i5e Jaargang. 1! FEBHU&R? 1024 No. 4380 CeABONNEMENTSPRIJSbedraagt bij vooruitbetaling Vóór Leiden 19 cent per week 12.59 per kwartaal. Bij onze Agenten 20 cent per week .12.60 per kwartaal. Franco per post I 2.95 per kwartaal. Het Geïllustreerd Zondagsblad is voor de AbonnÉPa ver krijgbaar tegen betaling van 50 ct. per kwartaal, bij voor uitbetaling. Afzonderlijke nummers 5 ct., met Geïllustreerd Zondagsblad 9 ct. Dit blad verschijnt eiken dag uitgezonderd Zon- en Feestdagen f Bureaux: RAPENBURG No. 10 - LEIDEN TEL. INT. ADMINISTRATIE 935 REDACTIE 15 GIRONUMMER 103003 POSTBUS No. II DE ADVERTENTIEPRIJS BEDRAAGT: Gewone adverienliën 30 cent per rer$o!« Voor Ingezonden Medcdeelingen wordt liet dubbele van liet tarief berekend. Kiesne advercentiën, van ten hoogste 30 woorden, waarin betrekkingen worden aangeboden of gevraagd, huur c-n ver huur, koop cn verkoop 2U.50. Dit nusnniep bestaat uit twes bladen. Wetswijziging en hare gevolgen. Bij Idb Tweede Kamer is ingediend oen wétswitwerp tot wijziging Van de Leer plichtwet en de Onderwijswet 1920. Dik wetsontwerp heeft ten doefl het ze vende leerjaar af te schaffen. Nd ©mand zal ontkennen dat bezu indigimg noodig ia, of echter op deze wijze bezuini ging wordt verkregen ils zeer "twijfelachtig. (VV'ij hopen dot dit wetsontwerp niet zall wondert aangenomen «alleen reeds omdat het behoud van het zevende leerjaar, in velband met do opschuiving van den leer plichtigen leeftijd, een betere aansluiting geeft met de arbeidswet, welke bepaalt dat personen beneden 14 Jaar geen arbeid mo gen ver'riohfcan. Moet men nu de kinderen van 12 en 13 jaar, nadat zij de zes leerjaren door- ïoopen hebben, dwingen do school te ver laten zonder da't ziij arbeid mogen verrich ten en ze dus r.'aar huis la'ten gaan, terwijl men zeker weet dat zij n:et thuis zul'en blijvtett, maar zich meestal op straat zulilen bevind©» om daar aUlerM lcsvriad te leeren en uit fe voeren tót Verdriet der ouders, 'tot ïa'st dT overhead ©n tot ergernis van 'alle ■weM^nVrude imeusohen? Is dat jaar van niets dnein niöt onder alle opzichte® He veroordeel en? Iedere wegdenkende vader cn moeder" aal dus intewn naar een geVgeniheid om de kinderen te doen beeig zijn cm vindt zulk een ge^rrnb^d in het Uitgebreid Lager Onder'wijs. Gaarne zullen de ouders het geringe geüdeliifce offer vian hooger school geld oor- één faa.r er voor over bobben, imden zij weten dat hun kitndereu no? iets leeren en niet <Vn ^ehee'en dag 'tot hum last zijn. De schoolbesturen, die hun taak goed begrijpen 'deze ©isch der obd'ers moeten Im/widigen. Het 'afschaffen van. bet zevende leerjaar op de "fa.Tvre school zal dus. naar onze moeniimi". oen opschuiving geven n'aar de U. L. O Hassen. Hieruit volgt dat de eerste U. L. O. kllas zulk een -tootnop krijgen zal dat noodzake lijk H'CTTtT-e leerkrachten moeten worden laanigestóW. In Ltrdcn b.v. aijin op do R. K. Pa rochiale «Tonif'ren£i3cho%n ernjgeveer 170 leerlingen in do zesde klassen der lagere scholen, aan wie, overeenkomstiig artikel 28 der L. O "Wet 1920. door v'jif onder wijzers wderricht wordt gegeven. In dn'en nu het zevende leerjaar op de la gere sdrool a's! worden afgeschaft en deze kinderen met September aa de lagere schoei mnefen verlatendan zullen verre weg de meeste ouders bun kinderen naar 'de U. L. O. school zenden. Ook van de omliggend© gemeen'ten zul- 5en Zreb den daarbij meerdere kinderen aansluiten dan tot nog toe het ge Va! is. zcodat gerust kan aannemen, dat 160 jongens d» eerste klasse van het U. L. O. zullen votóen. Voor dL'H aantal leerlinge®; zijn