hoorde men den laatsten tijd weinig
uit Marokko, dat is nog geen teeken, dat
er rust heerscht en het ontbreken van be
richten moet dan ook eerder worden toe
geschreven aan het feit, dat onrust in Ma
rokko niets buitengewoons is.
Thans wordt gemeld, dat de toestand
weer ernstiger is geworden. De vijand
oefent pressie op de Spaansche troepen uit
welke een gedeeltelijk offensief begonnen,
doch den vijand nog niet voldoende konden
straffen. De Spaansche hooge commissa
ris acht het zenden van versterkingstroe
pen noodzakelijk.
Volgens een ander telegram is in het
gebied van Eltero een vijandelijke granaat
ontploft op de brug over den kruiser „Ga-
talogna". De kapitein en twee matrozen
werden gedood, twee officieren en acht
manschappen gewond. Het telegram voegt
er aan toe, dat de vijand een zekere activi
teit toonde in de oostelijke en westelijke
zones. De v.erliezen van het Spaansche le
ger in den loop van deze laatste gevechten
bedroeg vijf dooden en 22 gewonden,
Italië
Politieke mcord.
Naar de „Messagero" uit" Reggio Emil-
lia verneemt, is op een kilometer afstand
van die stad te Gaudenia het lijk gevonden
van den typograaf Piccinini, maximalis-
tisch candidaat voor de a.s. verkiezingen.
Hij was 's morgens aangesproken door
twee personen, die zich tegenover hem
voordeden als communisten, en hem daar
na op een stille plek met revolverschoten
doodden.
Servië.
Raditsj opnieuw in actio.
Wil de regeering ten val
brengen.
Raditsj, de leider van de Kr.otisohe boe
renpartij heeft na zijn onderhandelingen
met de oppositiegroepen ë©n verklaring ge
publiceerd. waarin bij zegt de noodige stap
pen te zullen doen voor het ten val bren
gen der regeering zonder evenwel van po
litiek te veranderen. Hij zal de parlements
zittingen gaan bijwonen om met de andere
oppositieleiders de regeering ten val te
kunnen brengen. Zooals bekend, wist hij
zich verleden jaar door ©en vlucht naar
het buitenland aan een vervolging te ont
trekken wegens zijn ijveren voor een
Kroatische republiek.
De Kroatische Nationale Kerk.
Geen roemrij k ©inde.
De Kroatische nationale kerk heeft geen
roemrijk einde gevonden, meldt Kipa.
Daar het aan dit kerkgenootschap niet ge
lukt is van de regeering te Belgrado de er
kenning als staatkundige vereeniging te
verkrijgen, hebben de aanhangers van
deze beweging zich bij de Duitsche oud-
Roomsche kerk aangesloten.
Gelijk bekend, streefden de leiders der
nationale kerk naar radicale veranderin
gen in de discipline der geestelijkked, af
schaffing van het celibaat, invoering van
de landstaal in de liturgie, onafhankelijk
heid van het gezag van den Paus van Ro
me. Het Kroatische volk heeft echter niets
van een dergelijke beweging willen weten.
Turkije.
De afschaffing van het kalifaat.
De heele familie verbannen.
Aangaande het besluit der Nationale
Vergadering tot afschaffing van het Kali
faat meldt het B. T. A. nog uit Konstan-
tinopel, dat de verbanning van den Kalief
en zijn familie, twee en dertig prinsen en
vijf en dertig prinsessen treft, wien scha
deloosstelling zal worden uitgekeerd.
Onmiddellijk nadat de Nationale Verga
dering te Angora het besluit tot afschaf
fing van het kalifaat genomen had, hebben
de gouverneur i de hoofdcommissaris
van politie te Cons'.antinopel opdracht ont
vangen, Men kalief dit besluit mede te dee-
len en hem tevens te zeggen, dat hij on
middellijk Constanlinopel moest verlaten,
Gisternacht is de kalief dan ook, vergezeld
van zijn naaste familieleden uit Constan-
tinopel vertrokken met bestemming naar
Zwitserland.
Ongerustheid over d>: gevolgen.
In Moliammedaansche kringen in
Britsch-Indië is veel ongerustheid gewekt
door de afschaffing van liet kalifaat. Het
toeval wil, dat zich te Delhi een Turksche
deputatie bevindt met bet doel, in Britsch-
Indië gelden in te zamelen voor de nood
lijdende Turken in Anatolië. Haar taak
wordt hierdoor niet zeer vergemakkelijkt.
