15e Jaarqanq. ^ATERDACB 23 FEBRUARI 1924 No. 4391 e fozicbohe Gou^cmt DoABONNEMENTSPRIJSbedraagt bij vooruitbetaling iVoor Leiden 19 cent per week 12.59 per kwartaal. Bij onze Agenten 20 cent per week S2.60 per kwartaal. (Franco per post 12.95 per kwartaal. (Het Geïllustreerd Zondagsblad is voor de Abonné^s ver krijgbaar tegen betaling van 50 ct. per kwartaal, bij voor uitbetaling. Afzonderlijke nummers 5 ct., met Geïllustreerd Zondagsblad 9 ct. Dit blad verschijnt eiken dag uitgezonderd Zon- en Feestdagen II. bureaux: RAPENBURG No. 10 - LEIDEN TEL. INT. ADMINISTRATIE 935 REDACTIE 15 GIRONUMMER 103003 POSTBUS No. II DE ADVERTENTIEPRIJS BEDRAAGT: Gewone adverientiën 30 cent per regel< Voor Ingezonden Mededeelingen wordt het dubbele van het tarief berekend. IKSeine advertentsën, van ten hoogste 30 woorden, waaria betrekkingen worden aangeboden of gevraagd, huur en ver huur, koop en verkoop i Ü.50. Dit nummer bestaat uit vijf bladen, waaronder het Geïl lustreerd Zondagblad. V Cultuur-eischen II. Kleur-bekennen. (Wees u-zelf, zei ik tot iemand; maar hij kon niet: hij was niemand! „Een allereerste eisch van cultuur is, dat 'do mensch zich niet, als waro hij rede loos, zonder nadenken door do omstan digheden in en buiten hem laat leiden, maar dat hij zijn handelingen, zijn doen en zijn laten zelf door zijn geest, zijn verstand leidt. Do juistheid van deze stel ling zal voor 'n ieder klaar open liggen. Welnu, er zijn zeer vele aanwijzingen in ieders individueele leven, dat kan wor den gezegd: hier is de mensch niet het met .rede begaafde vrije wezen, doch veel moei' een willoos werktuig, veel meer een slaaf En dan springt er naar voren voor wie liet wezen der beschaving kent, het gel)rek aan, het gemis van cultuur. Wij herinneren aan het volgende uit de, verleden week gememoreerde, omschrij ving van wat beschaving is: „In het algemeen beteekent beschaving als tegenstelling van verwildering en bar- haarschheid, verheffing, veredeling van den mensch als geestelijk-stoffelijk wezen in zijn zelfstandige en maatschappelijke waarde. Zij is de harmonische ontwikke ling van de vermogens in den mensch naar ziel en lichaam, waarbij hot geeste lijke de leiding neemt over het stoffelijke in individu en gemeenschap.. Zij is de vol- ledigo ontplooiing van het menschelijke in mensch en menschlieid." En wat is er van '11 „harmonische ont wikkeling", wat komt er van, dat „het geestelijke de leiding neemt over het stof felijke", als iemand niet zichzelf is, als hij niemand is En zóó zijn zij, die Katholiek in de kerk zijn, maar daarbuiten zich liefst als „neutraal" laten kennen In derzulken le vensverhoudingen is geen harmonie, is geen onderwerping van het lagere aau het hoogere. Gebrek aan cultuur dus. Kleur-bekennen dat wil niet zeggen: lawaaierige propaganda of te onpas uit kramen van beginselen dat wil 2eggen: sijn beginsel niet verbergen on in het dagelijksch leven in alles consequent trachten te zijn aan die beginselen dat is inderdaad een cultuur-eisch. En als zoodanig wordt het ook gewaar deerd door tegenstanders, die - waTo be schaving kunnen apprecieeren! BIHTEMLf&EBB» Duiischland. Rede van Stresemann in den Rijksdag. Over de houd in g der Franschen in de Palts. Bij de discussie over de Palts in den Rijksdag, welke gisteren den heelc-n dag duurde, heeft minister Str-escmann een korte, maar krachtige en zeer pakkende rede gehouden. Hij wees er op, dat reeds in November van het vorige jaar een uitvoerige nota omtrent het optreden der Fransche bezet tingstroepen tegenover de bevolking van de Palts is verzonden. In haar antwoord weigerde do Fransche ïegeering in