op oen L. O. school, overCenkam^t'ig artikel 28 der L. O. "Writ 1920, zeven l'eerkVadhten noodig, zood'at aan zeven personen, in- plaaHs van aan vrjjf, salaris moet worden uitbetaald. H'erbij komt nog d'a't een on derwijzer san de U. L. O. school hooger salaris geniet, dan. een onderwijzer aan een lagere school', zodda't ook zeven maar do Vevhoow'mg moet worden uitgekeerd. Ook véHe leerniiddolen inoefen worden aangeschaft, dio do uitgaven nog grooter maken. Nu zal men willen opmerken, dat dan «de schollen voor U. L. O. 'te klei® zijn. Dit moge waar zijn, maar aan tódiere lagere school is clan een lokaal over. Deze (lokalen kunnen dan worden gebruikt 'door dezelfde kinderen, doch 'dan in minder aantal dan op de lagere school en met ©en onderwijzer, die moer salaris on'tvanigt, omdat hij bij liet U. L. O. is ingedeeld. AVelk toezicht zlal ©r zijn over dnle ver schillende afdeelingen! op versdhillend© punten der st'ad, 'terwijl het hoofd van do U. L. 0. school toch omnogeb'ijk al dife afdeelWngea kan nagaan? •Welke vrucht zalf Vlit o'nderwüjs afwer- feon? Maar Vooral welk© uitgaven worden hiervoor gevorderd? Inplasts van te bezudfojge®, zullen d© kos ten veel hooger worden, omdat db ouders ïelf aulfen bb'jven, aandringen om hun Mn- ïferen tot den veer'tnenijaxiigen leeftijd op solioo® to houden; die schoolbesturen zullen *an dit rechtmatig verlangen 'der oude®» Diet mogen wederstaain. Zelfs al herziet de regeorimg de rCgeflfng *an het aantal leerkrachten bij het U. L. Oda® Kijft toch alta^d' de hoogere saW- ?i.'uitgave. Zullen ook ïn kledine gemeenten de Ichooihe^tHzien ér mtót to© overgaan 'om U. L. O. klassen in te richten in do leeg staande lokalen dei- lagere schollen? Geen besparing dus op het aanfal onder wijzers, want meerdere leerkrachten zulU Icn "noodig zijn, geen besparing op de sa- lawts-uitgavem, want hoogere salarissen moeien worden uitgekeerd. Al kost hei onderwijs ontzaggelijk veel en al is bezurndigdng dringend noo'dig, be- dezuïniging door «afschaffing van het ze vende leerjaar zal, vreezen wij, geen be zuiniging blijken te zijn. A. LEUSEN. Pr. Leiden, Februari 1924. aUSTEÜLAND Duitschland. De arbeidsconflicten in Duitschland. Massa-on 161 a g bij de Knorr- fabrieken te Münclien. Bij de Zuid-Duilsche fabrieken van do Knorr-Bremsen Aktiengesellschaft zijn 1000 arbeiders ontslagen, daar zij, uit protest tegen do in to voeren 58-urige werkweek lijdelijk verzet hebben gepleegd Voor do fabrieken kwam het na het ont slag tot samenscholingen, welke echter door do politie weiden uiteengedreven. De arbeiders van de Otto-Werke hebben den arbeiders medegedeeld, dat zij bereid zijn in een sympatliie-slaking te gaan. Angstige positie van Von Kahr. In verband met het naderen van bet Hitler-proces leeft von Kahr in duizend angsten, daar de voor niets terugdeinzen de aanhangers van Hitier er veel aan zou den hechten als een zoo voornaam getui ge van do putsch van j.l. November niet zou kunnen verschijnen. De positie van den B.eierschen dictator is derhalve geen aangename. Dag en nacht wordt hij omringd door een aantal spe ciale detectives. Hij durft in geen opera of andere openharo gebouwen to verschijnen, uit vrees voor een aanslag op zijn leven. Korten tijd geleden werd hij gedwongen eon concert hij to wonën; hij weigerde in do zaal te gaan zitten en gaf den voor keur aan de artistenkamer, bescl'ermd dor een delectiven-wacht. Het onderzoek der Experts. O vereons temming bereikt De Eerste Commissie van Experts heeft het navolgende communiqué uitgegeven: „De werkzaamheden