Mo. 4383
15e Jaargang.
WOENSDAG 2© FEBRUARI f924
SeSeidóclieÊou^Mil'
DeABONNEMENTSPRIJSbedraagt bij vooruitbetaling
Voor Leiden 19 cent per week 12.50 per kwartaal.
Pij onze Agenten 20 cent per week 12.60 per kwartaal.
Franco per post t 2.95 per kwartaal.
Met Geïllustreerd Zondagsblad is voor de Abonnó's ver
krijgbaar tegen betaling van 50 et. per kwartaal, bij voor
uitbetaling. Afzonderlijke nummers 5 ct., met Geïllustreerd
Zondagsblad 9 ct.
Dit blad verschijnt eiken dag uitgezonderd Zon- en Feestdagen
Bureaux: RAPENBURG No. 10 - LEIDEN
TEL. INT. ADMINISTRATIE 935 REDACTIE 15
GIRONUMMER 103003 POSTBUS No. II
DE ADVERTENTIEPRIJS BEDRAAGT:
Gewone advorlentlën 30 cent psr regot*
Voor Ingezonden Mededeelingen wordt het
dubbele van het tarief berekend.
Kleine adverSentiën, van ten hoogste 30 woorden, waarin
betrekkingen worden aangeboden of gevraagd, huur en ver
huur, koop en verkoop 2 0.5Q.
Oil nummer bestaat uit tares
bladen.
V „Medezeggenschap".
Over medezeggenschap" der arbeiders in
het bedrijf worden vaak de meest idealisti
sche, ja phantastisclie theorieën verkondigd
Dat wekt oppositie, verzet en afkeer bij.de
werkgevers schept niet te verwezenlijken
illusies bij de werknemers!
Daaraan maakt zich ook schuldig het on
langs verschenen rapport van S. D. A. P.
en N. V. V. over „Bedrijfsorganisatie en
medezeggenschap."
De S.D.A.P.'er prof. mr. W. A. Bonger
Heemt dat rapport van „Het Volk" onder
handen en zegt naar aanleiding daar
van o. m.:
,De arbeider zal ingewijd worden in
de mogelijkheden en moeilijkheden van
het bedrijf", is even tastbaar on
juist als bijv. „De mensch zal inge
wijd worden in de hoogere wiskunde".
De hemel moge hen beiden daarvoor be
waren! Waar nauwelijks één op de dui
zend voldoenden aanleg voor heeft, daar
mee zou men den (gemiddelden) mensch
tot eigen en anderer schade gaan kwel
len!
De voorstelling van zaken alsof de ar
beider (d. w. z. de gewone arbeider) naar
medezeggenschap in de leiding
van een grootbedrijf streeft, is een
syndicalistisch bolsjewis
tisch praatje; om dat te willen,
heeft de gewone arbeider veel te veel
gezond verstand. Onder medezeggen
schap werd vroeger, en het wordt tijd,
dat men daartoe weer terug komt,
steeds verstaan; hoe geeft men den ar
beider medezeggenschap ook in die aan
gelegenheden, waar de collectieve con
tracten niets regelen en waar hij in
z ij n werk van iederen dag mee te
doen heeft? Als men zich hiertoe be
perkt, doet men goed en groot werk, dat
aanslaat bij de arbeiders; wie verder
wil gaan. tegen den draad der maat
schappelijke ontwikkeling in, doet niet
alleen iets onnuttigs, doch ook schade
lijks, wijl daardoor het mogelijke op den
achtergrond komt.
1
Inderdaad worden in dit citaat juiste op
merkingen raak gezegd.
Zooals prof. Bonger de „medezeggenschap"
der arbeiders voorstelt zal deze nog wel, na
tuurlijk, tegenkanting bij velen vinden, maar
in den grond daarvan ligt veel waars
en goeds, ook volgens onze opvatting: Tus»
Bchen de leiding in het bedrijf hebben en
daarin als 't ware gelijk' een machine ge
bruikt worden is een groot verschil. En de
juiste middenweg moet hier worden gezocht
ten zegen van de arbeiders, die als
mensch moeten werken, maar ook ten
nutte van het bedrijf zelf.
BUSTEiaLftüaDi
Duitschland.
Beieren en het Rijk.
De opvolger van Von L o s s o w.