beginsel op den inhoud der Duitsche nota in te gaan, waarbij zij aan het slot opmerkte, dat de Duitsche regee ring een aanklacht heeft ingediend tegen de Fransciio republiek, waarbij zij zonder een oogenblik van twijfel geloof heeft ge hecht aan de ontvangen mededeelingen. waardoor zij zich voor altijd verdacht heeft gemaakt ten opzichte van allo latere klachten. Op 3 Febr. liet de Duitscho regeering een tweede nota aan do Fransche regee ring overhandigen nopens de toestanden in de Palts, waarin zij, zonder op speciale gevallen in te gaan, het geheelo optreden, van Frankrijk tegenover do separatisten gispte. Do Fransche regeering antwoordde, dat alles onbewezen laster was en dat het Pa- "rijsche kabinet zich met verdere gedacli- lenwisselingen omtrent binnenlandsche" aangelegenheden van Duitschland niet in liet. Dit alles heeft de Duitsche regeering op nieuw aanleiding gegeven het gansche materiaal en ook eenige nieuwe mededee lingen omtrent feiten ter beschikking der Fransche rgeering te stellen, en wel in een uitvoerige nota, die Woensdag j.l., door den Duitschen ambasadeur te Parijs is overhandigd. Gister heeft von Hösch aan Stresemann medegedeeld, dat deze no- ia hem was teruggezonden. (Stormachtig: hoort, hoort' hevige ver ontwaardiging in hét gansche Huis). 'Frankrijk weigert zich te mengen in ge schillen tusscheu DuitscherS onderling en beweert, dat de Franscue regeering daar- J hiot betrokken is, Maar wanneer zij werkelijk daaraan niet wilde deelnemen, zou do heele zaak binnen 24 uur zijn ge regeld en zouden er geen separatisten meer in de Palts bestaan, riep Stresemann uit. Ik vrees, dat het van de hand wijzen on zer nota er slechts toe zal bijdragen het volk opnieuw tot vertwijfeling te brengen, zooals deze in de Palts reeds tot ui ling is gekomen, in plaats van mede te werken tot het vinden van een vergelijk, dat iedereen wenscht. Wanneer men van het Duitsche volk eischt, dat liet de zwaarste lasten op zich neemt en dat zal bij elk vergelijk het geval zijn dan kan clit slechts geschie den, wanneer bet volk weet, dat bot door dezen last op zich te nemen de in het vre- desverdag overeengekomen vrijheid ver werft, waarop het recht heeft. (Stormach tig applaus in het heele Huis). Dc verwachtingen van Ludendorff. Men zal zich herinneren, dat Ludendorff enkelo dagen vóór den Putsch van 8 No vember naar aanleiding van een rechtzaak waarin hij als getuige optrad, verklaarde dat een verdaging na den lOden Novem ber hom niet schikte, daar hij dan iets be langrijkere te doen had. Thans verneemt do „Augsb. Postzeitung" van den Roemeen scken generaal Averescoe, dat Ludendorff reeds in Mei 1922 aan een met hem in nauwe relaties staand partijlid had ver klaard, dat hij op zijn laatst in December 1923 rijkskanselier zou zijn. Interessant is nog, dat Ludendorff reeds toen, in 1922, bondgenootschappen met hui tenia ndsche staten voorbereidde en daarover liet on derhandelen, n.l. met Hongarije en Roe menië, welke onderhandelingen door het bolsjewistisch Rusland gesteund worden. Engeland. Het havencbnfiict neg niet geheel opgelost. Toenemend verzet tegen de r e g e li n g. Het einde van de week is er en nog kan niet worden gemeld, dat de staking defini tief opgeheven is. De loon der gebeurtenis sen was gisteren zelfs zoodanig, dat ge vreesd werd, dat de staking ook de vol gende week nog zal voortduren Zooals gisteren gemeld, bestond er in do inder haast belegde gedelegeerden-vergadering van den Nat ionalen Bond van Transport arbeiders veel oneenigheid over de aan vaarding van de met do werkgevers in het havenbedrijf getroffen regeling. De