Tal van aanhangers van den Islam in
Britsch-Indië noemen het besluit een ern
stige politieke fout, welke er toe tan leiden,
dat de Turken zich van de Mohammedanen
in andere deelen der wereld zullen ver
vreemden. De afzetting van dezen kalief
acht men minder ernstig, maar men
wenscht niet, dat liet kalifaat voor goed
wordt afgeschaft. Reeds gaan er in Indië
stemmen op voor het bijeenroepen van een
conferentie, hetzij in Egypte of te Gonstan-
tinopel, waaraan vertegenwoordigers der
geheele Moliammerl^ansche wereld zullen
deelnomen voor-T.^ eventueel kiezen van
een nieuwen kalief.
Algemeen wordt verwacht, dat de han
delwijze van de regeering te Angora aan
leiding zal geven tot veel beroering in de
Mohammedaansche wereld.
Britsch-Indië
De onlusten in Nalpha.
Het ministerie voor Indië meldt, dat bij
de onlusten in den staat Nalpha op 22
Februari een en twintig dooden en drie
en dertig gewonden gevallen zijn.Er werden
zevenhonderd personen gearresteerd. De
toestand to Jaito is thans kalm, maar er
is een tweede Jatha of martelarengroep op
weg, welke 14 Maart te Jaito wordt ver
wacht.
Amerika.
Ds immigratie in Amerika.
Ook 2de klasse-passagiers
naar Ellis-Island.
De immigratie-commissaris deelde aan
de stoomvaartmaatschappijen mede, dat te
beginnen met heden (Woensdag) buiten
landers, die tweede klasse aankomen, naar
Ellis-eiland moeten gaan, in plaats zooals
voorheen aan de pieren te landen. De ver
tegenwoordigers der maatschappijen pro-
lesteeren tegen de toepassing dezer bepa
ling.
Nieuwe goudvelden in Noord-Canada.
Uit Montreal wordt gemeld, dat er nieuwA
rijke goud- en zilvervelden ontdekt zijn
ten oosten van het Meer Nipigon in On
tario, die zich 45 mijlen in noordweste
lijke richting uitstrekken.
Het einde van den opstand in Mexico.
De reheillen-l eiders erkennen
hun nederlaag.
De rebellen-leiders in West-Mexico zoe
ken een veilig heenkomen over de grens.
Zij hebben erkend, dat de opstand mislukt
is en him volgelingen aangeraden naar
huis terug te keeren en zich van plunde
ringen te onthouden.
Het Mexicaansche departement van Oor
log deelt medo, dat de georganiseerde te
genstand in het Noordelijke petroleumge-
bied ten einde is.
-*** t mjm_
Uit het stucadoorsbedrijf.
De onderhandelingen.
Op do dezer dagen te Utrecht gehouden
algemeen© vergadering van de werkgevers
organisatie in het stucadoorsbedrijf is be
sloten niet te treden in d» voorstöllen der
werknemers voor hernieuwing van het col
lectief contract, maar als laatste aanbod
van de patroons voor te stellen een uurloon,
dat zcoals steeds in het vak gebruikelijk
is geweest 2 of 3 cent uitgaat ixwen het
loon van de andere arbeiders in het bouw
bedrijf. Aanvaarden dé werknemers dit niet.
dan zal van patroonazijde geen poging meer
worden gedaan om inplaats van 'het op
31 Maart afgedoopene, een nieuw collectief
contract tot stand te brengen.
Uit het meubelmakersbedrijf.
De onderhandelingen.
ïri de jongste conferentie van vertegen
woordigers van patroons- en ge zeilen orga
nisaties in 't meubelmakers- en behangers-
bedrijf zijn nogmaals langdurige besprekin
gen gevoerd over het standpunt, dat beider
zijds ten opzichte van de contractwijzi
gingen ingenomen werd.
Zooals men zich herinnert hadden de
werkgevers in laatste instantie him voor
stel gehandhaafd, waarin de overuren met
10 pCt. extra loon zouden worden betaald
en een verlaging van alle uurloonen met
5 ets. werd aangeboden.
De besturen der arbeidersorganisaties
hebben deze voorstellen afgewezen en op
contiiiucering van de op 8 Maart eindigende
overeenkomst aangedrongen. Nadat de
werkgevers afzonderlijk hadden 'beraad
slaagd werd den arbeidersvertegenwoordi
gers medegedeeld, dat continueering van de
overeenkomst, mogelijk was, met dien ver
stande dat alle loonen met 2 ets. per uur
verlaagd zouden worden. Waar dit voorstel
moet worden beschouwd als het uiterste
dat langs den weg van onderhandeling kan
worden verkregen besloten de besturen der
arbeidersorganisaties, de beslissing hier
over ten spoedigste aan de leden van hun
bonden voor te leggen.