Het Beierscho ministerie heeft, in een
kabinelszitting den nieuwen toestand be
sproken. Generaal Kress von Kreesenstein
tfDrdt do opvolger van Von Lo&sow. Of
ook Von Kahr een opvolger zal hebben is
nog niet bekend. Wellicht zal minister
Sohweyer zijn plaats innemen. Evenmin
is er nog iets bekend over do opheffing van
den staat van beleg.
Ehrhardtveruwenen.
Het spreekt vanzelf, dat de vrede tus-
fichen Beieren en het rijk niet mogelijk
was zonder dat men ook over alle punten
tot overeenstemming was gekomen, die,
'koezeer ook details, toch van groote be-
teckenis waren voor het bewaren van de
eenheid en voor het prestige der rijksre-
geering. In dit verband kan worden ge
wold, dat kapitein Ehrhardt, die maar
bleeds vrij in Munch en rondliep na zijn
'«mtvluckthig uit de gevangenis te Leipzig,
<ho do vertrouwensman van Von Kahr
was en zich onlangs weer met Ludendorff
heeft verzoend, plotseling uit Munchen is
verdwenen en nergens meer te zien is.
Men zou zeggen dat het werkelijk den
goeden weg opgaat in de verhouding tus-
flCuen Beieren en het rijk.
De Japansche ambassade te Berlijn
bewaakt.
De nieuwe Japansche ambassadeur,
oematarchonda, heeft do bescherming
Win de politie ingeroepen, daar Japansche
vowinuiiisleai gedreigd 'hebben het Japan-
fc' wwbassade-gebouw te Berlijn in de
cht te laten vliegen. De plannjen daartoe
Ju uitgelekt en de Rijks weer bewaakt
toans het gebouw.
UIT HET BEZETTE GEBIED.
De eischen der bezetters.
In de commissie van buitenlandscbe za
ken uit den rijksdag beeft de minister
voor bet bezette gebied Hoefle op de ge
weldige eischen van de bezettingstroepen
voor kazernes gewezen. Alleen in Westfa-
len eischen zij voor millioenen gouden
mark nieuwe gebouwen.
Deze middelen kan. het rijk niet vlot
maken. De rijksregeering streeft steeds
naar een modus vivendi met de bezettende
mogendheden, zoowel ten aanzien van het
verkeerswezen en de doaune, als ten aan
zien van de betalingsmiddelen. Tot 's mi
nisters spijt hebben de pogingen om de
140.000 uitgezefcten terug te laten koeren
en de 1500 gevangenen te bevrijden geen
noemenswaardig succes opgeleverd. Voor
al ten aanzien van het spoorweg-regie is
de toestand ongunstig.
De toestand in de Palts.
Fransche represailles.
Aan het „Berl. Tag." wordt uit Spiers
gemeld: Sedert het vertrek der enquête
commissie schijnt generaal De Metz zich
weder als do meester te beschouwen en
zijn regiem volgens liet oude recept te
willen voortzetten. Het gevoel van verlich
ting, door het zakelijk en verstandig op
treden van de commissie bij de bevolking
gewekt, is opnieuw voor bezorgdheid ge
weken. Men is in do Palts algemeen van
opinie, dat de persoon van De Metz de
voornaamste hinderpaal is voor den te
rugkeer vau normale en ordelijke toestan
den.
Uit alle steden der Palts komen berich
ten van represailles der Fransche burger
lijke gedelegeerden. Vooral te Pirmasens
is do toestand zeer dreigend geworden. De
scherp strafmaatregelen der bezetters, de
talrijke arrestaties van aanzienlijko bur
gers, de mishandelingen van gevangenen
hebben bij de bevolking een buitengewone
opwinding veroorzaakt. Tengevolgo van de
aanhouding van vijf fabrikanten zijn de
belangrijkste industrieele bedrijven zon
der leiding.
Gister is de algemeene staking afgekon
digd als protest tegen het optreden der
Fransche autoriteiten. Alle bedrijven en
zaken zijn gesloten.
De opruiming der separatisten
Practisch zijn thans alle separatisten-
vestigingen" in de Palts weer in handen
der wettelijke regeering. De separatisten
zijn te Spiers geconcentreerd, en hun aan
tal moet nauwelijks vierhonderd man be
dragen.