gedelegeerden-vergadering kon het over do beëindiging van de staking nog niet eens worden. Ten slotte moest worden besloten, de verdere beraadslaging tot Maandag a.s. te verdagen. In den tusscheu tijd zullen do gedelegeerden naar hun woonplaatsen terugkeeren, ten einde in de afdeel ings vergaderingen den arbeiders den toestand uiteen te zetten. Van het mandaat, hetwelk hun in deze afdeelingsvergaderingen zal worden gege ven, zal het afhangen, hoe de gebeurtenis sen zich in den loop der volgende week verder zullen ontwikkelen. Het is dus best mogelijk, dat de aan vaarding van de getroffen regeling door den Nationalen Bond van Transportar beiders nog met vele moeilijkheden ge paard zal gaan. Immers, reeds onmiddel lijk na het hekend worden van het bericht omtrent de getroffen regeling hebben de havenarbeiders te Manchester, Liverpool en Newcastle zich tegen dezo oplossing verklaard en. geweigerd' genoegen to ne men met de toegezegde loonsverhoogingen n.l. direct 1 shilling en verder op '1. Juni a.s. 1 shilling. Zij handhaafden den eisch dat do löonsvefhooging van 2 shilling per dag onmiddellijk moet ingaan. Op hetzclf- de standpunt staan, naar uit. de heden ont vangen berichten blijkt, de havenarbeiders te Grimsby, Bristol en Newport. Do af- deeling Newport van den Transportarbei- dersbond heeft gisteren zelfs aan de ge delegeerden-vergadering een telegram van den volgenden inhoud gezonden: „Onmiddelijk 2 shilling hooger dagloon, gebaseerd op 6 werkdagen per week en niet minder". ifet behoeft geen beloog, dat door de althans voorloopige voortzetting der sta king de verliezen voor den Engelschen handel aanmerkelijk vergroot worden. De pesitie der Labourregeering. De tegenstand in eigen part ij. Do parlementaire medewerker van ida „Daily Express" zegt. dat do inwendige moeilijkheden van do socialistische regee ring zoo snel toenemen, dat zij elk oogen blik een crisis kunnen veroorzaken. In parlementaire kringen is men van oordeel, dat het kabinet den zomer niet zal overleven, in welk geval er nieuwe al- gemeene verkiezingen zullen" plaats heb ben. Bovendien hoerecht er verzet in de socialistische fractie, terwijl de liberalen zeer onverschillig legenover do regeering staan. In zijn eigen partij ondervindt Rarnsay Mac Donald aanmerkelijken tegenstand. De regeering wordt beschuldigd van onop rechtheid en van het opofferen van do so cialistische beginselen aan opportunistische overwegingen. Volgens den politieken medewerker van do „Westminster Gazette" heerecht er on rust in do gelederen der labourpartij naar aanleiding van liet besluit der regeering tot uitvoering van het program van viool- aanbouw van het kabinel-Baldwin. De daaromtrent gisteren in het lagerhuis gedane mededeeling veroorzaakte groote sensatie- Griskenland. Venizelos. Naar de „Prager Pr esse" uit Athene vernoemt, is Venizelos in zooverre her steld, dat men reeds met zijn terugkeer in het politieke leven rekening begint te houden. Er wordt voorgesteld hem het ministerie van binnenlandsche zaken aan te bieden, opdat door hem de ongereptheid van het plebisciet over de koning-kwestie wordt gewaarborgd. Anderen zouden cr de voorkeur aan geven, dat Venizelos in de plaats van admiraal Gohdoeriotis tot re gent werd belioemd. Naar het schijnt is ran Fransche zijde een stap ten gunste van liet plebisciet ge daan. De Grieksche gezant te Parijs deelde de regeering telegrafisch mede, dat Frank rijk geen militaire staatsgreep voor de uitroeping der republiek wensehte en aan het program van Venizelos, dat de oplos sing in oen vrij plebisciet zoekt, do voor keur geeft. Fusland. De woelingen. Naar uit Berlijn