Van de commissie hebben geleid tot het verkrijgen van over eenstemming ten opzichte van de plannen welke voor de oprichting van con nieuwe Duitsche boudbiljottenbank werden aan bevolen, welke bank haar oigen bankbiljet ten tegen die der Rentehbank zal inwisse len. De Commissie van Experts zal tegen over de -Commissie van Herstel de mee ning uitsproken, dat het plan, zooals dit wordt voorgelegd, zoo spoedig mogelijk ten uitvoer zal moeten worden gebracht". Frankrijk. Diefstal van fabrieksgeheimen. Een groot spionage-complot Zaterdag zijn te Parijs verscheidone personen gearresteerd, ondor beschuldi ging, belangrijke papieren gestolen to heb ben uit een fabriek van oorlogsmateriaal. Do Londensche bladen vernemen daar omtrent het volgende: Een Fransche ingenieur, Cliivat gehee- ten, een Russische vrouw en een Russi sche arbeider werden Zaterdagavond laat door de Fransche politie gearresteerd on der beschuldiging, geheime documenten te hebben gestolen betreffende do constructie van nieuwe vliegtuigmotoren, welke op bet oogenblik voor de Fransche autoritei ten worden gebouwd. Alle drie gearresteer den waren in dienst bij de vliegtuigfabriek van Bréguet. Zij worden er van verdacht, ook in andere vliegtuigfabrieken mede plichtigen te hebben. Men vermoedt, dat er over geheel Frankrijk een wijdvertakte samenzwering bestaat om documenten van nationaal belang te verkoopen aan vreemde mogendheden. Een aantal nieuwe arrestaties kan derhalve ieder oogenblik worden verwacht Deze ontdekking heeft groote opwinding veroorzaakt. De eerste informaties betreffende het complot werden aan de politie verstrekt door de firma Bréguet zelf. Na een huis zoeking in de woningen der verdachten werd een correspondentie aangetroffen, welke met een vreemde mogendheid was gevoerd. Ook vond men feekeningen van den nieuwsten Bréguet-motoren, die bij de eerstvolgende wedstrijden zou mededin gen. Van dezen motor wordt verwacht, dat hij de lichtste vliegtuigmotor is, welke ooit is gefabriceerd. De eerste mededeoling over het complot werd gedaan door een der macliineteeke- naars van de fabriek. Een der drie gear resteerden kon op keeterdaad worden be trapt toen hij bezig was papieren te stelen Voor welke mogendheid werken die spionnen? De Fransche bladen noemen na luurlijk eenstemmig Duitschland. Zelfs wordt beweerd, dat do geheime politie reeds ontdekt heeft, dat Duitsche spionnen werkzaam zijn in alle belangrijke fabrie ken voor de landsverdediging. Ook in Engeland?. In verband met berichten uit Parijs omtrent arrestaties van een drietal spion nen en het bestaan van een georganiseer de bende van spionnen in do belangrijkste militaire fabrieken, welke spionrten in Duitschen dienst zouden staan, verneemt do „Evening .Standard" uit do boste bron, dat ook in Engeland onlangs zeer merk waardige ontdekkingen zouden zijn gedaan met betrekking tot de aanwezigheid van agenten van zekere landen. Beambten van Schotland Yard en van do maritieme en militaire inli.chtings-dien- sten zijn hen op bet spoor geweest en do meesten hunner, vrouwen zoowel als man nen, zijn thans aan de politie bekend. In tegenstelling met de Parijscho be richten wordt hier niet met nadruk ge sproken van agenten, dio ondor de voogdij van Duitschland zouden staan. Volgens „Central News" zou deze spion- nage bedreven zijn in de fabrieken van Newport. Groote uitsluiting hij de Citroën-fabrisken. 