Men verwacht, dat ze nu door de Fran
sche autoriteiten zullen worden ontwa
pend.
Eenige- rijksambtenaren, die tijdens het
separ&tislenbewind uit het land waren
gezet, zijn reeds weer in de Palts terugge
keerd en hebben er hun "vroegere functies
hervat.
DE HERSTELKWESTIE.
De experten-conimissie.
Een vóórproefje van het
rapport.
De „Matin" meldt, dat het rapport der
deskundigen, die uit Berlijn teruggekeerd
zijn en waaraan men thans bezig is, on
der meer het volgende zal inhouden: Er
moet in Duitschland, wil men een belioor-
lijko controle kunnen uitoefenen, een or
ganisatie komen evenals in Oostenrijk.
Daartoe moet een controleur, met groote
macht bekleed, een serie rijksinkomsten
tot zijn beschikking hebben, die hij kan
blokkeeren en daarmee de regeoring dwin
gen zijn aanwijzingen op te volgen. Ge
zocht wordt door de commissie naar een
oplossing, die Frankrijk zoo spoedig mo
gelijk liquide middelen bezorgen kan.
Daartoe kunnen vooral de spoorwegen
dienen, Intusschen zou alvast direct een
crediet-operatie ondernomen kunnen wor
den, terwijl Frankrijk niet*door aandeelen
maar door obligaties, hetgeen veiliger is,
bij de Duitsche industrie zou moeten wor
den geïnteresseerd. In elk geval, verzekert
de „Matin", wil men in de commissie alles
doen om de voorstellen voor Frankrijk
practisch en aannemelijk te maken. Men
venvacht, dat heit rapport over drie we
ken gereed zal zijn.
Frankrijk.
Poincaré's financieele wetten.
Eindelijk art. 3 er doof.
In don nacht van Maandag op Dinsdag
is na een eindeloos debat ten slotte art. 3
van het fiscale wetsontwerp der regcering
aangenomen met 86 stemmen meerder
heid. Eenige weken geleden meldden wij
het aannemen van art. 1; in den loop van
dien tijd is art. 2 aangenomen en nu is
eindelijk de derde er ook door. Maar dat
heeft moeite gekost. Er is in dien nacht
22 maal gestemd over amendementen en
evenzoo vele malen heeft Poincaré de
kwestie van vertrouwen moeten stellen.
Lngelan:.
De havenstaking.
In do Londonsche haven.
Terwijl bij de meeste havens het werk
totaal stil ligt, zijn ongeveer 3000 arbei
ders, die in het Londensche havenbedrijf
werken, zijnde een vijfde van bet normale
aantal, gisteren bezig geweest met het
lossen van 22 schepen.
Vierhonderd ton visch, gister te Grims
by aan land gebracht, zullen vernietigd
moeten worden, tenzij de plaatselijke af-
deeling der nationale vereeniging van
spoorwegmannen, die de visch weigerden
te veevoeren, daar ze door „onderkrui
pende" havenarbeiders was aangevoerd,
het werk hervatten.
Duurt' het nog lang?
Ben Tillett, de in den dienst der vakbe
weging vergrijsdo havenarbeidersleider,
die ook bij deze staking weder op den
voorgrond is getreden, heeft verklaard, dat
hij het einde van de havenstaking bin
nen enkele weken niet waarschijnlijk
acht. Hij voegde hieraan toe: „Do werk
gevers maken nu zoo'n drukte over de
aangeboden arbitrage. Deze werd ous
echter jarenlang geweigerd en thans
slechts enkele uren vóór den aanvang van
de staking aangeboden.
Het schijnt, dat de werkgevers do groot
ste minachting voor onze houding koes
teren. "Wij hebben daarop een waardig
antwoord gegeven door een eenparig op
treden en door in massa do havens to
verlaten, waardoor het geheele transport
bedrijf is stilgeillëgd. Voorts kunnen cr
nog velo kanalen worden geëxploiteerd om
tot een uitbreiding der staking te geraken.
Wij voeren zoo besloot Ben Tillet
een directen strijd over een kwestie van
1 shilling loon per dag meer, welke even
wel voor de havenarbeiders van het
hoogste belang is".
Onder zulke omstandigheden zal het on
derzoek van regeeriugswoge worden ge
houden..