,Uit het Houtbedrijf
Do onderhandelingen.
De werkgevers hebben zich, volgens
„Het Volk" bereid verklaard er bii hun
leden op aan te dringen genoegen le ne
men met een 1 o ons veria ging van f40 op
f38 en van f36 op f34.25, terugneming van
do vermindering van den toeslag" op over
uren, invoering van den ouden toestand
aangaande do ziektegeld-uitkeering (O we
ken voor onafgebroken ziekt© en 13 weken
maximum per jaar) en afsluiting van een
collectief contract tot 15 Maart 1925.
Do arbeiders zullen deze voorstellen in
hun ledenvergadering bespreken.
Leger-ccinmissie.
Het lid van de Eerste Kame-r, de beer
Blomjous is benoemd tot licl van de Leger-
commissie.
Het conflict in Twente.
Op de vergadering van het uitgebreid
Dag. Bestuur van den Ned. R.-K. Textiel-
arbeidersbond ..St. Lambertus", gehouden
op Maandag 3 Maart j.L te Utrecht, werd
o.m. besproken een voorstel van den Alg.
Ned. Bond van Textielarbeiders ,.De Een
dracht" om ge-zamel ijle in een of meer
plaatsen van Twente een demonstratie van
uitgestotenen en stakers te houden.
In verband met dit voorstel werd ook be
sproken een persbericht, waaruit blijkt,
dat reeds een h es torenvergadering van af-
deelingen van ..De Eendracht" heeft plaats
gehad, in welke vergadering besloten werd,
een de monstra tie te houden en daartoe
alle uitgestotenen en stakers op te roepen
ongeacht of ..St. Lambertus" en „Unitas"
aan die demonstratie zullen meedoen.
Ook vormden een onderwerp van be
spreking, de in den laatsten tijd in de
socialistische pers gelanceerde hatelijke en
•ontactische, een goede samenwerking in den
weg staande, uitlatingen van den voorzitter
van het N.V.V. aan het adres der katholieke
vakbeweging in verband met het Twentsehe
conflict.
Mede op grond van het volgende feit,
waarvoor men de andere bonden plaatst,
is het voor eene zichzelf respecteerende,
organisatie onmogelijk gemaakt aan be
doeld© demonstratie mede t© werken.
Door „St. Lambertus" werd besloten,
thans uitvoering te geven aan bet reeds
eerder besproken plan, om zelfstandig een
meeting te organise eren, met het doel. als
Katholiek© vakbeweging haar standpunt in
het econom-iseli bedrijfsleven, mede in ver
band met het Twentsehe conflict, te be
lichten.
De Zomertijd.
Memorie van Antwoord.
Aan de Memorie van Antwoord nopens
het voorstel van wet van de hoeren Braab
en de Boer tot intrekking van de wet. van
23 Maart 1918 tot tijdelijke afwijking van
do wet van 23 Juli 1908 tot invoering van
ccn wettelijken tijd wordt het volgend©
ontleend:
Dat dit voorstel van wet zonder eenige
toelichting is, kan niet serieus worden op
geval. Mei is de toelichting kort, doch laat
aan duidelijkheid niets te wenschen over.
Vorige jaren is een uitgebreide toelichting
gegeven, terwijl verschillende leden het
ontwerp warm hebben verdedigd. Men be
hoeft niet in herhalingen te treden.
Er rest na allo besprekingen niets meer
dan ©enerzijds ..genot en plezier", ander
zijds „schade en ongerief."
Van misbruik maken van parlementair
initiatief is den voorstellers niets bekend.
MET VOORNAAMSTE NIEUWS^
BUITENLAND.
De Duitsche regeering kan met de sok
ciaal-democraten niet tot overeenstemming
konlen omtrent de noodverordeningen-ik
kwestie. - -
Nieuwe strijd in Marokko."
De kallef heeft Konstantinopel verlaten 7
en is naar Zwitserland vertrokken. Men
vreest ernstige gevolgen van zijn afzetting, j
De strijd in Mexico is ten einde. De leUj
ders gevlucht.
BINNENLAND.