wordt gemeld, duren de plaatselijke onlusten in Rusland voort cn de telkens uitbrekende stakingc-n maken de taak dor regeering steeds moeilijker. In Kremenseb.uk ontwapenden de werk- loöze arbeiders de Iroepc-n van dc Tscheka, bevrijdde alle gevangenen, vernietigden de archieven cn sloten do Tscheka-beamhten iu do cellen oi* 'i vee uur later arriveer den troepen van het roode leger, bevrijd den de beambten en verrichten arrestaties op groote schaal. Deze zijn trouwens aau de orde van den dag. De controle-commissie der communisti sche partij to Moskou, die tot laak heelt de ambtenaren op verantwoordelijke pos ten, die tot de oppositie behooren, af te zetten, verklaart, dat dit onmogelijk is, daar 70 pCt. van hen tot do oppositie be hoort. Amerika. De strijd in WScxïco. Een leider der rebellen gevangengenomen. De Mexicaansche minister van Oorlog heeft van generaal Gardenas bericht ont vangen, dat hij te Colima den rebellenge- neraal Alvarado heeft gevangengenomen, door verraad van diens eigen officiereu. De gevangengenomen generaal, die tijdens het voorloopig presidentschap van Huerta minister van Financiën was, behoort tot de voornaamste leiders der rebellen. Voorts wordt femeld, dat twee kanon- neerboo'ten van de rebellen nabij Manza- nillo in handen der federale regeering zijn gevallen. Britsch-lntiië Een gevecht met Fanatici. Een leider der Kalifaa tb o weging 'gearresteerd In de staat Nabha (Poenjak) heeft een gevecht plaats gehad tusscheu een Brit- sche troepenafdetling en een bende van 500 gewapende cn 6000 ongewapende fa- natische Akali's. Do inboorlingen werden teruggedreven en lieten 14 do oden en 34 gewonden achter. Ongeveer honderd van hen worden gearresteerd, onder wie een bekend leider der Kalifaat-beweging en lid van het Indisch Nationaal Congres. In het belang van den godsdienstvrede had de regeering van den staat aan do Akalis verboden den slaat binnen to ko men. Op dat verbod werd echter geen acht geslagen. Do Akalis trokken naar den tempel, De autoriteiten waarschuwden do aanvoerders terug te keeren, omdat er anders geschoten zou worden. Maar ook daaraan werd geen aandacht geschonken. De Akalis trokken verder en vormden een front van 600 Meter. Zij werden gevolgd door de regeeringstroepen. Het eerste schot werd door de Akalis gelast, waardoor een inwoner werd gedood. Een gevecht ont stond. De regeeringstroepen losten drie salvo's. De Akalis verdubbelden het vuur en bereden'Akalis gelastten in 't Engelsch een charge, welke echter door bereden re geeringstroepen werd verijdeld. De Akalis vluchtten in kleine troepen en verspreidden zich, over het land. Van het Vaticaan. China en het Vaticaan. Maarschalk Tsao Koen heeft zijn ver kiezing tot president der ChinecscUe re publiek direct aan den Paus meegedeeld. In zijn desbetreffende boodschap verze kert de nieuwe president den H. Vader, dat hij alles in het werk zal stellen om de vriendschap van China voor den H. Stoel nog inniger en hechter te maken. Een der eerste daden van den nieuwen president is geweest, den apostolischen vicaris van Tcheli, mgr. Fabrègues, tot zijn raadsman te benoemen. Mgr. Fabrègues is geboortig uit Mont- pollier (Frankrijk) en bekleedt sinds 1910 bovengenoemde functie in Tcheli, met resi dentie te Pactingfoe, waar maarschalk Tsao Koen zelf gedurende tien jaar mili tair gouverneur was. BINNEHLAflE BEGBAFENiS MR. KOLKMAN. Gistermorgen zijn in de kerk van de Parochie van de H.H. Antonius en bo dewijk aan do Prinsossegracht plechtige uitvaartdiensten gecelebreerd voor de ziele- rust van wijlen mr. M. J. C. M. Kolkman, in loven lid der Tweede Kamer, oud-mi nister