Italië
De erkenning van Rusland.
De concessie aan Italië.
Naar de „Vossische" aan de „Gorriere
della Sera" ontleent, zal de chef van de
Russische handelsdelegatie in Praag, Je-
renew, tot gezant te Rome benoemd wor
den. De ratificatie van het handelsverdrag
wordt 10 dagen uitgesteld. De inhoud blijft
voorloopig geheim. Bekend is echter, dat
aan de Zwarte Zee-oevers een uitgebreide
petroleiimcoucessie aan het Italiaanscho
kapitaal zal overhandigd worden.. Boven
dien krijgt Italië een optie op akkerbouw
land en uitgebreide mijnbouwconcessies.
De scheepvaart in de Zwarte Zee zal op
een voor Italië voordeelige wijze geregeld
worden.
Fascistische v/andaden.
Een jong-fascistische bende heeft Maan
dag een sneltrein van Rome naar Florence
aangehouden, holt postrijtuig opengebro
ken en de pakken met oppositiebladen er
uitgegooid en verbrand.
Do Italiaansche premier Mussolini hoeft
de verantwoordelijke politic-autoriteit ont
slagen en arrestatie van de schuldigen
gelast.
Rusland.
Het Joodsche vraagstuk.
Men hoort wel eens, dat Rusland tegen
woordig een Joodsch paradijs is, maar
niets is minder waar dan dat. De geloovige
Joden hebben evenveel van de Sovjets te
lijden als do Katholieken. Tijdens de
revolutie hebben do Joden in Rusland alle
burgerrechten gekregen, maar geen na
tionale rechten, zooals zij wenschen. Tegen
het toekennen van nationale rechten aan
do Joden was Lenin echter ten zeerste ge
kant, hetgeen volkomen overeenstemt met
de meening van Marx, die in het alge
meen tegen autonomie voor kleino volken
was.
Anderhalf jaar geleden is in deze hou
ding van de -sovjet-regeering verandering
gekomen. Onder den drang van de veel
vuldige opstanden heieft de regoerenda
partij op het twaalfde congres besloten
aan do weaischen der autonomisten tege
moet te komen cn in plaats van de vroe
gere centralistische een federalistische po
litiek te gaan voeren.
Alle volkeren van Rusland hebben eigen
autonome republieken opgericht, zelfs de
Boerjaten en de Jakoeten. Alleen de Joden
niet. De Joden hebben geen boerenstand
en hebben daardoor in Rusland een boe
renland bij uitnemendheid, hoegenaamd
geen maclit.
Sovjet-Rusland is het eenige land in de
wereld, waar het beslaan van het Joodsche
volk wordt ontkend. Sterker, waar het
onderwijzen van do Joodsche taal met ver
banning naar Siberië werdt gestraft, waar
liet verboden is Joodsche boeken te druk
ken.. De oorzaak hiervan is niet zoozeer do
vijandschap van de christelijke leden der
regeering als de tegenstand der Joodsche
communistische leiders. Hoe vreemd dit
ook moge klinken, het is toch waar.
Den laalsten tijd is do invloed der Jood-
scho communisten echter aan het tanen.
Onder den druk iran het steeds meer toe
nemende anti-semitisme is de regaering
overgegaan tot het verminderen van het
aantal Joodsche ambtenaren. Tevens ver-
minderit ook het aantal Joodsche leden
van de communistische partij.
Bulgarije.
Anarchisten te Sofia.
Een gevecht met de politie.
Nadat do politie er kennis van had ge
kregen, dat in oen huis in een der voor
steden van Sofia een aantal anarchisten
aan het vergaderen waren, werd het door
een politie-macht omsingeld.
Op do sommatie, zich over te geven,
antwoordden do anarchisten met een aan
tal revolverschoten te lossen, waardoor
een politie-agent en een gendarme werden
gedood.
Een oogenblik later brak er brand uit,
in het gebouw, waar de anarchisten nog
steeds tegenstand boden. Door de brand
weer werd ten slotte liet vuur bedwongen.
Tot dusver zijn drié anarchisten gear
resteerd. Voorts heeft men drie geheel
verkoolde lijkon uit de puinhoopen te
voorschijn gehaald. Zes politiö-agenten
zijn gewond.