De Onderwijsbegroting in de Tweede
Kamer. De Studiebeurzen worden niet
verminderd. Minister De Visser kondigt
een nieuwe regeling aan in de subsidisering
van het voorbereidend H. O. en het M. O.
wat betreft de verhouding tusschen de bui-ri
tengemeenten en de centrale gemeente,!
(Tweede blad).
LEIDEN.
De Minister van Onderwijs over dei»
bouw van het Leidsche Ziekenhuis.
GMGEVING.
De inwijding van de R.-K. Jongens-1
school ie Zosterwoude. i
Dat bet votum der Eerste Kamer behoor
de te worden geëerbiedigd, kan volkomen
juist zijn, doch dio Kamer beeft sinds ver- J
'eden jaar oen andere samenstelling en' j
redelijkerwijze kan gehoopt worden, dat
zij thans de belangen der vroeg-op-den.-1
dag werkers zal weten te beschermen.
Rekenende op een vaste lijn der leden
der Tweode Kamer achten voorstellers het'
geoorloofd nogmaals met deze wet te ko-
men. Ij
Wat betreft de opmerking „dat door
den eersten ondergeteekende bij obstructie
op do Kamer werd verhaald wat—in.aajnLi
oogen de Regeering had misdaan, liet. nu
beneden de waardigheid der Kamer zou
rijn om' dit wetsvoorstel aan te ncsren"
antwoorden de voorstellers, dat dit hun
een maat regel lijkt, die goed bekeken niets
insluit dan zelf to deen wat men in ande
ren afkeurt, dat is onschuldige personen
treffen, want daarmee worden de voor
stellers minder getroffen dan wel het Ne-
derlandsche volk, dat in zijn harden be-
staansst-rïjd de lijfstraf en andere -moeilijk
heden, voortspruitende uit den zomertijd,
heeft te ondergaan.
In verband met de circulaire van do
Directie der Nederl. Spoorwegen, merken
de voorstellers op, dat liet. niet in liet be-1
lang zou zijn het. z.g. bemiddelingsvoorstel
Staalman c.s. aan te nemen, omdat dit een
cindelcozo verwarring van dicnstregolings-
wijzigingen met zich brengen zou.
Met liet oog op de spoorwegen zou het
beter zijn, dat liun voorstel werd aangeno
men, mogelijk volgen dan ook de andere)
landen, die op dit gebied nog achterlijk
zijn,' dit voorbeeld, zoodat men ook met
de spoorwegen alsdan komt in denzelfden
toestand als vóór den oorlog, toen men:
nimmer iets van moeilijkheden hoorde.
Gedeputeerde Staten van Friesland heb
ben naar aanleiding van een verzoekschrift
van de schippersvereeniging Verbetering
is ons Streven bepaald, dat de aangegeven
uren, waarop de provinciale bruggen, slui- j
zen en kettingen gesloten zijn, geacht wor-
den to zijn uren naar den zonnetijd (dus
den zomertijd niet volgen.)
VASSTEN DISPENS ATI ES.
I. VASTENDAGEN zijn:
1. Alle dagen van de veertigdaagscho
Vasten, uitgezonderd de Zondagen en.
Paasch-Zaterdag na 12 uur 's middags.
2. Do Quatertemper-"WoensdagenVrij
dagen en Zaterdagen door liet jaar.
3. De Vigiliedagen van Pinksteren, Ma-
ria ten Hemelopneming, Allerheiligen ca
Kerstmis, behalve wanneer zij op een Zon
dag vallen.
Op al deze dagen zijn tot vasten ver
plicht, zij, die hun 21ste jaar voleind heb-i
ben en bun 60ste jaar nog niet zijn inge
treden, en niet om gegronde reden ontsla
gen of verontschuldigd zijn. Zij mogen op
dio dagen slechts eenmaal daags een vol
len maaltijd, 's avonds een zoogenaamd©
collatie en 's morgens een stukje brood ge
bruiken; het volle maal mogen zij echteï
ook 's avonds en do collatie tegen hot mid
daguur nemen.
II. ONTHOUDIXGSDAGEN zijn:
1. In de veertigdaagsche Vasten: Asch-<
Woensdag, allo Vrijdagen, Quatertemper-
Woensdag en Zaterdag in de eerste volle
week en Paasch-Zaterdag tot 12 uur;
s uuuuaga.
2. De Quatertemperdagen door het jaar».
8. De bovengenoemde Vigiliedagen, be^
halve wanneer zij op een Zondag vallen.
4. Allo Vriida&n de* iaarfi.