v <n Financiën en lid van Gedepu teerde Stalen van Zuid-Holland. Voor het hoofdaltaar, dat geheel in rouw was gehuld, was de kist met het stoffelijk overschot, op een katafalk op gesteld. Het kerkgebouw was stampvol. Do H. Mis van Requiem te tien uur werd door Mgr. Nolens, Minister van Staat, lid der Tweede Kamer, den Pauselijken Internun tius, -Mgr. Cesar Orsenigo, den secretaris der Pauselijke Legatie, Mgr. Umberto Kal- dewey, cn Deken Van Dam, in het Priester koor bijgewoond. Verder werd dezo plech tige dienst bijgewoond door tal van auto riteiten, o.a. den Minister-President jhr. Mr. Buys de Becrenbrouck, en de Minis ters Colijn, Van Karncbeek, Heemskerk, Vpn Swaaij, De Graaff, .Aalberso cn Van Dijk, den Belgischen gezant Princo do Ligne, den President der Tweede Kamer. Mr. Dr. Kooien,onderscheidene leden der Tweede Kamer, velé-leden der R.-K. frac tie,de leden der A.-R: fractie 'Rutgers en De MontVerboren, do leden der Glir - I-Iist. fractie Schokking en Tilanus, den hoor Van Gijn, lid van de fractie van den Vrij heidsbond, den heer Merchant, leider van de vrijz.-dem. fractie, den griffier der Twee de Kamer, den lieer Baron De Vos van Steenwijk, vele leden der Eerste Kamer, de Staatsraden Baron van Hugen- potli tot Aerdt. Mr. Harte van Teeklen- burg en Baron do Wijkerslooth de Weer- destcyn, vele leden van de Provinciale vinciale Staten van Zuid-Holland, de heer von Fisenne. lid van Ge d. Staten, de hoe ren Bruysten en Sinkel, hoofdredacteur cn directeur van „De Residentiebode", waarvan de ontslapene president-commis saris was, enz. De H. Mis van Requiem werd opge- 1 dragen door pastoor Bulten, met assisten tie van de paters Weönink, De Vriendt en De Graaf. Het zangkoor zong de H. Mis van Perösi en het „Ecce quo modo" van Handel. Op een der zij-altaren droeg de hoofdaalmoezenier kolonel Evers een stille H. Mis op. Na beëindiging van den kerkdienst werd de lijkkist langs het hoofdpad de kerk uitgedragen. Onder veel belangstelling, bui ten de kerk vertrok dc stoet naar dc R. K. Begraafplaats aan de Kerkhoflaan, waar bij als slippen dragers fungeerden de bo den van de Tweede Kamer en van Pi*o- vincialo Staten. In de volgrijtuigen liad- deu behalve de familieleden o.a. plaats ge nomen de in de kerk aanwezige ministers, Mgr. Nolens, do leden van Ged. Stalen en do Voorzitter van do Tweede Kamer. Ook op de begraaf plaats bestond groote belangstelling. Hier werd de stoet opge wacht door velen van de reeds genoemde aanwezigen in de kerk, terwijl voorts wer den opgemerkt dè oud-ministers Pop, Van Swinderen en Went holt, de minister van Marine de heer Westerveld, het oud-Ka merlid Roodhuyzcn, Kamerleden, o.a. de hoeren Schaper en Van Zadelhoff, heide laats (genoemden als vertegenwoordigers van de sociaaldemocratische Kamerfractie, enz. enz. Op het kerkhof werd de stoet vooraf gegaan door het met rouw omfloerste vaan deldel van do Katholieke Garde. De plech tigheden in de kapel en hij de beaarding werden verricht door den zeereerw. heer pastoor Bulters, met assistentie van de weleerw. paters De Graaf en Weeniuk. Op de begraafplaats waren nog meerdere autoriteiten dan in de Kerk aanwezig. Op het kerkhof werd de stoet vooraf gegaan door het met rouw omfloerste vaan del van de Katholieke Garde. Do plechtig heden in de kapel en bij de beaarding werden verricht door de geestelijken 13ul- lefs, De Graaf en Weeiiink. De commissaris van de Koningin in Zuid-Holland, baron Sweerts de Landas Wyborgli, die juist van een lichten gricp- aanvaMs hersteld, kon tot zijn groot leed wezen aan de plechtigheid geen dool ne men. De heeron n. de Wilde en rur. .T. Lim