DE TWEEDE KA Pd ER EN DE WETS
VOORSTELLEN-GRAAT EN STAALMAN
De obstructiepoIitisk-Braat vrij algemeen
afgekeurd Misbruik van het parle
mentair initiatief Sympathie voor
het voorstel-Staalman -- Een dreige
ment van een plattelandslid.
Blijkens liet voorloopig verslag over het
voorstel van wet van de heeren Braat en de
Boer tot intrekking van de Wet van 23
Maart 191S tot tijdelijke afwijking van de
Wet van 23 Juli 1918 tot invoering van een
wettelijken tijd, verklaarden de voorstan
ders van den zomertijd hun bezwaren tegen
do afschaffing daarvan te handhaven cn
kunnen verscheiden leden, die do nadeden
van den zomertijd erkennen, aan dit-wets
voorstel evenmin hun stem geven. Het is
li. i. niet in 'het belang der zaak zelf, dat
een of twee Kamerleden, voorstanders van
afschaffing van den zomertijd, telken jare
eenvoudig een nieuw voorstel indienen om
dit doel Lc bereiken. Heb votum der Eerste
Kamer behoort voorshands te worden ge
ëerbiedigd. Hier is volgens vele leden mis
bruik gemaakt van het parlementair initia
tief.
Andere leden mec-nen, dat de voorstellers
in elk geval hun voorstel hadden moeten
voorzien van een behoorlijk gedocumen
teerde toelichting om de Eerste Kamer, die
tlxans een veranderde samenstelling heeft,
hetgeen na het votum van heb vorige jaar
als een wijziging van omstandigheden kan
worden aangemerkt, te overtuigen van de
juistheid van hun denkbeelden.
Ten slotte acht men vrij algemeen de mid
delen, (n.l. obstructie in de Kamer), door
den eersten voorsteller gebezigd om zijn
doel te bereiken, ontoelaatbaar. Het. ware
beneden de waardigheid der Kamer zich op
deze wijze te laten pressen om een wets
voorstel aan te nemen. Men meende zich
onder deze omstandigheden van een nadere
uiteenzetting van zijn denkbeelden omtrent
den inhoud van het voorstel te moeten ont
houden.
Blijkens het voorloopig verslag over liet
wetsvoorstel van den heer Staalman c.s.
verklaren vele -leden, zoowol voorstanders
van een langen zomertijd als anderen, die
de invoering van een wettolijken zomertijd
op zichzelf ongewenscht oordeelen, sym
pathiek te staan tegenover dit wetsvoorstel,
dat een te waardeeren poging doet om tus-
sohen voor- en tegenstanders van den
zomertijd een compromis te treffen.
Intusschen betreuren verscheiden leden,
dat een regeling in dezen geest niet van de
regeering zelf is uitgegaan. Nu dit tot hun
leedwezen niet is geschied en inmiddels bij
Kon. Besl. van 31 Jan. 192-1 de duur van
den 'zomertijd is bepaald, achten ze nadere
gegevens, voornamelijk wat betreft het in
ternationale spoorwegverkeer en de in na.
'burige landen geldende, tijdregelingen, noo-
dig dm hun 'houding te bepalen. Hoe den
ken de voorstellers zich b.v. de oplossing
van uit deze verschillen voortspruitende
moeilijkheden?
Yele leden zullen het op prijs stel'len.
dien de regeering de Kamer de voor de be
oordeeling van het voorstel noodzakelijke
inlichtingen wil verschaffen.
Mocht het niet mogelijk blijken, de voor-
ge-stelde regeling dit jaar voor wat betreft
een datum van aanvang van den zomertijd
te doen ingaan, dan behoeft dit nog niet tot
afwijzing van heb voorste'! te leiden. Men
gaf den voorstellers in overweging in 'dat
geval, door een wijziging, dit jaar alleen
den eind termijn van kracht te doen zijn,
Mocht ook dit niet mogelijk blijken, dan
KET VOORLAAGSTE
BUITENLAND.
De toesfand in de Palts vererger-d weer'
door de represaille-maatregelen der Fran-d
schen.
Poincaré's fiscale voorstellen in de Fran-i
sche Kamer. Art. 3 aangenomen.
Van de staking in de Engelsche liavenS
is het einde nog niet te zien.
BINNENLAND.