7500 man bij hot conflict betrokken. Naar uit Parijs wordt gemeld, is het personeel van een der automobielfabrie ken van de firma Citroen in staking go- gaan als protest tegen een nieuw systeem van loonbetaling. De directie heeft daarop besloten een algemecno uitsluiting over al haar fabrieken toe te passen, waarbij 7500 man zijn betrokken. Engeland. Naar een Wereldconferentie? Eon verklaring van Henderson. Do Engelsche bladen publiceeren op in het oog loopendo plaatsen oen verklaring, dio Henderson, Secretaris voor Binnen- landscho Zaken, in den loop van een rede tc Burnley, heeft afgelegd. Verwijzend naar de jongste hartelijke correspondentie tusschen Mac Donald en Poincaré zei do Henderson: „Het schijnt mij toe, en ik waag het mijn oprechte hoop uit te §preken, dat mijn uitlegging van den toestand juist is, dat reeds een betere verstandhouding tus schen dit land en Frankrijk geconstateerd kan worden en dat deze verandering bin nenkort haar volledige uitdrukking zal vinden in een conferentie, niet alleen tus schen deze beide landen, doch laat mij zeggen, zoover als wij dit kunnen be ïnvloeden, met allo naties van Europa cn de Vereen. Staten van Amerika, en dat zulks een conferentie een zeer daadwerke lijk cn bevredigend begin zal maken met de stichting van een nieuwe „Internatio nale", die steunen zal op samenwerking en goeden wil". loego-Siavie. De politieke toestand. Optreden der R adits jkpartij. Naar do „Neue Freie Presse" uit Bel grado verneemt, verschenen Vrijdag in het parlement de vico-voorzitter en de secre taris der Kroatische republikeinsche boe renpartij. Zij onderhandelden er met de oppositio ,en overhandigden aan den voorzitter der skoeptsjima de volmachten van vijftig af gevaardigden der Raditsj-partij. Sinds het bestaan van den Joego-Slavi- schen staan is dit de eerste keer, dat af gevaardigden der Raditsj-partij zich in het parlement vertoonden. Men. vermoedt, dat Raditsj in het par lement met de oppositie zal samenwerken, hetgeen wellicht den val van de regeoring- Pasitsj tengevolge zal hebben, Griekenland. Nog donkerder wolken aan den polifieken hemel. De partij van Venizelos ziet met onge rustheid, lioo de gebeurtenissen zich ont wikkelen. Generaal Gondilis, een der voor naamste leiders der republikeinsche frac tie, heeft zonder medewerking van het ka binet reeds verschilleude regimenten, wier republikeinsche gevoelens bekend zijn, in Athene en omgeving samengetrokken, en andere troepenafdeelingen, die konings gezind zijn, uit de hoofdstad verwijderd. Men gelooft, dat hij het er op toelegt het kabinet ten val te brengen, en zonder don uitslag van het referendum af to wachten de afschaffing der dynastie on uitroeping der republiek te proclameeren. Venizelos wil een laatste poging doen om do wijziging in don staatsvorm langs wettigen weg te doen plaats hebben. Hij zal daartoe in de kamerzitting van heden (Maandag) door een zijner vrienden oen verklaring in dien geest laten afleggen. Daarin zal hij er tevens den nadruk oj leggen, dat een erkenning eoi dus ook de' financierde steun der Westerscho mogend heden alleen dan zeker is, als de wijziging in den staatsvorm constitutioneel tot stand komt. Amerika. De strijd in Mexico. Do Mexicaansche rebellen hebben Don derdagavond Orizaba cn Anordoba op nieuw bezet. De staat van beleg is to Vera Cruz afgekondigd, daar gevallen van plun dering gemeld werden. De Britsche erkenning dor Obrogo n-r egoo,ring. Do onderhandelingen tusschen Groot- Brittannië en Mexico over de erkenning van de Obregon-rcgeering, zijn voorloopig afgebroken, daar Groot-Britannië weigert een eisch der Moxicaansohe regeering te aanvaarden, welke deze na de Britsche erkenning der jure van Sovjet-Rusland heeft