burg, leden van het college van Ged. Sta ten, vertoeven in lxet buitenland. HET VOORNAAMSTE N8£UlzJS. BUITENLAND. In den Rijksdag heeft Stresemann een krachtige rede gehouden tegen het optre den van de Franschen in de Palts. Het havenccnflict in Engeland is nog niet opgelost. De arbeiders zijn niet gene gen om de ontwerp-overeenkomst gosd te keuren. In Mexico is een der rebellenleiders ge vangen genomen. Botsing van Briiscne regeeringstroepen met fanatische inlanders in Engelsch-lndië BINNENLAND. De algemeene beschouwingen over de Staalsbcgrocting 1924 zijn geëindigd De Tweede Kamer heeft alle moties verworpen (4de blad). Een arbeidsgeschil in het bouwbedrijf aanslaande? Belangrijke mededeeünGen van hel Cen traal Bureau der K. S. A. (2de blad). LEIDEN. Lezingen naar aanleiding van de ten toonstelling van „Herwonnen Levens kracht". In het derdo (Zaterdagsche blad) is weer een prijs-rebus geplaatst Uit het bouwvak. Nog g e o n overeenstemming Gisteren heeft to Amsterdam een confo- rentio plaats gehad tusscheu vertegenwoor digers van den Patroonsbond in de bouw bedrijven in Nederland on den NoderL R.-K. Bond van bouwpalroons met afge vaardigden van de Moderne, R.-K. en Christelijke bonden van bouwvakarbeiders, den Neutralen timmerliedenbond, en do Federatie van bouwvakarbeiders. De conferentie iverd geleid door het Eerst o Kamerlid den heer W. Fransen Jzn. uit Leeuwarden, in zijn kwaliteit vau voorzitter van den Nederl. R.-K. Bond vau houwpatroons. Do patroons gaven een toelichting op de door hen gedane voorstellen tot wijziging van het thans afgeloopcn collepjïef con tract. Daarop volgden uitvoerige bespre» kingen tusschen beide partijen, welke echter niet tot overeenstemming tusschen de werkgevers hebben geleid. De werknemers zullen nu, vermoedelijk in den loop van de.volgende week, hunne houding nader bepalen. Uit hei Schildersbedrijf. Wij meldden gisteren dat de afloop van het- contract waarschijnlijk zal zijn op 1 Maart; di't moet zijn 8 Maart. Bij Kon. Besl. is aan mr. P. J. M. Aalberse, Minister van A., H. en N„ ver lof verleend tot het aannemen van het gi'ootkruis der Orde van do Witte Roos van. Finland. HCERK^iEU^S Z. D. H. de bisschop van VHeriogcn- bosch lveeft eervol ontslag verleend, aan den Weleerw. pater J. G. van Breda O.F. M. als kapelaan der parochie H. Francis- cus to Nijmegen en in diens plaats be noemd den Weleerw. pator L. Th. W. A. Graaf O.F.M., lot dusverre kapelaan der parochie H. Rosalia le Rotterdam. «EGHTZffiKEÜ Spoorwegen. Voor den kantonrechter te Atnersfoort diende dezo week een zaakje over nict- sluiten der hoornen aan een overweg van spoorvak AmersfoortApeldoorn, nabij eerstgenoemd station. Als verdediger was uit 's-Hertogen- bosch overgekomen mr. Witlox, rechtskun dig raadsman van den Bond. van R.-K. spoorwegpersoneel „St. Raphaëldaar aan deze zaak een principieel o kant is. Een dergelijke overtreding in Delft wordt volgende week behandeld voor de recht bank in Den Haag, waarbij dit princi- picele op den voorgrond staat. Wat toch is het geval? Art. 7 al. 3 van de Spoorwegwet van 1875 eischt sluiten dor hoornen drie mi nuten voor het aankomen der treinen. Aangezien dit aankomen op tijd zelden voorkomt, is hij arrest van den Hoogcn Raad in 1913 de lezing geworden: sluiten, bij 't hooren van het kloksignaal. Ook dit is op vele. punten van groot verkeer of drukken treinenloop niet to handhaven. Daarom kan de Raad van Toezicht der Spoorwegen voor bepaald© overwegen afwijking van genoemd artikel der voorschriften toeslaan. Zoo ecu af-*

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidsche Courant | 1924 | | pagina 1