De opvolger van Mr. Kolkman in dei
Kamer en Staten (2de blad).
Mr. Kolkman herdacht in Tweede Ka
mer (2de blad) en Eerste Kamer (1ste
blad).
Het oordeel der Tweede Kamer ever de
wctsontwerpen-Braat en Staalman inzake
den Zomertijd.
De patroons in.het bouwvak handhaven
hun standpunt inzake het collectief con-:
tract.
LEIDEN.
De aanbesteding van de nieuwe Katho
lieke Parochiekerk de vierde in onzé
stad heeft vandaag plaats gehad.
ware de invoering van dit voorstel op te
schorten tot het volgend jaar.
Verscheiden leden kunnen zich met het
voorstel niet vercenigen. Eenigen hunner
omdat de Tpgeling van dit- vraagstuk,
wegens zijn internationaal karakter, niet
wel bij initiatief-voorstel kan plaats vinden
De regeering moet leiding geven. De Kamer
kan h. i. niet meer doen dan zich bij nota
over deze vraag uitspreken, opdat de regee
ring daarmede in volgende jaren zooveel
mogelijk rekening kan houden.
Andere leden, die het voorstel bestreden,
kunnen zich met do door de regeering ge
troffen regeling zeer wel vereenigen.
En ook leden, die nimmer voorstanders
van den zomertijd waren geweest, kunnen
zich met het voorstel vereenigen.
Een lid 'heeft verklaard, niet langer lijde
lijk te kunnen toezien dat het platteland
door den zomertiid gehinderd wordt.
Enkele leden, die elke tijdelijke verzet
ting van de klok kunstmatig achten, zijn
zoowel tegen dit voorstel als tegen een lan-
geren z-omertijd cn willen den Midden-
Europeeschen tijd ingevoerd zien.
Enkele leden gaven den voorstellers
overweging, de vervroeging van den tijd
hun voorstel te doen aanvangen omstree'
15 Juni en te doen eindigen omstreeks 15
September.
R. K. Universiteit.
De Senaat der R. K. Universiteit heeft
'besloten het zesde eeuwfeest der heiligver
klaring van den H. Thomas van Aquino,
algemeen leeraar der Kerk en Patroon
der Universiteit, te vieren door een plech
tige academische zitting op Donderdag
28 Februari, 's namiddags te drie uur in
de groote zaal van het gebouw ,.De Vereeni
ging". De feestrede zal worden uitgesproken
door Zijne Excellentie Prof. mr. P. Aal-
berse, Minister van Arbeid.
Tob deze academische zitting zullen be
halve de officieel genoodigden, ook andere
belangstellenden toegang hebben, die daar
voor gratis -toegangskaarten kunnen ver
krijgen aan Jb Universiteitsgebouw. Nadere
bijzonderheden zullen later worden mede<
•gedeeld.
Boekhouders bij het Kadaster.
Geen aanstelling meer.
Het voornemen' bestaat geen boekhouders
bij het kadaster meer aan te stellen, zoodat
voor deze betrekking geen examen zr.eer
zal worden afgenomen.
Waar een boekhoudersplaats openvalt, zal
daarin z-oo noodig worden voorzien door
plaatsing van een adjunct-commies met vak-
diploma.
Er zijn echter nog 4 teekenaars van het
Kadaster, die kort geleden slaagden voor
het boekhoudersexamen, doch tot heden niet
aangesteld konden worden door gebrek aan
vacatures.
Nu deze teekenaars in de toekomst cok
geen bevordering tob 'boekhouder kunnen
verwachten, is hun de gelegenheid geopend,
benoemd te worden'tot adj.-eommies aan
een kantoor van de Hypotheken.
Uit de bouwvakken.
D c patroons handhaven
hun standpunt.
In antwoord op den brief der gezamenlijke
'bouwvakarbeidersbonden aan de patroons
organisaties in zake het nieuwe collectief
contract, waarin eerstgenoemde een nadere
toelichting op het collectief contract en naar
do mogelijkheid van nadero loonsvoorstcl-
len vroegen, hebben de patroonsorganisaties
den werknemers medegedeeld, dat zij bereid'
zijn de gevraagde nadere toelichtingen cp
een Vrijdag a.s. Ie houden conferentie t*
geven.
De pjatroons stellen evenwel daarbij vooc*