gesteld. De Mexicaanscho rcgecring eischle n.l., dat de regeling der Britsche vorderingen op Mexico eerst na do erkenning zou ge schieden, terwijl, zooals bekend, Groot- BritanniÖ deze vorderingen geregeld wenschte to zien, voördat zij tot de er kenning der Obivgon-regeering kan over gaan. De onlusten in Honduras. De Amerikaansche kruiser „Rochester", di9 thans te Colon (Panama) ligt, heeft bevel gekregen naar Honduras te gaan. De Amerikaansche onderdanen aldaar hebben bescherming gevraagd in verband met de hotsingen tusschen do aanhangers van de candidaien Yoor het president schap. Hsrnietiwd optreden van de Ku-KSux-Klan. Do plaats Herrin bezot. Gemeld wordt, dat Ku-FUux-Klan-troe pen het bestuur van de plaats Herrin in Illinois in handen hebben genomen, welke stad het tooneel is geweest van hevige onlusten tijdens de jongfte mijnarbeiders- staking. De leider van do Klan. werd ge lood, terwijl een ander zwaar werd ge wond. Do gouverneur heeft negen com pagnies infanterie cn cavalerie bevolen, tegen Herrin op te trekken. Do strijd ging voornamelijk tusschen de leden van de Klan en de Ridders van den Vlammenden Cirkel. Deze laatste organi satie werd gesticht voor verzet tegen de pogingen van do Klan om onder leiding van ©en jong federaal drankwet-ambte naar allo overtreders van do drankwet uit het district te bannen. De Ridders van den Vlammenden Cirkel hielden Vrijdag een bijeenkomst te Herrin, welke evenwel door- de Klan werd verstoord. De vrederechter wilde tusschenbeide komen, maar werd door een schot van een Klan-man ernstig gewond. Daarop werd aan beide zijden het vuur geopend en een ware regen van kogels maakte aan weerskanten slachtof fers. Er vielen dooden on gewonden. Ook de gewonde sherif werd door oen ander schot gedood. Daarop trad de waarnemen de sherif op, maar ook hij moest gewond naar het ziekenhuis worden vervoerd. Het ziekenhuis werd daarop door de Klan- leden aangevallen, maar inmiddels was reeds oen ander tot waarnemend slierif gekozen en onder zijn leiding werd het ziekenhuis verdedigd. Bij dit gevecht wer den opnieuw aan beide zijden eenige per sonen gedood. Dezo nieuwe waarnemende sherif liet vervolgens den burgemeester en de commis saris van politio en nog cenlge andere personen arresteeren, omdat hij hen van medeplichtigheid verdacht, maar later werd hijzelf in een dorp nabij Herrin ge vangengenomen. De gouverneur van Illinois zond onmid dellijk hij het vernemen van het gebeurde vijf compagnieën naar Herrin, waar de staat van beleg werd afgekondigd. Tien andere compagnieën zijn nog onderweg. Het optreden van de Ku Klux Klan voor do toepassing van het drankverbod vindt algemeen afkeuring. Het werk in do mij nen nabij de stad is stilgelegd, omdat do mijnwerkers niet met leden van de Klan willen samenwerken. In het geheele dis trict heerscht groote opwinding. Vele mijn werkers hebben zich van wapenen voor zien en wensclien niets liever dan tegen de Klan-mannen to gaan vechten. SiiWfiEÜLAÜiD Salaris bij Onderwijzersverlof. Ingrijpende bezuinigingen. Bij Kon, Besluit, van 29 Januari 1924 is opnieuw vastgesteld een regeling -san do wijze van uitbetaling der jaarwedden en wedden van do onderwijzers aan d'o open bare lagere scholen bij verlof. Dusver goldt do beifeljng dat aan onder wijzers, aan wie, op adrï^ van den bc- liandelenden of controleerenden geneesheer, ©en verlof wegens ziekte werd toegC^an, dat dit verlof verleend werd met behoud van het volle genot dor jaarwedde, yoor &3ET VOORHA&KJ'STE BUITENLAND. Met de eerste commissie van Experts te Berlijn is overeenstemming bereik? cm- irent de oprichting van een nieuwe Duit sche goudbiljettenbapk. In Frankrijk is een groot spionnage- compiot ontdekt. Belangrijke fabrieks geheimen gestolen. Arrestaties hebben reeds plaats gehad. Verklaringen van Henderson omtrent een nieuwe conferentie. Hernieuwd optreden van de Ku Klux Klan in Amerika. BINNENLAND. Wordt het Politiek Propagandabureau te 's-Gravenhage gevestigd? (2do blad). Verandering in de salarisregeling van openbare onderwijzers bij ziekte en verlof. Do toelatings'eefiijd vcor de lagere, school. Eenige msdedcelingen. (2do blad). Te Vcendam is een auto ts water ge raakt, waarbij de chauffeur is verdrenkerv (Gemengde Berichten). OMGEVING. De Hanzedag te Hiüenom. niet langer dan twaalf achtereenvolgen» do maanden. Deze termijn is in het nieuwe beslui' gesteld op zes achtereenvolgerjde maan den. Aan onderwijzers; die zijn aangewezen, voor tijdelijke waarneming eener betrek king van onderwijzer of vaar hoofd der school, wordt, indien zij niet als vast on derwijzer aan een lngoro school zijn ver bonden, voortaan een verlof, met behoud der volle wedde, toegestaan voor niet lan ger dan één maand (tot nu toe twee maan den.) Indien bij .het verstrijken var. het ver lof uit een rapport van den gcneeslieor blijkt, dat do onderwijzer nog niet in staat is zijne werkzaamheden te hervatten, dan. lean hem (voortaan) opnieuw voor ten hoogste zes maanden, of ééne maand, verlof worden verleend. (Voorheen was dit respectievelijk twaalf en twee maanden.) Tot. nu toe werd aan onderwijzeressen oen verlof verleend, ingaando vier maan den vóór het tijdstip waarop de beval ling kan worden verwacht en cindigendo t w e o maanden na de bevalling. Voortaan geldt do bepaling, dat bet ver lof ingaat ten hoogste vier en ten minst© drie maanden vóór het tijdstip, waarop de bevalling kan worden tegemoet gezien, en eindigt ben hoogste tweo maanden cn ten: minste één maand na de bevalling. Over den tijd van dit verlof krijgt da onderwijzeres niet moer de volle, doch da helft liarer jaarwedde. Voorts bevat het betreffende artikel van het nieuwe besluit nog eenige bepalingen betreffende ziekteverlof na den verloftijd bij de bevalling. Ook wat de onderwijzers betreft, op wio militaire dienstplicht rust, zijn de verlofs- bcpalingen ongunstiger geworden. Het ver lof wordt verleend, zoolang zij zich ver plicht in werkelijken dienst bevinden. Over den tijd van dit verlof genieten zij voortaan voor zoover zij zich in werkelij ken dienst bevinden, voor eerste oefening geen jaarwedde of wedde (tot dusver werd 3/10 der jaarwedde of wedde be taald.) Voor zoovor zij zich in werkelijken dienst bevinden voor herhalingsoefeningen of den daarmee gel ij kges telden werkelijken dienst genieten zij de volle jaarwedde of wedde. In workelijken dienst zijnde wegens bui tengewone omstandigheden, wordt over do eerste maand (voorheen over do eerste zes weken) d© volle jaarwedde of wedde be taald. Zij ten slotte nog vermeld, dat aan een. onderwijzer, aan wien buiten do boven genoemde gevallen verlof wordt verleend voor langer dan zeven achtoreenvolgendo dagen, volgens het nieuwe besluit géén jaarwedde of wedde wordt uitgekeerd O's c-s dien vorioftcrmijn. Do veranderde bepalingen worden ge acht in werking te zijn getreden den lslctt Januari 1924. SPOSBT VOETBAL R.-K. FEDERATIE. De uitslagen. Overgangsklasse EindhoviaIt. K. T. V. Overgangsklasse S. E. C.Keizer Karei NovioDen Bosch Geel Zwart—Gennep 1-0 4—0 1—'i

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidsche Courant | 1924 | | pagina 1